بانک دانلود پایان نامه تسیس ورد - رسا تسیس
صفحه اصلی پیگیری سفارش درباره ما تماس با ما
جستجو
مشاهده دسته بندی ها
  2. علوم اجتماعی و جامعه شناسی
  3. پایان نامه بررسی سیره تبلیغی و مخاطب¬شناسی امام صادق(ع) در نشر و گسترش معارف اسلامی

پایان نامه بررسی سیره تبلیغی و مخاطب¬شناسی امام صادق(ع) در نشر و گسترش معارف اسلامی

word 575 KB 30043 186
1390 کارشناسی ارشد علوم اجتماعی و جامعه شناسی
قیمت قبل:۶۸,۱۰۰ تومان
قیمت با تخفیف: ۲۴,۸۵۰ تومان
دانلود فایل
  • بخشی از محتوا
  • وضعیت فهرست و منابع

  • پایان نامه تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد رشته تبلیغ و ارتباطات فرهنگی

    چکیده

    پژوهش حاضر تلاشی است برای تبیین سیره تبلیغی امام صادق(ع) برای نشر و گسترش معارف اسلامی و مخاطب­شناسی آن حضرت. در این پژوهش پس از تشریح مکاتب مختلفی ارتباطاتی، در نهایت تلفیقی از مکتب انتقال و ارتباطات آیینی برای تشریح سیره تبلیغی آن حضرت ارائه شده است. در ادامه مبتنی بر منظومه معرفتی اندیشمندان شیعه، سعی شده است تعریفی قابل قبول برای واژه تبلیغ ارائه شود. مبتنی بر تعریف ارائه شده هر اقدامی که شخصیت انسانی را در جهت ارزشهای الهی سوق دهد در حکم تبلیغ شمرده می­شود. اعم از آنکه انتقال مستقیم آگاهی­های دینی به مخاطب باشد یا نباشد. در ادامه مبتنی بر اسناد تاریخی سعی شده است شرایط خاص فرهنگی، اجتماعی و سیاسی دوران حیات امام صادق(ع) که در امام در بستر آن فعالی می­کردند، تشریح شود. در بحث تاریخی نیز با استفاده از شیوه اسنادی – کتابخانه­ای، موارد تاریخی لازم برای بررسی سیره تبلیغی آن حضرت جمع­آوری گردید. در ابتدا با تشریح  بررسی­های تاریخی نشان داد که آموزش، مجالس عزاداری، حج، نشر حدیث، شعر و ادبیات، مکتوب کردن و مناظره مهم­ترین روش­های تبلیغی امام صادق(ع) را تشکیل می­داده است. در هر یک از این موارد با اتکا به ادبیات علم ارتباطات و مبانی دو مکتب انتقالی و آیینی نشان داده شد که هر یک از این موارد برای امام حکم یک رسانه تبلیغی را برای نشر معارف الهی داشته است. در نهایت مشخص شد که امام برای نشر معارف الهی در جامعه همانقدر که ارائه آگاهی­های مستقیم دینی را مطمح نظر قرار می­داده­اند، بر تبلیغ در چارچوب مکتب ارتباطات آیینی نیز تاکید داشته­اند. تاکید آن امام بر برگزاری مجالس عزاداری، ثواب گریستن و گریاندن صرف بر سیدالشهدا و سرودن اشعار مناسبتی در خصوص واقعه عاشورا از مصداق­های تاریخی این ادعاست. در نهایت هم با ذکر عمده مخاطبانی که امام صادق(ع) با آنها ارتباط داشته­اند، سعی شده است نوع مواجهه امام با این افراد مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.

     

    واژگان کلیدی: تبلیغ، امام صادق(ع)، رسانه، عزاداری، حج، حدیث، مخاطب­شناسی

    جریان حاکم امروز بر جهان، یک جریان الحادی است. این یک واقعیت تردیدناپذیر است که جریان حاکم بر جهان امروز یک جریان کفراندود و تک ساحتی است و معیارهای ارزشی حاکم بر روابط و معادلات بین­المللی متناسب با ماهیت همین جریان جهانی است. یعنی معیارهای غیرالحادی و نظام ارزشی فراخاکی و ماوراءمادی هیچ حاکمیتی بر جهان امروز ندارد. این هژمونی و به تعبیر آدورنو، درهم­ریختگی شعور به اندازه­ای است به سختی می­توان انسان­ها را به این هژمونی آگاه کرد. قدم نخستین این آگاه­سازی، آگاه­سازی انسان­هاست. انفجار از آنجا آغاز می­شود که انسان مسخ­شده به مسخ هویت انسانی خویش پی می­برد. اندام سنگ­شده جامعه بشری پنداری به طور ملایم و آرامی اندک اندک و خرده خرده جان می­گیرد و تکان می­خورد، حرکت می­کند، منقبض می­شود، منبسط می­شود و در مقابل بهت و حیرت جانکاه جادوگران افسانه­ای به واقعیت الهی خویش آگاهی پیدا می­کند و خودآگاهی او هماهنگ با شورش بیتاب کننده­اش علیه نظام موجود، فصل جدیدی را به وجود می­آورد.

    اینجاست که خداآگاهی عین خودآگاهی توده­ها می­شود و گرایش به حقیقت و نبرد برای تحقق آن عین یک نهضت آزادی­بخش و عادلانه­ای می­شود که استقلال و آزادی ملت­ها از نتایج مستقیم آن است. اینجاست که نقش مهم تبلیغ انسانی و الهی رخ می­نماید و اهیمت خود را بیش از پیش عیان می­کند. اگر تبلیغ، ستون فقرات حیات نظام جهانی الحاد است و اگر امپریالیسم برای فریب ملت­ها و در جاهلیت­های مدرن نگاه داشتن توده­های انسانی است، ولی تبلیغان الهی و انسانی در بیداری و هدایت آنها در مسیر و رشد و تعالی الهی است. در این مسیر است که مسئولین سنگین تبلیغات و علوم و فنون تئوری­های حول آن مشخص می­شود. خداوند در آیات 104 و 105 سوره آل­عمران می­فرماید: «باید از شما مسلمانان، خلق را به خیر و صلاح دعوت کنند و مردم را به نیکوکاری امر و از بدکاری نهی کنند و اینان به حقیقت واسطه هدایت خلق هستند.»  بنابراین می­تان ادعا کرد، اهمیت تبلیغات اسلامی به میزان اهمیت بیداری جوامع انسانی در جهت تحقق آرمان انبیاست. تبلیغاتی که در خدمت بیداری و آگاهی انسان­ها قرار گیرد. 

    بیان مسأله

    پژوهش حاضر در پی توصیف مقطعی از تاریخ اسلام است. در حقیقت، پژوهش در توصیف و تشریح مقطعی از تاریخ از دریچه علم ارتباطات است. موضوعی تحت عنوان «بررسی سیره تبلیغی و مخاطب­شناسی امام صادق(ع) و مخاطب­شناسی آن در حضرت در نشر و گسترش معارف اسلامی» نیازمند غور در تاریخ و طبقه­بندی رفتار ایشان بر مبنای دیدگاه­های ارتباطی است. پس می­توان آن را نوعی مطالعه تاریخی تصور کرد. چند مطلب اساسی در هر مطالعه تاریخی مهم تلقی می­شود. سوال نخست، پرسش از چگونگی پیدایش و شکل­گیری امر تاریخی است.(فرامرز قراملکی، 1388) مبتنی بر این سوال، پژوهش پیش رو پس از تشریح مبانی نظری اتخاذ شده باید به این پرسش پاسخ دهد که امر تاریخی ملحوظ(سیره تبلیغی و مخاطب­شناسی امام) در چه شرایط و بستری و با چه شکل و صورتی و توسط چه فرد و افرادی رخ داده است. این موضوع همانی است که ساروخانی در کتاب روش­های تحقیق در علوم اجتماعی آن را اینگونه تشریح می­کند: «شناخت تاریخی با زندگی امیران و حاکمان زمان به انجام نمی­رسد بلکه حیات آنان نیز در درون مجموعه­ای تام به نام جامعه، شناخته و تحلیل می­شود.»(ساروخانی، 1398ج1: 257) تحقیق حاضر نیز مبتنی بر همین منطق در پله نخست در پی پاسخ به همین پرسش­هاست.

    اگر بپذیریم که آن حضرت موفق به ایجاد یک جریان قدرتمند فکری و فرهنگی در عصر خود و جهان اسلام شد، بنابراین شناخت بسترهای اجتماعی و فرهنگی که آن حضرت در آن بسترها اقدامات خود را سامان می­دادند در اولویت نخست قرا رمی­گیرد. به همین علت محقق، تشریح وضعیت اجتماعی و فرهنگی و وضعیت دوران حیات امام در اولویت اول کار پژوهشی خود قرار داده و در مقام ترسیم اجمالی عصر زمان امام صادق(ع) بوده است. این مرحله همان مرحله­ای است که در مطالعات روش­شناسی دینی تحت عنوان آغازشناسی یا بسترشناسی(فرامرز قراملکی، 1388: 276) از آن نام برده­اند.

    مرحله دوم پس از بسترشناسی، پرسش از چگونگی تطور امر تاریخی پس از پیدایش است. حادثه تاریخی چگونه بسط یافت؟ چه شکل­هایی پیدا کرد؟ به چه گستره­هایی رسوخ پیدا کرد و در چه زمینه­ها و با چه جهت­گیری­هایی حرکت کرد؟(همان: 276)بر هین مبنا، بسط و توصیف شیوه­های مورد استفاده و جهت­گیری­های حاکم بر روش­های تبلیغی و مخاطب­شناسی امام در نشر معارف اسلامی از دیگر محورهای اصلی این پژوهش است. در این قسمت محقق در پی آن است که شیوه­های مورد استفاده امام را در نشر معارف اسلامی، طبقه­بندی و توصیف کند. مسأله دیگر در این قسمت، تشریح مخاطب­شناسی امام و نوع رفتار ایشان با دسته­های مختلف مخاطبان است.

    اهمیت و ضرورت تحقیق

    بی­تردید تنها طرح نظری ارزش­های اسلامی برای تبلیغ اسلام کافی نیست. قرآن کریم در آیه 143 سروه بقره، پیامبر(ص) را گواه و نمونه­ای برای الگو گرفتن مردم از آن معرفی می­کند. ساختن فرد و جامعه اسلامی بر اساس معیارها و ارزش­های اسلامی و معرفی نمونه­های تبلور عینی ارزش­های اسلامی از اهمیت فراوانی برخوردار است. این عمل سبب می­شود که قابل عمل بودن و پاسخگو به نیازهای روز بودن اسلام، روشن و مبرهن گردد. ارزش­های اسلامی را تنها از طریق طرح نظری نمی­توان گسترش داد. برخی از علوم نظری را می­توان حتی بدون طرح نمونه­ها و الگوهای عینی طرح و تبیین کرد ولی ارزش­های اسلامی را با طرح نظری و ارائه نمونه­های عملی می­توان منتشر ساخت. مجاهدات طاقت­فرسای انبیاء و علمای راستین تنها برای طرح نظری تعالیم اسلام نبوده است بلکه آنها با مجاهدات و جان­فشانی­هایشان، نمونه­های عینی این ارزش­ها را به تاریخ و بشریت نشان داده­اند. در تبلیغات اسلامی، باید هم به طرح مبانی و نظری و هم به نشان دادن نمونه­های عینی همت گماشت. مبتنی بر همین مقدمات می­توان اظهار داشت، سخن گفتن تئوریک محض از کم و کیف تبلیغات دینی بدون تشریح سیره­های تبلیغی انبیاء و ائمه معصومین امری ناقص و ابتر است. اگر به آن قائلیم که منظومه معرفتی تبلیغات مبتنی بر دین از منظومه معرفتی تبلیغات سیاسی، تجاری و بازرگانی متفاوت است، در این صورت توصیف متدهای تبلیغی و ارتباطی بزرگان دینی که در قاعده منظومه معرفتی دینی به امر تبلیغ می­پرداختند، از نکات مهمی است که در پیکربندی آکادمیک تبلیغ باید مد نظر قرار گیرد.

    علاوه بر نکته فوق، بررسی زندگی و سیره تبلیغی امام صادق(ع) از چند جهت اهمیت بالایی دارد. نخست آنکه این زمان به سبب انتشار عقاید و افکار گوناگون بستری به مثابه عرصه­ای است که در آن مکاتب مختلف فکری، متاع­های فرهنگی و اندیشه­ای خویش را روانه جامعه کرده­اند. پس با جامعه­ای بسته و یکسان از نظر فکری مواجه نیستیم. در چنین فضایی از یک سو باید مومنان در برابر شبهات مغرضانه و غیرمغرضانه مکاتب مختلف محافظت کرد و سوی دیگر باید در کنار دیگر مکاتب فکری، متاع اصیل اسلامی را نیز ارائه نمود. فعالیت در چنین بستری با رعایت این ملاحظات، با پیچیدگی­های بسیاری روبروست. نکته دیگر آنکه شرایط فرهنگی و اجتماعی زمان امام صادق(ع) به شدت با مسأله تنوع فرهنگی اقوام مختلف مسلمانان روبروست. به بیان ساده­تر، امام صادق(ع) در زمانی دست به نشر معارف الهی زد که به علت گسترش جغرافیایی جهان اسلام، اقوام و فرهنگ­های جدیدی به دایره مسلمین افزوده شده بودند. این اقوام جدید بعضا صاحب فرهنگ و تمدن بوده و با کوله­باری از منظومه­های معرفتی پا به حوزه معرفتی اسلام گذاشتند. به همین سبب نوع واکنش این اقوام با آنچه که فی­المثل در مورد قوم عرب در صدر اسلام می­بینیم یکسان نیست. تبلیغ معارف دینی در چنین فضایی اقتضائات خاص خود را می­طلبد. ذکر این نکات به آن سبب صورت گرفت تا بخشی از شباهت­های شرایط اجتماعی و فرهنگی دوران امام صادق(ع) با زمان حاضر روشن شود. از این منظر، آن دوران شباهت عجیبی به زمان فعلی دارد. رشد سرسام­آور تکنولوژی و پیدایش رسانه­های نوین، شرایط تبلیغ افکار و مکاتب مختلف را برای ابنای بشر فراهم ساخته است. از سوی دیگر، با قدرت یافتن خرده­فرهنگ­ها و نظر به تنوع فرهنگی موجود بین اقوام مختلف اسلامی و حتی ایرانی، آگاهی از اقتضائات تبلیغ در چنین شرایطی اهمیت خود را بیش از پیش نمایان می­سازد. چنانچه بخشی از علم را طبقه­بندی معارف موجود بدانیم در این صورت با مطالعه روشمند و آکادمیک آنچه که حدود 1200 سال قبل و در شرایطی مشابه شرایط امروز به وقوع پیوسته است می­توان به بخشی از سوالات موجود در این زمینه پاسخ داد. پس بررسی و طبقه­بندی روشمند سیره تبلیغی پیشوای ششم می­تواند راهنمای ما در عصر فعلی برای پاسخ گفتن به برخی ابهامات موجود در این زمینه باشد.

    تبلیغ ارشاد و هدایت مردم از اصلی­ترین و مهم­ترین برنامه­ها و وظایف پیامبران الهی بوده است بطوریکه خداوند متعال با صراحت کامل می فرماید: ما در هر امتی پیامبری برانگیختیم با این پیام که خدا را پرستش کنید و از طاغوت بپرهیزید.[1] بنا بر آنچه قران از سرگذشت انبیان و رسولان الهی بیان می کند، تبلیغ و دعوت به شریعت از آغاز زندگی بشر زمان پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم و پس از آن ادامه داشته است. خداوند پیامبر را مبلغ شریعت می داند و تاکید می کند: ای پیامبر! ما تو را نفرستادیم مگر به عنوان بشارت دهنده و ترساننده.[2] تبلیغ و دعوت، زنده کردن انسانهاست چرا که خداوند می فرماید: دعوت انبیا برای زنده کردن شماست.[3]

    اگر به تحلیل نیم قرن سیاست­های تبلیغی امویان در شام توجه کنیم و ببینیم چگونه بنی­امیه که اختلاف اساسی با پیامبر(ص) داشتند، توانستند پس از پنجاه سال به نام دین اسلام و جانشینی آن حضرت در شام برای مدت طولانی حکومت کنند، به اهمیت تبلیغات بیشتر و عینی­تر پی می­بریم.(فرهمندپور، 1378: 12-10) امیرمومنان علیه السلام می فرمایند: هر کس از شیعیان ما که آگاه به شریعت ما باشد و شیعیان ناتوان ما را از تاریکی جهل به روشنایی دانشی که ما ارزانی­اش داشتیم رهنمون شود، روز قیامت در حالی می آید که بر سر خود تاجی از نور خواهد داشت که برای مردم تمام عرصه های قیامت روشنایی خواهد داد. امام حسین علیه السلام نیز می فرمایند: هر کس بنده ای را از گمراهی خارج و به شناخت حق دعوت کند و او اجابتش نماید، برای دعوت کننده بسان آزاد کردن انسانی، پاداش خواهد بود. امام محمد باقر علیه السلام اینگونه فرموده اند: هر کس راه هدایتی را بیاموزاند، بسان پاداش کسی که به آن عمل می کند از آن او خواهد بود و از پاداش عمل کنندگان چیزی کاسته نخواهد شد؛ و هر کس راه گمراهی را بیاموزاند، بسان گناه کسانی است که بدان عمل کنند، بر گردن او گناه خواهد بود، بی آنکه چیزی از گناه عمل کنندگان کاسته شود.  امام خمینی(ره) نیز در بیان اهمیت تبلیغ چنین عنوان داشته اند: مسئله تبلیغات از صدر اسلام تا ابد یکی از اموری است که اسلام بر آن پافشاری کرده است و در این زمان که ما هستیم یک اولویت خاصی دارد. همان طور که تحصیل یک تکلیفی است، تبلیغ بالاتر است از او، تحصیل مقدمه تبلیغ است، مقدمه انذار است.(حسینی، 1383)

    2-2 پیشینه تحقیق

    با وجود اهمیت بررسی تخصصی سیره بزرگان و پیشوایان دینی، در حد جستجویی که نگارنده انجام داده است، تاکنون هیچ پژوهش تخصصی از دریچه علم ارتباطات به سیره تبلیغی بزرگان به طور عام و امام صادق(ع) به طور خاص انجام نشده است. معدود پژوهش­ها و پایان­نامه­های انجام شده نیز عموما نگاهی غیرارتباطی به این مسأله داشته و عموما توسط دانشجویان رشته­های الهیات و رشته­های مرتبط آن انجام شده است. نکته قابل توجه آنکه کلیه این پژوهش­ها، اسنادی – کتابخانه­ای است. در این بخش چند پژوهش انجام شده در این حوزه که ویژگی همه آنها نگاه غیرارتباطی به سیره تبلیغی امام است معرفی می­شوند.

    پایان­نامه کارشناسی ارشد با موضوع «سیره تبلیغی امام صادق(ع)» که توسط محمدرضا ابوئی مهریزی در دانشگاه امام صادق(ع)، دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد به راهنمایی دکتر محمد واعظ­زاده خراسانی و مشاورت دکتر صادق آئینه­وند انجام گرفته است. نگارنده هدف خود از این پژوهش را تبیین سیره امام صادق(ع) در تبلیغ اندیشه­های خویش با توجه به اوضاع سیاسی اجتماعی و فرهنگی زمان امام تعریف می­کند. محقق در این پژوهش ابتدا شرایط و وضعیت سیاسی حاکم بر مسلمین در زمان امام صادق(ع) را بررسی نموده تا روشن شود امام(ع) با چه حکومت­هایی سروکار داشته و آنان با امام(ع) و جامعه مسلمین چه نوع رفتار و برخوردی داشته­اند و امام(ع) در آن جو حاکم چگونه فعالیت­های خود را تنظیم می­نمودند. محقق با بررسی وضعیت فرهنگی جامعه ومکتب­های موجود در آن دوره، عقاید و تفکرات و فعالیت­های آنها را بطور اجمال مورد مداقه قرار داه است. یافته­های این پژوهش نشان می­دهد که اگر امام صادق(ع) توانست پایه­گذاری مکتب غنی جعفری را آغاز کند و فقه و کلام و حدیث شیعه را با یک حرکت علمی گسترده پربار کند بخاطر جو مناسبی بود که در اثر برخوردهای علمی بین مکاتب نورس و بحث­های علمی متداول بین مکتب­های فرهنگی و بلوغ فکری البته نسبی آن زمان بود که مقداری هم متاثر از جو سیاسی متزلزل اواخر حکومت بنی امیه و اوایل حکومت بنی عباس بود. بعد از این دو مطلب مهم که در بخش کلیات این پایان­نامه گنجانده شده است، بخش دوم که مربوط به چگوگی تبلیغ و حاوی شیوه­های تبلیغی، پیام­های امام و مخاطبین ایشان است تدوین گردیده تا بدینوسیله مهمترین عناصر یک کار تبلیغی بررسی شده باشد و درفصل پایانی این بخش که مربوط به مخاطبین امام است شیوه­های برخورد امام با دسته­های گوناگون مخاطبین تدوین شده و به روشنی مشخص گردیده که یک مبلغ موفق بایستی با هریک از گروه­های مختلف فکری، فرهنگی و سیاسی برخوردی مناسب شأن مخاطب داشته باشد تانفوذ کلام او و تاثیر رفتار او درمخاطب به نحو احسن انجام پذیرد. مولف در پایان پژوهش خود ‎پنج اصل مهم را به عنوان عوامل موثر در یک تبلیغ موفق نتیجه می­گیرد که عبارتند از اعتقاد و علم مبلغ به همراه یقین، عمل به این علم و اعتقاد یقینی، اخلاص و توکل بر ذات باری تعالی، هوشیاری و فراست ، شناخت زمان و مکان.

    پایان­نامه دیگری نیز تحت عنوان «بررسی شیوه­های مناظرات امام صادق(ع) و مقایسه آن با مناظرات انبیاء در قرآن کریم» که توسط سیده فاطمه حسینی میرصفی در مقطع کارشناسی ارشد به تاریخ 1381 در دانشکده اصول دین در رشته علوم قرآن و حدیث به راهنمایی دکنر سیدکاظم عسکری انجام گرفته است. در این تحقیق شیوه­های مناظرات امام صادق و انبیاء در شش بخش با این مباحث بررسی تطبیقی شده است: بخش اول، کلیات: کلیدواژه­های تبلیغ، دعوت، شیوه و مناظره، معنای لغوی و اصطلاحی و هدف و فواید و تاریخچه مناظره، معنای لغوی و اصطلاحی و انواع جدل و آثار شوم مجادله به باطل، آداب و آفات بحث و مناظره؛ بخش دوم، بررسی شیوه­های مناظرات انبیاء(ع) (نوح، هود، صالح، ابراهیم، لوط، شعیب، موسی، عیسی و محمد(ص))؛ بخش سوم، زندگی امام صادق(ع)؛ بخش چهارم، شرایط فرهنگی عصر امام صادق(ع): تحولات فرهنگی، مخاطبان امام صادق(ع)، مکاتب عصر امام صادق(ع)؛ بخش پنجم، مهم ترین شیوه های مناظرات امام صادق(ع): بررسی اجمالی مناظرات، سئوالات مطرح در مناظرات و شیوه های مناظرات امام صادق(ع). در بخش ششم، مناظرات امام صادق(ع) با مناظرات انبیا مقایسه شده و نتایج ذکر گردیده است.

    پایان­­نامه «تحلیل و بررسی استشهادهای امام صادق (ع) به قرآن» که توسط نیره امینیان در مقطع کارشناسی ارشد در سال 1382 در رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم به راهنمایی دکتر رضا مودب و مشاورت فتحیه فتاحی­زاده انجام گرفته است. در این پژوهش، استشهادهای امام صادق(ع)به قرآن، جمع آوری شده و مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. هدف از این تحقیق، آشنایی دانش­پژوهان با تعداد و نوع استشهادهای امام صادق(ع) به قرآن و نیز شناخت موضوعاتی که در این روایات به آنها پرداخته شده و همچنین آیاتی که به آنها استشهاد شده است و رابطه میان آیات مورد استشهاد با متن روایت، می باشد.

    پایان­نامه «شاگردان برجسته امام جعفر صادق علیه السلام» که در مقطع کارشناسی ارشد رشته تاریخ و تمدن اسلامی در سال 1384 توسط ریحانه صهبایی زارعی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد انجام گرفته است. این تحقیق به بررسی زندگانی امام جعفر صادق (ع) از نظر اجتماعی، سیاسی و فرهنگی شامل امیران مدینه در روزگار امویان و عباسیان در زمان امام صادق (ع)، امام صادق و امامت، امام صادق و شرایط خاص فرهنگی، تاریخ ورود امام به مکتب علم، محل تدریس امام، تعداد شاگردان، نحوه تدریس، دامنه علم امام، آثار امام و برجسته ترین شاگردان امام جعفر صادق (ع) پرداخته است.

    این پژوهش­ها به علت آنکه غالبا در فضایی غیر از علوم اجتماعی و در حوزه الهیات و کلام سیره امام صادق(ع) را در نشر و گسترش معارف اسلامی مورد بررسی قرار داده­اند، عموما فاقد چارچوب نظری خاص بوده و صرفا به روایت تاریخ بسنده کرده­اند. البته انتظار اینکه رفتار امام بر مبنای چارچوب­های علوم اجتماعی و ارتباطات دسته­بندی شود، انتظار بی­جایی است. ذکر این مطلب صرفا بدان سبب صورت گرفت که مشخص شود اگرچه تاکنون پژوهش­هایی شبیه به موضوع تحقیق پیش رو انجام گرفته است اما این پژوهش­ها رویکردی تاریخی به این جریان داشته و خلأ پژوهش­های تحلیلی با رویکرد علوم اجتماعی و ارتباطی به تاریخ اسلام و سیره بزرگان به شدت محسوس است.

     

    1.نحل، 36

    2. اسراء، 32

    3. انفال، 24

    Abstract

    This study is an attempt to explain the Analysis of Imam Sadeq's Missionary Method and Audience Analysis for Development of Islamic knowledge. This study describes the various schools of communications, finally represents the transmission and ritual communications to describe the misionery method of Imama Sadeq.Then based on Shia scholars in knowledge-based system,  an acceptable definition for the word misionery  is presented. Provided that this definition,any action based  of human personality that can lead to divine values ​​would be as Islamic Misionery. Including the direct transmission of religious knowledge to the audience whether or not . After that, based on historical documents and cultural conditions, social and political life of Imam Sadeq, who was doing activity is described. In  historical part with using of of the documentary, historical items necessary for this investigation  was collected. At first  historical review showed that education, mourning ceremonies, pilgrimages, publishing Hadith, poetry and literature, writing and debate were the most important  ways of misionary by Imam Sadeq.In each case, based on literature of communication and two schools of transmission and ritual, it is showed that each of them were a missionaery media for Imam  in order to publish divine knowledge. Finally it was found that Imam for the publishing of divine knowledge in the community that will provide as much as information - the direct presentation of desire religious , have also stressed on  ritual communication school . His emphasis on the .holding. of mourning ceremonies, reward and weep and cry for Imam Hosein and  writing poems on the occasion of Ashura are the historical evidences for this claim. Finally, with  mention of  people that Imam Sadeq had contacts with them, it is tried to investigate the kind of exposure with the individuals .

    Keywords: misionery, Imam Sadeq , Media, mourning, Haj (pilgrimage), Hadith, Audience Analysis

  • فهرست:

     

    فهرست مطالب

       مقدمه. ............................ ............................ ............................ ......................................................1

    فصل اول؛ کلیات تحقیق..............................................................................................................2

       1-1 بیان مسأله.. ............................ ............................ ............................ ........................................3

       1-2 اهمیت وضرورت تحقیق.. ............................ ............................ ..............................................5

       1-3 هدف تحقیق.. ............................ ............................ ............................ ...................................8

       1-4 سوالات تحقیق.. ............................ ............................ ............................ ................................9

    فصل دوم؛ ادبیات و مبانی نظری تحقیق.... ............................ ...............................................10

    2-1 مقدمه.. ................................................................................. ...................................................11

    2-2 پیشینه تحقیق..................................................... ............................ ...........................................12

    2-3 تبلیغ از نگاه فرهنگ غرب..........................................................................................................15

    2-4 تبلیغ از نگاه اندیشمندان مسلمان.. ............................ ............................ ....................................16

    2-5 تعریف تحقیق از تبلیغ.... ............................ ............................ .................................................20

    2-6 مبانی نظری.. ............................ ............................ ............................ ............................ .........21

       2-6-1 ارتباطات به مثابه انتقال پیام............................................................................ .....................22

       2-6-2 ارتباطات به مثابه تولید و تبادل معنا. ....................................................................................27

       2-6-3 ارتباطات به مثابه آیین. .............................................................................. ........................30

       2-6-4 چارچوب نظری ارتباطی تحقیق..........................................................................................34

       2-6-5 مبانی نظری مخاطب‌شناسی.................................................................................................36

                   2-6-5-1 تاریخچه مخاطبان... .......................................................... ..............................37

                   2-6-5-2 گونه‌های مختلف مخاطبان................................................................................40

                               2-6-5-2-1 مخاطبان به مثابه یک گروه یا عموم.................................................40

                               2-6-5-2-2 مخاطب به مثابه خرسندی و رضامندی در رجوع به رسانه.................41

                               2-6-5-2-3 مخاطبان یک رسانه خاص...............................................................42

                               2-6-5-2-4 مخاطبان یک کانال یا محتوا............................................................43

                               2-6-5-2-5 رویکرد اتخاذ شده در تحقیق...........................................................44

    فصل سوم؛ روش­شناسی تحقیق.................................................................................................45

    3-1 مفهوم­شناسی روش اسنادی........................................................................................................46

    3-2 مزایا و معایب.............................................................................................................................48

    3-3 مآخذیابی..................................................................................................................................49

    3-4 طبقه­بندی مآخذ........................................................................................................................50

    فصل چهارم؛ شرایط فرهنگی و اجتماعی دوران امام صادق(ع).... ....................................51

    4-1 مروری اجمالی بر زندگی امام صادق(ع)... ................................................................................52

    4-2 وقایع مهم زندگی آن حضرت.. .............................................................................. .................54

       4-2-1 قیام زیدبن­علی.. .............................................................................. ..................................54

       4-2-2 انتقال خلافت به عباسیان.. ..................................................................................................54

    4-3 شرایط امام صادق(ع) در زمان خلافت عباسیان.. ........................................................................58

    4-4 مناسبات امام صادق(ع) و منصور عباسی.. ..................................................................................61

    4-5 شهادت امام صادق(ع). .............................................................................. ..............................63

    4-6 وضعیت اجتماعی و فرهنگی آن عصر .. .....................................................................................63

       4-6-1 فترت سیاسی امویان و کاهش فشار دستگاه خلافت.. ..........................................................62

       4-6-2 وضعیت جدید جامعه اسلامی و باز شدن عرصه­های فکری و فرهنگی..................................63

       4-6-3 ورود فرهنگ­ها و ملیت­های جدید به جهان اسلام................................................................66

       4-6-4 پیداش مشرب­ها و مکتب­های جدید فکری..........................................................................68

                   4-6-4-1 جبر..................................................................................................................69

                   4-6-4-2 زندقه.. .............................................................................................................69

                   4-6-4-3 اعتزال. .............................................................................................................70

                   4-6-4-4 غلات.. ............................................................................................................71

    فصل پنجم؛ شیوه­های تبلیغی امام صادق(ع). ...................................................................................74

    5-1 آموزش... .................................................................................................................................75

       5-1-1 سطوح آموزشی امام... .......................................................................................................75

                   5-1-1-1 سطح عمومی. ..................................................................................................75

                   5-1-1-2 سطح خصوصی. ..............................................................................................77

       5-1-2 مهم­ترین شاگردان امام.. .....................................................................................................82

                   5-1-2-1 هشام­بن­حکم... .................................................................................................82

                   5-1-2-2 زراه­بن اعین شیبانی. .........................................................................................86

                   5-1-2-3 ابوسعید ابان­بن­تغلب... ......................................................................................86

                   5-1-2-4 مومن الطاق.. ....................................................................................................87

                   5-1-2-5 ابوحمزه ثمالی... ..............................................................................................87

    5-2 مجالس عزاداری.. .....................................................................................................................89

       5-2-1 اهمیت واقعه عاشورا و مجالس عزاداری. ............................................................................90

       5-2-2 مجالس عزاداری به مثابه یک رسانه.. ..................................................................................91

       5-2-3 استفاده تبلیغاتی امام صادق(ع) از مجالس عزاداری.. ...........................................................95

    5-3 حج.. .............................................................................. .........................................................99

       5-3-1 اهمیت و ضرورت حج. ...................................................................................................100

       5-3-2 حج به مثابه یک رسانه آیینی. ...........................................................................................101

       5-3-3 استفاده تبلیغی امام از حج.. ..............................................................................................105

    5-4 مناظره. .............................................................................. ....................................................111

       5-4-1 انواع مناظره. ....................................................................................................................112

       5-4-2 آداب مناظره. ..................................................................................................................112

                   5-4-2-1 قداست هدف.. ..............................................................................................112

                   5-4-2-2 اولویت امر به معروف و نهی از منکر نسبت به مناظره.......................................113

                   5-4-2-3 رعایت ادب.. ................................................................................................113

                   5-4-2-4 مناظره با افراد برجسته... .................................................................................113

                   5-4-2-5 اجتهاد مناظره­کننده.. ......................................................................................114

                   5-4-2-6 فن بیان. .........................................................................................................114

       5-4-4 شیوه مناظرات امام صادق(ع) ...........................................................................................115

                   5-4-4-1 دعوت به توحید و اثبات وجود خدا................................................................115

                   5-4-4-2 پاسخ­های کوتاه.. ...........................................................................................115

                   5-4-4-3 استدلال عقلی و منطقی.. ................................................................................116

                   5-4-4-4 ایجاد صورت­های مختلف برای طرف مقابل...................................................116

                   5-4-4-5 رعایت ادب....................................................................................................117

                   5-4-4-6 باطل کردن مدعای فرد با استفاده از کلام وی..................................................117

                   5-4-4-7 قرار گرفتن در جایگاه پرسشگر.......................................................................119

                   5-4-4-8 تذکر دادن به امور ملموس زندگی..................................................................119

                   5-4-4-9 رد قیاس و رای...............................................................................................119

       5-4-5 موضوعات مناظرات امام صادق(ع)...................................................................................121

    5-5 نشر حدیث.............................................................................................................................122

    5-6 شعر و ادبیات.. ........................................................................................................................129

       5-6-1 استفاده امام از شعر.. .........................................................................................................130

    5-7 مکتوب کردن.... ....................................................................................................................136

    فصل ششم؛ مخاطب­شناسی امام صادق(ع).. ..................................................................................139

    6-1 اصحاب.. ...............................................................................................................................139

    6-2 غلات. ....................................................................................................................................140

    6-3 صوفیان. ..................................................................................................................................141

    6-4 معتزله. ...................................................................................................................................142

    6-5 ابوحنیفه. .................................................................................................................................143

    6-6 مالک­بن­انس. ..........................................................................................................................143

    6-7 خلفا. ......................................................................................................................................144

    6-8 غیرمسلمانان(اهل کتاب).. .......................................................................................................145

    6-9 زنادقه و دهریون. ....................................................................................................................146

       6-9-1 ابن­مقفع.. .........................................................................................................................148

       6-9-2 ابن­ابی­لیلی. ......................................................................................................................149

       6-9-3 ابن­ابی­العوجاء.. ................................................................................................................149

    فصل هفتم؛ نتیجه­گیری و جمع­بندی.. ...........................................................................................151

    منابع و مآخذ.... ..............................................................................................................................156

    منبع:

    منابع فارسی

    آذرنوش، آذرتاش(1383)، فرهنگ معاصر عربی-فارسی، تهران: نشر نی

    استوت، دانیل(1388)، برگزیده دانش­نامه دین، ارتباطات و رسانه، به کوشش: سیدحمیدرضا قادری و گروه مترجمان، قم: دفتر عقل

    ازکیا، مصطفی، دربان آستانه، علیرضا(1389)، روش­های کاربردی تحقیق، تهران: انتشارات    کیهان

    افتخاری و دیگران، اصغر(1389)، 3 جلد، عاشورا پژوهی، شناخت و تحلیل قیام عاشورا،ج1، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع)

    امین، سیدمحسن(1374)، سیره معصومان، ترجمه علی حجتی کرمانی، تهران: انتشارات           سروش

    ایگلتون، تری(1368) نظریه ادبی، ترجمه عباس مخبر، تهران: نشر مرکز

    باهنر، ناصر(1387)، رسانه­ها و دین؛ از رسانه­های سنتی تا تلویزیون، تهران: مرکز تحقیقات     صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران

    بشیر، حسن(1387)، تعامل دین و ارتباطات، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع)

    بشیر، حسن(1388)، گفتارهایی درباره فرهنگ، ارتباطات و توسعه، گردآوری و ترجمه حسن             بشیر، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع)

    بشیریه، حسین(1379)، نظریه­های فرهنگ در قرن بیستم، تهران: انتشارات موسسه فرهنگی        آینده­پویان

    بنجامن، ساموئل گرین ویلز(1363)، ایران و ایرانیان، ترجمه محمدحسین کردبچه، تهران:        جاویدان

    پاشا، ایوب صبری(1382)، مرآه الحرمین، ترجمه عبدالرسول منشی، به اهتمام جمشید کیان­فر، بی­جا: نشر میراث مکتوب

    پیشوایی، مهدی(1381)، سیره پیشوایان؛ نگرشی بر زندگانی اجتماعی، سیاسی و فرهنگی        امامان معصوم علیهم السلام، قم: انتشارات موسسه امام صادق(ع)

    تقی­زاده داوری، محمود(1384)، سنت عزاداری و منقبت خونی در تاریخ شیعه امامیه، قم:       موسسه شیعه­شناسی

    جعفری، علی(1387)، جزوه درسی مبانی ارتباطات، دوره کارشناسی ارشد تبلیغ و ارتباطات فرهنگی دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه سوره

    جعفریان، رسول(1384الف)، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، قم: انتشارات انصاریان

    جعفریان، رسول(1384ب)، تاملی در نهضت عاشورا، قم: انتشارات انصاریان

    جوادی آملی، عبدالله]آیت­الله[(1384)، صهبای حج، قم: مرکز نشر اسراء

    جوادی آملی، عبدالله]آیت­الله[(1383)، شکوفایی عقل در پرتو نهضت حسینی، قم: نشر اسراء

    چاوشیان، سیدجلال و دیگران(1367)، نخستین گام در شناخت تبلیغ، تهران: هفتمین کنفرانس            اندیشه اسلامی

    چلبی، مسعود(1375)، جامعه­شناسی نظم، تهران: نشر نی

    حسینی، سیدمرتضی(1383)، اخلاق تبلیغ در سیره رسول­الله(ص)، قم: مرکز جهانی علوم         اسلامی

    حسینی بهشتی، سیدمحمد حسین]شهید آیت­الله[(1367)، حج در قرآن، تهران: دفتر نشر          فرهنگ اسلامی

    حسینی میرصیفی، سیده فاطمه(1384)، شیوه مناظرات انبیاء و امام صادق(علیهم السلام)،         تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل

    حکیم، سید منذر، موسوی، سید عبدالرحیم(1384)، پیشوایان هدایت، ج8، تهران: مجمع         جهانی اهل بیت(ع)

    حکمت، علی اصغر(1316)، اصول فن مناظره، تهران: چاپخانه مهر

    خامنه­ای، سیدعلی]آیت­الله[(1385)، اشک باید رازدار باشد، تهران: موسسه پژوهشی –           فرهنگی انقلاب اسلامی

    خامنه­ای، سیدعلی]آیت­الله[(1383)، ستودگان و ستایشگران، تهران: سوره مهر

    خامنه­ای، سیدمحمد(1371)، حج از نگاه حقوق بین­الملل، تهران: کیهان

    خمینی، روح الله(1378)، مجموعه آثار، ج 9، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)

    خمینی، روح الله(1378)، مجموعه آثار، ج 10، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)

    خمینی، روح الله(1378)، مجموعه آثار، ج 11، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)

    خمینی، روح الله(1378)، مجموعه آثار، ج 13، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)

    خمینی، روح الله(1378)، مجموعه آثار، ج 14، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)

    خمینی، روح الله(1378)، مجموعه آثار، ج 16، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)

    خمینی، روح الله(1378)، مجموعه آثار، ج 21، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)

    خمینی، روح الله(بی­تا)، ولایت فقیه، بی­جا: بی­نا

    خندان، محسن(1374)، تبلیغ اسلامی و دانش ارتباطات اجتماعی، تهران: مرکز چاپ ونشر       سازمان تبلیغات اسلامی

    دادگران، محمد(1385)، مبانی ارتباط جمعی، تهران: فیروزه

    دورکیم، امیل(1382)، صور بنیانی حیات دینی، ترجمه محمدباقر پرهام، تهران: نشر مرکز

    دهخدا، علی اکبر(1377)، لغتنامه، زیر نظر محمد معین و سیدجعفر شهیدی، تهران: موسسه       انتشارات و چاپ دانشگاه تهران

    راجرز، اورت میچل(1387)، تاریخ تحلیلی علم ارتباطات؛ رویکردی شرح حال نگارانه،         ترجمه: غلامرضا آذری، تهران: نشر دانژه

    رزمجو، حسین(1370)، انواع ادبی و آثار آن در زبان فارسی، مشهد: انتشارات آستان قدس     رضوی

    رهبر، محمدتقی(1371)، پژوهشی در تبلیغ، تهران: حوزه هنری

    رودنبولر، اریک دبلیو(1387)، ارتباطات آیینی؛ از گفتگوهای روزمره تا جشن­های رسانه­ای    شده، ترجمه: عبدالله گیویان، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع)

    ساروخانی، باقر(1388)، روش­های تحقیق در علوم اجتماعی، 2 جلد، تهران: پژوهشگاه علوم   انسانی و مطالعات فرهنگی

    سورین، ورنر، تانکارد، جیمز(1384)، نظریه­های ارتباطات، ترجمه: علیرضا دهقان، تهران:       انتشارات دانشگاه تهران

    شریعتی، علی(1361الف)، حسین وارث آدم، تهران: قلم

    شریعتی، علی(1361ب)، تحلیلی بر مناسک حج، تهران: قلم

    شرف­الدین، سید(1351)، فلسفه شهادت و عزاداری حسین بن علی(ع)، ترجمه: علی صحت،   تهران: انتشارات مرتضوی

    شوشتری، جعفر]شیخ[(1380)، الخصائص الحسینیه، ویژگی­های امام حسین(ع)، ترجمه: علی کرمی، قم: حاذق

    شوشتری، سیدنورالله(1376)، مجالس المومنین، تهران: کتاب فروشی اسلامیه

    شهید ثانی(1374)، منیه المرید فی آداب المفید و المستفید، ترجمه سیدمحمدباقر حجتی،        تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی

    شهیدی، سیدجعفر(1388)، زندگانی امام صادق(ع)؛ جعفر بن محمد(ع)، تهران: دفتر نشر         فرهنگ اسلامی

    صدوق، ابی جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بابویه القمی]شیخ[(بی تا)، الخصال، ترجمه و   تصحیح سید احمد فهری زنجانی، تهران: انتشارات علمیه اسلامیه

    صفایی، سیداحمد(1342)، هشام بن الحکم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران

    طباطبایی، سیدمحمدحسین(1363)، المیزان، ج1، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، قم: انتشارات اسلامی

    طباطبایی، سیدمحمدحسین(1363)، المیزان، ج3، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، قم: انتشارات اسلامی

    طریحی، فخرالدین(1085ق)، مجمع البحرین، تحقیق سیداحمد حسینی، ]بی نا[: نشر الثقافه     الاسلامیه

    طوسی، محمد بن حسن(1348)، اختیار معرفه الرجال(معروف به رجال کشی)، تصحیح و        تعلیق: حسن مصطفوی، مشهد: دانشگاه مشهد

    عاملی، جعفر مرتضی(1365)، زندگانی سیاسی امام رضا(ع)، ترجمه دفتر انتشارات اسلامی      وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه، قم: کنگره جهانی حضرت رضا(ع)

    عبدالرحمن­بن­خلدون(1375)، مقدمه ابن خلدون، ترجمه محمد پروین­گنابادی، تهران:             انتشارات علمی و فرهنگی

    عسکری، سیدمرتضی(1414ق)، خمسون و مائه صحابی مختلق، ج1: بی­جا: التوحید للنشر

    عسکری، سیدمرتضی(1385)، نقش ائمه در احیاء دین، ج 2، قم: مرکز فرهنگی منیر

    عمادزاده، عمادالدین(1362)، زندگانی معلم کبیر حضرت صادق، ج1، بی­جا: انتشارات         گنجینه نشر محمد

    قاضی عسگر، سیدعلی(1375)، حج در اندیشه اسلامی، تهران: نشر مشعر

    قاضی عسگر، سیدعلی(1382)، حج و حرمین شریفین در تفسیر نمونه، تهران: نشر مشعر

    قرائتی، محسن(1372)، قرآن و تبلیغ، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

    فارسی، جلال­الدین(بی­تا)، پیامبری و انقلاب، قم: امید

    فرامرز قراملکی، احمد(1388)، روش­شناسی مطالعات دینی، مشهد: دانشگاه علوم اسلامی        رضوی

    فرهمندپور، فهیمه(1378)، تحلیل نیم قرن سیاست­های تبلیغی امویان در شام، تهران: امیرکبیر

    فرهنگی، علی­اکبر(1389)، ارتباطات انسانی، ج 1، تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا

    فیاض، ابراهیم(1389الف)، تعامل دین، فرهنگ و ارتباطات، تهران: شرکت چاپ و نشر          بین‌الملل

    فیاض، ابراهیم(1389ب)، جامعه­شناسی معرفتی ادبیات و ارتباطات، تهران: دفتر مطالعات و      رسانه­ها

    فیسک، جان(1386)، درآمدی بر مطالعات ارتباطی، ترجمه: مهدی غبرایی، تهران: دفتر           مطالعات و توسعه رسانه­ها

    کاویانی، محمد(1388)، روان­شناسی تبلیغات با تاکید بر تبلیغ دینی، تهران: پژوهشگاه حوزه و             دانشگاه

    کلینی، ابی جعفر محمد بن اسحاق(1363)، الکافی، ج1، تحقیق علی اکبر غفاری، تهران: دار الکتب الاسلامیه

    کلینی، ابی جعفر محمد بن اسحاق(1363)، الکافی، ج6، تحقیق علی اکبر غفاری، تهران: دار الکتب الاسلامیه

    کری، جیمز(1376)، ارتباطات و فرهنگ، ترجمه مریم داداشی، تهران: نشر نقطه

    گیدنز، آنتونی(1378)، جامعه­شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی

    لال، جیمز(1379)، رسانه­ها، ارتباطات، فرهنگ، ترجمه مجید نکودست، تهران: موسسه          انتشاراتی روزنامه ایران

    لیتل­جان، استیفان(1384)، نظریه­های ارتباطات، ترجمه سیدمرتضی نوربخش و سیداکبر          میرحسنی، تهران: نشر جنگل

    لی جان، ای.آر(1365)، به سوی سیاست­های ارتباطی واقع­بینانه، تهران: سروش

    محدثی، جواد(1383)، روح حج، تهران: نشر مشعر

    محسنیان­راد، مهدی(1385)، ارتباط­شناسی، ارتباطات انسانی(میان فردی، گروهی، جمعی)،      تهران: سروش

    محمدی، مجید(1382)، دین و ارتباطات، تهران: کویر

    محمدی ری شهری، محمد(1387)، تبلیغ بر پایه قرآن و حدیث، ترجمه: علی نصیری، قم:       دارالحدیث

    محمدی ری­شهری، محمد(1389)، دانش­نامه امام حسین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ،      ج9، قم: دارالحدیث

    محمدی ری­شهری، محمد(1389)، دانش­نامه امام حسین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ،      ج10، قم: دارالحدیث

    محمدی ری­شهری، محمد(1359)، مناظره در رابطه با مسائل ایدئولوژیک، قم: انتشارات         اسلامی

    مدرس تبریزی، محمد علی(1369)، ریحانه الادب، ج8، بی­جا: کتابفروشی خیام

    مدیر شانه­چی، کاظم(1382)، علم الحدیث، قم: دفتر انتشارات اسلامی

    مرکز تحقیقات و انتشارات حج(1405ق)، کنگره عبادی و سیاسی حج، مجموعه سخنان و      پیام­های امام خمینی(ره)، تهران: مرکز تحقیقات و انتشارات حج

    مطهری، مرتضی(1389)، مجموعه آثار، ج 1 ، تهران: انتشارات صدرا

    مطهری، مرتضی(1389)، مجموعه آثار، ج 3 ، تهران: انتشارات صدرا

    مطهری، مرتضی(1389)، مجموعه آثار، ج 13، تهران: انتشارات صدرا

    مطهری، مرتضی(1389)، مجموعه آثار، ج 14، تهران: انتشارات صدرا

    مطهری، مرتضی(1389)، مجموعه آثار، ج 16، تهران: انتشارات صدرا

    مطهری، مرتضی(1389)، مجموعه آثار، ج 17، تهران: انتشارات صدرا

    مطهری، مرتضی(1389)، مجموعه آثار، ج 18، تهران: انتشارات صدرا

    مطهری، مرتضی(1389)، مجموعه آثار، ج 20، تهران: انتشارات صدرا

    مطهری، مرتضی(1389)، مجموعه آثار، ج 24، تهران: انتشارات صدرا

    مطهری، مرتضی(1389)، مجموعه آثار، ج 25، تهران: انتشارات صدرا

    مظاهری، محسن حسام(1387)، رسانه شیعه، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل

    معارف، مجید(1374)، پژوهشی در تاریخ حدیث شیعه، تهران: موسسه فرهنگی و هنری           ضریح

    معارف، مجید(1384)، تاریخ عمومی حدیث، تهران: انتشارات کویر

    معتمدی، سیدحسین(1378)، عزاداری سنتی شیعیان در بیوت علماء و حوزه­های علمیه و          کشورهای جهان، ج 1، قم: انتشارات عصر ظهور

    مفید، محمد بن علی(1384)، الارشاد، ترجمه سیدهاشم رسولی محلاتی، تهران: دفتر نشر        فرهنگ اسلامی

    مک­کوییل، دنیس(1387)، مخاطب­شناسی، ترجمه مهدی منتظرالقائم، تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانه­ها

    مک­لوهان، هربرت مارشال(1379)، برای درک رسانه­ها، ترجمه سعید آذری، تهران: سروش

    موسوی بجنوردی، کاظم(1369)، دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج 2، تهران: مرکز دایره       المعارف بزرگ اسلامی

    موسوی بجنوردی، کاظم(1369)، دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج 4، تهران: مرکز دایره       المعارف بزرگ اسلامی

    مهدی­زاده، سیدمحمد(1384)، مطالعه تطبیقی نظریه کاشت و دریافت در ارتباطات، تهران:      مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه­های صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران

    مهریزی، مهدی]حجت­الاسلام[(1388)، نهضت عاشورا و فرهنگ عزاداری: مجموعه مقالات،             تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی

    نجاشی، احمد بن علی(1416ق)، رجال النجاشی اسماء مصنفی الشیعه، تحقیق سیدموسی        شبیری زنجانی، قم: نشر جامعه مدرسین

    نصر، سیدحسین(1375)، هنر و معنویت اسلامی، ترجمه رحیم قاسمیان، تهران: دفتر مطالعات   دینی

    نصر، صلاح(1380)، جنگ روانی، ترجمه حقیقت کاشانی، تهران: سروش

    نوری طبرسی، حسین(1381)، لولو و مرجان، تصحیح و تحقیق ع.م.رکنی، قم: پیام    مهدی(عج)

    ولک، رنه(1368)، نظریه ادبیات، ترجمه ضیاء موحد و پرویز مهاجر، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی

    هاشمی­نژاد، سیدعبدالکریم]شهید[(1383)، درسی که حسین(ع) به انسان­ها آموخت، مشهد:    به­نشر

    همایون، محمدهادی(1384)، جهانگردی: ارتباطی میان فرهنگی، تهران: انتشارات دانشگاه امام             صادق(ع)

    هوور، استوارت­ام، لاندبای، نات(1385)، بازاندیشی درباره رسانه، دین و فرهنگ، ترجمه       مسعود آریایی­نیا، تهران: سروش

    واسعی، سیدعلیرضا، دیانی، محمد شمس الدین(1386)، درآمدی بر روشهای تبلیغی ائمه، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

    (1372)، منجد الطلاب، ترجمه محمد بندر ریگی، تهران: وزارت فرهنگ و          ارشاد اسلامی

     

    ب. منابع عربی

                         ابن شهر آشوب، محمد بن علی(بی تا)، مناقب آل ابی طالب، قم: کتابفروشی مصطفوی

    ابن­طاوس، سیدعلی(1381)، لهوف، ترجمه: عباس عزیزی، قم: صلاه

    ابن عبدالبر، یوسف(بی­تا)، جامع بیان العلم و فضله، ج1، بیروت: دارالکتب العلمیه

    ابن عبدربه، احمدبن محمد(1404ق)، العقد الفرید، بیروت: دارالکتب العلمیه

    ابن قولویه، جعفربن محمد(1377)، کامل الزیارات، ترجمه: سیدمحمد جواد ذهنی تهرانی،      تهران: پیام حق

    ابن منظور، جمال الدین(1408ق)، لسان العرب، تعلیق و تهیه فهارس: علی سیری، بیروت: دار   الاحیاء التراث العربی

    ابن­واضح(1384ق)، تاریخ یعقوبی، ج3، نجف: منشورات المکتبه الحیدریه

    ابوریه، محمود(1368ق)، ابوهریره؛ شیخ المضیره، بیروت: دارالذخائر

    اربلی، علی­بن­عیسی(بی­تا)، کشف الغمه فی معرفه الائمه، تحقیق: سیدهاشم رسولی، تبریز: بی­نا

    اصفهانی، ابوالفرج(بی تا)، مقاتل الطالبین، ترجمه سیدهاشم رسولی محلاتی،بی­جا: بی نا

    اصفهانی، ابوفرج(بی­تا)، الاغانی، تحقیق عبدعلی مهنّا و سمیر جابر، بیروت: دار الکتب العلمیه

    بعلبکی، عفیف(1967م)، مختصر تاریخ العرب، بیروت: دار العلم للملایین

    پاشا صالح، علی(1317)، آداب المناظره، تهران: چاپخانه فردوسی

    تستری، محمد تقی(1410ق)، قاموس الرجال فی نحقیق الشیعه و محدثیهم، قم: موسسه النشر    الاسلامی

    تفتازانی، سعدالدین(1411ق)، مختصر المعانی،بی­جا: دار الفکر

    جوهری، اسماعیل بن حماد(1407ق)، الصحاج تاج اللغه و صحاح العربیه، تحقیق احمد بن     عبدالغفور، بیروت: دارالعلم للملایین

    حر عاملی، محمد بن حسن(1391ق)، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، بیروت: دار     الاحیاء التراث العربی

    حکیمی، محمدرضا و دیگران(1408ق)، الحیاه، تهران: الثقافه الاسلامیه

    حیدر، اسد(1403ق)، الامام الصادق و مذاهب الاربعه، ج1، بیروت: دار الکتب العربی

    حیدر، اسد(1403ق)، الامام الصادق و مذاهب الاربعه، ج2، بیروت: دار الکتب العربی

    الخزرجی، حیدر(1416ق)، حج الانبیاء و الائمه، تهران: نشر المشعر

    دینوری، لابی محمد بن عبدالله و مسلم بن قتیبه(1343ق)، عیون اخبار الرضا، قاهره: دار الکتب             المصریه

    ذهبی، شمس­الدین(1374ق)، تذکره الحفاظ، بیروت: دار الکتب العلمیه

    راغب اصفهانی، حسین بن محمد(1404ق)، المفردات فی غریب القرآن، ]بی­جا[: دفتر نشر      کتاب

    زرکلی، خیرالدین(1986م)، الاعلام، ج3،  بیروت: دارالعلم للملایین

    سیوطی، جلال­الدین(1403ق)، درالمنثور، ج2، بیروت: دارالفکر

    شریف القریشی، باقر(1430ق)، موسوعه سیره اهل البیت، ج 19، قم: اداره الامور الثقافیه التابعه            لوزاره الثقافه و الارشاد الاسلامی

    شریف القریشی، باقر(1430ق)، موسوعه سیره اهل البیت، ج 21، قم: اداره الامور الثقافیه التابعه            لوزاره الثقافه و الارشاد الاسلامی

    شریف القریشی، باقر(1430ق)، موسوعه سیره اهل البیت، ج 22، قم: اداره الامور الثقافیه التابعه            لوزاره الثقافه و الارشاد الاسلامی

    شریف القریشی، باقر(1430ق)، موسوعه سیره اهل البیت، ج 25، قم: اداره الامور الثقافیه التابعه            لوزاره الثقافه و الارشاد الاسلامی

    شریف القریشی، باقر(1430ق)، موسوعه سیره اهل البیت، ج 26، قم: اداره الامور الثقافیه التابعه            لوزاره الثقافه و الارشاد الاسلامی

    صدوق، محمدبن علی بن بابویه]شیخ[(1362)، امالی، ترجمه: محمدباقر کمره­ای، تهران:        انتشارات کتابخانه اسلامی

    صدوق، جعفر]شیخ[(بی­تا)، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، تحقیق: علی­اکبر غفاری، تهران:     مکتبه الصدوق

    طبرسی، احمد بن ابی طالب(1386ق)، الاحتجاج، نجف: کتابفروشی دارالنعمان و قدس         محمدی

    طوسی، محمدبن حسن]شیخ[(1411ق)، مصباح المجتهدین، بیروت: موسسه فقه الشیعه

    قاسمی، جمال­الدین(1399ق)، قواعد التحدیث من فنون مصطلح الحدیث، بیروت: دارالکتب    العلمیه

    قرآن کریم

    المستشاریه الثقافیه للجمهوریه الاسلامیه الایرانیه بدمشق(1412ق)، الامام الصادق دراسات و     ابحاث

    مسعودی، ابوالحسن(بی­تا)، مروج الذهب و معادن الجواهر، بتحقیق محمد محیی الدین، بیروت: دارالمعرفه

    مظفر، محمدرضا(1400ق)، المنطق المظفر، بیروت: دار التعارف

    مظفر، محمدحسین(1409ق)، الامام الصادق، ج 2، قم: موسسه النشر الاسلامی

    معلوف، لوییس(1992م)، المنجد فی اللغه، بیروت: المکتبه الشرقیه

    مغنیه، محمدجواد(1404ق)، الشیعه و الحاکمون، بیروت: دار و مکتبه الهلال

    مفضل، علی بن عمر جعفی(1404ق)، توحید مفضل، تحقیق کاظم مظفر، بیروت: موسسه وفاء

     

    ج. مقالات

    - میرعابدینی، احمد(1388)، انقلاب آیینی و رسانه‌های جمعی بعد از انقلاب اسلامی، تهران: نشریه رسانه

    - باهنر، ناصر، جعفری، علی(1388)، رادیو و مدل آیینی در توسعه ارتباطات دینی: مطالعه موردی شبکه معارف صدا، همایش علمی حوزه، رسانه و ارتباطات با رویکرد بین­المللی

کلمات کلیدی: امام صادق - امام صادق(ع) - تبلیغ - حج - حدیث - رسانه - عزاداری - مخاطب¬شناسی
موضوع پایان نامه بررسی سیره تبلیغی و مخاطب¬شناسی امام صادق(ع) در نشر و گسترش معارف اسلامی, نمونه پایان نامه بررسی سیره تبلیغی و مخاطب¬شناسی امام صادق(ع) در نشر و گسترش معارف اسلامی, جستجوی پایان نامه بررسی سیره تبلیغی و مخاطب¬شناسی امام صادق(ع) در نشر و گسترش معارف اسلامی, فایل Word پایان نامه بررسی سیره تبلیغی و مخاطب¬شناسی امام صادق(ع) در نشر و گسترش معارف اسلامی, دانلود پایان نامه بررسی سیره تبلیغی و مخاطب¬شناسی امام صادق(ع) در نشر و گسترش معارف اسلامی, فایل PDF پایان نامه بررسی سیره تبلیغی و مخاطب¬شناسی امام صادق(ع) در نشر و گسترش معارف اسلامی, تحقیق در مورد پایان نامه بررسی سیره تبلیغی و مخاطب¬شناسی امام صادق(ع) در نشر و گسترش معارف اسلامی, مقاله در مورد پایان نامه بررسی سیره تبلیغی و مخاطب¬شناسی امام صادق(ع) در نشر و گسترش معارف اسلامی, پروژه در مورد پایان نامه بررسی سیره تبلیغی و مخاطب¬شناسی امام صادق(ع) در نشر و گسترش معارف اسلامی, پروپوزال در مورد پایان نامه بررسی سیره تبلیغی و مخاطب¬شناسی امام صادق(ع) در نشر و گسترش معارف اسلامی, تز دکترا در مورد پایان نامه بررسی سیره تبلیغی و مخاطب¬شناسی امام صادق(ع) در نشر و گسترش معارف اسلامی, تحقیقات دانشجویی درباره پایان نامه بررسی سیره تبلیغی و مخاطب¬شناسی امام صادق(ع) در نشر و گسترش معارف اسلامی, مقالات دانشجویی درباره پایان نامه بررسی سیره تبلیغی و مخاطب¬شناسی امام صادق(ع) در نشر و گسترش معارف اسلامی, پروژه درباره پایان نامه بررسی سیره تبلیغی و مخاطب¬شناسی امام صادق(ع) در نشر و گسترش معارف اسلامی, گزارش سمینار در مورد پایان نامه بررسی سیره تبلیغی و مخاطب¬شناسی امام صادق(ع) در نشر و گسترش معارف اسلامی, پروژه دانشجویی در مورد پایان نامه بررسی سیره تبلیغی و مخاطب¬شناسی امام صادق(ع) در نشر و گسترش معارف اسلامی, تحقیق دانش آموزی در مورد پایان نامه بررسی سیره تبلیغی و مخاطب¬شناسی امام صادق(ع) در نشر و گسترش معارف اسلامی, مقاله دانش آموزی در مورد پایان نامه بررسی سیره تبلیغی و مخاطب¬شناسی امام صادق(ع) در نشر و گسترش معارف اسلامی, رساله دکترا در مورد پایان نامه بررسی سیره تبلیغی و مخاطب¬شناسی امام صادق(ع) در نشر و گسترش معارف اسلامی
مقالات مرتبط با این مطلب:

پایان‌نامه جهت اخذ مدرک کارشناسی ارشد رشته فناوری اطلاعات چکیده: شیوه‌های تبلیغی زیادی از انبیا و پیامبران ذکرشده، آنان بر دعوت مشترک به توحید، معاد، اصول اخلاقی و ... تکیه داشته‌اند. پس از رحلت پیامبر گرامی اسلام نیز، تبلیغ به‌ویژه در شکل «منبر» یکی از ابزارهای اصلی انتقال معارف اسلامی بود و در طول تاریخ تا امروز، دستخوش تحولات فراوان بوده است؛ امّا اساس و بنای آن، اصالت خود را ...

پايان نامه براي دريافت درجه کارشناسي ارشد <<M.A>> گرايش: روابط بين الملل بهار1393 چکيده پژوهش حاضر، در راستاي پاسخ به يک سوال اساسي با اين عنوان است که مباني فکري، عقيدتي القا

  پايان‎نامه کارشناسي‎ارشد رشته مديريت جهانگردي گرايش بازاريابي   تابستان 1390   چکيده ايران از بازار جهاني صنعت گردشگري، به عنوان بزرگترين صنعت رو به رشد

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد "M.A" گرایش :علوم ارتباطات اجتماعی چکیده: دیپلماسی عمومی به دلیل افزایش نقش بازیگران متعدد در تعاملات بین المللی نسبت به دیپلماسی کلاسیک و سنتی جایگاه ویژه ای در نظام بین الملل یافته است . توسعه فنآوری نوین اطلاعات ابزار دیپلماسی کلاسیک را که بر مبنای قدرت سخت بود تغییر داده و گستره جدیدی بنام سیاست هوشمند که از عناصر فرهنگی ،رسانه ای ، ...

M.Aپايان نامه جهت اخذ درجه کارشناسي ارشد گرايش فلسفه وحکمت اسلامي سال 1386 بيان مسئله: سپاس فراوان آفريدگاري را سزاست که جهان هستي را همسان و هماهنگ با احتياجات ونيازهاي بشر سامان داده وب

پايان نامه دوره کارشناسي ارشد در رشته علوم تربيتي گرايش تاريخ و فلسفه آموزش و پرورش زمستان 93 چکيده: اين پژوهش به ‌منظور تحليل محتواي مفاهيم و مضامين اخلاقي در قرآن کريم و با هدف ارا

فصل اول   طرح تحقيق 1- مقدمه 2- تعريف موضوع 3- اهميت و ضرورت تحقيق 4- مروري بر مطالعات انجام شده 5-اهداف تحقيق 6- طرح سؤال و فرضيه 7- روش تحقيق 8- محدوديت هاو پيشنه

پایان نامه، برای دریافت درجه کارشناسی ارشد"M.A"رشته تولید سیما چکیده تحقیق: نشر آموزه های دین اسلام، از ضروری ترین عوامل بقاء و تداوم این آیین توحیدی می باشد. تبلیغ و اطلاع رسانی این مفاهیم و مبانی دینی، مهمترین راهکار نشر و ایقاء آن می باشد. با شروع غیبت امام زمان(عج)، روحانیون به عنوان نائبان آن حضرت، به این رسالت مهم پرداختند و می پردازند؛ در عصر غیبت، روحانیون مسلمان، به ...

پایان نامه تحصیلی مقطع کارشناسی ارشد تبلیغ و ارتباطات فرهنگی چکیده: تعزیه نمونه بارز نبوع نمایشی ایرانیان است که ردپای آن هنوز هم در استان‌های مختلف از شمالی ترین شهرهای خراسان و آذربایجان تا جنوبی ترین شهرهای سیستان و اهواز از پهنه کویر تا حاشیه های زاگرس و البرز و از دریای خزر تا خلیج فارس، در ایام محرم دیده می‌شود.تعزیه هنری است که به نوعی درون خود از تمام هنرها وام گرفته ...

پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته تحصیلی: کلام شیعه چکیده پایان‌نامه: یکی از اعتقادات مستدل شیعه این است که رسول خداk بعد از خود فردی را به عنوان جانشین خود معرفی نموده است. در قرآن کریم و نیز در سنت نبوی برای اثبات این مدعا ادله متعدد و بی‌شماری وجود دارد. یکی از ادله مهم در مورد اثبات حقانیت اهل بیتb و یا به عبارت درست‌تر اثبات حقانیت رهبری امیرالمؤمنین علی بن ابی طالبg، حدیث صحیح ...

ثبت سفارش