پایان نامه مقطع کارشناسی
رشته پتروشیمی
سال 1385
مقدمه : منطقه ب شامل واحدهای ذیل که به صورت مختصر تشریح گردیده است ، می گردد
الف) واحد تولید ازت :
ازت گازی است خنثی که میل ترکیبی بسیار کمی داشته و در شرایط عادی ترکیب پذیری ندارد . لذا در واحدهای مختلف بهره برداری از این گاز برای موارد مختلفی از قبیل گاز پوششی مخازن هیدروکربوری، برای جلوگیری از نفوذ هوا یا اکسیژن به آنها، در واحدهای کاتالیستی در هنگام احیاء بعنوان گازگردشی، در هنگام راه اندازی واحدهای هیدروژن و هیدروکراکر بعنوان گاز چرخشی و بخصوص در عملیات احیاء مداوم کاتالیست پلاتفرمر واحد تبدیل کاتالیستی بصورت مداوم مصرف می گردد . با توجه به آنکه 79 درصد هوا ازت می باشد بهترین منبع تهیه می باشد . بهمین منظور واحد ازت طراحی و نصب گردیده است . ظرفیت واحد فشرده و مایع کردن هوا و تفکیک اکسیژن و ازت مایع می باشد . محصول واحد ازت گازی و ازت مایع با درجه خلوص 999/99 درصد می باشد .
ب) واحد تبدیل کاتالیستی :
واحد C.C.R شرکت به منظور تبدیل برشهای بنزین با درجه آرام سوزی پائین به بنزین با درجه آرام سوزی 100 طراحی و نصب گردیده است . ظرفیت واحد 21600 بشکه در روز می باشد . طراحی واحد بر دو مبنای تأمین کامل خوراک H.S.R.G از واحد تقطیر در جو با نقطه جوش ابتدائی و نقطه جوش نهائی و یا مخلوطی از 17159 بشکه در روز خوراک از واحد تقطیر و 4441 بشکه در روز نفتای سنگین (H.N )هیدروکراکر با نقطه جوش ابتدائی ونقطه جوش نهائی می باشد .
این واحد مشتمل بر سه قسمت می باشد :
-تصفیه نفتا(NAPHTHA HYDROTREATING -NHT) به منظور حذف ترکیبات الی نیتروژن دار، گوگرددار، اکسیژن دار، اشباع هیدروکربورهای غیر اشباع (اولفینی) و حذف سموم اضافی مانند ارسینک و سرب که برای قسمت پلاتفرمر مضر می باشند تعبیه شده است . حذف این ناخالصیها در حضور کاتالیست (با نام تجاری S-12 محصول مشترک UOP با فلزات فعال کبالت، مولیبدن بر روی پایه آلومینا) و گاز هیدروژن انجام می گیرد .
-پلاتفرمر (PLATEFORMER) : نفتای تصفیه شده در این واحد در حضور کاتالیست (با فلز فعال پلاتین بر روی پایه آلومینا) تبدیل به بنزین با درجه خلوص آرام سوزی بالا، گاز مایع و مخلوط گازی غنی از هیدروژن می شود که به عنوان خوراک گازی به واحد هیدروژن ارسال می گردد .
-قسمت احیاء مداوم کاتالیست(به منظور احیاء مداوم کاتالیست قسمت پلاتفرمر) در مجاورت واحد فوق نصب گردیده است که همواره قسمتی از کاتالیست از انتهای بستر راکتورپلت فرمر وارد قسمت احیاء شده و بعد از سوزاندن کک و آماده سازی مجدد از بالا وارد راکتورهای پلاتفرمر می گردد و بدین ترتیب همواره پلاتفرمر از شرایط یکنواخت عملیاتی در طول بهره برداری برخوردار خواهد بود .
ج) واحد هیدروژن :
واحد تولید هیدروژن به منظور تولید هیدروژن با درجه خلوص 9/99% به مقدار تقریبی (مورد نیاز واحد هیدروکراکر) طراحی و نصب شده است قسمتی از هیدروژن تولیدی توسط واکنش های ریفرمینگ در کوره (راکتور) واحد از واکنش خوراک با بخار آب در دمای در حضور کاتالیست با فلز فعال نیکل روی پایه آلومینا و خالص سازی PSA N0.1 تأمین می گردد . خوراک واحد می تواند گاز طبیعی، گازهای هیدروکربوری تصفیه شده در واحد آمین و یا پروپان باشد که بعلت قابلیت دسترسی و استفاده آسانتر معمولاً از گاز طبیعی بعنوان خوراک استفاده می گردد . قسمت دیگری از هیدروژن تولیدی از خالص سازی گازهای غنی از هیدروژن تولیدی در واحد تبدیل کاتالیستی درPSA N0.2 تأمین می شود .
گازهای ناخالص خروجی از PSA N0.1 حاوی هیدروژن، دی اکسید کربن، منواکسید کربن است در کوره واحد مصرف می گردد . گازهای ناخالص خروجی از PSA N0.2 که حاوی هیدروژن و گازهای هیدروکربوری سبک است به سیستم سوخت گازی پالایشگاه تزریق می گردد .
د) واحد هیدروکراکر :
واحد هیدروکراکر شرکت پالایش نفت شازند اراک برای تبدیل برش نفتی سنگین موم دار (WAXY DISTILLATE ) که اصطلاحاً به آن آیزوفید (ISOFEED) اطلاق می شود و از واحد تقطیر در خلاء پالایشگاه استحصال می گردد و قابل عرضه به بازار مصرف نمی باشد به محصولات با کیفیت مطلوب طراحی و نصب گردیده است . خوراک واحد 24500 بشکه در روز آیزوفید با نقطه جوش ابتدائی و نقطه جوش نهایی می باشد که در فشار و دمای بالا در حضور کاتالیست و گاز هیدروژن با درجه خلوص 2/93-90 درصد واکنشهای هیدروکراکینگ و هیدروتریتینگ انجام یافته و تبدیل به محصولات گازوئیل، نفت سفید، سوخت هواپیما، نفتای سنگین، نفتای سبک، گاز مایع و گازهای هیدروکربوری سبک که حاوی مقادیر زیادی می باشند می گردد گازهای هیدروکربوری فوق در واحد تصفیه گاز با آمین تصفیه شده و بعد از حذف به سیستم سوخت گازی پالایشگاه تزریق و به عنوان سوخت در کوره های پالایشگاه مصرف می گردد .
قسمتی از نفتای سبک بعنوان خوراک واحدهای پتروشیمی و نفتای سنگین برای تولید بنزین با درجه آرام سوزی بالا مستقیماً به واحد C.C.R و یا به بانکهای TK-2007,2008 برای ذخیره سازی ارسال می گردد . کاتالیست مورد استفاده در واحد با نام تجاری KF-1015 ساخت شرکت هلندیAKZO NOBEL می باشد .
1- هدف و دامنه کاربرد
-تشریح فرآیند واحدهای منطقه ب از خوراک تا محصول نهایی
-تشریح نحوه انجام کنترلهای کمی و کیفی در متغیرهای فرآیندی جهت تولید محصول مطابق با شرایط طراحی واحدهای فوق
-چگونگی ارتباطات صحیح با دیگر واحدها و ادارات که به نحوی در عملکرد واحدهای این منطقه مؤثر هستند .
دامنه کاربرد این روش اجرایی در محدوده عملکرد واحدهای منطقه ب شرکت پالایش نفت شازند اراک می باشد .
2- تعاریف
2-1- CHILLED WATER: مخلوط آب سرد و ضدیخ گردشی در سیستم
2-2-COLD BOX : محفظه سرد که اکسیژن و ازت مایع از یکدیگر جدا می شوند .
2-3- H.P.C (HIGH PRESSURE COLUMN) : ستون یا برج فشار بالا
2-4- L.P.C (LOW PRESSURE COLUMN) : ستون یا برج فشار پائین
2-5-CONDENSER : مایع کننده گاز ازت یا چگالنده
2-6- M.S (MOLECULAR SIEVE) : نوعی کاتالیست که جاذب ، بخار آب و سایر ناخالصیهای موجود در هوا می باشد .
2-7- ADSORBER : جاذب یا جذب کننده (منظور ظروف جذب می باشد)
2-8- SELF REGENERATION : احیاء خودبخودی
2-9- LIQUID SEPRARATOR : جداکننده مایع از گاز
2-10-VAPORIZER : تبخیر کننده
2-11- LIN (LIQUID NITROGEN) : ازت مایع
2-12- GAN (GAS NITROGEN) : ازت گازی
2-13- راکتور (REACTOR) :
ظرفی است که در آن خوراک در مجاورت کاتالیست در دما و فشار معین به ترکیبات مورد نظر تبدیل می شود .
2-14-UTILITIES : واحدهای سرویس دهنده آب و برق و بخار و هوای فشرده پالایشگاه .
2-15-ظرف هوازدا (DEAERATOR) : ظرفی است که در آن بوسیله تزریق بخار آب، گازهای محلول در آب تغذیه به سیستم تولید بخار واحد، خارج می شوند .
2-16-(H.T.S.C-HIGH . TEMP . SHIFT . CONVERTOR) : راکتور تبدیل کننده CO به در حضور کاتالیست اکسید آهن و بخار آب .
2-17-BLOW DOWN : تخلیه آب دیگ بخار بمنظور کنترل و کاهش سختی و قابلیت هدایت الکتریکی (کانداکتیویته) آب دیگهای بخار .
2-18-ZNO DRUM : راکتور گوگردزدایی که در حضور کاتالیست اکسید روی خوراک را جذب می کند .
2-19- BOILER : سیستم تولید بخار واحد .
2-20- بخار آب خشک یا (SUPPER HEAT) : بخار آبی است که دمای آن از دمای بخار آب اشباع (نقطه جوش) در همان فشار بالاتر باشد .
2-21- TAIL GAS : گازهای ناخالص جذب شده توسط (1,2) PSA .
2-22- (PSA- PRESSURE SWING ADSORPTION) : دستگاه جذب ناخالصی در فشار متغیر .
2-23- آب نرم (T.W.-TREATED WATER) : آب تصفیه شده و بدون سختی که از واحد آب صنعتی بعنوان آب تغذیه سیستم تولید بخار به واحد ارسال می شود .
2-24- OCN (OCTAN NUMER) عدد اکتان : درجه آرام سوزی سوخت موتور را عدد اکتان گویند که معرف میزان ضربه ایست که به پیستون وارد می شود .
2-25-R.V.P : فشار بخار سیال بوده که برحسب کیلو پاسکال بیان می گردد .
2-26- HIGH PRESSURE SEPARATOR (H.P.S) : ظرف جدا کننده فشار بالا به منظور جداسازی مواد نفتی، آب و نیز گاز غنی از هیدروژن بکار رفته است و دارای MESH به منظور جداسازی بهتر قطرات آب می باشد .
2-27- REACTOR PRODUCT SEPARATOR (R.P.S) : ظرف جدا کننده محصول بنزین و گاز مایع از گاز هیدروژن تولیدی
2-28- STRIPPER : برج عیان کننده V-203 می باشد که نفتای تصفیه شده را از جریان گازهای سبک و H25 جدا می سازد
2-29- STABILIZER : برج تثبیت کننده V-256 به منظور جداسازی مواد سبک هیدروکربوری از بنزین برای تثبیت فشار بخار محصول
2-30- NET GAS : جریان گاز هیدروژن نسبتاً خالص که بین 92تا95 درصد خلوص داشته و به واحد هیدروژن ارسال می گردد .
2-31- RECYCLE گاز گردشی :
جریان گاز هیدروژن گردشی است که جهت جلوگیری از تشکیل کک و انجام بهتر واکنشها به سیستم (راکتورها) تزریق می گردد .
2-32- REFLUX : جریان برگشتی خنک به برج عریان کننده یا تثبیت کننده
2-33- REGENERATION : فرایند احیاء کاتالیست بوده که در واقع سوزاندن کک با استفاده از اکسیژن در مجاورت گاز ازت یا بخار آب صورت می گیرد .
2-34- TEMPERED WATER : آب نیم گرم حاوی ضد یخ به منظور خنک کردن سیلندرکمپرسورهای رفت و برگشتی
2-35- PACKING WATER : آب حاوی ضد یخ که برای خنک نمودن محفظه PACKING کمپرسورها بکار می رود
2-36- WATER CONTENT (W/C) : آب موجود در جریان گاز گردشی قسمت پلاتفرمر که بر حسب PPM بیان می شود .
2-37- REDUCTION ZONE : به قسمت بالای راکتور V-251 اطلاق می شود . در این قسمت اکسیدهای پلاتین شارژ شده در اثر تماس با جریان گاز هیدروژن در دمای بالای احیاء شده و پلاتین آزاد و بخار آب نیز تولید می گردد .
2-38- SNUFFING STEAM : بخار خفه کننده ای که جهت PURGE نمودن و زدودن گاز در داخل کوره ها یا ظروف بکار می رود .
2-39- PURGE : تخلیه یک ظرف، دستگاه یا لوله از گاز با استفاده از جریان گاز ازت
2-40- STEAM OUT : تخلیه یک ظرف با استفاده از بخار 60#
2-41- (H.N) HEAVY NAPHTHA : نفتای سنگین تولیدی واحد هیدروکراکر
2-42- TREATED NAPHTHA (T.N) : نفتای تصفیه شده از یونیفاینر
2-43- (H.S.R.G ) HEAVY STRAIGHT RUN GASOLINE : نفتای تولیدی واحد تقطیر
2-44- هیدروکربن : ترکیبات نفت خام که شامل هیدروژن و کربن می باشند .
2-45- هیدروکراکر : (HYDROCRACKER) واحد شکننده هیدروکربنهای سنگین و تولید محصولات قابل عرضه به بازار مصرف .