پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد “M. A.”
رشته علوم تربیتی گرایش برنامه ریزی درسی
تابستان93
چکیده
هدف کلی از انجام این پژوهش بررسی تأثیر کلاس های آموزش خانواده برروی دیدگاه های تربیتی مادران است . روش پژوهش در این تحقیق پیمایشی از نوع آزمایشی می باشد. جامعه مورد بررسی شامل کلیه مادران شرکت کننده در کلاس های اموزش خانواده که از طرف انجمن اولیاء ومربیان برگزار می شد ، بود که از طریق نمونه گیری 32نفر انتخاب شدند .ابزار مورد استفاده شامل پرسشنامه محقق ساخته در 20گویه در قالب چهار فرضیه ی معرفتی شناختی ،پوشش وظاهر ،نوع گفتارواصلاح رفتار اجتماعی ؛در مقیاس لیکرت می باشد که پس از محاسبه ضریب روایی که مورد تأیید متخصصان ومدرسان بودبا ضریب پایای993% بین افراد نمونه توزیع شد وسپس باروش های آماری توصیفی میانگین وانحراف استاندارد وروش استنباطی آزمون tبا استفاده از بسته نرم افزاری spss16مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که در فرضیه اول یعنی تأثیر کلاس های آموزش خانواده در دیدگاه معرفتی شناختی مادران در سطح معناداری 95% اطمینان و5% خطا میانگین گروه آزمایشی (13.40) در مقایسه با میانگین گروه گواه(12.79) و همچنین میزان آزمون t ( 930/6) در مقایسه با مقدار آن در جدول افزایش قابل توجهی داشته است .همچنین در فرضیه دوم با عنوان اثر بخشی آموزش خانواده بر ظاهر وپوشش مادران . نتایج نشان داد که میانگین گروه آزمایشی (13.75) در مقایسه با میانگین گروه گواه(10.71) و همچنین میزان آزمون t (565/2) در مقایسه با مقدار آن در جدول افزایش قابل توجهی داشته است .در فرضیه سوم با عنوان اثر بخشی آموزش خانواده بر نوع گفتار مادران . نتایج نشان داد که میانگین گروه آزمایشی (13.26) در مقایسه با میانگین گروه گواه(9.47) و همچنین میزان آزمون t(281/3) در مقایسه با مقدار آن در جدول افزایش قابل توجهی داشته است ودرفرضیه چهارم با عنوان اثربخشی آموزش خانواده بر اصلاح رفتار اجتماعی مادران نتایج نشان داد که میانگین گروه آزمایشی (12.19) در مقایسه با میانگین گروه گواه(8.66) و همچنین میزان آزمون t(695/3) در مقایسه با مقدار آن در جدول افزایش قابل توجهی داشته است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که برگزاری کلاسهای آموزش خانواده بر دیدگاه های تربیتی مادران مؤثر بوده است .
کلید واژه ها: آموزش خانواده،دیدگاه ها ی تربیتی، معرفتی شناختی ،حجاب،نوع گفتار و رفتار اجتماعی
The overall goal of this study was to evaluate the effect of maternal education perspectives on family education classes.
The method used in this survey is a pilot.
Mothers participating in the study population consisted of all classes, from the parents Vmrbyan family held a sampling of 32 students were chosen.
The instruments used included a questionnaire of 20 items in four epistemological assumptions, covering appearance, Gftarvaslah of social behavior, the validity of the Likert scale, which was approved by the Lecturer professionals.
Keywords: education, family, views on education, epistemology, dress, speech, behavior of social
مقدمه:
خانواده[1] که سالیان دراز بعنوان یکی از نهاد های بنیادی و سازنده اجتماعات بشری بوده وهست ودر باره نقش ارزنده آن در تربیت افراد جامعه و توسعه و تقویت ارزشهای والای الهی وانسانی و فردی واجتماعی آن شک وتردیدی نمی توان داشت ؛در جوامع صنعتی شده و در جوامعی که در حال صنعتی شدن هستند دچار دگر گونی ها وتحولات عمیق و بنیادی شده است .این دگرگونی ها و تحولات نه تنها شکل خانواده را در جوامع توسعه یافته و صنعتی شده و در حال توسعه و صنعتی شدن تغییر داده بلکه در ماهیت روابط ووظایف افراد خانواده ها وثمرات مطلوب و نامطلوب این روابط خانوادگی تحولات عمیقی را نیز سبب شده است (پروند،1385). خانواده یکی از حوزه های ارتباطی[2] مهم در دانش آموزان جهت رسیدن به اهداف آموزشی ، حوزه ارتباطی است . خانواده از دو جهت اهمیت دارد . یکی از آن جهت که هر دانش آموزی هم اکنون عضوی از یک خانواده است و باید بتواند نقش درست و مؤثر خود را به عنوان یک عضو به خوبی ایفا کند . دیگری از آن جهت که هر دانش آموزی در آینده ای نچندان دور خانواده تشکیل می دهد و همراه با همسرش مسئولیت یک خانواده را برعهده می گیرد . تربیت دانش آموزان برای ورود به موقع وموفق به زندگی خانوادگی و ازدواج از مسئولیت های مهم والدین و هم چنین نظام تربیتی در هر جامعه است (اعتصامی ،1390).در واقع خانواده کوچکترین واساسی ترین واحد اجتماعی است که هر یک از افراد جامعه در آن متولد می شوند و تربیت و پرورش می یابند. در این میان نقش پدر و مادر در تربیت فرزند بسیار مهم و تعیین کننده است،چرا که والدین اولین شکل دهندگان و معماران شخصیت فرزند خود هستند. بنابراین آموزش دادن به والدین در زمینه مسائل تربیتی موجب می گردد که آنان محیط مناسب تری برای رشد و شکوفایی استعدادهای بالقوه فرزندان خود فراهم کنند. این امر نیز پیشرفت و بالندگی افراد خانواده ها و جامعه را در پی خواهد داشت(ثابتی،1376).محیط خانواده همواره باید پاسخگوی نیازهای اعضای تشکیل دهنده آن باشد تا استحکام خانواده امکان پذیر شود. در این راستا،آموزش خانواده وایجاد فرصت های مناسب برای ارائه آن می تواند در انسجام جامعه،ایجاد روابط سالم بین افراد سهم بسزایی داشته باشد. پژوهش ها نشان می دهد که میزان اثر گذاری و فراگیری آموزش خانواده به مراتب بیش از تنظیم و تصویب قوانین اثرات پایدار واساسی در ایجاد نگرش مثبت و تغییررفتار دارد. کلاس های آموزش خانواده تغییرات برنامه ریزی شده ای است که هدف آن نزدیک کردن روشهای تربیتی وآموزش والدین و مربیان و در نهایت تغییر در رفتار آنان است(اسدی،1384).یافته ها نشان می دهند که حتی والدین فرهنگی (پدر ومادر)از خصوصیات کودکان دردوره های مختلف رشد اطلاعات اندکی دارند. یافته ها حاکی از این است که %50 از مادران و%66 از پدران اطلاعات اندکی در باره ویژگی های کودکان در دوران مختلف رشد دارند. از این رو آموزش خانواده،می تواند پاسخی منا سب برای نیاز های آموزشی ، تربیتی و فرهنگی خانواده باشد(حیدری ، باقری و همکاران ، 1385) .
1-2- بیان مسئله:
بی شک نهاد خانواده مهم ترین و اصلی ترین پرورشگاه فرد محسوب می شود و یکی از نهاد های آموزشی و پرورشی عمده ی جامعه است (به پژوه، 1389) رفتار والدین سهمی مهم از تأثیرات تربیتی محیط خانواده بر فرزندان را به خود اختصاص می دهد و لزوم آگاهی یافتن از ملاک ها و ضوابط رفتار صحیح از اهم ضروریات در انجام وظایف تربیتی والدین بالاخص مادران است (نادری مهکی ،1389).تحقیقات ترک لادانی ، ملک پور وگلپرور نشان می دهد آموزش مهارتهای زندگی به مادران مشکلات رفتاری دانش آموزان را کاهش می دهد . همچنین واگن سلر[3] (1994) به نقل از ملک پور(1387)، معتقد است اکثر مشکلات کودکان در خانه و مدرسه را از طریق والدین که درک خوبی از چگونگی بر قرار ارتباط مؤثر و صحیح دارند ، می توان اصلاح نمود . یکی از اقدامات آموزش خانواده مبتنی بر نیازهای اعتقادی ، فرهنگی و اجتماعی اجرای برنامه هایی به منظور تحکیم نظام خانواده است آموزش شیوه های تربیتی به مادران و پدران از اقداماتی است که نگرش آنها را نسبت به فرزندان تغییر می دهد . مسائل و مشکلاتی که خانواده و فرزندان با آن روبه رو هستند را کاهش می دهد و از پدید آمدن مسائل جدید پیشگیری می کند . همچنین این اقدام باعث می شود که والدین محیط مناسب تری برای رشد وشکوفایی استعداد های بالقوه فرزندان خود فراهم کنند که پیشرفت افراد خانواده و جامعه را به دنبال خواهد داشت (نیک نژاد و همکاران (1386). برای موفقیت در امر تربیت باید والدین به مهارتهایی از جمله مهارت فنی (دانش کافی به روز ) ، مهارت انسانی (توانایی برقراری ارتباط با آنان ) ، مهارت ادراکی (درک درست از مسائل ومشکلات ) مسلط باشند . برگزاری کلاسهای آموزشی والدین ، تغییر برنامه ریزی شده ای است که با هدف نزدیک کردن روشهای تربیتی آموزشی والدین و مربیان و در نهایت تغییر در رفتار آنان است . تحقیقات نشان داده است که فرزندان والدینی که در این جلسات شرکت می کنند ، مشکلات رفتاری کمتری و پیشرفت درسی و فرهنگی بیشتری پیدا می کنند (هورنبای[4] ،2000) . نتایج مطالعه مزاروس[5] و همکاران (2002) نشان داده که جنب های مختلف آموزش خانواده مهم هستند و در زمینه ترس و اضطراب بچه ها ، آموزش والدین به کاستن آنها و در نتیجه پیشرفت تحصیلی آنها کمک می کند . پژوهش اسدی (1379) تحت عنوان بررسی میزان تأثیر آموزش خانواده بر تغییر رفتار والدین نسبت به فرزندان خود در دوره راهنمایی و متوسطه » نشان می دهد که رابطه معنا داری بین آموزش خانواده وارتقای آگاهی ها ودانسته های تربیتی والدین ، بهبود راهنمایی تحصیلی ، هدایت دینی و اخلاقی فرزندان و شیوه های مناسب روابط خانوادگی وجوددارد . بنابراین باید پذیرفت که مادر یا پدر آگاه و مسئول بودن مشکل است و احتیاج به آگاهی و کسب معرفت لازم دارند.دهرتی[6] (2006) بیان می کند : تحقیقات اخیر نشان داده است که کنش متقابل والدین و فرزندان دو جانبه است . به عبارت دیگر نه تنها تعلیم و تربیت نادرست موجب افزایش رفتارهای نا بهنجار فرزندان می شود ، بلکه گستاخی و لجبازی کودکان نیز موجب بروز خشونت والدین و دیگر رفتارهای منفی می شود و این عامل در کاهش تعلیم و تربیت صحیح مؤثر است . بنابر این برای استحکام رابطه صمیمی بین والدین و فرزندان و به منظورجلوگیری از رفتارهای ضد اجتماعی لازم است برنامه هایی در این زمینه اجرا شود. همچنین به نظر گالاس[7] (1987) ، اصلاح آموزش و پرورش والدین به معنای هدایت آنان در جهت هرگونه مداخله ای است که فرزندانشان را تحت تأثیر قرار می دهند.به نظر آدل[8](1974) می توان از آموزش رفتاری والدین به طور موفقیت آمیزی برای اصلاح رفتارهای ضد اجتماعی[9] استفاده کرد.نخستین کوشش ها جهت آموزش خانواده از مدارس آغاز شده است. در حال حاضر در کشور ما کلاس های آموزش خانواده به همت انجمن اولیاء ومربیان ووزارت آموزش و پرورش در اکثر شهرها و روستاها برگزار می شود. با توجه به اهمیت این گونه کلاس ها در بهبود سطح عملکرد ، دانش ونگرش والدین در زمینه تربیت دینی ، اخلاقی ، اجتماعی و جنسی فرزندان وکمک به آنها در برخورد ورفتار صحیح با فرزندان شان وآگاه ساختن آنها با استعدادها و مشکلات تحصیلی آنها و...، بایستی ارزیابی کامل وکافی نسبت به جلسات آموزش خانواده به عمل آید(تبریزی،1382).گذشته از اهمیت بنیادی وکارکرد تربیتی آموزش خانواده که دربسیاری پژوهش ها تأیید شده است، مشکلاتی نیز در سر راه این فرایند وجود دارد. وجود مشکلات اجرایی در سطح کلاس های آموزش و پرورش وهمچنین در سطوح خرد در مدارس از عوامل مؤثر در برگزاری و کیفیت کلاس های آموزش خانواده به شمار می رود(حیدری ، باقری وهمکاران،1385). بنابراین،درپژوهش حاضر مسئله مورد نظر شامل"میزان اثر بخشی آموزش خانواده بر دیدگاه تربیتی مادران نسبت به فرزندان می باشد.
1-3- اهمیت وضرورت مسئله:
از آنجایی که شخصیت هر فرد درخانواده شکل می گیرد،روابط عاطفی پدران و مادران با فرزندان خود، اهمیت خانواده ونقش آن را روشن می سازد. ادراک ارزشهای معنوی، رشد اجتماعی ، عاطفی ، عقلانی و بدنی در حد وسیعی در خانواده صورت می گیرد( محمد خانی ،1384).چون فرزندان شکوفه های زندگی انسان هستند و بسیاری رشد و بالندگی فرزندان را مؤید موفقیت والدین و نظام تعلیم و تربیت می دانند.بنابراین پرداختن به اموری مانندآموزش والدین و خانواده وآشنا نمودن آنان با فنون جدید تعلیم و تربیت مطابق با علوم جدید از قبیل روانشناسی و...امری مهم و ارزشمند است(امجدیان،1377). بدون تردید همه اعضای خانواده (زن وشوهر ،پدر ومادر وفرزند ،یا فرزندان) به آموزش نیاز دارند ؛ زیرا انسان تمام رفتار ها را یاد می گیرد ؛ پس باید همه رفتار ها را در مراحل گونا گون زندگی آموزش داد .(به پژوه،1389)باید پذیرفت که یک مادر با یک پدر آگاه و مسئول بودن مشکل است و احتیاج به آگاهی و کسب دانش های لازم دارد .دانایی از دانش ها سر چشمه می گیرد ودانش ها از آموزش بدست می آیند .به بیان دیگر باید یاد آور شد که هیچ پدر و مادری خود به خود نمی تواند پدر و مادر موفقی بشوند و کودک را آنطور که هست بشناسند و او را درک کنند ، مگر اینکه دانایی های ضروری را کسب کنند.علت شکست انسان در تعلیم و تربیت عدم شناخت او نسبت به خود و نسبت به کودک است (امجدیان،1384). یکی از ویژگی های دنیای امروز ، انفجار علم ودانش است در همه حوزه ها وتآثیر ژرف آن در زندگی فردی واجتماعی است . به تناسب این گسترش علوم حیات روانی انسانها پیچیدگی می یابد و برای شناخت بهتر انسانها نسبت به یکدیگر در مناسبات اجتماعی که خانواده بارز ترین وعمیق ترین نمونه آن است ، محتاج علم ودانش بیش از گذشته هستیم این امر آموزش های مستمر را برای هر زن و مرد ضروری می سازد .آموزشهای که در نتیجه آن ضمن شناخت بیش تر ،خانواده ها را قادر می سازد نقش ها و وظایف خود را در مقابل همسر و فرزندان انجام دهند .رنه هر مدیر کل فرهنگی یونسکو معتقد بوده است : وقتی زنی را تعلیم می دهیم ، خانواده ای را تعلیم داده ایم(امجدیان،1384) از آنجایی که آموزش والدین به آنها کمک خواهد کرد تا با اصول و مفاهیم رشد،نحوه رفتار با کودکان، مشکلات و ناسازگاری های آنان آشنا شد و در حل آنها بکوشند (صباغیان،1382).بنابراین آموزش به خانواده جهت یادگیری وآشنایی با چنین دیدگاهها و مهارتها یک ضرورت اساسی و حیاتی در جامعه ما می باشد.
منابع فارسی
- ابراهیم زاده، ع. (1385). آموزش بزرگسالان . تهران . انتشارات پیام نور .
- به پژوه ،ا. (1389) .نقش آموزش ومشاوره خانواده در شکل گیری خانواده متعالی .مجله پیوند ،شماره374 ،ص13-9 .
- ترک لادانی ،ف ؛ملک پور ،م.و گل پرور،م. (1387) . تأثیر آموزش مهارتهای زندگی به مادران ئر کاهش مشکلات رفتاری دانش آموزان سوم تا پنجم ابتدایی. دانش وپژوهش در روانشناسی کاربردی ، شماره37، صص82-65.
- چراغ چشم ،ع. (1385) . مبانی تربیت اسلامی . تهران . انتشارات آثار دانشمندان .
- چوبدار ،ر؛جبرستانی ،م. (1380). رابطه دوره های آموزشی خانواده بر افزایش آگاهی تربیت همسران شاهد از دیدگاه خود آنان در شهرستان های بوشهر وبرازجان .دانشگاه آزاد واحد بوشهر .
- حسینی حیدری ،ا؛ باقری ، ن؛ تاج جماعت، م. (1385) .نگرش والدین درباره کلاس های آموزش خانواده .فصلنامه اندیشه های نو در علوم تربیتی،شماره4 ،صص55-72 .
- خاکی، ع. (1384) . روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه نویسی . تهران . انتشارات بازتاب .
- سلحشور، م. (1379) . پرورش اعتماد به نفس در کودکان ونوجوانان. تهران . نشر واژه آرا .
- صادقی، ع؛ حمیدی، ح. (1382). آموزش خانواده ،ضعف ها وقوتها. تهران .انتشارات انجمن اولیاءومربیان .
- عزتی ، م. (1376). روش تحقیق درعلوم اجتماعی کاربرد در زمینه مسائل اقتصادی . تهران . تحقیقات اقتصادی دانشگاه تربیت مدرس .
- کدیور،پ. (1379) . روانشناسی تربیتی . تهران . سمت .
- لقمانیان کتلری ، غ. (1377) . بررسی میزان کارایی آموزش خانواده در تغییر رفتار خانواده ورفع مشکلات فرزندان . پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه علامه طباطبایی .
- محمدی ،ک. (1376) . بررسی نگرش های والدین دانش آموزان شهر تهران بر اثر بخشی برنامه های آموزش خانواده در برآوردن نیازهای آموزشی آنان . پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه علامه طباطبایی.
- مهر محمدی ، م. (1386) .نظریه های برنامه درسی . تهران . سمت .
- نجفی ،س. (1389) . بررسی مفهوم خانواده درمحتوای کتابهای درسی بخوانیم وبنویسم ،تعلیمات اجتماعی وهدیه های آسمانی دوره ابتدایی. پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه علامه طباطبایی .
- واگن سلر، ب؛ رومک داول، ر. (1387). شما وکودکستان ،شیوه صحیح فرزند داری موفقیت آمیز . ترجمه مختار ملک پور .اصفهان. مولانا .
- هومن، ح. (1384) .مدل یابی معادلات ساختاری . تهران . سمت .
-احمدی ،ع. (1383) .روانشناسی روابط درون خانواده .تهران .انتشارات رضایی .
-اسپری ،ل. (2004). خانواده سنجی: راهبردهای نوین در سنجش خانواده . ترجمه احمد به پژوه وعباسعلی حسین خانزاد (1388) .تهران انجمن اولیاء ومربیان .
-اسدی ،ش. (1384) . بررسی تأثیر آموزش خانواده برتغییررفتار والدین نسبت به فرزندان خود . مرکز اسناد ومدارک علمی ایران .
-امجدیان ،ک. (1377) . دستورالعمل جامع آموزش خانواده . تهران . انجمن اولیا ء ومربیان .
-امجدیان،ک. (1384). چرا اموزش خانواده مهم وضروری است . ماهنامه آموزش تربیتی پیوند، شماره313.
-باقری رمدانی، ح. (1381). بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت سواد آموزان رن در کلاسهای آموزشی دوره پایانی نهضت سواد آموزی در شهرستان های ساری ،نکا وبهشهر در سال تحصیلی 81-80 13 .پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه شهید بهشتی .
-پروند، م. (1385) .مقدمات برنامه ریزی آموزشی ودرسی . تهران . نشر شیوه .
-تبریزی، غ.(1382) .بررسی نقش کلاس های آموزش خانواده در تغییر رفتار والدین وحل مسائل تربیتی، فرهنگی و تحصیلی دانش آموزان. طرح پژوهشی سازمان آموزش وپرورش استان خراسان .
-جهانگرد،ی. (1375) .آشنایی با انجمن اولیاء ومربیان . تهران .انتشارات انجمن اولیاءومربیان .
-حاجی پور، ر. (1389). آموزش شهروندی (آنچه شهروندان باید بدانند) . تهران . فرهنگ سبز .
-حسن پور، ل. (1387) . آموزش خانواده برتغییر نگرش مادران در خصوص مسایل تربیتی وآموزشی فرزندانشان در شهر سردشت . پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه شهید بهشتی .
حسینی، ک. (1392) . مدرسه امن ،جامعه ایمن . مجله پیشگیری نوین ، ضمیمه رشد آموزش اجتماعی ، دوره سوم ، شماره 2 .
-خوی نژاد، غ. (1380) . روشهای پژوهش در علوم تربیتی . تهران . سمت .
-دلاور، ع. (1390) . احتمالات وآمار کاربردی در روانشناسی وعلوم تربیتی . تهران . رشد .
-رصافیانی، م؛ پورمحمدرضاتجرشی، م؛ همتی، س. (1391). آموزش خانواده به خانواده . فصلنامه خانواده پژوهی ، سال هشتم ،شماره 3 .
-سلحشور، م. (1391) .راهنمای مشاور مدرسه . تهران .ارسباران .
-سیف، ع. (1387) . روانشناسی پرورشی نوین . تهران . دوران .
-شاهمرادی، ن. (1376) . راههای بهبود کلاسهای آموزشی خانواده از دیدگاه مدرسان شهر تهران ورابطه آن با جنسیت ،سابقه تدریس ،میزان ورشته تحصیلی مدرسان . پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی .
-شرفی، پ. (1387) .نقش خانواده در تعلیم وتربیت .مجله پیوند ،شماره 353 .
-شرکایی، ج ؛ متولی زاده، م؛ ریاحی نژاد، ح. (1387) . مجموعه مصوبات شورای عالی آموزش وپرورش .تهران .مدرسه .
-شعاری نژاد، ع. (1377) . فلسفه آموزش وپرورش . تهران . امیر کبیر .
-صباغیان، ز؛ اکبری، س. (1390) .مبانی آموزش بزرگسالان . تهران . سمت .
-صباغیان، ز. (1382) .روشهای سواد آموزی بزرگسالان . تهران .نشر دانشگاهی .
-صدیق اعلم، ع. (1349) .فلسفه ایجاد آموزش وپرورش منطقه ای درایران . تهران . انستیتوآموزش و برنامه ریزی مدیریت .
-صفدری بهاء، م. (1386) . بررسی عوامل مؤثر در جذب والدین به کلاس های آموزش خانواده از دیدگاه والدین ومدرسین اموزش خانواده در شهرستان همدان ، پایان نامه کارشناسی ارشد ،دانشگاه شهید بهشتی.
-طالب زاده، م. (1385) .طراحی، اجرا وارزشیابی آموزش خانواده . تهران . پیام مؤلف .
-عبا س نیا، م. (1381) . میزان تأثیر آموزش خانواده برافزایش آگاهی والدین نسبت به تربیت فرزندانشان در دوره ابتدایی در استان قم. پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه علامه طباطبایی .
-عبدالهی ، م. (1382) .قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران . تهران . انتشارات غدیر .
علوی، ا. (1374) . بررسی ویژگی های خانواده با اختلا لات رفتاری دانش آموزان . پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه شهید بهشتی .
-فدایی، غ؛خسروجدی، م؛ رضوی صوفیانی، ع. (1387) . بررسی نقش حجاب برعزت نفش وپیشرفت تحصیلی دانشجویان دختر دوره کارشناسی دانشگاه تهران . ماهنامه مهندسی فرهنگی ،سال دوم ،شماره 19و20 ،صص17-9 .
-فرزاد فر، ز؛ هومن، ح. (1387) . نقش اموزش مهارتهای فرزند پروری برکاهش تنیدگی مادران ومشکلات رفتاری کودکان . فصلنامه روانشناسی ایران ،شماره 15 .
-قاسمی، غ. (1377) . بررسی نقش آموزش خانواده در سازگاری نوجوانان ناسازگار مقطع راهنمایی پسرانه شهر اصفهان . پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه علامه طباطبایی .
-قرایی، ع.ا (1390) . بررسی امکان وضرورت آموزش والدین در مدارس راهنمائی شهرستان ارسنجان از دید معلمان ومدیران . پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه شهید بهشتی .
-کارشناس، ا. (1382) . برسی میزان تحقق اهداف طرح آموزش خانواده از دیدگاه دبیران ،مدیران واولیا دانش آموزان شهرستان نجف آباد .پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشکده روانشناسی وعلوم تربیتی ، دانشگاه آزاد اسلامی .
-گال، م؛ بورگ، و؛ گال،ج. (1390) .روشهای تحقیق کمی وکیفی در علوم تربیتی وروانشناسی. ترجمه احمدرضا نصر ودیگران . تهران .دانشگاه شهید بهشتی .
-گروهی از مؤلفان (1384) .خانواده وفرزندان دوره راهنمایی تحصیلی . تهران .انتشارات انجمن اولیاءومربیان .
-محمدخانی، ش. (1383) .آموزش مهارتهای زندگی .تهران .انتشارات دانژه .
-مفیدی، ف. (1380). آموزش خانواده :راهنمای عملی والدین ،مربیان وکودکان استثنایی ) . تهران . مؤسسه انتشاراتی سرآمد کاوش .
-نادری مهل، ف. (1389). بیست راه کار تربیتی برای رفتار با فرزندان .نشریه پیوند ،شماره369، ص370.
-نصری ، ص؛ مهرابی نژاد، ا. (1385) . بررسی میزان اثر بخشی کلاس های آموزش خانواده بر تغییر رفتار خانواده . طرح پژوهشی اداره کل آموزش وپرورش استان تهران .
-نورالدین، م. (1390) . بررسی عوامل مؤثر بروضعیت شرکت اولیا ء برای حضور در کلاسهای آموزش خانواده در شهرستان زرند کرمان. پایان نامه کارشناسی ارشد ،دانشگاه شهید بهشتی .
-نیک نژاد، ف؛ گلستانی، ه؛ احمدی، ا. (1386). تأثیر آموزش روشهای تربیتی براساس دیدگاه خواجه نصیرالدین طوسی بر تغییر نگرش مادران در تربیت فرزندان. دانش وپژوهش در علوم تربیتی ، دانشگاه آزاداسلامی واحد خوراسگان ،شماره14،صص42-23 .
-نیکونیا،ا. (1387). بررسی همکاری خانه ومدرسه وروابط آن با عملکردتحصیلی وسازگاری اجتماعی دانش آموزان ابتدایی . پایان نامه ارشد . دانشگاه علامه طباطبایی .
-وفا دار، ص؛جوان بخت، ج. (1383) . انجمن اولیاء ومربیان (ساختار،وظایف ومسئولیت ها) .تهران . انجمن اولیاء ومربیان .
منابع خارجی
-Besser ,R ;Falk, H ; Arias,L; Hammond ,R .(2009). Parent Training Programs :Insight for Practitioners .U.S .Depertment of Health and Human Services ,Atlanta ,Georgia .
-Bethman,M;Pearl,Peggyt;Behel,Pamela,b.(2004) .Effects of Parent education onknowledge and Attitudes, www.findarticles .com .
-Cheung,G.(2002). Evaluation the benefit from the help for the parent –taecher association .journal home page .
-Crick ,Nr ,Dodge ,KA.(1994) .A reveiew and Reformulation of Social information in Chilldrens Social adjustment .Psychology •115(1) :74-101 .
-Doherty,W.(2006) .the Couple Relationship :Is it important to parenting . Retrieved February 2,2006 .from www.dsgnlin. Com /mpg2,5/ Parent-training- prevention.htm.
-Dormanin,M .(2003). When Student are Faild Love as an Allternative Education Discourse ,University of malta . international studies in Sociology of Education . New York :Kamarian Press .
-Friedman ,M,M.(1987). Family nursing ,theory and Assessment Newyork . Appleton –centry –crofts .
-Handerson,G&Map,J,P.(2000). Student achievement to school family and community involvement .http://www.nwrel .org .
Horenby ,G.(2000). Improving Parental Involvement.London cassel .
-Huser, M ; Small ,S &Eastman ,G. (2008). What research Tells us about Effective Parenting Education Programs .University of Wisconsin –Medison/ Extension .
-Levenstein ,P ; levenstein ,S .(2008). Massage from Home : the Parent – Child Hom Program for Overcoming Educational Disadvantage .Philadelphia :TEMPLE University Press .
-mc –carthy, T .(1991).Children with Special Educational needs : Parents Knowledge of Procedures and Provisions .British Journal of Special Education ,V18 N1 ,P17-19,Cij Nov ,91 .
-Mercier ,J.(1984). Family Planing Education ,how do Adults feel About it ,family Relations .V33N4, P523-530, Ej309700 .
-Mezaros,S&M,chase.(2002).Bonnie –Granam,Gloria-Bird, Parent Education,Website development center for information technology impacts on children .
-Powell ,D ,R .(2005) . Searches for what Works in Parenting in Intervention .LNT .Luster &L.Okagaki (EDS) ,Parenting : an Ecological Perspective. Mhwah,NJ :Lawrence Erlbaum Associates . pp323-373 .
-Samuelson ,A .(2011) . Best Practices for Parent Education and Support Programs . University of Wisconsin –Madison and University of Wisconsin –Extension .
-Sandra, chirstenson ;J, C &others .(2002) . Parents Education . Website Develop ment ,center for Information Technology impacts on Childern .
-Stone ,P .M &Anne .E .(2001) .Evaluat a Family Education Program at an Alternative Educat-School . http:/www.Proquest. Umi .com .