پایان نامه بررسی رابطه بین سبک رهبری مدیران آموزشی با بهداشت روانی دبیران دبیرستان های دولتی شهرستان میناب

پایان نامه برای اخذ درجه کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی (M.A)

سال تحصیلی :93-1392

چکیده:

  هدف ازپژوهش حاضرجهت بررسی رابطه بین سبک رهبری مدیران آموزشی بابهداشت روانی دبیران دبیرستانهای دولتی شهرستان میناب انجام شد.این پژوهش درتابستان ونیمسال اول سال تحصیلی 1392انجام شد.214نفرازدبیران دبیرستانهای دولتی درشهرستان میناب براساس روش نمونه گیری طبقه ای ازبین جامعه آماری 447نفری انتخاب شدند،وبه پرسشنامه های سبک رهبری چندعاملی MLQبرناردباس،وبهداشت روانی 28-GHQگلدبرگ،پاسخ دادند.روش این پژوهش توصیفی ازنوع همبستگی وپیمایشی می باشد.نتایج بااستفاده نرم افزار SPSSتجزیه وتحلیل شدند. نتایج به دست آمده از این پژوهش به شرح زیرمی باشد:7/90درصد از مدیران آموزشی دارای سبک رهبری مراوده ای می باشند.71 درصد ازدبیران دارای بهداشت روانی خوبی هستند.ضریب همبستگی پیرسون به دست آمده برای سبکهای رهبری تحولگرا،مراوده ای وآزادگرابه ترتیب 787/0، 003/0و 158/0بوده است.همچنین این پژوهش نشان داد که بین سبک رهبری مراوده ای بابهداشت روان دبیران رابطه معناداری وجود داردامابین سبکهای تحولگرا وآزادگرا بابهداشت روان دبیران رابطه معناداری وجود ندارد.

کلمات کلیدی:سبک رهبری مدیران،بهداشت روانی دبیران   

فصل اول

کلیات پژوهش

مقدمه:

    رهبری همواره باانسان عجین بوده اززمانی که انسان آغازین وباشکارحیوانات روزگارمی گذرانید،زمانی که دوام وبقای اوبه توان اودرهدایت نیرودرشکاربستگی داشت وویازمانی که گروه هایی ازخانواده های صحرا نشین برای تامین منبع غذانقل مکان می کردندهمواره رهبری وجودداشته است. رهبری  بالاترین هنرمدیریت وتوانایی نفوذ دردیگران است.مدیربه عنوان نماینده سازمان برای هماهنگی و افزایش بهروری درراس سازمان قراردارد.موفقیت سازمان درتحقق اهداف درگروچگونگی اعمال مدیریت و سبکهای مؤثررهبری است.مدیر  در نقش رهبری سازمان می تواندسبکهای متفاوتی رادرهدایت نیروی انسانی انتخاب کندالگوهای رفتاری مناسب مدیر درهرسازمان باعث به وجودآمدن روحیه وانگیزش قوی درکارکنان می شود.رهبری به عنوان یکی ازو وظایف اساسی مدیرمی باشد.درواقع عصاره رهبری،آن نفوذقابل توجه وروبه افزایش است که توسط رهبرروی زیرستان اعمال می شودودرراس وظایف رسمی وسازمانی یک مدیرقراردارد. مدیران برای موفقیت وایفای نقش مؤثردرسازمان علاوه بردارابودن نگرش اقتضایی نسبت به متغییرهای محیطی، بایدسازمان ومدیریت رابه عنوان یک سیستم مدنظر قراردهندوبااین نگرش به بررسی رفتار بپردازدوشیوه وسبک رهبری خودرابراساس واقعیت وشرایط،ماهیت کارووظایف وخصوصیات کارکنان انتخاب کنند (قربانی  ،1389). رهبری ازدیرزمان موردتوجه اندیشمندان ومحققان مدیریت بوده وآنان همواره درباره رهبری وزوایای گوناگون آن ،ازجمله عواملی که سازنده یک رهبراثربخش وموفق است،تحقیق کرده اند.

    سازمان های آموزشی به عنوان مراکزی که تربیت نیروی انسانی رابرعهده دارندوازحساسیت بالاتری نسبت به سازمانهای دیگربرخوردارهستندمسلمامستلزم دقت وتوجه بیشتری درامررهبری ومدیریت هستند.رهبری ومدیریت مؤسسات آموزشی می تواند برمیزان توسعه فرآیندهاوشایستگی های افراد اثرگذاشته ودرنتیجه یادگیری راافزایش می دهد.

  روان هم مانندجسم ممکن است دچاربیماری شود:عوامل ژنتیکی،فردی،خانوادگی،اجتماعی،اقتصادی ،عفونت، ضربه نرسیدن خون،خونریزی،تومور،مصرف طولانی الکل،کمبودموادغذایی،صرع درمان نشده وبیماریهای پیش رونده مغزی ،اعتیادوسوءتغذیه و... می توانندزمینه بیماریهای روانی عصبی شوند.بیماری های روانی ازبدو پیدایش بشروجودداشته وهیچ فردی ازطبقه اقتصادی  اجتماعی خاصی درمقابل آن مصونیت نداشته وخطری است که بشررامرتباتهدیدمی کند(جهانشاهی ،1390).موضوع«سلامتی»ازبدوپیدایش بشرودرقرون واعصار متمادی،مهم وهمواره مطرح بوده است.اماهرگاه ازآن سخنی به میان آمده،عمومابعدجسمانی آن مدنظرقرارگرفته

وکمتربه بعدروانی آن توجه شده است.سلامت جسمانی وروانی افرادجامعه اهمیت بسزایی دارد.افرادوجوامع انسانی بدون حفظ سلامت ورعایت بهداشت،نمی توانندبه زندگی فردی ونوعی خودادامه دهندونسل خودرا حفظ نمایند.بیماری وناتوانی،زندگی فردوروابط انسانی رامختل ودرنتیجه احساس امنیت وهمبستگی راازانسان سلب می کنند.

مهمترین شرط معلم خوب ازلحاظ بهداشت روانی این است که اوباکمال صمیمیت وخلوص نیت افرادرادوست بداردوازرفتارآنان آزرده نشودبلکه باصبروحوصله وخوشرویی سعی کندبه عمق مشکلات پی ببردودرحل مسایل تاحدامکان بکوشد.

بیان مسئله:             

  رهبری یکی ازضرورتهای اصلی برای انجام فعالیتهای بسیاری ازسازمانهای امروزی است(خدمتی،1386). رهبری مستلزم فراگردنفوذاجتماعی است که درآن یک فردروی دیگران اثرمی گذاردتافعالیتهاوروابط دریک گروه یاسازمان ردساختاربندی کند(هوی ومیسکل[1]،1378).سازمانهای موفق مشخصه عمده ای دارندکه به وسیله آن ازسازمانهای ناموفق متمایزمی شوند؛این مشخصه رهبری پویاواثربخش است(هرسی وبلانشارد [2]، 2007 ). سبک رهبری عبارت است ازالگوهای رفتاری دایمی ومستمرکه افراددرهنگام کاربادیگران یاکاربه وسیله دیگران ازآن استفاده می کنندوتوسط دیگران درک می شوند(مقیمی،1386).

   تحت نفوذقراردادن رفتاردیگران ازطریق ایجادتصورقدرت صورت می گیرد.ایجادتصورقدرت مستلزم دسترسی به منابع قدرت است.دسته ای ازمنابع قدرت مبتنی برمنصب ومقام مدیرودسته ای دیگرمبتنی بر قدرتهایی است که برتوانایی های شخصی مانند:خبرگی،صلاحیت واطلاعات مدیردلالت دارد(رضاییان،1387).

لذارهبری درهمه حرفه هاخصوصادرحرفه مدیران آموزشی بسیارحائزاهمیت است.رهبرموفق نیازبه رفتارهایی دارد که پیروان رابرای دست یافتن به هدفهای معین درموقعیت های مشخص یگانه ساخته وبرانگیزد(دیوس و نیواستورم[3]،1385).

    بهداشت روانی علمی است که برای بهترزیستن ورفاه اجتماعی که تمام زوایای زندگی ازاولین لحظات حیات جنینی تامرگ اعم اززندگی داخل رحمی،نوزادی،کودکی تانوجوانی،بزرگسالی وپیری رادربرمی گیرد. بهداشت روان،دانش وهنری است که به افرادکمک می کندتاباایجادروشهایی صحیح ازلحاظ روانی وعاطفی بتوانندبامحیط سازگاری نموده وراه حلهای مطلوب تری رابرای حل مشکلاتشان انتخاب نمایند.

   توجه به بهداشت روانی درتمام عرصه های زندگی ازجمله زندگی فردی واجتماعی وشغلی اهمیت دارد. عدم توجه به سلامت روان یکی ازعوامل مهم درکاهش کارایی،ازدست رفتن نیروی انسانی وایجادعوارض جسمی و روانی به ویژه درخدمات حرفه ای است(کاویانی،1381).بهداشت روانی علاوه براینکه هدف هر جامعه ای به شمارمی آیدمعیاری برای سلامت فردنیزمحسوب می گردد.

مهمترین سرمایه سازمانها،نیروی انسانی آنهاست که به عنوان غنی ترین منبع سازمان گام برمی دارند.هدایت چنین راستای ارزشمندی درهمه سازمان هانیازمند اتخاذ سبک رهبری مؤثرازسوی مدیریت است.درواقع رهبران باایفای الگوونقشی که منعکس کننده ارزشهای سازمان است،می توانندبرایجادحس توانمندسازی پرسنل تأثیر بیشتری بگذارندوعملکردآنهارابهبودبخشند.زیرابا توانمندسازی پرسنل آنهااحساس می کنندکه سازمان برای کارآنهااهمیت وارزش قائل است(آصف زاده،1386).

بسیاری ازمدیران به سخت گیری تمایل دارندوتمایل دارندوقادربه برقراری رابطه خوب باکارکنان نیستندو نمی تواننددرمحیط کسب وکار،فرهنگ سازمانی،فرایندکاری وفن آوری تغییرایجادکنند؛این مدیران باوجوددانش فنی خوب،نمی توانندمدیران موفقی باشند.مدیران اثربخش مدیرانی هستندکه به خوبی ازقابلیت عاطفی خودبهره می گیرندورابطه اثربخش وسازنده برقرارمی کنند(بابایی،1387).رفع عوامل مخل بهداشت روانی معلمین یکی از توصیه هایی که برای ارتقای سطح بهداشت روانی مدارس عنوان می شود.

   سوال اصلی این پژوهش این است که آیا بین سبک رهبری مدیران آموزشی باسلامت وبهداشت روانی دبیران دبیرستانهای دولتی شهرستان میناب رابطه وجوددارد؟

 اهمیت وضرورت پژوهش:

      اهمیت وضرورت رهبری درسازمان ازآنجاناشی می شودکه درطراحی سازمانهاهمواره ضعفهاونارسایئهای زیادی وجودداردوبه یک رهبربه عنوان یک عامل قوی واطمینان بخش به منظور ایجادهماهنگی های لازم در میان اعضاوفعالیتهاوهدایت آنهانیازاست.همچنین با توجه به محیط متغیرکنونی که سازمانهاباتغییرات سریع و پیچیده دراوضاع وشرایط خودمواجه هستند،رهبردرتطبیق سریع سازمان باشرایط محیط متغیروحفظ ثبات سازمان نقش اساسی دارد(رضایئان،1387).مدیریت ورهبری ازارکان هرسازمان وجامعه ای است.مدیریت آموزشی دربین سایرانواع مدیریت ازجایگاه ویژه ای برخورداراست(میرکمالی،1387).

پیشرفت صنعت وتکنولوژ ی قدرت وثروت راافزایش داده ولی امکان زندگی باآرامش وصلح واطمینان رااز انسان سلب کرده ودرحقیقت «کیفیت فدای کمیت»  شده واعتدال وتناسب کناررفته وبیماریهای عصبی روانی وروان تنی جانشین آن شده است(جهانشاهی،1390).ارتقای بهداشت روانی محیط کاربه عنوان یکی ازمهمترین ابعادتوسعه وبهسازی منابع انسانی درسازمانهادرچنددهه اخیرتوجه محققان زیادی رادرایران وخارج ازکشوربه خودجلب کرده است .برای پیشرفت ورشدکشوردرهمه زمینه هاابتدابایدنیروی انسانی سالم ،متفکروخلاق استفاده کردزیرا استفاده ازنیروهای سالم جسمی وفکری درمؤسسات اقتصادی، خدماتی، آموزشی و صنعتی دربالا بردن سطح بهره وری اثر بسزایی دارد(بابایی،1387).

اطلاعات به دست آمده ازنتایج این پژوهش به مسئولان وبرنامه ریزان آموزش وپرورش کمک می کندتابابررسی رابطه بین سبک رهبری مدیران آموزشی بابهداشت روانی معلمان،سبک رهبری مدیران آموزشی ووضعیت بهداشت روانی معلمان مشخص شود.وبرنامه ریزیهای لازم جهت ارتقای بهداشت روانی معلمان به عمل آیدو آموزشهای لازم به مدیران آموزشی دراین زمینه ارائه شود.همچنین باتوجه به اینکه تحقیقی تحت این عنوان در استان هرمزگان انجام نشده است اهمیت آن رادوچندان می کند.

اهداف پژوهش :

     هدف کلی :این پژوهش به «بررسی رابطه سبک رهبری مدیران آموزشی بابهداشت روانی دبیران دبیرستانهای دولتی شهرستان میناب »می پردازد.

اهداف ویژه:

1-بررسی رابطه سبک رهبری تحولگرامدیران آموزشی بابهداشت روانی دبیران دبیرستانهای دولتی شهرستان میناب .

2-بررسی رابطه سبک رهبری مراوده ای (تعاملی)مدیران آموزشی بابهداشت روانی دبیران دبیرستانهای دولتی شهرستان میناب.

3-بررسی رابطه سبک رهبری آزادگرامدیران آموزشی بابهداشت روانی دبیران دبیرستانهای دولتی شهرستان میناب.

سؤالهای پژوهش :

1-بین سبک رهبری تحولگرامدیران آموزشی بابهداشت روانی دبیران دبیرستانهای دولتی شهرستان میناب چه

رابطه ای وجوددارد؟

2-بین سبک رهبری مراوده ای(تعاملی)مدیران آموزشی بابهداشت روانی دبیران دبیرستانهای دولتی شهرستان میناب چه رابطه ای وجوددارد؟

3-بین سبک رهبری آزادگرامدیران آموزشی بابهداشت روانی دبیران دبیرستانهای دولتی شهرستان میناب چه رابطه ای وجوددارد؟

قلمروزمانی ومکانی پژوهش:

  - قلمروموضوعی:این پژوهش به بررسی رابطه بین سبک رهبری مدیران آموزشی بابهداشت روانی دبیران دبیرستانهای دولتی پرداخته است.

  - قلمرومکانی :عبارت است ازمدیران ومعلمان مقاطع متوسطه شهرستان میناب که دربین آنهاپرسشنامه مربوطه توزیع گردید.

  - قلمروزمانی: به لحاظ زمانی این پژوهش به مدت زمان 6ماه ودرتابستان ودرنیمه اول سال تحصیلی 1392 به طول انجامید.

فصل دوم

ادبیات وپیشینه پژوهش

مقدمه:

دراین فصل به مبانی نظری مربوط به موضوع پژوهش پرداخته می شود.دربخش اول سبک رهبری رابه وسیله دیدگاه های مختلف رهبری موردبررسی قرارمی دهیم،ودربخش دوم علاوه برنظریه های موجودبه علل به وجودآورنده وپیشگیری ازآنهاپرداخته می شود.درادامه دربخش سوم پیشینه پژوهش که شامل پژوهش های صورت گرفته درداخل وخارج ازکشورمی باشدراموردبررسی قرارمی دهیم.

بخش اول :سبک رهبری

    مدیریت درحقیقت هماهنگی منابع مادی وانسانی به منظوردستیابی به اهداف سازمانی به طریقی است که موردقبول جامعه باشد(لامبرت وناگینت[4]،1999).رهبری به عنوان یکی ازوظایف مهم مدیران علم وهنرنفوذدرافرادبه منظوردستیابی به اهداف می باشد،سبک رهبری یا مدیریت تعیین کننده جو،فرهنگ و راهبردهای حاکم برسازمان است.سبک رهبری مجموعه ای ازنگرشها،صفات ومهارتهای مدیران است که برپایه چهارعامل نظام ارزشها،اعتمادبه کارمندان،تمایلات رهبری واحساس امنیت درموقعیتهای مبهم می گیرد(مصدق راد،1381).سبک رهبری مدیران بیانگرچگونگی تعامل آنها باکارکنان تحت سرپرستی می باشد(پارا،[5]2000).

تعریف عملیاتی :

نمره ای است که مدیران ازپرسشنامه رهبری چندعاملی (MLQ)به دست می آورند.

تعریف مفهومی:

رهبری:فرایندنفوذبرزیردستان به منظوررسیدن به اهداف ،به ویژه دروضعیت های مختلف رهبری(دوبرین وهمکاران[6]،1989).

جرج تری[7]: رهبری به عنوان عمل اثرگذاربرافرادنام می برد که موجب ایجادشوق وعلاقه درآنان برای تحقق اهداف گروهی می گردد.

 استونرووانکل[8]  : رهبری به عنوان یکی ازوظایف مدیر،فرایندتاثیرگذاری وهدایت فعالیتهای مربوط به کار اعضای گروه هایمی باشد.

تنن بام[9]:رهبری به عنوان تاثیرگذاری بین افراداست که درشرایطی اعمال می شودکه به وسیله فراگرد ارتباط به سوی تحقق هدف یاهدفهای خاصی معطوف گردد.

رابینز[10]:رهبری عبات است ازتوانایی دراعمال نفوذیااثرگذاردن بریک گروه درجهت تامین هدفها.

رهبرکسی است که واجدبهترین شناخت نسبت به هنجارهایی باشدکه درگروه بیشترین ارزش رادارد(هومانز[11] ،1950). رهبرشخصی است که مؤثرترین تغییررادرعملکردگروه پدید می آورد(کاتل[12]،1951).

   سبک رهبری:الگوی نسبتاپایدار رفتاررهبرکه اغلب ازجانب اوبه کارگرفته می شود(دوبرین وهمکاران،1989. هرسی وبلانچارد،1993).پژوهندگان دانشگاه ایالتی اوهایوسبک رهبری رااینگونه تعریف کرده اند:سبک یارفتار رهبری عبارت است ازتکنیکهای مورداستفاده جهت اعمال نفوذوجهت دادن فعالیت دیگران.

نظریه های رهبری:

    تئوری های رهبری بسیارپرحجم می باشد وبرای آنکه فرددچارسردرگمی نشود آنهارادسته بندی کرده اند. تئوری های رادرچهاردسته طبقه بندی کرده اند:الف)تئوریهای شخصیتی  ب)تئوریها ی رفتاری ج)تئوریهای

اقتضایی د)دیدگاه های جدید رهبری. هرکدام ازاین دسته ها دارای زیرمجموعه هایی می باشند که درذیل آنها رابه اختصارتوضیح می دهیم:

الف) تئوریهای شخصیتی :

یاتئوری خصوصیات فردی رهبر،دراین گروه ازنظریات برای رهبرخصوصیاتی ذاتی ذکرمی گردد.براساس این نظریات رهبران ابرمردانی هستندکه به علت ویژگیهایی که موهبت الهی است شایسته رهبری گردیده اند.بدین منظورتحقیقات اندیشمندان جهت مشخص کردن ویژگیهایی بودکه رهبران دارند،ولی نتایج مؤثردیگری هم دراین میان به دست آمد. دراین نظریه همان بحث ذاتی بودن رهبری مطرح است.نظریه پردازان این نظریه به دنبال این بودندکه برخی ازخصوصیاتی راشناسایی کنندکه هرکس آن راداشته باشدرهبراست .مطالعات درباره ویژگیهای رهبران موفق بعدازپنجاه سال نشان دادکه نمی توان مجموعه ای از صفات رامشخص کردکه چنانچه فردی آنهاراداشته باشدبتوانیم آنهارارهبربنامیم.امامعتقدبودندافرادی که در موقعیت رهبری قرارمی گیرندکه ویژگیهای زیرراداشته باشند: 1-جاه طلبی 2-میل به رهبری 3-صداقت ودرستی 4-عتمادبه نفس 5-داشتن دانش واطلاعات مربوطه.

ب)تئوریهای رفتاری:

    چون پژوهشگران درپژوهشهایی که درزمینه ویژگیهای شخصیتی انجام شدنتوانستندراه به جایی برند،درصدد برآمدندتارفتارهای برخی ازرهبران معروف راموردبررسی قراردهند.این دیدگاه اشاره داردکه برای شناخت رهبران بایدرفتارآنهارامطالعه کرد.مجموعه مطالعات دراین زمینه به طرح دوسبک رهبری آمرانه (وظیفه مدار) وانسان گرا(رابطه مدار)منجرشد.این دیدگاه معتقداست که رفتاررهبرتاحدی تابع ساخت فرهنگی محیط است.

 1-  مطالعات رهبری دردانشگاه آیووا:

این مطالعات دراواخردهه 1930زیرنظرکرت لوین[13] انجام گرفت مطالعه برای تشخیص تأثیرسه نوع سبک رهبری برالگوی رفتاراعتراض آمیزپسربچه هادریک باشگاه تفریحی طراحی شده بود.بدین منظورگروه های مختلفی ازپسران تشکیل شدوهرگروه پس ازچندهفته تحت یکی ازسبکهای رهبری قرارداده شد تاهمه گروه های سبک های مختلف استبدادی ،دموکراتیکوعدم مداخله راتجربه نماید:

1-سبک رهبری استبدادی:رهبردرباره پروژه های گروهی ازطریق تعیین وتفویض وظایف هرعضوتصمیم می گیردوهیچ مشارکتی رادرفرایندتصمیم گیری نمی پذیرد.

2-سبک رهبری عدم مداخله یاآزادی مطلق:رهبرهیچ دخالتی نمی کند.رفتاراعضارانه تاییدمی کندونه تکذیب می کند.بنابراین کنترلی برفعالیتهای گروه وجودنداردوانضباط چندانی هم به چشم نمی خورد.

پژوهشگران به دقت رفتار رامشاهده ویاداشت کردند.نتیجه ای به شرح زیربه دست آمد:

-رهبری دموکراتیک تقریبابه اتفاق آرابرآزادی مطلق وآمرانه ترجیح داده شد.همین طورآزادی مطلق رابرسبک آمرانه برترمی دانستند.

-ابرازخشونت به طورمکرردرگروه های تحت رهبری آزادی مطلق وآمرانه مشاهده گردید.درحالی که بروز برخورددرگروه تحترهبری دموکراتیک به مراتب کمتروقابل گذشت بود.

-درشماری ازگروه های تحت رهبری آمرانه به جای پرخاشگری،بسیارخونسرد،بی حال وبی عاطفه گشتند.در واقع معلوم شدکه رهبری استبدادی دوتاثیرجداگانه ایجادمی کنند:1-افرادرابسیارپرخاشگروستیزه جو 2-ویا بی احساس،مطیع وانفعالی بارمی آورد.

 2-تحقیقات دانشگاه اوهایو:

ازنخستین سالهای دهه1940،تحقیقات بسیارجامعی برروی تئوریهای رفتاری دردانشگاه ایالتی اوهایو امریکا آغازشد.هدف ازاین تحقیقات شناسایی ابعادمستقل رهبربود.نخست هزاران بعدموردمطالعه قرارگرفت وسرانجام آنهابااستفاده ازپرسشنامه توضیح رفتاررهبر(LBDQ)دردهه1940دراین دانشگاه شروع شدتوانستنددوبعداساسی رفتاررهبری رااندازه گیری می کنند:

Abstract:

The present study intends to investigate the relationship between the leadership styles of educational managers with the mental health of teachers of public high schools of Minab Town. This study was conducted in the summer and the first semester of 2013. 214 teachers of the public high schools on Minab Town were selected by means of the stratified sampling method among a population of 447 individuals، and they responded to the multifactorial leadership style questionnaires (MLQ) of Bernardbas and mental health 28- GHQ Goldberg. The method of this study is descriptive and of the correlation and survey type. The results were analyzed by means of the SPSS software. The results obtained of this study are as follows: 90/7% of educational managers have an interactional leadership style. 71% of teachers have a good mental health. The Pearson correlation coefficient obtained for transformational، interactional and libertarian leadership styles are respectively 0/787، 0/003 and 0/158. Furthermore، this study showed that there is a significant relationship between the interactional leadership style and the mental health of teachers، but that there is no significant relationship between transformational and libertarian styles and the mental health of teachers.

Keywords: managers' leadership style، mental health of managers  

منابع فارسی

 -ابراهیمی، امراله. برنامش، علیرضا. موسوی، غفور. مولوی،حسین و یعقوبی، محمد(1386).ویژگیهای پرسشنامه سلامت عمومی 28سوالی، تحقیقات علوم رفتاری، دوره پنجم،شماره1.

-احمدزاده بیانی،احمد(1382).روانشناسی مدیریت،تهران،انتشارات پیام نور.

-آذر نییاد(1390)بررسی رابطه ی بین سبکهای مدیریت مدیران بارضایت شغلی وسلامت روانی معلمان مدارس شهربوکان درسال تحصیلی 90-1389(پایان نامه کارشناسی ارشد)،دانشگاه یزد.

-اسدی نوقابی،احمد علی و امیری،شیدا و حاجی آقایی،سعید(1384)، روان پرستاری(بهداشت روان1)، تهران،نشر و تبلیغ بشری(با همکاری نشر تحفه).

-اسدی،حسین (1378بررسی متغیرهای اثرگذاربرسبک رهبری مدیران درادارات کل دولتی استان فارس(پایان نامه کارشناسی ارشد)،دانشگاه شیراز.

-اکبری،خاتون.حسن زاده،رمضان ونیازآذری،کیومرث(1389)مقاله:بررسی تاثیرسبک رهبری تحولگراورهبری مراوده ای بروجدان کاری دبیران،فصلنامه تازه های روان شناسی صنعتی/سازمانی،شماره2.

-الهام، غلامرضا(1379)،بررسی رابطه سبکهای رهبری مدیران مدارس ابتدایی وراهنمایی شهرستان اندیمشک ورابطه آن بامیزان رشدحرفه ای معلمان باسطوح شغلی وحرفه ای متفاوت،(پایان نامه ارشد)،دانشگاه تربیت معلم.

-باغانی،مریم ودهقان نیشابوری(1391)مقاله:تاثیراضطراب معلمان برکیفیت تدریس،فصلنامه راهبردهای آموزش، دوره دوم،شماره 1.

-بوالهری،جعفر(1373)بهداشت روان،نشربشری.

-بهرامی،احسان هادی(1381)مقاله:بهداشت روانی درقرن بیست ویکم وچالشهای پیش رو،مجله روانشناسی وعلوم تربیتی،دانشگاه تهران،سال سی ودوم،شماره1.

  - تونکه نژاد،ماندنی(2006)،  مقایسه دو سبک رهبری خدمتگزار و تحول گرا،  ماهنامه تدبیر- سال هفدهم      شماره 174.

-جعفری،محمدتقی(1386)حرکت وتحول ازدیدگاه قرآن(انسان درافق قرآن)،تهران،مؤسسه تدوین ونشرآثار علامه جعفری.  

-  جوادی آملی،عبدالله(1372)شریعت درآیینه معرفت،تهران،مرکزفرهنگی رجاء.

-جهانشاهی،محمد(1390)مقاله:بهداشت روان،مجله مقالات دانش آموزیودانشجویی.                                -خاکی،غلامرضا(1382)،روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه نویسی ، تهران ، انتشارات بازتاب.

-حافط نیا،محمدرضا(1389)مقدمه ای برروش تحقیق درعلوم انسانی،تهران،سمت.

-حبیبی تبار،زینب.حسن زاده،حسین.خائف الهی،احمدعلی ومتقی،پیمان(1390)مقاله:تبین مدل تاثیرگذاری ویژگیهای شخصیتی کارکنان برتعهدسازمانی آنهاباتوجه به نقش سبکهای رهبری،پژوهش های مدیریت،شماره یازدهم.

-حسینی،سیدابوالقاسم(1374)اصول کلی بهداشت روان دراسلام،نشربشری.

-حسینی،سیدابوالقاسم(1377)اصول بهداشت روانی،مشهد،دانشگاه علوم پزشکی.

-حسینی،سیدمصطفی(1389)مقاله:فرسودگی شغلی درکارکنان،نشریه تخصصی آموزشی گزینش کشور.

-حمدیه،مصطفی وشهیدی،شهریار(1381)اصول ومبانی بهداشت روانی،تهران،سمت.

 -درامامی، فاطمه (1391)،رابطه سبک رهبری ومهارتهای مدیران باسلامت روان کارکنان،مجله مدیریت، جلد 1،شماره1.

-دشتی،محمد(1379)ترجمه نهج البلاغه،قم،مشرقین.

-رابینز، استیفن پی(1380)، رفتار سازمانی،  ترجمه پارساییان،علی اعرابی، سیدمحمد، دفترپژوهش های فرهنگی.

-راس،آلتمایر(1377)استرس شغلی،ترجمه غلام رضاخواجه پور،تهران،سازمان مدیریت صنعتی.

-رضائیان، علی(1379)،مبانی مدیریت رفتار سازمانی، تهران: سمت  .

-رضائیان،علی(1386)،مبانی سازمان ومدیریت،تهران،انتشارات سمت.

-روت لین،میز(1383)شیوه های آموزش به دانش آموزان خشمگین...،ترجمه مهدی قرچه داغی،تهران، انتشارات پیک بهار.

-ساپینگتون،اندروا(1390)بهداشت روانی،ترجمه حمیدرضاحسین شاهی برواتی،تهران،نشرروان.

-ساعتچی،محمود.کامکاری،کامبیزوعسگریان،مهناز(1389)آزمونهای روان شناختی،نشرروان.

-سنجقی،محمدابراهیم.فرهی بوزنجانی،برزو وگلستانه فر،سیدحمید(1391)مقاله:تاثیرگرایش کارآفرینانه بررابطه بین سبکهای رهبری واثربخشی سازمانی،فصلنامه مطالعات رفتارسازمانی.

- سهراب پور، ابراهیم مرادی، محمد(1383)، فرایند رهبری استراتژیک، ماهنامه تدبیر-سال هجدهم- شماره 185

- سیف ، علی اکبر(1376)، روشهای اندازه گیری و ارزشیابی آموزشی ، تهران ، دوران ،

- علاقه بند،علی،(1385)،مدیریت عمومی،تهران،انتشارات روان.

- فرمهینی فراهانی ، محسن (1378)، فرهنگ توصیفی علوم تربیتی  ، تهران، اسرار دانش.

-قربانی،محمد(1389)مقاله:مدیردرنقش رهبری تحولگرا،دانش مدیریت.

-کاظمی،محمد(1392)مقاله:مقایسه سبکهای رهبری اسلامی وکلاسیک،پایگاه خبری تحلیلی خردادنیوز.

-کریاکو،کریس(1382)آموزگاروفشارروانی،ترجمه مهدی قرچه داغی،تهران،انتشارات پیک بهار.

-کریمی،یوسف(1387)روانشناسی اجتماعی،تهران،انتشارات ارسباران.

-گنجی،حمزه(1385)مبانی روانشناسی عمومی،تهران،نشرروان.

 - گنجی،حمزه(1387)،بهداشت روانی،تهران،نشر ارسباران.

-مصدق راد،محمدعلی(1383)مقاله:بررسی رابزه بین سبکهای رهبری مدیران وکارایی بیمارستانهای دانشگاهی شهر اصفهان،دانشگاه علوم پزشکی اصفهان.

-مطهری،مرتضی(1376)سیری درنهج البلاغه،تهران صدرا.

-معین ریزی(1381بررسی رابزه سبک رهبری مدیران مدارس واثربخشی آنها درمدارس متوسطه دخترانه شهر تهران باتاکیدبرمدل اقتضایی فیدلردرسال تحصیلی81-1380(پایان نامه کارشناسی ارشد)،دانشگاه الزهرا

-موحدزاده،ایوب(1388)بررسی رابطه بین سبک رهبری تحولی آموزشی مدیران بارفتارشهروندی سازمان دبیران(پایان نامه کارشناسی ارشد)دانشگاه آزاداسلامی واحدعلوم وتحقیقات تهران.

-میرزائی،مهناز(1389)مقاله:دیدگاه های اولیه دررهبری،سایت جامع مدیریت.

-میسکل،سیسیل جی وهوی،وین ک(1387)مدیریت آموزشی،ترجمه میرمحمدسیدعباس زاده،دانشگاه ارومیه.

-هومن ، حیدر علی(1376) ، شناخت روش علمی در علوم رفتاری(پایه های پژوهش )، تهران ، پارسا ،

منابع غیر فارسی:

- Adler. A. (1926). The Neurotic Constitution. New york Dood mead

-Bass،B(1985)Leadership and Performance Beyond Expectional،NewYork،The FreePress.

-Bernard M،Bass،Stogdill RM;(1989)”A Survey of theory and research”;Journal of Management;Vol 15،no 2.

-Bhogles،Prakash IJ.Factor Structcre of the scaled GHQ for an Indian Population-Psychological Medicine 1983.-Dubirn.A.J(1989).ireland.R.DandWilliams.J.c.Management and organization. South-western publishing co.

- Burden.R.L(1980) measuring the effects of sters  on the mother of handicapped imfamts: mast depression always follow?

-Goldberg DP،Gater R،Saratorius N.The Validity of two Versions of the GHQ in the WHO study of Mental illness in general health care. Psychological Medicine 1997;

-Humphreys،J.H.and Einstein،w.o(2003)”Nothing new under the sun;Trans formational ea dership from a historical perspective”،Jounral of Mangement History،Vol 41،No 1،PP 85-95.

-Kark،K(2004)”The transformational leader.Who is(s)he?A feminist perspective”،

Journal of organizational change Management،Vol.17،iss.2،pp:160-176.

-Ki Ryakvk.Inhibition of stress in teachers. Vahdati M،Zadeh A،translators ، Tehran:Rosd Publication