فهرست:
چکیده...................................................................................................................................................................................... 1
مقدمه......................................................................................................................................................................................... 2
فصل اول: کلیات و مفاهیم
11 پیشینه پژوهش............................................................................................................................................................ 3
12 ادب دراماتیک یا نمایشی.......................................................................................................................................... 5
13 جشنواره‌ها (فستیوال‌ها)............................................................................................................................................ 7
14 دیونوسوس، شخصیت شگفت.................................................................................................................................. 8
15 معنای حقیقی و مجازی تراژدی........................................................................................................................... 10
16 ادب دراماتیک در ایران........................................................................................................................................... 15
17 تراژدی چیست؟........................................................................................................................................................ 19
171 انواع تراژدی.......................................................................................................................................................... 24
172 تراژدی رمانتیک................................................................................................................................................... 25
173 تراژدی‌‌های مدرن یا نوگرا.................................................................................................................................. 26
174 سیر تاریخی تراژدی............................................................................................................................................ 27
18 موضوع......................................................................................................................................................................... 31
19 افسانه مضمون (طرح)............................................................................................................................................. 31
110 سیرت....................................................................................................................................................................... 34
111 شخصیت................................................................................................................................................................... 36
1111 اشخاص بازی پیچیده و اشخاص بازی ساده............................................................................................. 37
1112 ترسیم سیمای اشخاص بازی........................................................................................................................ 38
1113 شخص بازی محوری و شخص بازی مخالف.............................................................................................. 39
1114 اشخاص بازی اصلی (درجه یک)، درجه دو............................................................................................... 40
1115 شخصیت پویا و ایستا....................................................................................................................................... 40
1116 توصیف اشخاص از سه بعد جسمی، اجتماعی و روانی......................................................................... 41
112 اندیشه و گفتار........................................................................................................................................................ 42
113 موارد کاربرد گفت‌و‌گو........................................................................................................................................... 44
114 منظر نمایش و آواز................................................................................................................................................ 46
115 نقیصه تراژیک، خدشه تراژیک........................................................................................................................... 46
116 تضاد و تعارض تراژیک.......................................................................................................................................... 47
117 تقدیر......................................................................................................................................................................... 47
118 رابطه علت و معلولی............................................................................................................................................. 48
119 وحدتهای سه‌گانه................................................................................................................................................ 48
فهرست مطالب
عنوان صفحه
120 ساختمان تراژدی................................................................................................................................................... 50
121 کاتارسیس (تزکیه نفس)..................................................................................................................................... 52
فصل دوم: داستان جمشید
21 جمشید در اوستا...................................................................................................................................................... 56
22 جمشید در متون پهلوی......................................................................................................................................... 60
23 خلاصه داستان جمشید در شاهنامه................................................................................................................... 62
24 عناصر تراژدی در داستان جمشید....................................................................................................................... 65
241 موضوع.................................................................................................................................................................... 65
242 طرح......................................................................................................................................................................... 65
243 سیرت...................................................................................................................................................................... 67
244 شخصیت................................................................................................................................................................. 68
2441 اشخاص بازی پیچیده، بازی ساده.............................................................................................................. 68
2442 ترسیم سیمای اشخاص................................................................................................................................ 69
2443 اشخاص بازی اصلی (درجه یک) و درجه دو.......................................................................................... 70
2444 شخصیت پویا و ایستا..................................................................................................................................... 70
25 اندیشه و گفتار........................................................................................................................................................... 70
26 تک گفتارها................................................................................................................................................................. 70
27 فرمان............................................................................................................................................................................ 71
28 پاسخ خوالیگر............................................................................................................................................................ 72
29 نقیصه تراژیک............................................................................................................................................................ 73
210 تضاد و تعارض تراژیک......................................................................................................................................... 73
211 تقدیر......................................................................................................................................................................... 74
212 رابطه علت و معلولی............................................................................................................................................. 75
213 وحدت سه‌گانه........................................................................................................................................................ 75
2131 وحدت زمان و وحدت مکان.......................................................................................................................... 77
214 ساختمان تراژدی................................................................................................................................................... 78
215 کابارسیس (تزکیه نفس)...................................................................................................................................... 79
فصل سوم: داستان سیاوش
31 خلاصه داستان.......................................................................................................................................................... 80
32 موضوع......................................................................................................................................................................... 87
33 طرح.............................................................................................................................................................................. 87
34 سیرت.......................................................................................................................................................................... 89
فهرست مطالب
عنوان صفحه
35 کیکاووس.................................................................................................................................................................... 91
36 افراسیاب...................................................................................................................................................................... 93
37 شخصیت..................................................................................................................................................................... 99
371 اشخاص بازی پیچیده و اشخاص بازی ساده................................................................................................ 99
372 ترسیم سیمای اشخاص بازی........................................................................................................................ 100
373 اشخاص بازی اصلی (درجه یک) و درجه دو............................................................................................ 103
374 شخصیت پویا و ایستا....................................................................................................................................... 103
38 توصیف اشخاص از سه بعد جسمانی، اجتماعی و روانی........................................................................... 104
381 سیاوش................................................................................................................................................................ 104
382 سودابه.................................................................................................................................................................. 105
383 کاووس................................................................................................................................................................. 106
384 پیران ویسه......................................................................................................................................................... 106
385 گرسیوز................................................................................................................................................................ 107
386 افراسیاب.............................................................................................................................................................. 108
387 پیلسم................................................................................................................................................................... 109
388 فرنگیس............................................................................................................................................................... 110
389 جریره................................................................................................................................................................... 110
39 تک گفتارها.............................................................................................................................................................. 116
310 نقیصه تراژیک (خدشه تراژیک)...................................................................................................................... 121
311 تضاد و تعارض تراژیک...................................................................................................................................... 121
312 تقدیر...................................................................................................................................................................... 123
313 رابطه علت و معلولی.......................................................................................................................................... 126
314 وحدتهای سه‌گانه............................................................................................................................................. 126
315 ساختمان تراژدی................................................................................................................................................ 127
316 کاتارسیس............................................................................................................................................................. 130
فصل چهارم: نتیجه‌گیری
41 نتیجه‌گیری.............................................................................................................................................................. 134
فهرست منابع
منبع:
کتاب‌ها
1 ابجدیان، امراله (1380)، تاریخ ادبیات انگلیس (جلد5، نمایشنامه رنسانس)، شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.
2 ابروان، مهرداد (1373)، جستاری در جلوه‌‌های نمایش فرهنگ ایران باستان و برخی داستانهای حماسی اساطیری، دانشگاه تربیت مدرس.
3 اته، هرمان (1351)، تاریخ ادبیات فارسی، ترجمه: شفق رضازاده، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
4 ارسطو (1369)، فن شعر، ترجمه: عبدالحسین زرین‌کوب، تهران: انتشارات امیر کبیر، چاپ دوم.
5 اسلامی ندوشن، محمدعلی (1363)، زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه، تهران: انتشارات یزدان، چاپ چهارم.
6 اسلامی ندوشن، محمدعلی (1370)، آواها و ایماها، تهران: انتشارات یزدان، چاپ چهارم.
7 اگری، لاژوس (1382)، فن داستان و نمایشنامه‌نویسی، ترجمه: مصطفی رحیم‌زاده، تهران: انتشارات پارت، چاپ دوم.
8 البرز، پرویز (1369)، شکوه شاهنامه در آیینه تربیت و اخلاق پهلوانان، تهران: انتشارات دانشگاه الزهرا.
9 امیر فجر، میثاق (1365)، شاعر افلاکی، تهران: انتشارات اطلاعات.
10 اوشیدری، جهانگیر (1371)، دانشنامه مزدیسنا، تهران: انتشارات مرکز، چاپ دوم.
11 ایرانی، ناصر (1384)، داستان تعاریف و ابزار، تهران: انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
12 آلوت، میریام (1368)، رمان به روایت رمان‌نویسان، ترجمه: علی‌محمد حق‌شناس، تهران: نشر مرکز.
13 آموزگار، ژاله (1380)، تاریخ اساطیری ایران، تهران: انتشارات سمت، چاپ سوم.
14 آویشن، اشکان (1361)، ضحاک در چشم‌انداز یک تعبیر، تهران: انتشارات نگاه.
15 باستانی پاریزی، ابراهیم (1357)، تن آدمی شریف است، تهران: انتشارات دانش.
16 براکت، اسکارت (1375)، تاریخ تئاتر جهان (جلد اول)، ترجمه: هوشنگ آزادی‌ور، تهران: انتشارات مروارید، چاپ دوم.
17 برتلس، یوگنی ادواردویچ (1365)، فردوسی و سروده‌هایش، ترجمه: سیروس ایزدی، تهران: انتشارات پژمان.
18 بصاری، طلعت (1350)، زنان شاهنامه، تهران: انتشارات دانشسرای عالی.
19 بویس مری، هنریجورج فارمر (1368)، دو گفتار درباره خنیاگری و موسیقی، ترجمه: بهزاد باشی، تهران: انتشارات آگاه.
20 بهار، مهرداد (1376)، پژوهشی در اساطیر ایران، تهران: انتشارات آگاه، چاپ دوم.
21 بهرامی، ایرج (1385)، رویین تنی و جاودانگی در اساطیر، تهران: انتشارات ورجاوند.
22 بیشاپ، لئونارد (1374)، درس‌هایی درباره داستان‌نویسی، ترجمه: محسن سلیمانی، تهران: انتشارات ارشاد (رازک).
23 بیضایی، بهرام (1344)، نمایش در ایران، تهران: انتشارات کاویان.
24 پاتر، آنتونی، (1384)، نبرد پدر و پسر در ادبیات جهان، ترجمه: محمود کمالی، تهران: انتشارات ایدون.
25 پورنامداریان، تقی(1384) در سایه آفتاب، تهران: انتشارات سخن، چاپ دوم.
26 تراویک، باکنر (1373)، تاریخ ادبیات جهان (جلد اول)، ترجمه: عربعلی رضایی، تهران: نشر پژوهش فرزان روز، چاپ سوم.
27 تلخابی، مهری (1384)، شاهنامه و فمینیسم، تهران: انتشارات ترفند.
28 تودوآ، ماگالی (1379)، خردنامه پارسایان، ترجمه: محمد کاظم یوسف‌پور، رشت: انتشارات دانشگاه گیلان.
29 تودوروف، تزوان (1377)، منطق گفتگویی میخاییل یاختین، ترجمه: داریوش کریمی، تهران: نشر مرکز.
30 جنتی عطایی، ابوالقاسم (1336)، بنیاد نمایش در ایران، انتشارات صفی علیشاه، چاپ دوم.
31 حریری، ناصر (1365)، فردوسی، زن، تراژدی، بابل: کتابسرای بابل.
32 حسین‌پور، محبوبه (1376)، تطبیق اسطوره ایرانی جمشید با قهرمانان همتای وی در اساطیر ملل، پایاننامه دانشگاه شیراز.
33 حمیدیان، سعید (1383)، درآمدی بر اندیشه و هنر فردوسی، تهران: انتشارات ناهید.
34 خالقی مطلق، جلال (1381)، سخن‌‌های دیرینه (سی گفتار درباره فردوسی و شاهنامه)، تهران: انتشارات افکار.
35 خلج، منصور (1365) دارم‌نویسان جهان، تهران: انتشارات واحد فوق برنامه بخش فرهنگی دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی.
36 داد، سیما (1378)، فرهنگ اصطلاحات ادبی (واژه‌نامه مفاهیم و اصطلاحات ادبی فارسی و اروپایی به شیوه تطبیقی و توضیحی)، تهران: انتشارات مروارید، چاپ سوم.
37 داوسن، س. و (1382)، درام، ترجمه: فیروزه مهاجر، تهران: نشر مرکز، چاپ دوم.
38 دبیر سیاقی، محمد (1379)، داستانهای نامورنامه باستان (داستان سیاوش)، تهران: نشر قطره، چاپ سوم.
39 دورانت، ویلیام جیمز (1383)، تاریخ تئاتر، گردآوری و تدوین عباس شادروان، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ سوم.
40 دوستخواه، جلیل (1380)، حماسه ایرانی یادمانی از فراسوی هزاره‌ها، تهران: انتشارات آگه.
41 دیجز، دیوید (1366) شیوه‌‌های نقد ادبی، ترجمه: محمدتقی صادقیان و غلامحسین یوسفی، تهران: انتشارات علمی، چاپ چهارم.
42 دیویدسن، الگا (1378)، شاعر و پهلوان در شاهنامه، ترجمه: فرهاد عطایی، تهران: نشر تاریخ ایران.
43 راشد محصل، محمدرضا (1385)، شاهنامه‌پژوهی (دفتر نخست)، تهران: انتشارات فرهنگسرای فردوسی.
44 رحیمی، مصطفی (1352)، فرهنگ نام‌های شاهنامه، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
45 رحیمی، مصطفی (1376)، تراژدی قدرت در شاهنامه، تهران: انتشارات نیلوفر، چاپ دوم.
46 رستگار فسایی، منصور (1369)، فرهنگ نام‌های شاهنامه، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
47 رنجبر، احمد (1369)، جاذبه‌‌های فکری فردوسی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
48 ریاحی، محمدامین (1375)، فردوسی (زندگی، اندیشه و شعر او)، تهران: انتشارات طرح نو.
49 زرین‌کوب، عبدالحسین (1370)، با کاروان حله، تهران: انتشارات علمی، چاپ ششم.
50 زرین‌کوب، عبدالحسین (1380)، نه شرقی نه غربی انسانی، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ چهارم.
51 زرین‌کوب، عبدالحسین (1381)، نامورنامه (درباره فردوسی و شاهنامه)، تهران: انتشارات سخن.
52 ستیس، و. ت (1352)، فلسفه هگل (جلد دوم)، ترجمه: حمید عنایت، تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی با همکاری مؤسسه انتشارات فرانکلین، چاپ سوم.
53 سرامی، قدمعلی (1373)، از رنگ گل تا رنج خار (شکل‌شناسی داستانهای شاهنامه)، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ دوم.
54 سرکاراتی، بهمن (1385)، سایه‌‌های شکار شده، تهران: انتشارات طهوری، چاپ دوم.
55 سیّد حسینی، رضا (1385)، مکتب‌‌های ادبی، تهران: انتشارات نگاه، چاپ سیزدهم.
56 شمیسا، سیروس (1381)، انواع ادبی، تهران: انتشارات فردوس، چاپ دهم.
57 صابری، پری (1382)، سوگ سیاوش، تهران: انتشارات سخن.
58 صادقی، امیر (1382)، به پاکی خورشید، تهران: انتشارات سرای مهر.
59 صفا ذبیح‌الله (1374)، حماسه‌سرایی در ایران، تهران: انتشارات فردوسی، چاپ ششم.
60 فردوسی، ابوالقاسم (1378)، شاهنامه (براساس نسخه نه جلدی چاپ مسکو)، تهران: انتشارات ققنوس.
61 فروغ، مهدی (1363)، شاهنامه و ادبیات دراماتیک، تهران: انتشارات هنر و فرهنگ.
62 فروغ، مهدی (1363)، شاهنامه و ادبیات، تهران: انتشارات هنر و فرهنگ.
63 فضل‌الله، رضا (1350)، نگاهی به تناور درخت خراسان، تهران: انتشارات انجمن آثار ملی.
64 قریب، مهدی (1369)، بازخوانی شاهنامه (تأملی در زمان و اندیشه فردوسی)، تهران: انتشارات توس.
65 کادن، جی. ای (1380)، فرهنگ توصیفی ادبیات و نقد، ترجمه: کاظم فیروزمند، تهران: نشر شادگان.
66 کامو، آلبر (1362)، تعهد اهل قلم، ترجمه: مصطفی رحیمی، تهران: انتشارات آگاه.
67 کریستن‌سن، آرتور (1350)، کارنامه شاهان در روایت ایران باستان، ترجمه: باقر امیرخانی و بهمن سرکاراتی، تبریز: انتشارات دانشگاه تبریز.
68 کریستن‌سن، آرتور (1377)، نخستین انسان و نخستین شهریار در تاریخ افسانه‌ای ایرانیان، ترجمه: ژاله آموزگار و احمد تفضلی، تهران: نشر چشمه.
69 کزازی، میرجلال‌الدین (1380)، از گونه‌ای دیگر (جستاری در فرهنگ و ادب ایران)، تهران: نشر مرکز، چاپ دوم.
70 کوکو ساکابه، کازو (1382)، داستان گنجی و شاهنامه، تهران: نشر نی.
71 کوورجی کویاجی، جهانگیر (1371)، پژوهش‌هایی در شاهنامه، ترجمه: جلیل دوستخواه، تهران: نشر زنده‌رود.
72 کیا، خجسته (1369)، شاهنامه فردوسی و تراژدی آتنی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
73 گودرزی، شکر خدا (1376)، از آیین قربانی و مرگ تا تراژدی، پایاننامه دانشگاه تربیت مدرس
74 گی لکلرک، کریستف دسولیر (1381)، ماجرای جاویدان تئاتر (روند تکاملی هنر نمایش)، ترجمه: نادعلی همدانی، تهران: نشر قطره.
75 محبتی، مهدی (1381)، پهلوان در بن بست، تهران: انتشارات سخن.
76 مختاری، محمد (1379)، حماسه در رمز و راز ملی، تهران: انتشارات توس، چاپ دوم.
77 مرتضوی، منوچهر (1369)، داستان رستم و سهراب از شاهنامه فردوسی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ دوم.
78 مرتضوی، منوچهر (1382)، فردوسی و شاهنامه، تهران: انتشارات توس، چاپ دوم.
79 مسکوب، شاهرخ (1381)، تن پهلوان و روان خردمند، تهران: انتشارات طرح نو.
80 مقدادی، بهرام (1378)، فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی از افلاطون تا عصر حاضر، تهران: انتشارات فکر روز.
81 مکسوب، شاهرخ (1369)، سوگ سیاوش، تهران: انتشارات خوارزمی، چاپ سوم.
82 مکسوب، شاهرخ (1384)، ارمغان مور (جستاری در شاهنامه)، نشر نی.
83 مکی، ابراهیم (1385)، شناخت عوامل نمایش، تهران: انتشارات سروش، چاپ پنجم.
84 ملک‌پور، جمشید (1363)، ادبیات نمایشی در ایران (جلد اول)، تهران: انتشارات توس.
85 ملک‌پور، جمشید (1365)، تطور اصول و مفاهیم در نمایش کلاسیک، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
86 موام، سامرست (1352)، درباره رمان و داستان کوتاه، ترجمه: کاوه دهگان، تهران: انتشارات فرانکلین.
87 موذن جامی، محمد مهدی (1379)، ادب پهلوانی (مطالعه‌ای در تاریخ دیرینه ایرانی از زرتشت تا اشکانیان)، تهران: انتشارات قطره.
88 مهرین شوشتری، عباس (1341)، قهرمانان ایران باستان، تهران: مؤسسه مطبوعاتی عطایی.
89 میرصادقی، جمال (1376)، عناصر داستانی، تهران: انتشارات شفا، چاپ دوم.
90 مینوی، مجتبی (1354)، فردوسی و شعر او، تهران: انتشارات دهخدا، چاپ دوم.
91 ناظرزاده کرمانی، فرهاد (1371)، ادبیات نمایشی در روم، تهران: انتشارات برگ.
92 نرشخی، محمدبن جعفر (1351)، تاریخ بخارا، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
93 نولدکهف، تئدور (1327)، حماسه ملی ایران، ترجمه: بزرگ علوی، تهران: انتشارات نگاه.
94 ویینی، میشل (1377)، تئاتر و مسائل اساسی آن، ترجمه: سهیلا فتاح، تهران: انتشارات سمت.
95 هاینریش هاترن، کورت (1374)، شاهنامه و فردوسی ساختار و قالب، ترجمه: کیکاووس جهانداری، تهران: انتشارات نشر و پژوهش فرزان روز.
96 یوسفی، فریده (1382)، جایگاه سیاسی اجتماعی زنان شاهنامه، تهران: انتشارات ثقلین.
97 یونسی، ابراهیم (1369)، هنر داستان‌نویسی، تهران: انتشارات نگاه چاپ دوم.
مقالات
98 امیدسالار، محمود (1381)، راز رویین‌تنی اسفندیار، جستار‌های شاهنامه‌شناسی، شماره 83.
99 امیری‌نیا، محمود، بن‌مایه‌‌های حماسی و تراژدی در شاهنامه، نشریه آبادی، 30/01/86.
100 آیدنلو، سجاد (1381)، اسفندیار و رویین‌تنی او در شاهنامه، شعر، شماره 28.
101 برومند، ادیب (1379)، چرا سیاوش جان از گزند دل‌های ناپاک و سر‌های بدسگال به در نبرد، دنیای سخن، شماره 91.
102 به کوشش گروه رجال و مفاخر فرهنگ (1379)، از دفتر نوشته گه باستان، انتشارات آستان قدس.
103 حق‌شناس، علی‌محمد (1368)، انسان حماسی و انسان تراژیک، ادینه شماره 42.
104 حمیدی، جعفر (1383)، هدف فردوسی در تراژدی، اطلاعات 20/12/83.
105 ذاکرزاده، ابوالقاسم، ماریا انصاری (1382)، مرگ تراژدی و تولد عقل‌گرایی، نامه مفید، شماره 39.
106 راشد محصل، محمدتقی (1369)، سیاوش مرد خرد و تدبیر، فرهنگ، شماره 7.
107 سمیعی گیلانی، احمد (1378)، عناصر تراژدی در داستان سیاوش، رشد آموزش زبان و ادب فارسی، شماره 51.
108 شفیعی کدکنی، محمدرضا (1372)، انواع ادبی و شعر فارسی، رشد آموزش ادب فارسی، شماره 32.
109 شهریور، ناصر (1377)، فردوسی و خون سیاوش، سلام، 25/12/77.
110 صدرتگر، لطفعلی (1334)، درام چیست، مجله مهر، شماره 9.
111 صناعی، محمود (1348)، فردوسی استاد تراژدی، نشریه مؤسسه روانشناسی، شماره 1.
112 صنعتی، محمدحسین (1377)، قربانی ایران باستان، کیهان فرهنگی شماره 144.
113 فاطمی، سید محسن (1377)، سیری در تاریخ تراژدی، شماره 1.
114 قیامت، محمد مهدی (1372)، چشم‌های زمینی یک اسطوره، نشریه کیان شماره 9.
115 مینورسکی، ولادیمیر (1337)، حماسه ایرانی و ادبیات عامیانه روسی، ترجمه: مسعود رجب‌نیا، سیمرغ شماره 5.
116 همیلتمون، ادیت (1370)، انگاره تراژدی، ترجمه: داوود دانش‌ور، پویه شماره 11.
117 یارشاطر، احسان (1384)، تعزیه و آیین‌‌های سوگواری در ایران قبل از اسلام، تعزیه در ایران، شماره 1.
منابع لاتین
کتاب‌ها
118- Abrams, M.H (1985). A Glassary of Literary Terms. London: Harcort Brace College Publishers
119- Burgges, Charls. O (1972). Drama, Literay Stage. London: Mills.
120- Cudden, J.A (1979). A Dictionary of Literay Terms. London: Penguin.
121- Edvard Poul (1998). Incycolopidiea of Philosephy
122- Honrby, A.S (2004). Oxford Advanced Learner’s Dictionary. London: Oxford University Press.
123- Perrin, Laurenc (1974). Literature: Structure, Sound and Sense, New York: Harcort brace Jovanovich, Inc.
مقالات
124- http: www.britanica.com.dctionary
125- http: www.webster.com.cgi-bin.dictionary
126- Mcmanus. Barbara.S.Outline of Aristotle’s Theory of Tragedy