پایان نامه بررسی اثرات کلینیکی،رادیولوژیک و هیستوپاتولوژیک، آندروژن ها در استخوان سازی و التیام شکستگی ها

پایان نامه مقطع دکتری

رشته دامپزشکی

سال 1385

چکیده

پیشینه و سابقه :

استروئیدهای جنسی برای رشد اسکلتی و کسب سلامت استخوانی در طول بلوغ لازم و ضروری هستند و کمبود استروژن در پوکی استخوان نقش دارد. مکانیسمهای تأثیرات اسکلتی استروئیدهای جنسی هنوز بطور کامل شناخته نشده اند، اما در سالهای اخیر پیشرفتهای قابل ملاحظه ای در دانش ما نسبت به استروژن ها ، و به میزان نسبتاً کمتری آندروژنها در بازسازی استخوان بوجود آمده است. بینش های جدیدی در مورد گیرنده های استروژن، کشفیات اخیر در زمینه افزایش فعالیت استئوکلاستها و آموخته هایی برگرفته از جهشهای ژنتیکی در انسان وحیوان،‌همه و همه در افزایش درک ما از تأثیرات اسکلتی استروژن در نر و ماده دخیل هستند.

- مسئله و ضرورت تحقیق:

استروئیدهای جنسی نقش ضروری در حفظ سلامت استخوان در سرتاسر عمر دارند و تأثیرات بدکمبود هورمون در حیوانات نر و ماده پیر و جوان دیده می شود، نحوه عملکرد این تأثیرات بطور کامل شناخته نشده اند و موضوعی برای تلاش گسترده تحقیقی می باشند اگر چه پیامدهای درمانی بالقوه در این زمینه قابل ملاحظه است. سؤالی که در این مرحله مطرح می شود اینستکه آیا این هورمونها بصورت آماری می توانند نقش معنی دار و تعیین کننده ای در استخوان سازی و التیام آن داشته باشند.

- هدف :

هورمونهای استروئیدی چگونه بعنوان یک راهکار و شاخص در شکستگیها و التیام استخوان در حیوانات نر عقیم شده و یا عقیم نشده و حتی در حیوانات ماده و حیواناتی که بنحوی دچار کمبود و اختلال هورمونهای استروئیدی هستند بکار گرفته شود.

- روش تحقیق: مطالعه تجربی

- جامعه آماری و شرح مراحل اجراء:

ده رأس خرگوش نر بالغ ظاهراً سالم از نوع آزمایشگاهی انتخاب شد و به روش اسکروتال عقیم گردیدند و روی استخوان درشت نی از سمت جانب چهارسوراخ به قطر 1 و 2 و 3 و 4 میلی متر در طول استخوان تعبیه شد و سپس به دو گروه تقسیم شدند.

گروه اول: در فواصل روزهای صفر و 7 و 14 و 21 و 28 و 35 و 42 و 50 و 57 داروی ناندرولون دکانوات بصورت عضلانی تزریق شد.

گروه دوم: داروی سیپروترون یک روز در میان تا روز 57 به خرگوشها خورانده شد.

متغیرهای مستقل: ناندرولون دکانوات و سیپروترون استات

متغیرهای وابسته: میزان تشکیل بافت استخوانی – میزان تشکیل کالوس – تحمل فشار

- فرضیه:

آندروژنها تا چه اندازه در التیام و بازسازی استخوان مؤثر هستند.

- روش جمع آوری داده ها: ارزیابی رادیوگرافیک که در روزهای صفر و 15 و 30 و 45 و 60 انجام شد.

ارزیابی هیستوپاتولوژیک که در روز آخر (60 روز) نمونه های استخوانی به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال گردید.

ارزیابی وضعیت گام که در روزهای 1 و 7 و 14 و 28 و 35 و 42 و 50 و 60 انجام شد.

- روش آماری تجزیه و تحلیل اطلاعات:

در مورد ارزیابی زمانی رادیوگرافها که از توزیع طبیعی برخوردار بود از تستهای آنالیز واریانس[1] در سطح معنی دار 05/0 استفاده شد.

در مورد وضعیت گام که در مقیاس رتبه ای قرار داشتند.

آزمون کراسکال - ‌والیس[2] استفاده گردید محاسبات آماری با استفاده از برنامه آماری SPSS [3]انجام گردید.

نتایج: وضعیت گام خرگوشها در هر دو گروه از روز یک تا روز 60 بطور معنی داری بهبود می یابد. از طرفی بین دو گروه در زمانهای مختلف و بین زمانهای مختلف در هر گروه اختلاف معنی داری وجود ندارد. بجز در مورد روز یک و هفتم که این اختلاف کاملاً طبیعی است.

درارتباط با میزان کالوس تشکیل شده در دو گروه اختلاف معنی داری در بعضی زمانها وجود دارد به لحاظ پاتولوژی ارزیابی گروه اول و دوم بیانگر وقوع ترمیم و تشکیل کال استخوانی هر دو گروه بود ولی بطور مقایسه ای گروه اول کال وسیع تر و حجیم تری داشتند و کل روند ترمیم مراحل پیشرفته تری داشت.

واژه های کلیدی: ناندرولون- سیپروترون- التیام استخوان.

آدرس:

1- دکتر غلامرضا عابدی استادیار دانشگاه علوم تخصصی دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.

2- دکتر پرویز تاجیک دانشیار دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران.

3- دکتر رضا صداقت استادیار دانشکده پزشکی دانشگاه شاهد تهران.

فصل اول

مقدمه و هدف

مقدمه و هدف

در چند دهه اخیر پیشرفتهای چشم گیری در فهم ما از چگونگی تأثیر استروئیدی جنسی برای رشد اسکلتی و کسب سلامت استخوان در دوره بلوغ لازم و ضروری هستند کمبود استروژن عمده ترین عامل در پیشرفت پوکی استخوان است.

مکانیسم های تأثیرات اسکلتی استروئیدی جنسی هنوز به طور کامل شناخته شده نیست (22و31و57).

اما در سالهای اخیر پیشرفتهای قابل ملاحظه ای در دانش ما نسبت به استروژنها و به میزان کمتری آندروژنها در بازسازی استخوان بوجود آمده است (31).

بینش های جدیدی در مورد گیرنده های استروژن، کشفیات اخیر در زمینه افزایش فعالیت استئوکلاستها و آموخته هایی برگرفته از جهشهای ژنتیکی در انسان و حیوان، همه و همه در افزایش درک ما از تأثیرات اسکلتی استروژن در نر و ماده دقیق هستند (30و33).

از طرفی عموماً ترمیم شکستگی استخوان در یک شیوه منظم و با اجزاء تشکیل دهنده مکانیکی و بیولوژیکی مناسب که در حال حاضر موجود است دنبال می شود .

تکنیکهای جراحی بهبود یافته و جراحیهای پیوندزدن به جراحان این اجازه را می‌دهد که شکستگی های استخوانی نسبتاً پیچیده را با نتیجه موفقیت آمیزی معالجه نمایند با وجود این بعضی عوارض متعاقب شکستگی ها در استخوان بوجود می آیدکه به دیرجوش خوردن استخوان،‌عدم جوش خوردن استخوان و بدجوش خوردن استخوان شکسته منجر می شود. هدف از این مطالعه عبارت از بهبود و افزایش قدرت مکانیکی و عمل استخوان برای وزن گیری بهتر و سریعتر ، جلوگیری از تأخیر درجوش خوردگی و عدم جوش خوردگی و در نهایت برگشت کارایی استخوان آسیب دیده است.

فصل دوم

کلیات

بافت استخوانی [4]

استخوان یا بافت استخوانی که اسکلت موجودات مهره‌دار را تشکیل می‌دهد، از سایر بافتهای نگهدارنده کاملاً متمایز است. بافت استخوانی سخت است و مانند سایر بافتهای پشتیبان از سلول‌ها، رشته‌های کلاژن، ماده بنیادی، پوشش خارجی و پوشش داخلی تشکیل شده است. تجزیه استخوان نشان می دهد که 62% آن مواد معدنی و 38% مواد آلی است. 85% از مواد معدنی فسفات کلسیم، 10% آن کربنات کلسیم و 5% بقیه سایر املاح است. اگر بافت استخوانی در اسید قرار گیرد، مواد معدنی آن حل شده و سختی خود را از دست داده، نرم می‌شود و کاملاً قابل بریدن می‌شود، این عمل را دکلسیفیکیشن[5]  گویند که شرح کامل آن در بخش هیستوتکنیک آمده است. عکس این عمل در تشکیل و رشد استخوان اتفاق می‌افتد.

عناصر بافت استخوانی

1- سلولهای استخوانی[6]

استخوان‌ها در نگهداری و محافظت اندامهای نرم، ذخیره مواد معدنی، تولید سلولهای خونی نقش دارند وتوسط عضلات اسکلتی جابجا می‌گردند.

سلول‌های مزانشیمی که سازنده سلول‌های استخوان‌ساز[7]  می‌باشند به دو گروه تقسیم می گردند. یکی سلولهای دوکی یا کشیده که دارای زوائد سیتوپلاسمی است و به نام سلولهای استخوانی غیرفعال می باشد[8] . دیگری سلولهای مکعبی یا استوانه‌ای شکل با هسته‌های قاعده‌ای که نسبت به تیغه‌های استخوانی عمود است و متریکس در بافت استخوانی توسط آنها ترشح می‌گردد، که به نام سلول‌های استخوانی فعال[9] خوانده می‌شوند. این سلول‌ها، سیتوپلاسمی بازوفیلی داشته و به سلولهای بالغ استخوانی یا استئوسیت[10] تبدیل می‌گردند. سلولهای اخیر ستاره‌ای شکل با هسته پهن، تیره و زوائد سیتوپلاسمی بلند فراوانی می‌باشند. این سلولها در حفراتی به نام لاکونا[11]  قرار دارند. (شکلهای1-2 و 2-2). در اطراف این حفرات، مجاری باریکی به نام کانالیکول[12]  موجود است که زوائد سیتوپلاسمی سلولها در این لوله‌های کوچک یا کانالیکول‌ها وارد می‌شود. زوائد سیتوپلاسمی این سلولها توسط اتصال با روزنه به یکدیگر متصل می‌شوند و از این راه یون‌ها و سایر مولکولهای کوچک براحتی از یک سلول به سلول دیگر انتقال می یابند. این ارتباط گاه تا 20 ردیف از سلولهای استخوانی را در دنبال هم امکان‌پذیر می‌کند (شکل‌های1-2 و 2-2).

شکل 1-2- چگونگی اتصال سلولهای استخوانی درماده بین سلولی

شکل 2-2- سلولهای استخوانی بدون نمایش ماده بین سلولی

2- رشته‌های کلاژن[13]

این رشته‌ها که جزیی از موادآلی استخوان هستند، از نوع رشته‌های کلاژن نوع یک می‌باشند که بسیار ظریف و در دسته‌هایی به ضخامت 3 تا 5 میکرون قرار دارند و به نام رشته‌های کلاژن استخوانی[14] نامیده می‌شوند. ناگفته نماند که این رشته‌ها جزیی از ماده بنیادی استخوان نیز محسوب می‌گردند (شکل 3-2).

شکل 2-3- بافت استخوانی اسفنجی

3- ماده بنیادی [15]

مواد معدنی که قسمت اعظم ماده بنیادی استخوان را تشکیل می‌دهد شامل فسفات کلسیم، کربنات کلسیم، هیدروکسی آپاتایت، [16]و مواد آلی آن از گلیکوزامینوگلیکان‌ها که از انواع کندروایتین سولفات‌های 4 و 6 است، بصورت سیمانی همراه با رشته‌های کلاژن به یکدیگر محکم می‌شوند و ایجاد تیغه‌های استخوانی (Lamellae) را می‌نمایند، که در استحکام استخوان موثراند. هر تیغه استخوانی فاصله بین ردیف‌های سلول‌های استئوسیت است که توسط ماده بنیادی، مواد کلسیمی و کلاژن پر شده است. گلایکوپروتئین‌های استخوان دارای قدرت جذب ترکیبات کلسیمی فراوان می‌باشد. (شکل 3-2)، (22).

تیغه‌های استخوانی که به ضخامت 3 تا 7 میکرون می‌باشند، از اختصاصات بافت استخوانی بالغ می‌باشد. استخوان اسفنجی به شکل تیغه‌های نامنظم قرار دارند و در حالی که تیغه‌های آنها توسط مغز استخوان از یکدیگر جدا شده‌اند، حفره حفره به نظر می‌رسند (شکل 3-2).

لازم به ذکر است برای نگهداری بلورهای آپاتایت یون فلوراید نیز ضروری است.

4- پوشش خارجی استخوان یا پریوست[17]

یک لایه همبندی ویژه‌ای است که سطح خارجی استخوان را به استثنای سطوح مفصلی می‌پوشاند و بر روی تیغه‌های استخوانی اطرافی خارجی قرار دارند. پریوست در نقاطی که تاندون و یا رباط به استخوان متصل می‌گردد بسیار محکم به تیغه‌های استخوانی می‌چسبد و با پوشش خارجی یکی می‌شود.

پریوست در استخوان بالغ معمولاً از دو لایه داخلی و خارجی تشکیل شده است (شکل 3-2 و 6-2).

لایه داخلی: نسبتاً سست است و از الیاف همبندی کم و سلولهای زیادی تشکیل یافته است و شامل سلولهای پیش استخوان ساز[18] می‌باشد. بعضی از رشته‌های همبندی این لایه که وارد در ماده بنیادی استخوان می‌گردد به نام الیاف شارپی[19] خوانده می‌شود.

لایه خارجی: از بافت همبند سخت که محتوی رشته‌های همبندی فراوان و رگهای خونی بزرگتر و سلول‌های کمتری می‌باشد، تشکیل یافته است (18).

5- پوشش داخلی استخوان یا اندوست[20]

پوشش داخلی استخوان مجاور با مغز استخوان می‌باشد. این لایه از سلولهای فیبروبلاست که همراه سلولهای دوکی شکل غیرفعال یا پیش استخوان‌ساز، و بافت همبند ظریفی می‌باشد تکمیل می‌گردد، در افراد بالغ بر سختی آن افزوده می‌شود (شکل 5-2).

[1] - Anaysis  of Variance

[2] - Kruskal – Wallis test

[3] - Statistical Package for social sciences

[4] - Bone tissue

[5] - Decalcification

[6] - Bone cells

[7] - Osteoprogenitor cells

[8] - Inactive osteoblast

[9] - Active osteoblast

[10] - Osteocyte

[11] - Lacunae

[12] - Canaliculi

[13] - Collagen fibers

[14] - Osteocollagenous fibers

[15] - Bone matrix

[16] - Hydroxyaptite

[17] - Periosteum

[18] - Osteoprogenitor cells

[19] - Sharpey’s fibers

[20] - Endosteum

منابع:

1-

Abdalla, HI., Hart, DM., Lindsay, R., Leggate, I., and Hook, A., (1985). Prevention of bone mineral loss in postmenopausal women by norethi sterone. Obstet Gynecol 66:789-792, [ISI], [Medline].

2-

Adami, S., Fossaluzza, V., (1991). The prevention of corticosteroid  induced osteoporosis with nandrolone decanoate. Bone and Mineral , Volume 15, Issue 1, pp: 73-81.

3-

Areyl, B., (1968). Human histology. A text book in outline form. 3rd ed. WB saunders co. philadelphia, London & Torento.

4-

Biller, BMK., Saxe V, Herzog, DB., Rosenthal, DI., Holzman, S., and Klibanski, A., (1989). Mechanism of osteoporosis in adult and adolescent women with anorexia nervosa. Jclin Endocrinol Metab 68:548-554, [Abstract].

5-

 Birkenhager, JC., Erdtsiekck, R.J., (1992).Can nandrolone add to the effect of hormonal replacement therapy in postmenopausal osteoporosis.

Bone and mineral, Volume 18, Issue 3, pp: 251-265.

6-

Bonjour, Jp., Theintz, G., Buchs, B., slosman, D., and Rizzoli , R., (1991). Critical year and stages of puberty for spinal and femoral bone mass accumulation during adolescence. Jcline Endocrinol Metab 73:555-563, [Abstract].

7-

Bonjour, Jp., and Rizzoli, R., (1996). Bone acquisition in adolescence. In: osteoporosis, edited by Marcus, R., Feldman, D., Academic, P.465-476.

8-

Brighton, CT., Hunt, RM., (1978). The role of mitochondria in growth plate calcification as demonstrated in a rachitic Model.J Bone joint surg AM60: 630.

9-

Brubaker, KD., and Gay, CV., (1997). Evidence for plasma membrane estrogen receptors and rapid signalling events in osteoclasts (abstract). J Bone Miner Res 12 supl: S134, 1997.

10-

Bubenik, G A., schams, D., (1987). The effect of artificial photoperiodicity and antiandrogen treatment on the antler growth and plasma levels of LH, FSH, testosterone, prolactin and alkaline phosphatase in the male white - tailed deer.

11-

Buchanan, JR., Hospodar, P., Myers C, Leuenberger, p., and Demers, LM., (1988). Effect of excess endogenous androgens on bone density in young women.Jclin Endocrinol Metab 67:973-943, [Abstract].

12-

Canalis, E., and Raisz , LG., (1978). Effects of sex steroids on bone collagen synthesis in vitro.Calcif Tissue Rs25:105-110, 1978[ISI](Medline].

13-

Carter, Dr., spengler, DM., (1982). Biomechanics of fractures.In sumner - smith G(ed): Bone in clinical orthopedics.WB saunders, philadelphia , P305.

14-

Catanese, J., et, al., (1999). Characterization of the mecanical and ultrastructural properties of heat - treated cortical bone for use asa.

15-

Comparison of erythropoietic response to androgen in young and old senescence accelerated mice.Mechanisms of Ageing and Development , Volume 109, Issue 2, Pages 125-139.

16-

Cornell, CN., (1999). Osteoconductive materias and their role as substitutes for outogenous bone frafts. Orthop clin North Am 30:591. Dellmann, HD., and Brown, EM., (1985). Text book of veterinary histology. 2nd ed. Lea & fabrger, philadelphia.

17-

Einhorn, TA., (1995). Enhancement of fractrure healing. J Bone Joint surg Am 77:940.

18-

Feldmann, S., Minne, HW., (1989).Antiestrogen and antiandrogen administration redue bone mass in the rat.Bone and Mineral, Volume 7, Issue 3, Pages 245-254.

19-

Gadeletal, S J., Boskey, AL.,A physical, chemical, and mechanical study of lumbar vertebrae from normal, ovariectomized, and nandrolone decanoate - treated cynomologus monkeys (macaca fascicularis).

Bone, Volume 27, Issue 4, Pages 541-550. Saitoh, t., Morimoto, K., (1999).

20-

Glimcher, MJ., (1998). The nature of the mineral phase in bone : Biological and clinical implications. In Aviol: LV, kane sM (eds): Metabolic Bone Diseases and clinically related Disorders, 3rd ed. Academic press, san Diego, P:23.

21-

Goulding, A., and Gold, E., (1993). Flutamine - mediated androgen blockade evokes osteopenia in the female rat. J Bone Miner Res 8:763-769, [ISI] {Medline].

22-

Greep, RO., (1966) Histology. 2nd ed.The Blakiston Division MC Graw Hillco.Inc. Newyork, London, Syndey & torento.

23-

Ham, Am., (1991). Histology. 8th ed. Pitman medical Publishing co. Ltd. London and JB Lippincoth co Philadelphia & Torento.

24-

Hassager, C., Jensen, LT., (1991).The carboxy- terminal propeptide of type I procollagen in serum as a marker of  bone formation: the effect of nandrolone decanoate and female sex hormones.Matabolism, Volume 40, Issue 2 , Pages 205-208.

25-

Heckman, JD., (1999). Bone morphogenic Portein butnot transforming growth factor - bet a enhances bore formation in carine diaphyseal nonunions implanted with a biodegradable composite Polymer. J Bone Joint surg Am 81:1717.

26-

Higano, C.S., (2003).Side effects of androgen deprivation therapy: monitoring and minimizing toxicity.Urology, Volume 61, Issue 2, Supplement 1, Pages 32-38

27-

Huang, Ry., Miller, Lm., (2002).Characterization of bone mineral composition in the proximal tibia of Cynomolgus monkeys: effect of ovariectomy and nandrolone decanoate treatment.Bone, volume 30, Issue 3, Pages 492-497.

28-

Huang, Ry., Miller, LM., (2003).In situ chemistry of osteoporosis revealed by synchrotron infrared microspectroscopy.

29-

Hughes, DE., and Boyce, BF., (1997) Apoptosis in bone physiology and disease. J clin pathol 50! 132-137.

30-

Johansson, AG., (1993): Growth hormone, insulin - lik growth facto Ig and bone:A clinical review. J intern Med 234:553

31-

Johnson, EE., (1988). Bone morphogentic protein augmentation grafting of resistant femoral nonunions. A preliminary report. Clin orthopedic 230:257.

32-

Kaderly, RE., (1993). Delayed union , nonunion, and malunion. In slatter D(ed): textbook of small Animal surgery, 2nded. WB saunders, philadelphia, P:1676.

33-

kraus, KH., (1999). Critically sized oste - periosteal femoral defects: A dog model. J Invest surg 12:115.

34-

Laron, Z., Kauli, R., (1981).D-TRP6-ANALOGUE OF LUTEINISING HORMONE RELEASING HORMONE IN COMGBINATION WITH CYPROTERONE ACETATE TO TREAT PRECOCIOUS PUBERTY.The Lancet, Volume 318, Issue 8253, Pages 955-956.

35-

Lavelle, DG., (1998). Delayed union and nonunion of fractures. In canale st (ed: campell’s operative orthopaedics. 9th ed. Mosby. St. lousi. P: 2579.

36-

Mac Donald, JM., Matthiesen, DT., (1991). Treatment of forelimb growth plate deformity in 11 dogs by radial dome osteotomy and external coaptation. Vet sug 20: 402.

37-

Markel, MD., (1995). Atrophic nonunion can be predicted with dual energy x-ray absorptiometry in a canine ostectomy model. J orthop Res 13: 869.

38-

Martinez M., (1997).Gonadotropin - releasing hormone analog plus an oral contraceptive containing desogestrel in women with severe hisutism: Effects on hair , Bone , and hormone profile after 1-year use.Metabolism Volume 46, Issue 4, pages 437-440.

39-

Millis, DL., (1998) Radiographic , densitometric. And biomechanical effects of recombinant canine somatotropin in an unstable ostectomy gab Model of bone healing in dogs. Vet surg 27: 85.

40-

Millis, DL., probst, CW., (1993). Diseas (onditions affecting bone healing. In Bojrab, Mj., Disease Mechanisms in small Animal surgery. 2nd ed. Lea & Febiger, philadelphiay P:700.

41-

Need, AG, Horowitz, M., (1989).Cross- over study of fat - corrected forearm mineral content during nandrolone decanoate therapy for osteoposis. Bone, Volume 10, Issue 1, Pages 3-6.

42-

Nordin, M., Frankel, V., (1989) Biomechanics of the Musculoske letal system, 2nd ed. Lea & Febiger, philadelphia, P:3.

43-

Nunamaker, DM., (1985). Delayed union, nonunion, malunion. In Newton CD, Nunmaker DM(eds):Textbook of small Animal orthopaedis.

JB Lippincott , philadelphia, P: 511.

44-

Perren, S., (1981). Primary bone healing. In bograb MJ (ed): phathophysiology in small Animall surgery. Lea and febiger, philadelphia, P: 519.

45-

Perren, S., Rahn, BA., (1978) Biomechanics of fracture healing. | : Historical review and mechanical aspects of interal fixation. Orthop surv 2:108.

46-

Pharmacology of antiandrogens. Journal of Steroid Biochemistry, Volume 25, Issue 5, Part 2,

47-

Piermattei, DL., F10, Gl., (1997). Delayed union and nononon. In piermattei, DL., F10, G1., (eds).Handbook of small Animal orthopedics and fracture repair., 3rd ed. WB saunders, philadelphia, P: 154.

48-

Rading En., (1979) proctical Biomechanics for the orthopedic surgeon. John wiley & sons, New york, P43.

49-

Rahn, BA., (1982). Bone healing. Histologic and physiologic concepts. In sumner - smith G (ed): Bone in clinical arthopedics. WB saunders, philadeplphia, p: 335.

50-

Rhinel ander, FW., (1985). Normal bone anatomy. In Newton CD, Nunamaker.DM (eds): Textbook of small Animal orthopaedics.

JB Lippincott, philadelphia, P12.

51-

Robello, GT., Aron, DN., (1992). Delayed and nonunion fractures. Semin vet Med surg small Anim 7:98.

52-

Sato, W., (1999). Acceleration of increase in bon mineral content by low intensity ultrasound energy in leg lengthening. J ultrasound Med 18:899.

53-

Sidenius, J., Hassager, C., Treatment of postmenopausal osteoporosis: is the anabolic steroid nandrolone decanoate a candidate?Bone and Mineral, Volume 6, Issue 1, Pages 77-86.

54-

Stead, AC., (1984) Osteomyelitis in dog and cat. Jsmll Anim Pract 25:10.

55-

Substitute. J Biomed mater res 45:327.Dong, y., Qiu, QQ., Debear, J., Lathrop WF, and tamburing (1998). Hydroxysteroid dehydrogenases in human bone cells. J Bone Miner Res 13:1539-15469 [ISI] [medline].

56-

Sumner - smith, G., (1991). Delayed unions and nonunions: Diagnosis, Pathophysiology, and treatment. Vet clin north Am small Anim pract 21:745.

57-

The androgenic anabolic steroid nandrolone decanoate prevents osteopenia and inhibits bone turnover in ovariectomized cynomolgus monkeys.Bone, Bolume 20, Issue 4, Pages 355-364.

58-

Toombs, JP.,(1985) Evaluation of key’s hypothesis in the feline tibia: An experimental model for augmented bone healing studies.Am Jvet Res 46: 513.

59-

vaananen, MK., (2000). The cell biology of osteoclast function. J cell sci 113:377.