پایان نامه روانشناسی بررسی مقایسه ی ویژگی های شخصیتی جانبازان با افراد عادی

پایان نامه مقطع کارشناسی

رشته راهنمایی و مشاوره

سال 1386

 با نگاهی کوتاه و تحلیل گونه به انقلاب شکوهمند اسلامی ایران بالعینه می بینیم که استکبار جهانی بعد از مأیوس شدن از شکست و کنار  آمدن با انقلاب اسلامی و در خطر دیدن تمام منافع و دنیای خود در منطقه به انواع لطایت الحیل خواست که سر راه این انقلاب نوپا قرار گیرد. گاه خود مستقیماً به این نهال نوپا حمله می کند و گاه از طریق اعمال وایادیش در داخل و خارج از کشور آنرا هدف تیرهای خود قرار می دهد. پس مستکبران از ترفندی دیگر استفاده و وارد عمل می شوند که مستقیماً ضربه ای محکم به این انقلاب نوپا که هدفشان یک جنگ با تمامی امکانات نظامی توسط نوکران و سرسپردگان در منطقه که این کشور اسلامی را متحمل جنگی تحمیل شده بگردانند و در کمترین زمان آنرا نابود سازند، که با توجه به ذهنیات و شناخت ضعیف و غلطی که آنها از اسلام داشتن اسلامی شدند.

آیا این رزمندگان بودند که چنین فرهنگ نابی را در دامن اعمال خود پرورش دادند و یا آنکه خود از دامن این فرهنگ متولد شدند ... آنجاست که نگاه های تیز و برنده، دستانی قوی که اکنون دیگر یارای تحرک و کار را ندارند، بالهایی که در اوج تحرک و هیجان از کار افتاده اند. چشم هایی که زمزمه ایثار و فداکاری را فریاد می زنند، طلوع خورشید را نظاره گرند.

مقدمه :

از ابتدای قرن 19 تا نیمه قرن 20 بیش از 60 میلیون نفر در اثر جنگها و مناقشات در سراسر دنیا، جان خود را از دست داده اندو این به جز مواردی از قتل انسان است که توسط همنوع می باشداز پایان جنگ جهانی دوم تا کنون به طور متوسط 12 جنگ رخ داده است که یکی از  آنها جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران بیگمان به عنوان بزرگترین رویداد منطقه ای و به عنوان طولانی ترین جنگ میان دو کشور جهان سوم بعد از جنگ جهانی طی یک دهه توانست نظر همگان را به خود جلب کند. به طور کلی هر چه می گذرد جنگها و تلفات بیشتر می شود، به طوری که در سه دهه اخیر به طور متوسط هر سال تقریباً یک میلیون نفر جان خود را از دست داده اند که مجموعاً بیش از کل قربانیان دو جنگ جهانی 30 میلیون می باشد. ضایعات جنگ به کشته شدگان و به ضایعات اقتصادی محدود نمی شود. صدمات جسمی و روانی در آنها به طور مستقیم درگیر جنگ بوده اند و نیز آنها که به نحو غیر مستقیم به عوارض جنگ مبتلا شده اند، بسیار خطیر و قابل توجه است.

جنگ نه تنها ملموسات را نابود می کند، بلکه امید بشریت را به دستاوردهای تمدن و بهره گیری از تعلیمات و اندیشه های هزاران مصلح و فیلسوف و دانشمند و هنرمند و امید زندگی برادروار برای بشریت را به نابودی می کشد.

نام معلول گر چه یادآور تلاشی قطع شده است، اما  آغاز مبارزه ای پیگیر و تلاشی خستگی ناپذیر با عزمی راسخ، یاد و خاطرۀ زنده هشت سال دفاع مقدس، ایمانی استوار به رنگی دیگر است، به شرط آن که هیچگاه سستی در خود راه نداده و اراده را کوتاه نیابد، که همین از پای افتادن ها مقدمه پیروزی است.

از طرف دیگر نباید از یاد برد در هر حال معلول بدنی واقعیتی است که خواه ناخواه از پذیرفتن آن گریزی نیست و افراد عادی نیز باید به این مسئله پی ببرند که معلولیت افراد نتیجه ی چندسال تلاش خستگی ناپذیر آنها در عرصه ی جنگ بوده است و همچنین باید به این افراد روحیه ی امیدواری داد تا این ضعف بدنی خود را احساس نکنند و برای ترمیم این معلولیت باید به فعالیت و تلاش جسمی و معنوی و زنده نگاه داشتن روحیه ی امیدواری و ایمان روی آورد و با گذشت به زندگی معنوی و از سر گرفتن فعالیت در جامعه و خدمت در راه پیشرفت و تعالی انسان در جهت تحقق بخشیدن به دستاوردها و آرمان های مقدس انقلاب اسلامی ، حرکتی برای معلول مؤثر است که از آموزشهای مناسب محروم نماند و از لحاظ روحی شکست و نوامیدی ورزیدن را به دل راه ندهد.

فصل اول : بیان مسأله

هر چند سخن گفتن و قلم فرسایی یپرامون این واژه مقدس، ظرافت ، مهارت و چیره دستی خاصی را می طلبد و همین امر موجب می شود که تحقیق و پژوهش ارائه شده خالی از اشکال نباشد. به درستی نمی توان گفت که انسان از چه زمانی دچار نقص عضو یا معلولیت گردیده است. اما از شواهد چنین برمی آید که معلولیت با سرشت انسان عجین بوده است و در تمام ادوار تاریخ شماری از مردم لااقل به طبیعی ترین نوع معلولیت که همانا معلولیت مادرزادی است ، مبتلا بوده اند. عوامل متعددی هم چنین تکنولوژی جدید، ماشینی  شدن کارها، تزاید روزافزون وسایط نقلیه هوایی، دریایی، زمینی، سریع السیر، افزایش روزافزون جمعیت ،حوادث حین کار ، درگیریها و جدال های منطقه ای و جنگ های برون مرزی موجب شدند که شمار غیر قابل انتظار بر تعداد معلولین افزوده گردد. به طوری که امروزه معلولین درصد قابل ملاحظه ای از جمعیت هر کشور را شامل می شود ( قرآن کریم ) کشور ما نیز مانند سایر جوامع به دور از این مسئله نبوده است. وقوع انقلاب اسلامی در ایران و شعله ور شدن جنگ بین عراق و ایران در تاریخ 31 شهریور 1359 تا تاریخ 27 مرداد ماه 1376.

در مدت زمان هشت سال دفاع مقدس تعداد بی شماری معلول و جانباز بر شمار معلولین قبلی افزوده است. در گذشته معلولین معمولاً تحت مراقبت های خانوادگی و فامیلی قرار داشتند و در شهرهای بزرگتر مورد لطف و ترحم مردم نیکوکار واقع گردیده و در مراکز درمانی یا آسایشگاهی که به وسیله این افراد خیّر ایجاد می گردید. مداوا ، مراقبت و نگهداری می شدند، اما روشن است که اکنون دیگر مراقبت های خانوادگی ، ترحم و دلسوزی افراد خیّر و اقدامات پراکنده نمی تواند جواب گوی نیازهای این قشر مظلوم از مردم اجتماعی باشد. امروزه بیش از هر زمان دیگر، جامعه ما نیاز به تلاش و اقدامات سازمان یافته در سطح کشور دارد تا به دور از تاثیر و تأثرات اقتصادی و سیاسی، بازسازی و تامین سلامت ، تامین شغلی و حفظ تمامیت شخصی معلولیت و جانبازان تأمین گردد. زیرا تمایل به کمک و احساس ترحم و دلسوزی، هر چند ممکن است از  انگیزه های پاک و صادقانه نشأت بگیرد، اما نهایتاً منجر به بسیاری از مشکلات پیچیده ی روانی برای معلولین می شود، بنابراین درک واقعیت معلولیت و مشکلات ناشی از آن و شناخت توانایی های موجود در افراد معلول و فراهم نمودن مقدمات لازم در جهت نیل به خودکفایی و استقلال اقتصادی، اجتماعی و کسب شأن واحترام خویشتن از نیازهای اولیه و اقدامات ضروری می باشد. اساساً برای فردی که در اثر حادثه ای سلامت جسمانی خود را از دست داده است ، ادامه روال گذشته زندگی میسر نیست، حالات عاطفی جدید، هیجانات روحی، دل واپسی، اضطراب، ترس و افسردگی، ... از جمله مسائلی هستند که معمولاً فرد حادثه دیده انتظار آن را می کشد و هر معلولی به چنین پیامدهایی مبتلا است. (نامداری، 1368)

ضرورت انجام تحقیق :

فقدان یا از دست دادن واقعی تمامیت جسمی یا قسمتی از بدن ممکن است سبب بروز اضطراب شدید، همراه با بی خوابی، بی اشتهایی عدم تمرکز فکر می شود. افرادی که قطع عضو شده اند، گاهی به علت ترس از طرد شدن به انزوا روی می آورند و از اجتماع کناره گیری می کنند، از آنجایی که اکثریت جانبازان و معلولین جنگ را جوانان و افراد کم سن و سال تشکیل می دهند که آینده ای دراز را باید با شرایط جدید و زندگی جدید به سر ببرند و برای سازگاری با این شرایط شناخت مسائل در جنبه های مختلف پزشکی، اجتماعی، اقتصادی ، روانی و غیره ضروری می باشد.

از آنجا که مطالعه مسائل و مشکلات جانبازان یا به تعبیر امام خمینی (ره) این ولی نعمتان جامعه از جمله مسئولیتهایی است که باید به آن توجه نمود و همچنین تلاشی بدون شناخت و آگاهی نیز ثمربخش نخواهد بود.

بنابراین شناخت علائم روانی و شناخت ویژگی های آنها (جانبازان) در جنگ تحمیلی به لحاظ ماهیت انگیزه و هدفی که جانبازان درجهت رسیدن به اهداف به آن دچار معلولیت می شوند و نیز ازاین جهت که مسائل روانی بخش مهمی از مجموعه مشکلات جانبازان و معلولین را تشکیل می هند و بی توجهی به این مشکلات متعددی را برای جانبازان به وجود آورده است که توانائی های حرکتی و جسمانی او را تحت الشعاع قرار می دهند، حائز اهمیت می باشند و جایگاه خاصی در توانبخشی یک جانباز به خود اختصاص می دهد. (اجاق ، 1361)

رسیدگی به مشکلات و مسائل معلولین جنگ تحمیلی نیازمند مطالعه و تحقیق در همه ابعاد زندگی آنها اعم از پزشکی، اقتصادی، اجتماعی، روانی، می باشد تا بدین وسیله ایثارگران خود را در آینده ای روشن و پرتلاش دریابند.

اهمیت این موضوع وقتی دوچندان می شود که بدانیم این جانبازان از جمله پرکارترین و فعال ترین افراد جامعه بوده اند که به دلیل حضور مداوم و فعال خود در جبهه های جنگ تحمیلی دچار معلولیت شده اند.

اهداف تحقیق :

این تحقیق به منظور شناسایی موارد و شدت مشکلات روانی – اجتماعی و در یک کلام ویژگی های شخصیتی جانبازان و تعیین انواع مشکلات ، مقایسه جانبازان با افراد عادی صورت می گیرد.

اهداف تحقیقی را می توان به دو بخش، اهداف اختصاصی و اهداف کلی تقسیم نمود :

الف – اهداف اختصاصی :

شناسایی انواع مشکلات روانی – اجتماعی در بین جانبازان جنگ عراق با ایران

تعیین ویژگی های شخصیتی جانبازان

تعیین علل و عوامل ایجاد کننده مشکلات اجتماعی

تعیین درصد مشکلات بین افراد عادی و جانباز

ب- اهداف کلی :

استفاده از نتایج تحقیق برای ارائه پیشنهاداتی که مناسب و مفید باشند و نهایتاً منجر به اقدامات به موقع و مناسب حال و روحیه جانبازان شوند و نیز این مسئله را در بین مردم تفهیم نمایند که برخورد صحیح و درک درست از نیازهای معلولین می تواند از بروز بسیاری از مشکلات جانبازان عزیز پیشگیری کند.

سوالات تحقیق :

آیا بین میزان برونگرایی جانبازان با افراد عادی تفاوت معناداری وجود دارد؟

آیا بین میزان درون گرایی جانبازان با افراد عادی تفاوت معناداری وجود دارد؟

آیا بین میزان روان پریشی جانبازان با افراد عادی تفاوت معناداری وجود دارد؟

آیا بین میزان روان نژندی جانبازان با افراد عادی تفاوت معناداری وجود دارد؟

فرضیه های تحقیق :

تفاوت معناداری بین سطح برون گرایی جانبازان و افراد عادی وجود دارد.

تفاوت معناداری بین سطح درون گرایی جانبازان و افراد  عادی وجود دارد.

تفاوت معناداری بین سطح روان پریشی جانبازان و افراد عادی وجود دارد.

تفاوت معناداری بین سطح روان نژندی جانبازان و افراد عادی وجود دارد

منابع و مآخذ :

فهرست منابع :

1. اخوت، ولی اله و دانشمند ، لقمان، ارزشیابی شخصیت، انتشارات دانشگاه تهران ، آبان ماه 1357
2. اجاق، شعله، بررسی معلولین ناشی از جنگ ایران و عراق، 1361
3. ایزدی، سیروس، روان پزشکی برای دانشجویان پزشکی و پزشکان عمومی، انتشارات چهر، 1364
4. بزرگ نیا، فاطمه، اصول بنیادی توانبخشی حرفه ای معلولین (نشریه سازمان بین المللی کار، 1976 ، سازمان بهزیستی کشور، فروردین 1364)
5. بیرجندی، پروین، روان شناسی رفتار غیر عادی، انتشارات دهخدا، چاپ سوم، تهران  1357
6. بخش طرح و تحقیقات جهاد دانشگاهی، فصل نامه توانبخشی ، دانشکده علوم توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی ایران، شماره اول1366
7. پورفکاری ، نصرت اله. اضطراب، ترجمه ، تألیف ریچارد گلدبرگ ، کتابفروشی رسالت تبریز
8. پریش، یاسمن، برنامه جهانی اقدام برای معلولین ، از انتشارات سازمان ملل متحد به مناسب دهۀ معلولین 1992-1983 ، سازمان بهزیستی کشور ، آبانماه 1365
9. حسینی، سیدمهدی، اصول راهنمایی حرفه ای تهران ، چاپ آشنا، 1356
10. داعی، دکتر صفر ، روشهای تحقیق و آمار در روانشناسی و علوم انسانی ، انتشارات پیوند ، چاپ اول 1366
11.  رضوانی، احمد، انگیزشی و شخصیت (ابراهام . اچ. مزلو) انتشارات پیشگام ، چاپ اول ، 1366
12.  سیاسی، علی اکبر، نظریه های شخصیت یا مکاتب روان شناسی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سوم ، 1367
13.  شاملو، سعید، آسیب شناسی روانی، انتشارات چهر ،1364
14.  شاملو، سعید، بهداشت روانی، انتشارات چهر ، چاپ پنجم 1360
15.  شعاری نژاد، علی اکبر، روان شناسی رشد، انتشارات اطلاعات، چاپ پنجم، 1364
16.  عشایری، حسن، نکاتی درباره بیماری های روانی – ناشی از جنگ بازتاب سال اول ، شماره 4، 1359
17.  فلسفی، محمدتقی، جوان از نظر عقل و احساسات، هیئت نشر معارف اسلامی، تهران 1348
18.  فدائی، فربه، روانپزشکی و جنگ ، انتشارات رز، چاپ اول 1364
19.  کاروان، علی محمد ، روان شناسی اجتماعی ، اتوکلاین برگ ، جلد اول
20.  شتابی ، شوشتری، قاسم و محمود ، بررسی ویژگی های شخصی جانبازان با پایان نام سال 1375
21.  والی پور، ایرج، روان شناسی سازگار ، چاپ و نشر وحید، چاپ اول