پایان نامه نقد تصوف از منظر ابوالفرج عبد الرحمن ابن جوزی و پاسخ به نقد ها با تکیه بر آراء امام خمینی (س)

word 590 KB 32623 111
1394 کارشناسی ارشد فلسفه و اخلاق
قیمت قبل:۶۳,۵۰۰ تومان
قیمت با تخفیف: ۲۴,۰۰۰ تومان
دانلود فایل
  • بخشی از محتوا
  • وضعیت فهرست و منابع
  • پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته

    عرفان اسلامی

    چکیده:

    از منتقدان مهم اهل سنت در قرن ششم ابوالفرج عبدالرحمن ابن جوزی (متوفی597) است. وی قسمت اعظم کتاب "تلبیس ابلیس" را به نقد آراء و آداب سلوک و رفتار صوفیان اختصاص داده است. به نظر او از جمله خدعه های شیطان با صوفیان ترک کسب و کار و نکاح، عزلت نشینی، پوشیدن خرقه و رواج سماع، نظر بر احداث اعتقاد به حلول و اتحاد و ادعای عشق الهی است. وی در کتاب دیگری به نام "صیدالخاطر" در جاهای گوناگون به نکوهش صوفیه پرداخته، اما مخالفان صوفیه از کتاب تلبیس ابلیس او بیشتر استقبال کرده اند. با این حال وی مشایخ اولیه صوفیه را سلف صالح می داند و از جمله بدعت گذاران محسوب نمی دارد. وی در "صفه الصفوه " نیز از بسیاری از صوفیان به نیکییاد کرده است.

    از قرن هفتم برخی عالمان شیعه امامیه برای پی ریزی عرفان شیعی کوشیدند. گروهی از علماء که تحت تأثیر ابن عربی و شارحان او هستند میان صوفیه ای که ملتزم به رعایت ظاهر و باطن شرع هستند با آن هایی که آداب و تعالیم غیرشرعی دارند فرق می نهند. به طور کلی تقریبا تمامی علما و فقهای شیعه که در آثارشان گرایشهای عرفانی وجود دارد، از این جمله اند. مثلا در آثار امام خمینی(س) سخنانی در تجلیل از شیوایی گفتار ارباب تصوف و استفاده از حقایقی که اهل کشف و ریاضت گفته اند وجود دارد. ایشان همچنین در برخی آثار خود احادیث معصومین را در خصوص تهذیب نفس با احوال و مقامات عرفانی تطبیق داده است و عالمانی چون سید بن طاووس و شیخ بهایی و محمدتقی مجلسی را در شمار عرفا دانسته است. در عین حال امام خمینی (س) از صوفیه از آن جهت که فقط به امور باطنی دین توجه دارند و به جهات سیاسی و اجتماعی آن بی توجه اند انتقاد کرده است.

     

    کلیات

    1.بیان مسأله:

    تصوف و اندیشه های صوفیانه همواره در طول تاریخ، از سوی اهل شرع و عقل و عرف مورد نقد و جرح قرار گرفته اند. به طور کلی در میان علمای اهل سنت تا به امروز تقریبا دو جریان عمده در برابر تصوف وجود داشته است : گروهی که با جنبه هایی از تصوف موافق ولی با برخی آرا و آداب صوفیان مخالف بوده و تصوف سنی (تصوف مشایخ اولیه تصوف تقریبا تا قرن چهارم ) را از تصوف باطنی(اهل غلو) یا تصوف فلسفی که نمایندگانش حلاج، ابن عربی و پیروانشان هستند جدا می کنند. این گروه از نمایندگان چنین تصوفی شدیدا انتقاد می کنند و آن را متأثر از عرفان هند، مسیحیت و فلاسفه یونان می دانند و گروه دیگر از مخالفان تصوف طرفداران جنبش وهابیت (پیروان محمدبن عبدالوهاب متوفی 1206) و سلفیه (پیروان محمد عبده متوفی 1323)اند که تصوف را انحراف از اسلام، مخرب و تماما بدعت می دانند. البته در میان سلفیه کسانی هم هستند که برخی از صوفیان سده های اولیه را از حکم تکفیر مستثنی می دانند. از جمله ناقدان جدی جریان تصوف، ابوالفرج عبدالرحمان ابن جوزی (متوفی 597) است که در آثار متعددی به نقد آموزه های تصوف پرداخته است. وی که از منتقدان مهم اهل سنت در قرن ششم محسوب می شود، با آنکه مشایخ اولیه صوفیه را «سلف صالح » می داند و از جمله بدعت گذاران محسوب نمی دارد اما قسمت اعظم کتاب معروف خود تلبیس ابلیس( صص 181427) را به نقد آرا و آداب سلوک و رفتار صوفیان اختصاص داده است. به نظر او از جمله خدعه های شیطان با صوفیان، ترک کسب و کار و نکاح، عزلت گزینی، پوشیدن خرقه که حکم لباس شهرت را دارد ، رواج سماع و غنا و رقص، نظر بر احداث (برنایان)، اعتقاد به حلول و اتحاد و ادعای عشق الاهی است. وی در کتاب دیگری به نام صیدالخاطر (در مواضعی گوناگون از جمله: صص 54، 60، 108، 202، 205، 298 و 352) به نکوهش صوفیه پرداخته اما از کتاب تلبیس ابلیس او مخالفان صوفیه بیشتر استقبال کرده اند.

    امام خمینی(س) در حوزه ای از آثار خویش از تصوف (عرفان اصیل اسلامی) دفاع می کند، گرچه دفاعیات او به سنت عرفان اسلامی که که عمدتا وامدار اندیشه های ابن عربی است، تعلق دارد.

    سعی نگارنده این است که به بیان دیدگاه های انتقادی ابن جوزی و پاسخ هایی که به این انتقادات داده شده به خصوص با تاکید بر آرای امام خمینی(س) بپردازد. امام خمینی(س) در آثار عرفانی خود، از جمله کتب سر الصلوه - آداب الصلوه - شرح حدیث جنود عقل و جهل و مصباح الهدایه ضمن بهره گیری از آیات و روایات به خوبی و با لطافت خاصی به بیان نکات ناب عرفانی پرداخته اند که در ذیل بحث از این نکات بهره مند می گردیم.

     

    2.ضرورت و اهمیت موضوع:

    از آنجا که در تعریف تصوف آمده است که مذهبی است تمام جدی که با هیچ گونه هزلی آمیخته نشده است و به عنوان مثال گفته اند: تصوف، تصفیه دل است از ناپاکی ها و مفارقت از اخلاق طبیعی و دوری از دعاوی نفسانی و فرودآمدن صفات روحانی و تمسک به حق و حقیقت و راستی و مراد از صوفیان، واصلان و کاملانند که کلام مجید از ایشان به مقربان یادکند و از طرفی با توجه به  اشکالات و ردیه هایی که از سوی اهل شرع و عرف و فقها بر سنت تصوف اسلامی وارد شده، تحقیق در زمینه این انتقادات -به ویژه سردمداران آن مانند ابن جوزی، ابن تیمیه و کسانی که در این زمینه فعالیت می کنند- می تواند تصویر روشن تری از تصوف اسلامی به دست پژوهشگران بدهد.

     

    3.نحوه ارتباط موضوع با حوزه مطالعات امام و انقلاب:

    پس از بیان انتقادات ابن جوزی به تصوف، پاسخ هایی که در ارتباط با این انتقادات مطرح است بیان می گردد و آراء و اندیشه های امام خمینی(س) در فصل آخر درمورد این موضوع مطرح می شود.

     

    4.سؤال اصلی و سؤالات فرعی پژوهش:

    ·سؤال اصلی:

    مهمترین نقدهای ابن جوزی بر صوفیان چیست و چه پاسخ هایی بر مبنای آرای امام خمینی(س) می توان بدانها داد؟

    ·سؤالات فرعی:

    üاز نظرمخالفان تصوف از جمله ابن جوزی چه نقدهایی بر جنبه های نظری (وحدت وجود و عشق الهی) و جنبه های عملی (آدابی از قبیل مرقعه و سماع و وجد و مرشد و مرید) تصوف وارد است؟

    üچه کسانی و چگونه به نقدهای فوق پاسخ گفته اند؟ 

     

    5.پیش‏فرضها:

    تصوف اسلامی به جهت اشتمال بر پاره های آراء خاص از همان سده های نخستین از سوی فقها و متشرعان شیعه و سنی مورد نقد و جرح قرا داشته است. 

     

    6.پیشینه پژوهش موضوع:

    ·عنوان مقالات:

     

    üتصوف و تشیع    -    در گفت و گو با نصرالله پورجوادی   -   نشریه هفت آسمان

    این مقاله نگرش فقها و علمایی که عمدتا در دوران صفویه بوده اند را نگرشی ظاهری و انتقادات درونی تصوف در قرن چهارم و پنجم را قدری عمیق تر و قابل تأمل تر برمی شمرد.

    üتشیع و تصوف- نصر، سیدحسین- عرفان ایران- 1379

    آنچه که در مقالات فوق بیان گردیده با قسمتی از بخش دوم این پایان نامه در ارتباط است و در ذکر پاره ای از مسائل بسیار راهگشاست.

    ·عنوان کتب:

    üعین القضات و استادان او: این کتاب شامل پنج مقاله از دکتر نصرالله پور جوادی است که مقاله نخست آن اتهام هایی را که به عین القضات وارد کرده اند را مطرح می کند و سپس دفاعیات عین القضات و پاسخ های او را مورد بررسی قرار می دهد.

    üپژوهشهای عرفانی(جستجو در منابع کهن)- تألیف:دکتر نصرالله پورجوادی: در فصل پژوهشهای ماندگار که مقاله سوم این کتاب است شخصیت و آرای صوفیانه ابن یزدانیار ارموی که یکی از شخصیت های جنجالی در نیمه دوم قرن سوم و اوایل قرن چهارم است مورد بررسی قرار گرفته است.

    üیاوران حکمت و سرّ ناگفته استاد: این کتاب که اثر رضا چیذری و بر ضد صوفی گری و خانقاه نوشته شده است خیلی سریع نایاب گشته و از محتویات آن اطلاع چندانی در دست نیست. 

    üارزش میراث صوفیه: دکتر زرین کوب در فصل صوفیه و تصوف در ترازوی این کتاب ضمن طرح بحث تصوف اسلامی و عرفان نظری منصفانه و منتقدانه در باره فرضیه های خاورشناسان در این باب بیان می دارد.

    üصوفیان و ضد صوفیان- نوشته:الیزابت سریه و ترجمه مجدالدین کیوانی. درونمایه اصلی این کتاب فراز و نشیب هایی است که طی 250 سال – از نیمه سده هجده تا نیمه سده بیست میلادی- در جهان اسلام بر سر تصوف رفته و مواضعی که متصوفه در رویارویی با تحولات اجتماعی و سیاسی و پدیده های جدید این دو سده اختیار کرده اند.

    üدنباله جستجو در تصوف: دکتر زرین کوب در فصل نخست این کتاب تحولات تاریخی تصوف را مورد ارزیابی قرار داده است.

    üنقد صوفی: محمدکاظم یوسف پور در فصل دوم این کتاب نقد بیرونی و درونی تصوف را بر مبنای دیدگاه اهل تشیع (با تکیه بر احادیث و روایات و نظر علمای شیعه) و اهل تسنن (با تکیه بر تلبیس ابلیس ابن جوزی) بیان نموده است.

     

    7.جنبه های جدید در این پژوهش:

    این پایان نامه به شکل خاص بر نقدهای ابن جوزی متمرکز گردیده و به غور و تفحص در آثار او می پردازد و نقطه نظراتی که در مقابل دیدگاه های او قرار دارند را مطرح نموده و با بهره گیری از آثار امام خمینی به ردیه ها پاسخ می دهد.

     

    8.فرضیه‏ های پژوهش:

    نقد ابن جوزی عمدتا بر آداب و مناسک صوفیان بوده آنها را بدعت در دین اسلام و بی سابقه بر می شمرد.

    صرف نظر از اینکه برخی از اشکالات منتقدان بر تصوف وارد می باشد، هم در بین علمای اهل سنت و هم علمای اهل تشیع، بسیاری کسان، آداب و آراء صوفیان را با مبانی عقل و شرع اسلامی، سازگار یافته اند.

     

    9.روش تجزیه و تحلیل داده‌ها:

    روش اسنادی با رویکردی تحلیلی، توصیفی و انتقادی

     

     

     

    مقدمه

    در پایان نامه حاضر فرض بر این است که تصوف به عنوان یکی از بهترین راه های قرب الی الله و طریقی که اساس و سرچشمه آن قرآن است مورد نقد و ارزیابی قرار می گیرد. حال سوالاتی در این خصوص به ذهن متبادر می گردد:

    دلیل ردیه نویسی ها و انتقادات وارد بر تصوف چیست؟

    آیا ردیه نویسان حقیقت را بیان می کنند یا به خطا رفته اند؟

    ابن جوزی کیست و نقش او در میان منتقدان تصوف چیست و نقدهای او به چه جنبه هایی از تصوف اشاره دارد؟

    در مقابل نقدهای وارد شده، نظر صوفیان چیست و به چه شکل از خود دفاع می کنند و موضعشان چیست؟

    دیدگاه امام خمینی(س) در مورد ابعاد مورد بحث منتقدان چیست و نگرش ایشان به این مواضع به چه شکل است؟

    این پایان نامه از چهار فصل تشکیل شده است که فصل آغازین آن در رابطه با منتقدان تصوف در بین علمای اهل سنت و شیعه می با شد. در قست پایانی فصل اول سخنان بزرگانی از متصوفه مطرح گردیده و نظرات ایشان در باب افراط و تفریط برخی هم مسلکانشان مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است. در فصل دوم به شکل منسجم و سازمان یافته به ایرادهای ابن جوزی پرداخته شده و نظرات این فقیه بزرگ حنبلی که از فقهای قرن ششم هجری قمری است بیان می گردد. ابن جوزی بر مسائلی مانند سماع، خانقاه، ترک نکاح، خرقه پوشی، ترک نکاح و سایر مواردی که در این فصل بدانها پرداخته شده، انگشت می گذارد و آن ها را به دور از آموزه های اسلامی و دینی می شمرد. در فصل سوم سخنان صوفیان در رابطه با موارد یاد شده بیان شده و در فصل چهارم که فصل پایانی می باشد، نظرات امام خمینی (س) به عنوان یک فقیه و عارف کامل در باب عرفان مطرح می گردد.

     

     

     

    فصل اول

    نقدها و ناقدان تصوف

     

     

     

    مقدمه

    نقدهای موجود در باب تصوف را می توان به دو گروه عمده نقد اهل شریعت و نقد اهل طریقت تقسیم نمود. نقد اهل شریعت خود به دو قسمت تقسیم می شود، که یک قسم آن نقد اهل سنت و قسم دیگر آن نقد شیعه می باشد.

    تقریباً تا اواخر قرن سوم و اوایل قرن چهارم صوفیان نیز مانند فقها و محدثان از علمای دین محسوب می شدند. تا قرن چهارم صوفیان و فقیهان در مجالس یکدیگر حاضر می شدند و با هم به بحث و گفتگو درباره مسائل فقهی می پرداختند. به تدریج از اواخر قرن سوم با تشکیل حلقه های درس صوفیان بغداد بحث هایی در میان علمای اهل سنت درگرفت.

    از منتقدان مهم اهل سنت در قرن ششم ابوالفرج عبدالرحمن ابن جوزی است. وی قسمت اعظم کتاب خود "تلبیس ابلیس" را به نقد آراء و آداب سلوک و رفتار صوفیان اختصاص داده است.

    هرچند غالب صوفیان سلسله خود را به یکی از امامان شیعه می رسانند. اما از میان مذاهب اسلامی شیعیان بیشترین انکار را نسبت به صوفیه داشته اند. علمای شیعه در رد و طرد برخی عقاید و اعمال صوفیه آثار بسیاری نوشته اند.

    مهم ترین منتقدان تصوف در بین علمای شیعه ابن بابویه، شیخ مفید، محمد بن حسن طوسی، ابومنصور احمد بن علی طبرسی و خواجه نصیر الدین طوسی می باشند.

    گروه دیگر منتقدان تصوف، عده ای از صوفیه، به ویژه مشایخ آنان، می باشند.ایشان عقاید و طرز سلوک برخی صوفیان را نقد و ارزیابی می کردند. این نقدها در ابتدای قرن سوم بیشتر متوجه افراد بود نه جریان کلی تصوف. اما به تدریج به دو حوزه عقاید و افکار و نظریه ها و آداب و رسوم و رفتار راه یافت.

     

     

    نقد اهل شریعت:

    اهل سنت:

    تقریبا تا اواخر قرن سوم و اوایل قرن چهارم صوفیان نیز مانند فقها و محدثان از علمای دین محسوب می شدند و اغلب مشایخ بزرگ مانند سفیان ثوری (متوفی 161) حمدون قصار (متوفی 271) حسن بصری (متوفی110) ابوحمزه بغدادی (متوفی 289) عمربن عثمان مکی (متوفی 296) جنید بغدادی (متوفی 297) و ابوالقاسم ابراهیم نصرآبادی (احتمالا متوفی 372) فقاهت و تصوف را باهم جمع کرده بودند (توفیق بن عامر ص 7 8 پانویس 3 ص 23 کامل ص 152). ابن ابییعلی ' در طبقات الحنابله (برای نمونه رجوع کنید به ج 2 ص57-243-247-252) نام بسیاری از صوفیان را در شمار فقیهان حنبلی درج کرده است .

    تا قرن چهارم صوفیان و فقیهان در مجالس یکدیگر حاضر می شدند و باهم به بحث و گفتگو در باره مسائل فقهی می پرداختند و حتی صوفیان به علت وجاهت نزد عامه در مجالسشان از برخی فقیهان به علت اهتمام در امور دنیا انتقاد می کردند (توفیق بن عامر ص 8 و پانویس 3 طبلاوی محمود سعد ص 3740 برای نمونه رجوع کنید به قشیری ج 2 ص 732-733). پیشوایان مذاهب فقهی نیز مانند امام شافعی (متوفی 204) و احمدبن حنبل (متوفی 241) از برخی صوفیان به نیکییاد کرده اند (توفیق بن عامر ص 8 پانویس 3 -ابن جوزی صفه الصفوه ج 2 ص 332). هرچند در برخی موارد مطالبی از قول پیشوایان مذاهب فقهی علیه صوفیان نقل شده ولی در آنها ذکری از نسبت ارتداد و تکفیر صوفیان نیست ( رجوع کنید به ابن جوزی تلبیس ابلیس ص 369-384-419).

    به هر حال به علت همین ارتباط نزدیک صوفیان و فقیهان و اینکه کلمه صوفی مرادف با زاهد و عابد بود و صوفیان از جمله اهل سنت و جماعت شمرده می شدند در کتابهای ملل و نحل حتی تا اوایل قرن پنجم از آنان به عنوان گروهی مستقل یاد نشده است (توفیق بن عامر ص 10 نیز رجوع کنید به ابن حزم ج 2 ص 114 بغدادی ص 317).

    Abstract:

    Abol-Faraj al-Rahman Ibn jozi important critics in the sixth century Josie (d. 597), respectively. Much of his book "wile of the devil" to criticize the conduct of the vote and Sufi traditions allocated. According to him the trick of the devil to leave the business and marriage mystic, recluse, wearing sackcloth and spread of hearing, consider the construction of a belief in reincarnation and union claims the love of God. In his book called "Seydalkhater" in various places in the remonstrance addressed Sofia, Sofia opponents from the wile of the devil he is most welcome. However, he and the elders of Sofia knows Salaf is not considered heretics. In "Sefat al- Safvah" Nikki has learned from many Sufis.

    From the seventh century some scholars Shia Imami tried to lay Shia mysticism. In general, almost all Shia scholars and theologians whose work is mystical tendencies, these are included. Meanwhile, Imam Khomeini Sofia since they only pay attention to the inner religion, and to disregard it has criticized the political and social aspects

  • فهرست:

    کلیات.. ‌ل

    مقدمه. 1

    فصلاول(نقدهاوناقدانتصوف) 2

    مقدمه. 3

    نقداهلشریعت.. 3

    اهلسنت.. 3

    شیعه. 7

    نقداهلطریقت.. 16

    نتیجه. 22

    فصلدوم(نقدهایابنجوزیبرتصوف) 23

    مقدمه. 24

    پیدایشواژهتصوف.. 26

    تسامح.. 26

    گرایشبهتسامح.. 28

    نتایجتسامح.. 31

    بدعت   33

    سماع. 34

    آیات: 35

    روایات  35

    نظرفقهاوسلفصالح.. 35

    خانقاه 37

    خرقهپوشی. 39

    شطحیات. 41

    ترکازدواج. 42

    توجهبهامردان. 43

    عبرتگرفتن.. 43

    ولایتوکرامت.. 44

    ریاضت   45

    پرخوری. 45

    تحملنداشتن.. 46

    مخالفتباعلم. 47

    پیشگیری. 48

    دنیاطلبیبرخیعالماندین. 48

    دفنکتب.. 48

    سیاحت.. 50

    اباحیگری. 50

    ریاضتهایغیرشرعی. 52

    حرامخواری. 55

    جاهطلبی. 55

    دعانکردن. 56

    ریاکاری. 56

    عشق  57

    شادمانیهنگاممرگهممسلکان. 58

    توکلافراطی. 58

    رعایتنکردننظافت.. 60

    جعلوتأویلاحادیث.. 61

    نتیجه. 63

    فصلسوم(پاسخبهنقدهایابنجوزی) 65

    مقدمه. 66

    پیدایشتصوف.. 66

    عللتسامحصوفیان. 67

    بدعت   80

    سماع. 82

    خانقاه 87

    فوایدخانقاهنشینینزدصوفیان. 87

    خلوت  88

    چلهنشینی. 89

    خرقهپوشی. 90

    فوایدخرقهپوشیازنظرصوفیان. 90

    شطحیات. 92

    ترکازدواج. 95

    توجهبهامردان. 96

    کرامتوولایت.. 99

    مخالفتباعلم. 102

    سیاحت.. 104

    اباحیگری. 105

    ریاضتهایغیرشرعی. 108

    حرامخواری. 112

    جاهطلبی. 113

    دعانکردن. 113

    عشق  115

    جعلحدیثوتاویلهاینابجا 116

    توکلافراطی. 118

    عللشریعتگریزیواباحهگریبرخیازصوفیانوعرفا 118

    نتیجه. 126

    فصلچهارم(دیدگاههایامامخمینی(س) دربارهعرفان) 127

    مقدمه. 128

    امامودفاعازصوفیان. 128

    امامودفاعازتفکرصوفیه. 130

    امامخمینیومحییالدینابنعربی. 132

    نکاتجالبتوجهحضرتامامدربارهکتابفصوصالحکمابنعربیدرایننامه. 133

    نامهمهمدیگرامامخمینی (س) 134

    توحید. 135

    صراطالله... 135

    صراطمستقیم. 135

    صراطهایخاص... 136

    کمالوجمالالله... 136

    سیروسلوک.. 137

    ذوقایمانی. 137

    بارقهایازحبخدا 137

    افراطوتفریط.. 138

    آفاتسلوک.. 138

    موانعسلوک.. 139

    عارفانواهلمعرفت.. 139

    عارفبالله... 139

    حقیقتمعراجروحانی. 140

    عارفحقیقی. 140

    نظرانسانعارف.. 140

    طلبانوارمعرفت.. 141

    لباسهستی. 141

    سلامتمطلق. 142

    زهدحقیقی. 142

    صفاتعارفبالله... 142

    جایگاهمخلصانومنزلگاهمقدسان. 143

    لایقانمجلسانس... 144

    غاصبانبیتالله... 144

    صاحبانیقین. 145

    مردمچندطایفهاند. 145

    فتوحاتثلاثه. 146

    محبوبترینمخلوقخدا 146

    برهانصدیقین.. 147

    انسبامحبوب. 147

    اهلیقظه. 148

    نتیجه. 149

    نتیجهگیری. 150

    کتابنامه. 151

     

     

    منبع:

     

    MehdiAmin Razavi, 1997, Suhrawardi and the school of illumination, Richmond, Eng. 1997

    Nasrollah Pourjavady,1999, "Oppositionto Sufism in TwelverSchiism"inIslamicmysticismcontested: thirteen centuries of controversies and polemics, ed. Frederick deJongand Bernd Radtke, Leiden: Brill.

    Sirriyeh, Elizabeth, 1999, Sufis and anti-Sufis: the defence, rethinking and rejection of Sufism in the modern world, Richmond, Eng.

    ابن ابییعلی، بی تا، طبقات الحنابله ج 2 بیروت : دارالمعرفه .

    ابن بابویه، 1361، ترجمه اعتقادات ابن بابویه از محمدعلی بن محمد حسنی، تهران 

    ابن تیمیه، 1412ه. ق. مجموعه الرسائل و المسائل، بیروت

    ابن جوزی، 1379، صفه الصفوه ، چاپ محمد فاخوری و محمد رواس قلعه جی بیروت

     ابن جوزی، 1385، صیدالخاطر، چاپ ناجی طنطاوی دمشق

     ابن جوزی، 1387، تلبیس ابلیس،  چاپ خیرالدین علی بیروت

     ابن حزم، 1368، کتاب الفصل فی الملل و الاهواء و النحل مصر، چاپ افست بیروت

    ابن فارض، محمد مصطفی، 1971 م، الحب الالهی، قاهره

    ابوریان، محمدعلی، 1994م.  تاریخ الفکر الفلسفی فی الاسلام ج 2: الحرکه الصوفیه فی الاسلام اسکندریه

    احمدبن ابوالحسن ژنده پیل، 1347، مفتاح النجات، علی فاضل، تهران

    احمدبن ابوالحسن ژنده پیل، 1368، انس التائبین، علی فاضل تهران

    افلاکی، احمدبن اخی ناطور، 1362، مناقب العارفین، تحسین یازیجی، چاپ افست، تهران

    آملی، حیدربن علی، 1368، جامع الاسرار و منبع الانوار، چاپ هانری کوربن و عثمان اسماعیل یحیی، تهران

    انصاری قمی، حسن، 1379، وصیت جنید بغدادی و یادداشتی کوتاه در باره سیاسه المریدین، معارف دوره 17 ش 2 (مرداد آبان)

    انصاری، عبدالله بن محمد، 1362، طبقات الصوفیه، محمد سرور مولائی، تهران

    اوحدی، رکن الدین، 1340، کلیات اوحدی اصفهانی معروف به مراغی، سعید نفیسی، تهران

    باخرزی، یحیی بن احمد، 1345، اورادالاحباب و فصوص الا´داب، ج 2: فصول الا´داب، ایرج افشار، تهران

    بدوی، عبدالرحمان، 1375، بدوی تاریخ تصوف اسلامی : از آغاز تا پایان سده دوم هجری، ترجمه محمودرضا افتخارزاده، قم

    بغدادی، عبدالقاهربن طاهر،1386، الفرق بین الفرق، چاپ محمد محیی الدین عبدالحمید، قاهره : مکتبه محمدعلی صبیح و اولاده

    بقاعی، ابراهیم بن عمر،1372، مصرع التصوف او تنبیه الغبی الی تکفیر ابن عربی و تحذیر العباد من اهل العناد، چاپ عبدالرحمان وکیل قاهره

    بقلی، روزبهان، 1360، کتاب عبهرالعاشقین، هانری کوربن و محمد معین، تهران

    تهرانی، جواد، 1363،عارف و صوفی چه میگویند؟، تهران

    توفیق بن عامر، 1369، مواقف الفقهاء من الصوفیه فی الفکر الاسلامی، حولیات الجامعه التونسیه

    جامی، عبدالرحمان بن احمد،1370، نفحات الانس، محمود عابدی، تهران

    جهانگیری، محسن، 1375، محیی الدین ابن عربی : چهره برجسته عرفان اسلامی، تهران

    خمینی، روح الله، 1377، صحیفه امام، ج 2، تهران

    خمینی، روح الله، 1373،  شرح چهل حدیث ( اربعین حدیث )، تهران

    خمینی، روح الله، 1375، سرالصلوه ( معراج السالکین و صلوه العارفین )، تهران

    خمینی، روح الله، 1380،آداب نماز، تهران

    خمینی، روح الله، 1385،تفسیر سوره حمد، تهران

    خمینی، روح الله، 1384،شرح دعای سحر، تهران

    خمینی، روح الله، 1389،مصباح الهدایه، تهران

    خمینی، روح الله، 1385،عقل و جهل، تهران

    دیلمی، علی بن محمد، 1363، سیرت الشیخ الکبیر ابوعبدالله ابن الخفیف الشیرازی، ترجمه رکن الدین یحیی بن جنید شیرازی، تصحیح آنه ماری شیمل، به کوشش توفیق سبحانی، تهران

    زرین کوب، عبدالحسین، 1357، جستجو در تصوف ایران، تهران

    زرین کوب، عبدالحسین، 1362، دنباله جستجو در تصوف ایران، تهران

     سراج، ابونصر، 1370، کتاب اللمع فی التصوف، رینولد آلن نیکلسون لیدن

    سلمی، محمدبن حسین سلمی،1406ه ق،  طبقات الصوفیه ، نورالدین شریبه، حلب

    سمنانی، احمدبن محمد علاءالدوله ، 1369، مصنفات فارسی ، نجیب مایل هروی، تهران

    سنایی، مجدودبن آدم، 1359، حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه ، مدرس رضوی، تهران

     سنایی، مجدودبن آدم، 1360، مثنویهای حکیم سنائی، مدرس رضوی، تهران

    سهروردی، عمربن محمد، 1403ه.ق. عوارف المعارف، بیروت 

    شبستری، محمودبن عبدالکریم، 1371، گلشن راز، احمد مجاهد و محسن کیانی، تهران

    شمس تبریزی، محمدبن علی، 1369، مقالات شمس تبریزی، محمدعلی موحد، تهران

    شوشتری، نورالله بن شریف الدین، 1354، مجالس المنین، تهران

    شوشتری، نورالله بن شریف الدین، 1377، احقاق الحق و ازهاق الباطل، با تعلیقات شهاب الدین مرعشی نجفی، چاپ محمود مرعشی، ج 1 ،قم

    شیبی، کامل مصطفی، 1982م ، الصله بین التصوف و التشیع، بیروت

    صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم، 1340، کسر اصنام الجاهلیه فی الرد علی متصوفه زمان، چاپ محمدتقی دانش پژوه تهران

    طارمی، حسن، 1375، علامه مجلسی، تهران

     طبرسی، احمدبن علی، 1401ه. ق. الاحتجاج، چاپ محمدباقر موسوی، بیروت

    طبلاوی، محمود سعد، 1984 م، التصوف فی تراث ابن تیمیه، مصر

    طهرانی، آقابزرگ، کرمانشاهی، آقامحمدعلی، 1412، خیراتیه در ابطلال طریقه صوفیه، چاپ مهدی رجائی، قم

    طوسی، محمدبن حسن،1398 ه. ق.  کتاب الغیبه ، تهران

    طوسی، محمدبن محمد نصیرالدین، 1330، قواعدالعقائد، تهران

    عاملی، محمدبن حسن حر، 1370، رساله الاثنی عشریه فی الرد علی الصوفیه ، قم

    عبدالله، عمر، 1422، کامل التصوف بین الافراط و التفریط، بیروت

    عطار، محمدبن ابراهیم، 1356، مصیبت نامه،  نورانی وصال، تهران

     عطار، محمدبن ابراهیم، 1360، تذکره الاولیاء، محمد استعلامی، تهران

    عطار، محمدبن ابراهیم، 1361، اسرارنامه، صادق گوهرین،  تهران

     عطار، محمدبن ابراهیم، 1364، الهی نامه، فواد روحانی، تهران

     علامه حلی، حسن بن یوسف،1982م، نهج الحق و کشف الصدق، بیروت

     علم الهدی، مرتضی بن داعی، 1364، تبصره العوام فی معرفه مقالات الانام، عباس اقبال، تهران

    غزالی، محمدبن محمد، 1364، کیمیای سعادت،حسین خدیوجم، تهران

    غزالی، محمدبن محمد، 1412ه. ق. احیاء علوم الدین، بیروت

    فیض کاشانی، محمدبن شاه مرتضی، 1370، ده رساله محقق بزرگ فیض کاشانی، رسول جعفریان، اصفهان

    فیض کاشانی، محمدبن شاه مرتضی، 1409 ه ق، الحقایق فی محاسن الاخلاق، محسن عقیل، قم

    قشیری، عبدالکریم بن هوازن، 1345، ترجمه بدیع الزمان فروزانفر، تهران

    قمی، محمدطاهربن محمدحسین، 1376، رساله رد صوفیه، حسن اسلامی در میراث اسلامی ایران، دفتر چهارم، به کوشش رسول جعفریان، قم : کتابخانه آیه الله العظمی مرعشی نجفی

    قمی، محمدطاهربن محمدحسین، 1377، مونس الابرار: در رد صوفیان، دفتر هفتم، به کوشش رسول جعفریان، قم : کتابخانه آیه الله العظمی مرعشی نجفی

    کاشانی، محمودبن علی عزالدین، 1367، مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه ، جلال الدین همائی، تهران

    کسروی، احمد، 1344،صوفیگری، تهران

    کلاباذی، ابوبکر محمدبن ابراهیم، 1380، التعرف لمذهب اهل التصوف، چاپ عبدالحلیم

    لاهیجی، عبدالرزاق بن علی، 1372، شوارق الالهام فی شرح تجریدالکلام، تهران

    مجلسی، محمدباقربن محمدتقی، 1375، بحارالانوار، بیروت

    مجلسی، محمدباقربن محمدتقی، 1375، رساله تشویق السالکین، تهران

    محمدبن مکی، شهیداول،1382، الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه ، قم

    معصوم علیشاه محمدمعصوم بن زین العابدین، 1318،  طرائق الحقائق، محمدجعفر محجوب، تهران

    مفید، محمدبن محمد،تصحیح اعتقادات الامامیه ، حسین درگاهی، قم

    مقدس اردبیلی، احمدبن محمد، الحاشیه علی الهیات الشرح الجدید للتجرید، احمد عابدی،قم

    ملطی، محمدبن احمد، 1418 ه. ق.  التنبیه والرد علی اهل الاهواء و البدع، چاپ محمد زاهد کوثری، قاهره

    میرفندرسکی


موضوع پایان نامه نقد تصوف از منظر ابوالفرج عبد الرحمن ابن جوزی و پاسخ به نقد ها با تکیه بر آراء امام خمینی (س), نمونه پایان نامه نقد تصوف از منظر ابوالفرج عبد الرحمن ابن جوزی و پاسخ به نقد ها با تکیه بر آراء امام خمینی (س), جستجوی پایان نامه نقد تصوف از منظر ابوالفرج عبد الرحمن ابن جوزی و پاسخ به نقد ها با تکیه بر آراء امام خمینی (س), فایل Word پایان نامه نقد تصوف از منظر ابوالفرج عبد الرحمن ابن جوزی و پاسخ به نقد ها با تکیه بر آراء امام خمینی (س), دانلود پایان نامه نقد تصوف از منظر ابوالفرج عبد الرحمن ابن جوزی و پاسخ به نقد ها با تکیه بر آراء امام خمینی (س), فایل PDF پایان نامه نقد تصوف از منظر ابوالفرج عبد الرحمن ابن جوزی و پاسخ به نقد ها با تکیه بر آراء امام خمینی (س), تحقیق در مورد پایان نامه نقد تصوف از منظر ابوالفرج عبد الرحمن ابن جوزی و پاسخ به نقد ها با تکیه بر آراء امام خمینی (س), مقاله در مورد پایان نامه نقد تصوف از منظر ابوالفرج عبد الرحمن ابن جوزی و پاسخ به نقد ها با تکیه بر آراء امام خمینی (س), پروژه در مورد پایان نامه نقد تصوف از منظر ابوالفرج عبد الرحمن ابن جوزی و پاسخ به نقد ها با تکیه بر آراء امام خمینی (س), پروپوزال در مورد پایان نامه نقد تصوف از منظر ابوالفرج عبد الرحمن ابن جوزی و پاسخ به نقد ها با تکیه بر آراء امام خمینی (س), تز دکترا در مورد پایان نامه نقد تصوف از منظر ابوالفرج عبد الرحمن ابن جوزی و پاسخ به نقد ها با تکیه بر آراء امام خمینی (س), تحقیقات دانشجویی درباره پایان نامه نقد تصوف از منظر ابوالفرج عبد الرحمن ابن جوزی و پاسخ به نقد ها با تکیه بر آراء امام خمینی (س), مقالات دانشجویی درباره پایان نامه نقد تصوف از منظر ابوالفرج عبد الرحمن ابن جوزی و پاسخ به نقد ها با تکیه بر آراء امام خمینی (س), پروژه درباره پایان نامه نقد تصوف از منظر ابوالفرج عبد الرحمن ابن جوزی و پاسخ به نقد ها با تکیه بر آراء امام خمینی (س), گزارش سمینار در مورد پایان نامه نقد تصوف از منظر ابوالفرج عبد الرحمن ابن جوزی و پاسخ به نقد ها با تکیه بر آراء امام خمینی (س), پروژه دانشجویی در مورد پایان نامه نقد تصوف از منظر ابوالفرج عبد الرحمن ابن جوزی و پاسخ به نقد ها با تکیه بر آراء امام خمینی (س), تحقیق دانش آموزی در مورد پایان نامه نقد تصوف از منظر ابوالفرج عبد الرحمن ابن جوزی و پاسخ به نقد ها با تکیه بر آراء امام خمینی (س), مقاله دانش آموزی در مورد پایان نامه نقد تصوف از منظر ابوالفرج عبد الرحمن ابن جوزی و پاسخ به نقد ها با تکیه بر آراء امام خمینی (س), رساله دکترا در مورد پایان نامه نقد تصوف از منظر ابوالفرج عبد الرحمن ابن جوزی و پاسخ به نقد ها با تکیه بر آراء امام خمینی (س)

پايان نامه کارشناسي ارشد مقطع رشته زبان و ادبيات فارسي سال 1386 چکيده:   مجلس گويي در تصوّف سابقه اي طولاني دارد و بعضي از مشايخ صوفيه به مجلس گويي و برگزاري جلسات صوفيانه مع

 پايان نامه مقطع کارشناسي ارشد سال 1384 پايان نامه رشته تاريخ اسلام مقدمه الف) اهميت موضوع : ظهور اسلام منشاء تحولات بزرگي در تاريخ جهان گرديد که بر همگان پوشيده نيست . تازيان در پرت

پايان نامه کارشناسي ارشد تاريخ و فلسفه آموزش و پرورش(گرايش تعليم و تربيت اسلامي) خرداد 1394 چکيده       در جامعه کنوني مباحث پيرامون دين و اعتقاد و عدم اعتقاد به دين

پایان نامه تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد رشته تبلیغ و ارتباطات فرهنگی چکیده پژوهش حاضر تلاشی است برای تبیین سیره تبلیغی امام صادق(ع) برای نشر و گسترش معارف اسلامی و مخاطب­شناسی آن حضرت. در این پژوهش پس از تشریح مکاتب مختلفی ارتباطاتی، در نهایت تلفیقی از مکتب انتقال و ارتباطات آیینی برای تشریح سیره تبلیغی آن حضرت ارائه شده است. در ادامه مبتنی بر منظومه معرفتی اندیشمندان شیعه، سعی ...

چکیده مطالب موضوع تحقیق نقد و بررسی فضیلت ابوبکر بر اساس آیه هفده سوره مبارکه لیل از منظر اهل سنت می باشد. اهل سنت فضیلت ابوبکر را بر اساس آیه هفده سوره لیل به دلیل اجماع ثابت میکنند که با تمسک به روایات و جریانات تاریخی،بجهت انفاق اموالش در راه آزاد سازی هفت برده به خصوص بلال،نزول آیه« و سیجنبها الاتقی» را در شأن او می دانند. اکنون در شرایطی قرار گرفته ایم که اصول اعتقادی ما ...

پايان نامه مقطع کارشناسي ارشد رشته زبان و ادبيات عرب سال 1385 موجز الرساله  (چکيده) : قرآن کريم به زبان عربي مبين نازل شد، تا اينکه معجزه آشکار براي جهانيان باشد، بر قومي که خود

پيشينه­ي تحقيق: با نگاهي کوتاه به تاريخچه­ي فرهنگ نويسي در زبان فارسي، مي­بينيم که تا روزگار معاصر، فرهنگ­ها جنبه‌ي عام داشته؛ يعني به يک مقوله يا صنف، دسته و رشته­ي خاصّي

پايان نامه براي دريافت درجه کارشناسي ارشد <<M.A>> گرايش: روابط بين الملل بهار1393 چکيده پژوهش حاضر، در راستاي پاسخ به يک سوال اساسي با اين عنوان است که مباني فکري، عقيدتي القا

پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته تحصیلی: کلام شیعه چکیده پایان‌نامه: یکی از اعتقادات مستدل شیعه این است که رسول خداk بعد از خود فردی را به عنوان جانشین خود معرفی نموده است. در قرآن کریم و نیز در سنت نبوی برای اثبات این مدعا ادله متعدد و بی‌شماری وجود دارد. یکی از ادله مهم در مورد اثبات حقانیت اهل بیتb و یا به عبارت درست‌تر اثبات حقانیت رهبری امیرالمؤمنین علی بن ابی طالبg، حدیث صحیح ...

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد رشته ارتباط تصویری چکیده: قرآن کریم را کلامی از سوی خداوند می­دانیم در جهت هدایت انسان. لذا پژوهش­های فراوانی در قالب­های بسیار متنوع در یافتن کنه کلام و ظرافت­ها و اعجاز این کلام قدسی از زمان نزول و تدوین تا کنون صورت گرفته و روش­های دقیق تحقیقی و تفسیری هم در این مسیر توسط مفسرین و علما تدوین شده است. پژوهشگران قرآنی همواره با توجه به ...

ثبت سفارش