پایان نامه فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی

مشخص نشده 1 MB 29187 275
مشخص نشده مشخص نشده ادبیات فارسی
قیمت قبل:۸۲,۹۰۰ تومان
قیمت با تخفیف: ۲۹,۸۵۰ تومان
دانلود فایل
  • بخشی از محتوا
  • وضعیت فهرست و منابع
  • پیشینه­ی تحقیق:

    با نگاهی کوتاه به تاریخچه­ی فرهنگ نویسی در زبان فارسی، می­بینیم که تا روزگار معاصر، فرهنگ­ها جنبه‌ی عام داشته؛ یعنی به یک مقوله یا صنف، دسته و رشته­ی خاصّی اختصاص ندارند. با گسترش دامنه­ی دانش­ها، تکنیک­ها و هنرها، امروزه فرهنگ­های اختصاصی در هر رشته از علوم تهیّه شده است؛ به طوری که بعضی از لغات و اصطلاحات خاصّ آن رشته را در لغت نامه­های معمولی نمی­توان یافت .

    متون عرفانی نیز از این تخصّص­گرایی دور نمانده و تاکنون فرهنگ­های متفاوتی در این زمینه به رشته­ی تحریر درآمده است که برخی از آنان به صورت عمومی، بعضی اصطلاحات عرفان و تصوّف را مختصر یا مفصّل شرح داده­اند و برخی از آن­ها درباره­ی اصطلاحات و تعبیرات یک اثر خاص یا یک نویسنده­ی خاص نگارش یافته است. در ذیل به برخی از آن­ها اشاره می‌شود:

    شرح اصطلاحات تصوّف تألیف سیّد صادق گوهرین (10 جلد)

    فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، سیّد جعفر سجّادی (1 جلد)

    فرهنگ نوربخش، جواد نوربخش (8 جلد)

    فرهنگ اصطلاحات عرفانی، منوچهر دانش­پژوه (1 جلد)

    تبیین اصطلاحات و واژه­های غزلیات عرفانی، احمد حبیبیان (1جلد)

    مفهوم و معانی اصطلاحات عرفانی، حسین علی اکبر قوچانی (1 جلد)

    فرهنگ اصطلاحات استعاری صوفیه ، شرف الدّین حسینی ابن الفتی تبریزی(قرن هشم) (1جلد)

    فرهنگ قیاسی عشق و عرفان، مهشید مشیری (1 جلد)

    شناخت شاخص­های عرفانی( مجموعه­ی سه رساله از مولانا محمّد طبسی، فخرالدّین عراقی و ملّا حسین فیض کاشانی) (1 جلد)

    فرهنگ اصطلاحات عرفان و تصوّف  عبدالرزّاق کاشانی، ترجمه محمّد علی مودود لاری (1 جلد)

    فرهنگ اصطلاحات عرفانی ابن عربی، گل بابا سعیدی (1 جلد)

    فرهنگ واژگانی ادبی – عرفانی، جمعی از مؤلفان (1 جلد)

    فرهنگ اصطلاحات عرفان اسلامی، جمعی از پژوهشگران (1 جلد)

    فرهنگ اصطلاحات عرفانی محیی الدّین عربی، ترجمه­ی قاسم میرآخوری و حیدر شجاعی (1 جلد)

    با سیری کوتاه در این آثار، خواهیم دید که همه­ی آن­ها کاملاً تخصّصی بوده و برخی مربوط به آثار منثور و برخی نیز مربوط به آثار منظوم می­باشند و یا برخی بسیار مفصّل و کامل به شرح اصطلاحات و لغات پرداخته، ولی برخی خیلی کوتاه و مجمل به توضیح واژگان پرداخته و البتّه برخی تنها به آوردن معادل­های انگلیسی آن­ها اکتفا کرده­اند. در هر صورت می­توان از همه­ی آن­ها به عنوان فرهنگ­های تخصّصی عرفان و تصوّف یاد کرد.

     

    ضرورت و انگیزه­های تحقیق:

    به گمان بنده، برای آشنایی دقیق و کامل با تمام جوانب افکار و اندیشه­های یک صاحب اثر، ضروری است که فرهنگی خاص برای آثار او نوشته شود، چون اثر هر نویسنده یا شاعر در عین تشابه با آثار معاصرانش، تفاوت­های زبانی و فکری نیز با آن­ها دارد و این ضرورت در متون نثر عرفانی بیش از بیش جلوه­گر می­باشد.

    با توجّه به این نکات و همچنین جایگاه عرفانی، ادبی، علمی و اجتماعی شیخ بزرگوار احمد جامی نامقی و تأثیر و جایگاه ممتاز این عارف شهیر در خطّه­ی پاک و عارف پرور تربت جام و  تعلّق خاطر این مرید نوآموز به این عارف پاک طنیت و ادای دِین به عنوان هم­ولایتی ایشان و نیز پیشنهاد آگاهانه و دلسوزانه­ی استاد بزرگوار جناب آقای دکتر خواجه­ایم، انگیزه­هایی شد تا در مسیر نگارش فرهنگی تحلیلی از اصطلاحات عرفانی آثار منثور ژنده پیل احمد جامی نامقی گام بردارم.

     

     

    روش تحقیق:

    روش کار در این تحقیق به شیوه­ی کتابخانه­ای است. ابتدا پس از مطالعه­ی اجمالی آثار شیخ احمد جام، پنجاه وشش واژه و اصطلاح عرفانی از آثار این عارف ژنده پیل استخراج و هر یک به عنوان یک مدخل در نظر گرفته شد. با توافق استاد محترم راهنما، چند تن از عارفان و صوفیان پیش و پس از احمد جام انتخاب گردید؛ از جمله خواجه عبدالله انصاری، احمد غزّالی، عین القضّات همدانی، ابوالقاسم قشیری و عزّالدّین کاشانی، سپس هر واژه و اصطلاح در آثار این عارفان جستجو گردید؛ در هر مورد، نظر و دیدگاه نویسندگان آن، مورد بررسی و شناخت قرار گرفت و در ادامه، نظر شیخ احمد جام نیز از آثار وی استخراج و سپس در بیشتر موارد به نوعی مقایسه و نتیجه­گیری پرداخته شد. در ضمن در تعریف لغوی و اصطلاحی واژگان از نظرات بزرگان دیگری بجز افراد مذکور نیز استفاده شد تا اثر از ارزش و عمق بیشتری برخوردار گردد. در بعضی از مدخل­ها، مطلبی ذکر نشده و فقط به مدخل دیگری ارجاع داده شده است. دلیل این کار، این است که در آثار احمد جام، مدخل­هایی مانند درویش و صوفی، جذبه و کشش، حقیقت و شریعت و... با هم و در کنار هم آمده و شیخ به نوعی مقایسه پرداخته است؛ به این دلیل، ما آن دو را از یکدیگر جدا کرده و در یک مدخل که در ترتیب حروف الفبا پیش­تر قرار می­گیرد، کامل توضیح داده­ایم و در مدخل دیگر فقط مطلب را به مدخل پیشین ارجاع داده­ایم.  

    ناگفته نماند که کار در زمینه­ی آثار منثور عرفانی احمد جام، بسیار گسترده و مستلزم وقت طولانی بود و نیز به دلیل عدم دسترسی به همه­ی آثار این عارف شهیر با موافقت استاد محترم راهنما، این جستجو و تفحّص در چهار اثر شیخ بزرگوار شامل مفتاح النجات، انس‌التّائبین، روضه المذنبین و سراج السّائرین انجام گرفت.

     

    ساختار پایان نامه:

    پایان­نامه­ی حاضر علاوه بر پیش گفتار، شامل دو فصل کلّی است که در فصل اوّل، زندگی نامه، آثار، ویژگی­های نثر در سده­ی پنجم و ششم هجری و مشرب عرفانی و... را در برمی­گیرد. در فصل دوم، پنجاه و شش اصطلاح عرفانی که از آثار شیخ احمد استخراج، به ترتیب حروف الفبا تنظیم و مرتّب شده و در پایان هم فهرست منابع و مآخذ ذکر شده است.

    امید است که این اثر با وجود کاستی­ها و عیب­ها توانسته باشد گامی هر چند کوتاه در راه شناخت جایگاه عارف جلیل القدر شیخ احمد جام و آثار وی برداشته باشد؛ لذا با اعتذار تمام، امیدوارم عذر نگارنده از جهت نقایص احتمالی، مسموع واقع افتد.

    فصل اوّل

    زندگی و مشرب عرفانی شیخ احمد جامی

    ستاره­ای بدرخشید:

    شیخ الاسلام معین الدّین ابونصر احمدبن ابوالحسن احمد معروف به «ژنده پیل» و «شیخ جام»از عارفان نیمه ی دوم سده ی پنجم و نیمه ی نخست سده ی ششم، به سال 440 ه . ق ( 398 ه .ش) در روستای نامق از توابع ترشیز( کاشمر) در خراسان دیده به جهان گشود.

     

    نام و نسب:

    سلسله نسب وی به جریر بن عبدالله بجلی صحابی معروف می رسد. کنیه ی او ابونصر بود که به مناسبت نام یکی از فرزندانش اختیار کرده است. لقب های وی عبارت اند از:« شیخ الاسلام، قدوه الابدال، شهاب الدین، قطب الاوتاد، سلطان الاولیا، معین المله و الدین ، پیر جام و ژنده پیل» ( فاضل، 1382: 37) . در باب شهرت او به « ژنده پیل » باید گفت: لفظ «ژنده» ( با فتح اول) در زبان فارسی به معنی بزرگ، مهیب، عظیم، شگرف، با صلابت و کلان است، و از این رهگذر دور نیست که شیخ احمد را یا به جهت ظاهری یعنی بلند بالایی، زورمندی و درشتی جثه و اندام، یا از نظر عظمت و والایی درجه و مقامش در راهبری راهروان از جهت معنوی و عرفانی، و یا شاید به لحاظ این که در پند و نصیحت و تذکیر سالکان و روندگان طریقت و تصفیه و تهذیب و ارشاد نابسامانان، بسیار سختگیر و بی مهابا بوده است، به این اسم ملقب شده است. گفته شده که اجدادش از عشیره بجیله در روزگار پیشین به ایران کوچ کرده بودند و ابوالحسن، پدر احمد، در نامق سکونت اختیار کرد. به همین سبب وی  و به مناسبت زادگاهش « نامق» او را نامقی و پس از انتقال به « جام» او را نامقی جامی خواندند. ( ر. ک: همان: 38) [1]

     

     

    کودکی، جوانی و توبه:

    سرآغاز ظهور و نشأت شیخ احمد و آغاز حرکت های تعلیمی و ارشادی وی در هاله ی غلیظی از افسانه های خیالی و روایت های عجیب و غریب پوشیده شده و به خصوص درباره ی دوران کودکی و عهد جوانی وی، سخنان عجیبی پرداخته و روایت هایی نامعقول و غیر منطقی نقل شده است که بسیاری از آن ها، ادّعاهایی پوچ و بی اساس است که عدّه ای از مریدان متعصب او همچون سدیدالدین محمد غزنوی نقل کرده اند.( همان: 39)

    در بین صوفیه کسانی بودند که در واقع از دنیا – دنیای  بی بند و باری خویش – به تصوف می گریختند. ابراهیم ادهم و شبلی حکومت را رها کردند، شقیق بلخی مشغله ی تجارت را رها کرد، ابو محمد سنبکی از راهزنی توبه کرد و شیخ احمد جام هم گویند از شراب خواری و تبهکاری خویش به تصوف گریخت. ( ر.ک:زرین کوب، 1385: 166)

    جوانی شیخ احمد تا هنگام توبه در عشق و شراب و مستی گذشت. او با گروهی از دوستان و همسالان فاسد و میگسار خویش، حلقه ای داشت که به نوبت گرد هم می آمدند و باده گساری می کردند. این دوستان هم پیاله، در سال های پس از توبه نیز گاه مزاحم شیخ می شدندو شیخ را منغّص عیش خود می دانستند. گویند:«شبی در حلقه ی یاران، کرامتی مشاهده کرد که شراب او مبدّل به شربت شد، او از این حادثه، هوشیار و بیدار دل شد و از دوستان گذشته خویش کناره گرفت و روی به عبادت و دینداری نهاد» ( زنگنه قاسم آبادی. 1384: 68) [2]

    پیش از توبه، به گفته ی خود شیخ احمد در کتاب سراج السائرین، او حتی دو رکعت نماز کامل نمی توانسته به جا بیاورد. « بیست و دو ساله بودم که توبه کردم،... و از انواع علوم هیچ چیز ندانستم، و الحمد برنتوانستم خواند و دو رکعت نماز راست نتوانستم کرد.» ( جامی نامقی ب ، 1368: 1)

    او پس از توبه مدت دوازده سال در کوه نامق و سپس شش سال در کوه بزد درخلوت و انزوا گذراند و پس از آن گویی سفر من الحق الی الخلق را آغاز کرد و برای ارشاد وتوبه گناه دادن گناهان به میان مردم بازگشت.

    او از توبه فرمایانی بود که ابتدا خودش فضیلت توبه ی خالصانه را دریافته بود. او برای تقویت مفهوم توبه در ذهن شنونده و خواننده، جای جای در مجالس و تصانیف خود به مضامین دلکش و حکایاتی شورانگیز متوسل می شود.

    احمد جام در مقاله های ارزشمندی از توبه و گرانبهایی آن بسیار سخن رانده است. او تن توبه کنندگان را به اسبی نو زین مانند می کند که نیازمند به مراقبت رایض وتعهد و تربیت وی است. « تن تائب همچون اسبی نوزین است، اگر رایضی وی را بر زین و لگام راست کند، روز حرب گاه خطا نکند، هم نظاره میدان را شاید و هم غنیمت را شاید و هم هزیمت را. اما اگر اسب ، ریاضت نیافته باشد، سرکشی کند ... .» ( جامی نامقی الف ، 1368: 47)

    او در چند اثر خویش بابی جداگانه به مبحث توبه اختصاص داده است. از جمله روضه المذنبین و جنه المشتاقین( باب چهارم)، سراج السائرین (باب ششم)، مفتاح النجات( باب سوم) و حتی کتاب انس التائبین را به پاس خاطر توبه کنندگان و به درخواست آنان نگاشته است.[3]

     

    اعقاب و فرزندان:

    برخلاف نظر بعضی از صوفیه که ازدواج را نهی می کردند، شیخ احمد جام چهار بار ازدواج کرده و تعداد زنان او را هشت نفر ذکر کرده اند. ( ر.ک : فاضل، 1383: 149) افراد خانواده ی وسیع شیخ احمد که بیشترشان عنوان « خواجه» و شهرت « جامی» یا «جامی الاحمدی» داشته اند، غالباً از زاهدان پاک رو و پارسا مردان و عارفان پاکیزه سیرت عصر خویش بوده و به «مشایخ جام» حسن شهرت یافته اند. شیخ جام سی و نه پسر و سه دختر داشته و پس از مرگ آن بزرگوار، چهارده پسر از او باقی مانده است: 1- شیخ ظهیر الدین عیسی. 2- عبدالرشید. 3- جمال الدین ابوالفتح. 4- قطب الدین محمد. 5- صفی الدین محمود.6- ضیاء الدین یوسف. 7- شمس الدین مطهر. 8- برهان الدین نصیر. 9- فخر الدین ابوالحسن. 10- عمیدالدین عبدالله. 11- نجم الدین ابوبکر. 12- بدرالدین ساعد. 13- شهاب الدین اسماعیل. 14- عمادالدین عبدالرحیم.( ر. ک : معصوم شیرازی، بی تا: 2/586)

    اعقاب شیخ احمد، پس از جدّ خود در خراسان، فارس و سایر نقاط ایران و همچنین در کشور های افغانستان، هند و پاکستان علاوه بر داشتن سمت ارزشمند ارشاد و راهبری خلق به لحاظ زهد و ورع بسیار و اشتهار واقعی و وارستگی و طهارت نفس، اعتباری زایدالوصف داشته اند. بسیاری از آنان به سبب شهرت و اعتبار شیخ جام غالباً به حرمت و عزّت و گاهی هم به مقامات سیاسی رسیده­اند(ر.ک: کیانی، 1380: 323).

     

    مذهب:

    مؤلّفان برخی از منابع کوشیده­اند که احمد جام را شیعی مذهب معرّفی کنند؛ از جمله آن­ها« قاضی نورالله شوشتری مؤلّف روضات الجنات فی احوال العلما و السادات است. او در جلد یکم کتاب، صفحه هشتاد شیخ جام را شیعی معرفی می کند. و صاحبان اعیان شیعی و ریحانه الادب نیز شیخ احمد را در شمار رجال شیعی ذکر کرده اند . اوّلاً با توجه به این که اصولاً مردان بزرگ صوفیه و مشایخ آزاد اندیش این طریقت در مباحث شرعی، خود را چشم بسته در قید تابعیت از مصدر و مرجع به خصوصی درنمی آورده، بلکه با جمع بین آرا و سخنان بزرگان مذاهب به مصلحت حال و مقتضای مقام عمل می کرده اند. دوم این که شیخ احمد از نظر تفکر، ابتکار را می ستایدو از محصور شدن در محدوده رسوم کهنه و معتقدات بی اساس گذشتگان بیزار و گریزان و به اصل صلح با تمام ملل و مذاهب دیگر معتقد است و به گبر و یهود و ترسا و بت پرست و مسلمان یکسان می نگرد. « مطیع هرجا که باشد عزیز است، اگر چه در میان گبر و جهود و ترسا است و بدکار هرکجا که هست بدکار است اگر در کعبه است.» ( جامی نامقی ب ، 1368: 17)

    سوم این که او همه جا با استشهاد به آیات و استناد به احادیث و روایات و ذکر تمثیل و قصه های دل انگیز دینی و عرفانی همواره در پی آشتی بین دین و عرفان است و مکتب خود را هوشیارانه به دین و مذهب نزدیک می کند. او در واقع خواهان تفکیک تصوف مذهبی است از تصوفی که به نوعی رنگ تشکیک یا الحاد داشته است. کلام او بر پایه ی قرآن و سنت و بر مبنای شریعت در مفهوم صوفیانه استوار است.

    اینک با این مقدّمه اگر شیخ احمد جام را یک سنّی معتقد و نسبت به عقاید شیعه با نظری منصفانه برشماریم کاملاً پذیرفتنی است البته باید یادآور شدکه او در میان مذاهب چهارگانه تسنّن بدون تردید پیرو طریقه ابوحنیفه نعمان بن ثابت ( م 150 ه .ق) بوده است. ( ر.ک: فاضل: 1372: 112- 99)

     

     

    خصوصیّات ظاهری:

    با توجه به این که نژاد شیخ احمد را عرب و جدّ اعلای او را جریر بن عبدالله بجلی از صحابه ی پیامبر (ص) دانسته اند، او فردی بلند قامت و نیرومند و دلیر بوده چنان که در زادگاه خویش – نامق –  بر همه­ی همسالان خود برتری داشته است. موی سر و محاسنش میگون و چشمانش شهلا و روی هم رفته رنگ و روی ظاهری او به عرب ها شباهت کاملی نداشت. چنان که گفته شد شاید لقب ژنده پیل را به مناسبت همین اندام کشیده و توانمند و موافق با رفتار خشم آلود و تندش به او داده اند( ر. ک: غزنوی، 1340: 9).

    منابع و مآخذ:

    آژنگ، نصرالله؛(1381)، گنجینه لغات، چاپ اوّل، دو جلد، انتشارات گنجینه، تهران.

    ابن عربی، شیخ اکبر محمّد الدین؛ (1382)، ترجمه فتوحات مکیّه،ترجمه محمّد خواجوی،چاپ اوّل، انتشارات مولی، تهران.

    الهامی، داوود؛ (1374)، عرفان و تصوّف( عرفان اسلامی و عرفان التقاطی)، چاپ اوّل، انتشارات مکتب اسلام، قم.

    انصاری، خواجه عبدالله؛ (1383)، ترجمه متن منازل السائرین و علل المقامات، ترجمه عبدالغفور روان فرهادی، چاپ اوّل، نشر مولی، تهران.

    انصاری، خواجه عبدالله؛ (1386)، صد میدان، تصحیح سهیلا موسوی سیرجانی، چاپ اوّل، زوّار، تهران.

    انصاری، خواجه عبدالله؛ (1372)، مجموعه رسائل خواجه عبدالله انصاری، تصحیح محمّد سرور مولایی، چاپ اوّل، دوجلد، انتشارات توس، تهران.

    7- انصاری، قاسم؛ (1375) مبانی عرفان و تصوّف، چاپ دوم، کتابخانه­ی طهوری، تهران.

    8- جامی، شهاب الدّین ابوالمکارم؛ (بی­تا) خلاصه المقامات، چاپ اوّل، انتشارات بنگاه کتاب، مشهد.

    9-جامی، عبدالرّحمن؛ (1336)،نفحات الانس من حضرات القدس، تصحیح مهدی توحیدی پور، چاپ اوّل، کتابفروشی سعدی، تهران.

    10-  جامی نامقی، شیخ احمد؛ الف (1368)؛ انس التائبین، تصحیح علی فاضل، چاپ اول، انتشارات توس، تهران.

    11- جامی نامقی، شیخ احمد؛(1372) روضه المذنبین و جنّه المشتاقین، تصحیح علی فاضل، چاپ دوم، مؤسّسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، تهران.

    12- جامی نامقی، شیخ احمد؛ ب( 1368) منتخب سراج السّائرین، تصحیح علی فاضل، چاپ اوّل، انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد.

    13- جرجانی، میرسیّد شریف؛ (1377)،تعریفات( فرهنگ اصطلاحات معارف اسلامی)، ترجمه حسن سیّد عرب و سیما نوربخش، چاپ اوّل، انتشارات فرزان، تهران.

    14- حقیقت، عبدالرّفیع( 1372)، تاریخ عرفان و عارفان ایرانی(از بایزید تا نورعلیشاه گنابادی)، چاپ دوم، نشر کومش، تهران.

    15- حلبی، علی اصغر؛(1376) مبانی عرفان و احوال عارفان، چاپ اوّل، انتشارات اساطیر، (تهران).     

    16- خوانساری، میر سیّد محمّد باقر( 1336)، روضات الجنات، ترجمه محمّد باقر ساعد خراسانی، چاپ اوّل، جلد اوّل، چاپ خانه اسلامیه، تهران.

    17- دشتی، علی(1362)، در دیار صوفیان، چاپ سوم، انتشارات جاویدان،  تهران.

    18- دهخدا، علی اکبر؛ (1377)، لغت نامه، چاپ ششم، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.

    19- رازی، نجم الدّین ابوبکر؛ (1352)، مرصاد العباد، به اهتمام محمّد امین ریاحی، چاپ اوّل، انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران.

    20- زرّین کوب، عبدالحسین(1357) ، جست­وجو در تصوّف ایران، چاپ اوّل، امیرکبیر، تهران.

    21-  زرّین کوب، عبدالحسین؛(1385) ارزش میراث صوفیه، چاپ یازدهم، امیرکبیر، تهران.

    22- زنگنه قاسم آبادی، ابراهیم، (1384)، سرزمین جام و رجال آن، چاپ اوّل، انتشارات شیخ الاسلام احمد جام، تربت جام.

    23- سجّادی، سیّد جعفر؛ (1354)، فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، چاپ دوم، کتابخانه طهوری، تهران.

    24- سجادی، سید ضیاء الدین؛ ( 1372)، مقدّمه­ای بر مبانی عرفان و تصوّف، چاپ دوم، انتشارات سمت، تهران.

    25- سعیدی،گل بابا؛ (1383) فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی ابن عربی، چاپ اوّل ، انتشارات شفیعی، تهران.

    26- سراج توسی، ابونصر؛ (1382)، اللمع فی التصوّف، تصحیح رینولد آلن نیکلسون، ترجمه مهدی محبّتی، چاپ اوّل، انتشارات اساطیر، تهران.

    27- شوشتری، قاضی نورالله(1376) مجالس المؤمنین، دو جلد، چاپ اوّل، کتاب فروشی اسلامیه، تهران.

    28- شیمل، آن ماری؛ (1376)، ابعاد عرفانی اسلام، ترجمه عبدالرحیم گواهی، چاپ اوّل، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران.

    29- صفا، ذبیح الله( 1384)، گنجینه­ی سخن، چاپ اوّل، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.

    30- عبّادی، قطب الدّین ابوالمظفر منصور بن اردشیر؛ (1368)، التصفیه احوال المتصوّفه (صوفی نامه)، تصحیح غلامحسین یوسفی، چاپ دوم، انتشارات علمی، تهران.

    31- غزّالی، احمد؛ (1359)، سوانح، تصحیح نصرالله پورجوادی، چاپ اوّل، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، بی­جا.

    32- غزنوی، سدیدالدین؛ (1341) مقامات ژنده پیل، مقدّمه و تصحیح حشمت الله مؤیّد سنندجی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران.

    33- غنی، قاسم(1972) تاریخ التصوّف فی الاسلام، چاپ اوّل، نشر مکتبه النهضه المصریه، بی­جا.

    34- فاضل، علی،(1373) شرح احوال و نقد و تحلیل آثار احمدجام، چاپ اوّل، انتشارات توس، تهران.

    35- فاضل، علی(1383) کارنامه­ی احمد جام نامقی،چاپ اوّل، انتشارات توس، تهران.

    36- قرآن کریم،(1374) ترجمه عبد المحمّد آیتی، چاپ چهارم، انتشارات سروش ، تهران.

    37- قشیری، ابوالقاسم؛ (1361)، ترجمه رساله قشریه، ترجمه ابوعلی ابن احمد عثمانی، چاپ دوم، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.

    38- قیصری، ابراهیم؛ (1383) از همیشه تا جاویدان( گزیده­ی متون عرفانی)، چاپ اول، نشر توس، تهران.

    39- کاشانی، عزّالدّین محمود بن علی؛ (1323)، مصباح الهدایه  و مفتاح الکفایه، تصحیح جلا‌ل الدّین همایی، چاپ اوّل، چاپخانه مجلس، تهران.

    40- کیانی( میرا) محسن؛ (1380) تاریخ خانقاه در ایران، چاپ دوم، نشر کتابخانه­ی طهوری، تهران.

    41- گوهرین، سیّد صادق؛ ج2و1(1367)- ج4و3 (1368)- ج6و5(1380)- ج8و7 (1382)-ج9و10(1383) شرح اصطلاحات تصّوف، چاپ اوّل، ده جلد، انتشارات زوّار، تهران.

    42- مدرّس چهاردهی، نورالدّین( 1382)، سلسله­های صوفیه­ی ایران، چاپ دوم، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.

    43- معصوم شیرازی، محمد؛(بی­تا)، طرایق الحقایق، تصحیح محمّد جعفر محجوب، چاپ اوّل و نشر کتاب خانه باران، تهران.

    44- هجویری، علی بن عثمان؛ (1383)، کشف المحجوب، تصحیح محمود عابدی، چاپ اوّل، انتشارات سروش، تهران.

    45- همدانی، عین القضّات(ابوالمعالی عبدالله)؛ (1341)، تمهیدات، تصحیح عفیف عسیران، چاپ اوّل، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.

    46- همدانی، عین القضّات(ابوالمعانی عبدالله)؛ (1337)، رساله لوایح، تصحیح رحیم فرمنش ،چاپ اوّل، بی­نا، تهران.

    47- همدانی، عین القضّات(ابوالمعالی عبدالله)؛ (1377)، نامه­های عین القضّات همدانی، تصحیح علینقی منزوی و عفیف عسیران، سه جلد، چاپ اوّل، انتشارات اساطیر، تهران.

    48- یوسف، محمّد کاظم؛ (1380)، نقد صوفی، چاپ اوّل، انتشارات روزنه، تهران.

  • چکیده­ی فارسی

    پیش گفتار........................................................................................................ 7-1

    نشانه­های اختصاری.............................................................................................. 8

    فصل اوّل: زندگی و مشرب عرفانی احمد........................................................... 35-9

    یادداشت­ها.................................................................................................... 38-36

    فصل دوم: مدخل­ها ....................................................................................... 271-39

    ابدال............................................................................................................... 43-40

    احسان............................................................................................................ 46-44

    اخلاص.......................................................................................................... 51-47

    ادب............................................................................................................... 58-52

    بیداری............................................................................................................ 61-59

    پیر.................................................................................................................. 66-62

    تقوی.............................................................................................................. 70-67

    تفویض........................................................................................................... 73-71

    توبه................................................................................................................ 79-74

    توحید............................................................................................................. 85-80

    توفیق.............................................................................................................. 87-86

    توکّل ............................................................................................................. 93-88

    جذبه.............................................................................................................. 97-94

    حال ............................................................................................................. 102-98

    حرص.......................................................................................................... 106-103

    حقیقت ........................................................................................................ 110-107

    حیرت.......................................................................................................... 112-111

    خانقاه .......................................................................................................... 116-113

    خوف........................................................................................................... 121-117

    درویش......................................................................................................... 126-122

    دنیا .............................................................................................................. 130-127

    دولت .......................................................................................................... 132-131

    رجا.............................................................................................................. 136-133

    رحمت......................................................................................................... 138-137

    روح............................................................................................................. 141-139

    ریاضت......................................................................................................... 142-144

    زهد.............................................................................................................. 151-145

    سرّ (اسرار).................................................................................................... 155-152

    سماع............................................................................................................ 162-156

    شریعت............................................................................................................. 163

    شکر............................................................................................................. 167-164

    صبر.............................................................................................................. 173-168

    صوفی.............................................................................................................. 174

    طاعت........................................................................................................... 177-174

    طلب............................................................................................................ 181-178

    عشق ........................................................................................................... 187-182

    عقل ............................................................................................................ 190-188

    علم ............................................................................................................. 198-191

    فقر............................................................................................................... 203-199

    قناعت.......................................................................................................... 207-204

    کرامت ......................................................................................................... 214-208

    کشش............................................................................................................... 215

    مؤمن............................................................................................................ 218-215

    مجاهدت ..................................................................................................... 222-219

    محبّت........................................................................................................... 229-223

    مرید............................................................................................................. 235-230

    معرفت......................................................................................................... 242-236

    ناز................................................................................................................ 246-243

    نصیحت ....................................................................................................... 249-247

    نفس ............................................................................................................ 253-250

    نیاز................................................................................................................... 254

    وجد ............................................................................................................ 258-254

    وقت............................................................................................................ 263-259

    همّت................................................................................................................ 264

    هوی............................................................................................................. 266-264

    یقین............................................................................................................. 271-267

    فهرست منابع و مآخذ.................................................................................... 275-272

    چکیده­ی انگلیسی 


موضوع پایان نامه فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی, نمونه پایان نامه فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی, جستجوی پایان نامه فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی, فایل Word پایان نامه فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی, دانلود پایان نامه فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی, فایل PDF پایان نامه فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی, تحقیق در مورد پایان نامه فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی, مقاله در مورد پایان نامه فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی, پروژه در مورد پایان نامه فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی, پروپوزال در مورد پایان نامه فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی, تز دکترا در مورد پایان نامه فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی, تحقیقات دانشجویی درباره پایان نامه فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی, مقالات دانشجویی درباره پایان نامه فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی, پروژه درباره پایان نامه فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی, گزارش سمینار در مورد پایان نامه فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی, پروژه دانشجویی در مورد پایان نامه فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی, تحقیق دانش آموزی در مورد پایان نامه فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی, مقاله دانش آموزی در مورد پایان نامه فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی, رساله دکترا در مورد پایان نامه فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی

پايان نامه کارشناسي ارشد مقطع رشته زبان و ادبيات فارسي سال 1386 چکيده:   مجلس گويي در تصوّف سابقه اي طولاني دارد و بعضي از مشايخ صوفيه به مجلس گويي و برگزاري جلسات صوفيانه مع

مقدمه   ((اينجا اتاقي است ، تاريک با پرده اي سپيد و کوچک در انتهاي آن که با نوري سحر انگيز روشن مي شود . و سايه اي حقيقي صدساله را پيش روي چند نفر از حاضران  مي گستراند .  شايد هم س

چکيده تحقيق   در اين تحقيق در ابتداي امر سعي بر آن شده تا معني و مفهوم محراب در فرهنگهاي لغت و همچنين جايگاه آن در ادبيات عرفاني ارائه شود . در مرحله بعد تقسيم بندي هاي مختلف و نظرياتي که

کليات     شهر مقدس مشهد در برهه اي مغفول از حکمت و فلسفه و در خلأ عالمان متعمق و حکيم ، مواجه بروز افکار حادّ و  خصمانه در مبارزه با حکمت شد ، چهره فلسفه ستيزان عنوان گرفته از

پايان نامه براي دريافت درجه ي کارشناسي ارشد (M.A)  گرايش: تحقيقات آموزشي پاييز 1392 چکيده ماهواره از دهه هفتاد تا امروز در ايران ، همچنان در حال نفوذ و رسوخ در اجتماع و خانواده بوده

  پايان نامه براي اخذ درجه کارشناسي ارشد رشته مديريت آموزشي (M.A) سال تحصيلي :93-1392 چکيده:   هدف ازپژوهش حاضرجهت بررسي رابطه بين سبک رهبري مديران آموزشي بابهداشت رواني دبيران

پايان‌نامه براي دريافت درجه کارشناسي ارشد در رشته ­ي مديريت اجرايي دي ماه  1390 چکيده رشد روزافزون فناوري اطلاعات از يک سو، پيچيدگي سازمان هاي امروزي از سوي ديگر اين سازمان

پایان‌نامه کارشناسی ارشد در رشته ی زبان و ادبیات فارسی چکیده قرآن، حدیث و ادبیات ارتباط نزدیکی با هم دارند. از نیمه قرن سوم هجری که سرودن شعر پارسی آغاز شد، کم کم و به مرور زمان، اندیشه های دینی و قرآن و حدیث بر شعر نیز تأثیر گذاشت به طوری که در قرن های بعد، کسانی چون سنایی، شعرشان آمیخته با قرآن و عرفان بود. از رهروان سبک سنایی، می توان از جمال­الدین اصفهانی نام برد. هرچند که ...

چکيده رساله کتاب گلستان سعدي و بهارستان جامي ، باغي است رنگارنگ و تن پوش آن زيبايي هاي لفظي و معنوي است ، که بر قامت اين دو کتاب ، برازنده دوخته شده است . در اين رساله سعي بر اين است که اين دو کتا

پایان نامه جهت اخذ کارشناسی ارشدM.A. رشته : زبان وادبیات فارسی چکیده در آثار بسیاری از شعرا ، عناصری چون «آب وآتش» و«نور وظلمت» ، نسبت به سایر پدیده ها کاربرد گسترده تری دارند. در فرهنگ عامه و علوم مختلف نیز، « آب و آتش »دو عنصری هستند که هرگز در کنار هم نمی توانند وجود داشته باشند و وجود یکی قطعاً علت نابودی دیگری خواهد بود. بنابراین دو چیز متضاد، دو فراهم نیامدنی و یا دو امری ...

ثبت سفارش