پایان نامه بررسی دین یاری زرتشتی در دوران گذار ( از ورود اسلام به ایران تا انقراض عباسیان)

word 505 KB 32669 161
1392 کارشناسی ارشد تاریخ
قیمت قبل:۶۶,۱۰۰ تومان
قیمت با تخفیف: ۲۴,۸۵۰ تومان
دانلود فایل
  • بخشی از محتوا
  • وضعیت فهرست و منابع
  • پایان نامه کارشناسی  ارشد رشته ادیان غیر ابراهیمی

     

    چکیده­­­

     عموما مومنان راستینِ ادیان، باورهای خود را نمود تام و بارز حق و حقیقت می­دانند و تلاش می­کنند تا از کیان باورهای دینی خود با جان و دل حمایت کنند. در این میان روحانیان هر دین به عنوان متولیان و کارگزاران دین نقش مهمتری را بر عهده دارند.

    دین­یاران زرتشتی، که مشخصا مورد مطالعه ما قرار گرفته­اند، در دوره­های مختلف تاریخی در حفظ دین زرتشتی کوشیده­اند. تلاش ایشان در حفظ دین زرتشتی در دوران اسلامی بخصوص قرون اولیه اسلامی بسیار منطقی و به دور از هرگونه جنگ و نزاع بوده است. آنان پیش از حمله اعراب، در زمان ساسانیان، از پشتیبانی ویژه حکومت بهره­مند بودند و لذا نفوذ ویژه­ای در بین مردم داشته­اند و با فشارهایی که از سر سخت­گیری دینی بر مردم وارد کردند باعث شد که نوعی بی­تفاوتی به مذهب و نارضایتی از دین­یاران در مردم ایجاد شود. پس از حمله اعراب در آغاز نه پایگاه حمایتی از طرف خلافت اسلام داشتند و نه یاورانی خاص از بین مردم. اما رفته­رفته دین­یاران توانستند با دربار خلفا ارتباط برقرار کنند و مانع از ویرانی آتشکده­ها شوند. نیز زرتشتیانی که هنوز به دین زرتشت متعهد بودند، با آنکه دل­ِخوشی از سخت­گیری­های مذهبی دین­یاران نداشتند، چاره­ای جز آن­که در امور مذهبی به آن­ها رجوع کنند، برایشان باقی نماند.

    دین­یاران کم­کم با مکتوب کردن متون خود و افزودن بخش­هایی بدان­ها چارچوب دین زرتشتی را قوام بخشیدند و با اجرای سیاست­هایی مانع از ارتداد هم­کیشان خود شدند. همچنین با مناظره و گفت­و­گو تلاش داشتند تا حقانیت خود را به اثبات برسانند.

     

     

    کلمات کلیدی: دین ­یار ، مغ، آثرون، آتش، ارتداد، آذر فرن بغ­فرخزادان، دینکرد

     

    1:  مقدمه

    با سقوط سلسله­ی ساسانی زندگی در ایران به گونه ای دیگر رقم خورد و روزگار روی دیگر خود را نشان داد. دین­یاران یا روحانیون زرتشتی مرجعیت سیاسی خود را برای همیشه از دست دادند. آنان تا پیش از این در کسوت مرجعیت دینی و سیاسی به رتق و فتق امور می­پرداختند و در تمام دستگاه حاکمیت نفوذ ویژه داشتند. حتی خود شاه می­بایست از جناب موبد تاییدیه داشته باشد؛ حال آنکه از دوبال ریاست ساسانیان، تنها بال دیانت باقی مانده و بال سیاست از بین رفته بود و بهدینان در زیر فرمان مسلمانان بودند؛ معلوم نبود که آیا چیزی از قداست و دیانت زرتشتی  باقی خواهد ماند یاخیر؟!

    اعراب در همان سال­های نخستین حمله توانستند اکثر مناطق ایران را تحت کنترل خود درآورند و با وجود آن‏که  ایران جزئی از قلمرو جهان اسلام تلقی می‏شد، به عنوان یک جامعه‏ی اسلامی برخوردار از فرهنگ اسلامی به شمار نمی‏آمد[1]. در واقع قرون اولیه اسلامی کشور ایران، رزمگاه دو تمدن ایران و اسلام گشت که در آن این دو فرهنگ به ارزیابی همدیگر پرداختند و در نهایت تلاش کردند تا پس از پایان دو یا سه قرن اول زمینه­های مشترک دینی-فرهنگی را بیابند و زندگی را برآن بنا کنند. اگر چه در تاریخ زمان دقیق و واقعی برای رخدادهای عظیم مذهبی و فرهنگی نمی­توان مشخص نمود، اما به نظر می­رسد که در همان چند قرن اول اسلامی بود که فرهنگ ایرانیان، به امتزاجی از فرهنگ ایران و اسلام منتقل شد. به عبارتی می­توان از قرون اولیه اسلامی با عنوان دوران گذار یا انتقال از تمدن باستانی ایران-زرتشتی به تمدن پویای ایرانی­-­اسلامی یاد کرد. اصلی­ترین مسئله دوران گذار، مسئله تغییر دین و فرهنگ زرتشتیان به اسلام است.

    ایران یکپارچه اسلامی نشد اما اسلام به سرعت هر روز پیشرفت می­کرد و رویه­ی حقیقت خود را مکشوف تر می­نمود. اکثر مسلمانان ایرانی نه با زور شمشیر، بلکه با قدرت استدلال ایمان می­آوردند. غیرت و تمدن ایرانی به هر کسی اجازه نمی­داد که بخاطر تیزی شمشیر ایمان خویش را از دست دهد و ذلت دنیا و آخرت را بپذیرد. اگر چه شمشیر تازیان تیز بود اما در مصاف با ایمان آهنین ایرانیان، کارآمدی چندانی نداشت؛ بلکه بالعکس گرایش ایرانیان به اسلام عمدتا از سر شوق و استدلال عقلی بوده است. آنچه بیشتر ایرانیان را به پذیرش دین جدید تشویق می­نمود مشابهت­های دین خود با دین جدید بود، و البته بی میل نبودند که از فشار طبقه روحانی و قوانین سخت دینی زرتشتی رهایی یابند. از این روی لباس نوی حق و حقیقت را در بهارآزادی اسلامی بر تن نهادند. البته فشار مستقیم از ناحیه حاکمان مسلمان و فقر، جامعه و دین­یاران زرتشتی را تهدید می­کرد و از این بابت دین­یاران بسیار متأثر می­شدند[2]. برخی از مومنین برای فرار از پرداخت جزیه اسلام را به ظاهر پذیرفتند. یا در مناطقی مانند سواد و خراسان دهقانان برای حفظ موقعیت اقتصای و اجتماعی خویش اولین کسانی بودند که دین خود را تغییر دادند.

    اینجا بود که دین­یاران باید به عنوان حافظان منافع دینی و ملی دست بکارهای اساسی می­زدند و نقش محوری خود را نشان می­دادند. دین­یاران زرتشتی  به علت حمایت فراوان ساسانیان نتوانسته بودند شیوه و راه و رسم بی­نیازی و استقلال از قدرت سیاسی را بیاموزند. همین باعث شد که در یکی دو قرن اول اسلام نتوانند بصورت جدی از دین و فرهنگ خود حمایت کنند لذا درباره­ی واکنش دین­یاران با اعراب مهاجم و نیز جایگاه و موقعیت اجتماعی­شان منابع موجود، حاوی اطلاعات بسیار اندکی هستند. به هر روی حشمت و قدرت موبدان پس از انقراض سلسله ساسانی خیلی کم شد؛ ولی باز هم چون جمع کثیری از ایرانیان تا اواخر سده سوم دین زرتشتی داشتند، موبدان به اندازه قابل اعتباری قدرت داشتند و نفوذ معنوی‌شان کم نبود، خاصه موبدان موبد که رئیس حقیقی ایرانیان زرتشتی بود، و هر چند قدرت و اعتبار او به­مرور که ایرانیان دین اسلام را می‌پذیرفتند، نقصان می‌یافت، در آخر قرن سوم محترم و صاحب اختیار معنوی و دینی بود و حل و عقد مسائل و مشکلات دینی را به عهده داشت. بطور یقین می‌دانیم که تا قرن چهارم هجری از ایرانیان جمعی کثیر به دین اهورامزدا مانده و آتشکده‌های بسیار در شهرها و روستاها برپا بود. تالیفات بسیار به زبان پهلوی می‌شد و موبدان و هیربدان هنوز محترم بودند و حتی به دربار خلفا راه داشته­اند. از اواخر قرن چهار به بعد، تعصب خشک و سخت گیری و خشونت نسبت به صاحبان ادیان دیگر شدت یافت و دین مزدیسنان رفته رفته از رونق افتاده ضعیف و تقریبا متروک شد[3].

    حقیقت آن است­ که کیش زرتشت هیچگاه سقوط نکرد و هنوز هم که هنوز است به علت شهامت و پایداری نسل­های پی‌درپی دوام آورده است. کاهش پیروان این دین  با گذشت زمان اختصاص به کیش زرتشت ندارد. این سرنوشت عمومی تمام جماعات مذهبی است که زیر فرمان کسانی قرار می‌گیرند که پیرو کیش دیگرند و رواج کیش خود را از فرائض دینی می‌دانند.[4]

     

    1-2: دین­یار

    بطور کلی روحانیان، متخصصین و دانایان در الاهیات و آداب و رسوم هر دین با عنوان خاص آن دین، لقب گرفته­اند. به عنوان مثال در مسیحیت کشیش و یا در یهودیت هاخام و یا در اسلام بعضا حجت الاسلام می­گویند. این عنوان در دین زرتشتی موبد است که به عموم دانایان دینی­زرتشتی فارغ از هر مرتبه علمی یا موقعیت اجتماعی اطلاق می­شود. از آن­جا که ما در تحقیق خود به مراتب علمی دانایان­زرتشتی اشاره می­کنیم و از دستور و رد و هیربد وموبد و... یاد می­کنیم، لذا بکار بردن واژه موبد برای این رساله دقیق و علمی نیست و تلاش کردیم تا واژه کلی­تری بیابیم که بتوان بر عموم مراتب علمی دانایان زرتشتی حمل کرد.

    در این میان سه واژه­ی روحانیت، دانادین و دین­یار را می­توان پیشنهاد کرد. واژه روحانیت برای اکثر ایرانیان یادآور روحانیت اسلامی است که بدین جهت ما از کاربرد آن صرف نظر کردیم. ضمن آن­که کارکردهای روحانیون زرتشتی با روحانیون اسلام متفاوت است نخواستیم با کاربرد این واژه ناخواسته ذهن مخاطب را به کارکردهای روحانیت اسلام نزدیک کنیم. واژه دانادین نیز شاید بیشتر به مرتبه علمی اشخاص اشاره دارد و گویای جنبه فعالیت دینی و فرهنگی ایشان در سطح اجتماع نباشد، بدین جهت از استعمال این واژه نیز صرف نظر کردیم. به نظر می­رسد واژه دین­یار بتواند بیانگر اهداف این تحقیق باشد، چرا که گویای اشخاصی است که به هر نحوی تلاش کرده­اند تا یاور دین زرتشتی باشند و لاجرم یاوران ­می­بایست دانادین نیز باشند. البته افراد بسیاری در یاوری دین زرتشتی کوشیده­اند که بررسی احوال همه آن­ها از حوصله این رساله خارج است و ما تنها به دین­یارانی پرداخته­ایم که در نظر اجتماع مردم جزء متکفلین امر دینی هستند.

    باید گفت که به ناچار و برای جلوگیری از تکرار خستگی­آور واژه دین­یار در رساله تسامحا گاهی واژه موبد یا روحانی را نیز بکار برده­ایم ولی مشخص است که مقصودمان همان دین­یار بوده است.

     

    1-3: بیان موضوع و هدف تحقیق

    در عهد ساسانی، روحانیّت زردشتی هرگاه با تهدیدی بزرگ و حریفی نیرومند مواجه می­شد (همچون مانی و مزدک)، برای دفع آن تهدید و دفاع از دستگاه دینی زردشتی و منافع پیشوایان آن، عمدتاً به حکومت و شاهنشاه متوسّل می­شد. اما با حذف پشتیبانی شاهنشاهی ساسانی، روحانیّت که دیگر ابزار سرکوب را در اختیار نداشت، برای مواجهه با فرقه­های دینی متعدّد- که عمدتاً ریشه در عهد ساسانی داشتند- و همچنین رویارویی با اسلام نیرومند، به بازآفرینیِ مبانی دینی و آیینی خود می­پردازد و می­کوشد تا با احیاء و ابداع و اصلاح برخی احکام و قوانین، بقای امّت زردشتی را در شرایط جدید تضمین کند. هرچند این تلاش­ها نهایتاً مانع از به حاشیه رانده شدن جامعۀ زردشتی نمی­شود؛ اما حداقل موفق به تعیین مرزهای درست­دینی زردشتی، با تکیه بر باورها و سنت­های کهن، می­شوند.

     

    Abstract

    Believers of every religion daresay that their belief is true. Because they defence their beliefs. Priests are proctor in evry religion. Their dutys are protect of beliefs of believers. Zoroastrian priests always try In defense of the Zoroastrian religion, Specially in early centuries of ]slam . They didn’t like any battle with Muslims.

    Before the Arab invasion, The Sassanid rule supported zoroastrian priests, but in Islamic period they didn’t supporter. Although People of iran didn’t like them, supported them against the Arabs. Gradually, the priests Communicated with Islamic Caliphates and discussed to them.

    They collected the Zoroastrianism books and wrote new books that are Interpretation of Avesta .They Preached Zoroastrians, taught religious behaviors to evryone how liked zoroastrianism .

     Nevertheless Believers in Zoroastrianism obey priests , they sometimes changed their religion and converted to islam. Zoroastrian priests adopted Politics that  Prevented apostasy of Zoroastrians.

     

    key words:Clergy, Magus, Apostasy, Zoroastrian priest, Fire

  • فهرست:

    فصل اول؛ کلیات

    1.       1-1:  مقدمه. 2

    2.       1-2: دینیار 4

    3.       1-3: بیان موضوع و هدف تحقیق.. 5

    4.       1-4: پیشینه. 6

    5.       1-5: روش تحقیق.. 6

    6.       1-6: ساختار بحث... 7

    فصل دوم؛ سازمان روحانیّت زردشتی و تحوّلات آن

    7.       2-1: مغان. 9

    8.       2-2: آثرون. 11

    9.       2-3:  ردان و مرجعیت دینی.. 14

    10.    2-4: روحانیت زرتشتی در اوستا 20

    11.    2-5: دینیاران در دوره ساسانیان. 28

    12.    2-6:  منابع درآمد دینیاران زرتشتی.. 30

    13.    2-7:  ساسانیان و سقوط آنان. 37

    14.    2-8: سر آغاز اسلام. 41

    فصل سوم: زرتشتیان و جامعه مسلمان

    15.    3-1:  وضع اجتماعی زرتشتیان از آغاز اسلام تا اواخر عباسیان. 46

    3-1-1:  خلفای راشدین.. 47

    3-1-2:  دوران بنی امیه. 49

    3-1-3:  دوران عباسیان. 52

    16.    3-2: عکس العمل و فعالیت دینیاران در مقابل خلفا و عاملانشان. 56

    3-2-1: نقش دینیاران در صلح و دوستی.. 57

    3-2-2:  مکتوب نمودن کتب دینی.. 60

    3-2-3:  موبد و نقش وی در تغییر زمان اخذ مالیات.. 62

    17.    3-3:  مناظرات.. 63

    3-3-1:  مناظره امام رضا (ع) با دینیار زرتشتی.. 64

    3-3-2:  مناظره مامون با دینیار 65

    3-3-3:  مناظره ابالیش و آذرفرنبغ. 66

    18.    3-4:  مباحث اختلافی.. 67

    3-4-1:  خویدوده. 68

    3-4-2:  ثنویت... 72

    3-4-2-1:  بحثی درباره القدریه مجوس هذه الامه. 75

    3-4-3:  آتش.... 76

    19.    3-5:  تنی چند از دینیاران. 84

    3-5-1: یزدانبخت... 85

    3-5-2:  فرزانه دوبان. 85

    3-5-3: آذرفرنبغ فرخزادان - احیاگر دانشنامه مزدایسنی.. 86

    3-5-4:  منوچهر. 88

    3-5-5:  زادِ سپرم. 89

    3-5-6:  مردان فرخ پسر اورمزد. 91

    3-5-7:  امید اشوهیشتان. 91

    3-5-8: مهدی فروح بن شخسان. 93

    فصل چهارم: روحانیّت زردشتی و رویارویی با بدعتگذاران

    20.    4-1: فرقه مزدک... 95

    4-1-1:  سر آغاز مزدکی.. 95

    4-1-2: اساس تعالیم مزدک... 97

    4-1-3:  زرتشت-بوندوس- مزدک... 100

    4-1-4:  آیا مزدک موبد بود؟. 101

    4-1-5:  مزدکیان پس از اسلام. 103

    21.    4-2: غلات.. 104

    22.    4-3:  سنباد. 106

    23.    4-4: خرمدینان. 107

    4-4-1:  بابک خرمدین.. 108

    24.    4-5: بهآفرید. 110

    4-5-1: باورها و سرانجام وی.. 111

    4-6:  ابومسلم.. 114

    4-6-1:  زمینه های جنبش و باورهای وی.. 115

    4-6-1: قتل ابومسلم.. 118

    4-6-2:  پس از ابومسلم.. 119

    فصل پنجم: روحانیّت زردشتی و رویارویی با مسأله‌ی تغییرِ دین زردشتیان

    25.    5-1:  مجازات و تحت فشار قرار دادن مرتدّان. 123

    5-1-1:  مرگارزانی مرتد. 123

    5-1-2:  فشارهای اقتصادی.. 127

    5-1-3: فشارهای خانوادگی.. 129

    26.    5-3: پیشگویی و ادبیات نجات بخشی.. 134

    نتیجه گیری.. 138

    منبع:

    آقایی، مجتبی، «معمای توحید زرتشتی »، مجله هفت آسمان،شماره سی و نه (47-78).

    آموزگار ژاله و تفضلی احمد، کتاب پنجم دینکرد، تهران، انتشارات معین، 1386.   

    ابن اثیر، علی بن محمد، اخبار ایران از الکامل ابن اثیر،  باستانی پاریزی، تهران، دانشگاه تهران، 1349.

    ابن بابویه، محمد بن على، علل الشرائع، هدایت الله  مسترحمى، چاپ ششم، تهران،کتاب فروشى مصطفوى 1366.

    ابن بابویه، محمد بن على‏، عیون أخبار الرضا علیه السلام ،  محمد تقى‏ آقا نجفی اصفهانی، تهران، بی­تا.

    ابن بابویه، محمد بن على، من لا یحضره الفقیه، غفارى، چاپ: اول، تهران، نشر صدوق 1367.

    ابن بلخی، فارسنامه، به اهتمام گای لسترنج، دنیای کتاب، چاپ دوم، تهران، 1363.

    ابن ندیم، الفهرست، رضا تجدد، تهران، اساطیر 1381.

    ابو داوود، سلیمان بن اشعث سجستانی ازدی، سنن ابی داوود، تصحیح محمد عدنان درویش  داراحیا التراث العربی، 1379ق.

    ابوالمعالی محمد الحسینی العلوی، بیان الادیان، به کوشش سید محمد دبیر سیاقی، تهران، انتشارات روزنه 1376 .

    اشپولر، برتولد، تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی ، جواد فلاطوری، ج1، چاپ ششم، تهران، ،علمی و فرهنگی تهران 1379.

    افتخار زاده، محمود رضا، اسلام و ایران، تهران، انتشارات رسالت قلم، 1377. 

    افتخار زاده، محمود رضا، شعوبیه ناسیونالیسم ایرانی، تهران، دفتر نشر معارف اسلامی، 1376. 

    امینی، تورج، اسنادی از زرتشیان معاصر ایران، تهران، سازمان اسناد ملی ایران، 1380.

    انوری، حسن، فرهنگ بزرگ سخن، ج7، چاپ دوم ،تهران ،1382.

    اوشیدری جهانگیر، دانشنامه مزدیسنا، تهران، نشر مرکز، 1371.

    اون والا، مانک رستم، روایات داراب هرمزد، 1922 م.

    بارتولد، و. و، ترکستان نامه، کریم کشاورز، ج 1، چاپ دوم ،تهران، آگاه، 1366.

    بلاذری، احمد بن یحیی ،  فتوح‏البلدان، محمد توکل، تهران، نقره، 1367.

    بلاذری، احمد بن یحیی ، فتوح البلدان، تصحیح رضوان محمد رضوان، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1978.

    بویس، چکیده­ی تاریخ کیش زرتشت، مترجم همایون صنعتی زاده، تهران، صفی­علیشاه،1377.

    بویس، مری،  زرتشتیان باورها و آداب دینی آن­ها، عسکر بهرامی ،تهران،ققنوس،1385.

    بهار، مهرداد ، ادیان آسیایی، تهران ، چشمه، 1386.

    بهرامیان، علی، صادق سجادی، «ابومسلم خراسانی»، دایره المعارف بزرگ اسلامی ، جلد6، (226-244).

    بیرونی، ابوریحان، آثارالباقیه، اکبر دانا سرشت، چاپ پنجم تهران، امیر کبیر، 1386. 

    پطروشفسکی، ایلیاپاولویچ، اسلام در ایران، کریم کشاورز، پیام 1354.

    ویسپرد، پور داوود، ابراهیم، تهران، اساطیر،1381 .

    یشت ها، پورداود، ابراهیم، تهران ، اساطیر، 1377.

    تاریخ سیستان، تصحیح محمد تقی بهار، تهران، موسسه خاور، 1314.

    تفضلی، احمد، «ابالیش»، دایره المعارف بزرگ اسلامی، جلد دوم، (ص342)

    تفضلی، احمد، تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، به کوشش ژاله آموزگار، چاپ ششم، تهران، انتشارات سخن، 1389.

    تفضلی، احمد، مینوی خرد، تهران، توس ، 1380.

    جاحظ، ابوعثمان، الحیوان، ج 2، حققه فوزی عطوی بیروت، دارصعب، الطبعه، 1982.

    جعفریان، رسول، از پیدایش اسلام تا ایران اسلامی،تهران، کانون اندیشه جوان، 1381.

    چوکسی، جمشید، ستیز و سازش ، نادر میر سعیدی ، تهران ، ققنوس، 1381.

    حمزه اصفهانی، حمزه بن حسن، تاریخ پیامبران و شاهان (تاریخ سنی ملوک الارض و الانبیاء)، تهران، امیر کبیر، 1367.

    وندیداد، دارمستر، ژام،  موسی جوان، تهران، دنیاب کتاب ، 1382.

    دانشمند، پارسا، «خویشکاری موبدان در آتشکده»، مجله فروهر، سال چهارم، فروردین و اردیبهشت (صص26-28) 1368.

    دریایی تورج، سقوط ساسانیان: فاتحین خارجی، مقاومت داخلی و تصویر پایان جهان، منصوره اتحادیه، تهران،نشر تاریخ ایران،1383.

    دوستخواه، جلیل، اوستا کهن ترین سرودهای ایرانیان ، ج2، چاپ دوم، مروارید ، 1374.

    زند بهمن یشت، راشد محصل، محمد تقی، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1370.

    گزیده های زاد اسپرم، راشد محصل، محمد تقی، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1366.

    ورزیدگی های زاداسپرم، راشد محصل، محمد تقی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1389.

    دینکرد هفتم، راشد محصل، محمدتقی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1389.

    رضازاده لنگرودی، رضا، جنبشهای اجتماعی در ایران پس از اسلام، تهران، فرهنگ نشر نو، 1385.

    ریچارد. و، بولت، گروش به اسلام در قرون میانه، محمد حسین وقار، چاپ اول، تهران، نشر تاریخ ایران، ۱۳۶۴.

    زرین کوب، عبدالحسین،  تاریخ ایران بعد  از اسلام، تهران، امیرکبیر، 1368.

    زرین کوب، عبدالحسین، تاریخ ایران باستان4 تاریخ سیاسی ساسانیان، چاپ دوم، تهران، انتشارات سمت ،1381.

    زرین کوب، عبدالحسین، دو قرن سکوت، تهران، سخن،1384.

    زرین­کوب، کارنامه اسلام، چاپ هشتم ، تهران، امیر کبیر، 1380. 

    ارداویراف­نامه، ژینیو فیلیپ، ژاله آموزگار، تهران، انتشارات معین- انجمن ایرانشناسی فرانسه، 1372.

    شاکد، شائول، از ایران زردشتی تا اسلام، مرتضی ثاقب­فر، تهران، ققنوس، 1381.

    شایگان، داریوش، ادیان و مکتبهای فلسفی هند، تهران، امیرکبیر 1362.

    شهرستانی، ملل و نحل، جلالی نایینی ،جلد اول چاپ 5، تهران، 1384.

    شهمردان، رشید، تاریخ زرتشتیان فرزانگان زرتشتی، تهران، انتشارات فروهر،1363.

    شهیدی، سیدجعفر، تاریخ تحلیلی اسلام ، تهران، مرکز دانشگاهی، 1362.

    صابری، حسین، تاریخ فرق اسلامی ، ج2، چاپ3، تهران،  سمت، 1386.

    صد در نثر و صد در بندهش، به کوشش ب. ن. دابار، بمبئی 1909م.

    صدر حاج جوادی، احمد،  دایره المعارف تشیع، تهران، نشر شهید سعید مجتبی، 1375.

    صدیقی، غلامحسین، جنبش‌های دینی ایرانی در قرنهای دوم و سوم هجری، تهران، پاژنگ، 1372.

    طبرسى، احمد بن على الإحتجاج على أهل اللجاج (للطبرسی) ، جعفرى، چاپ اول، تهران، 1381.

    طبری، محمد بن جریر، تاریخ بلعمی، ابوعلی بلعمی ، تصحیح ملک الشعرای بهار،گردآورنده محمد پروین گنابادی، تهران، هرمس، 1386

    عالیخانی، بابک،  بررسی لطایف عرفانی در نصوص عتیق اوستایی ، تهران ، هرمس، 1379.

    عالیخانی،بابک، « دین زرتشتی از نظر گاه جاویدان خرد»، خرد جاویدان، دانشگاه تهران.

    عریان، سعید، راهنمای کتیبه­های ایرانی میانه، تهران، پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، 1382.

    فرای، ریچارد، عصر زرین فرهنگ ایران،  مسعود رجب نیا، تهران، سروش 1375.

    فرای، ریچارد، میراث باستانی ایران، مسعود رجب نیا، تهران، علمی و فرهنگی 1377.

    فرخزادان،آذرفرنبغ، روایت آذر فرنبغ فرخزادان، حسن رضایی باغ بیدی،تهران، مرکزدایره­المعارف بزرگ اسلامی،1384.

    فرخزادان،آذرفرنبغ، ماتیکان گجستگ ابالیش، ابراهیم میرزای ناظر، تهران، هیرمند، 1376.

    فَرنبَغ­دادگی، بندهش، مهرداد بهار، چاپ سوم، تهران، توس، 1385.

    فضیلت، فریدون، دینکرد کتاب سوم، تهران، فرهنگ دهخدا ، 1381.

    فکری، کتایون، «وظایف دین مردان در ایران باستان»، مجله پژوهشهای تاریخی ، شماره 1 ، دانشگاه اصفهان، بهار 1388.

    قمی، حسن بن محمد بن حسن؛ تاریخ قم، حسن بن علی بن حسن عبدالملک قمی، تصحیح و تحشیه از سید جلال­الدین تهرانی، تهران، توس، 1361.

    کرباسیان، ملیحه، زنجانی اصل، محمد، کشاکش های مانوی-مزدکی در ایران عصر ساسانی ، تهران، اختران، 1384.

    کریستن­سن، آرتور، ایران در زمان ساسانیان، رشید یاسمی، ویراسته­ حسن رضایی باغ­بیدی، چاپ پنجم، تهران: صدای معاصر، 1385.

    کریستین سن،آرتور، سلطنت قباد و ظهور مزدک، احمد بیرشک، تهران، طهوری، 1374.

    کلیما، اوتاکار، تاریخچه مکتب مزدک، جهانگیر رشاد فکری، تهران، توس، 1371.

    کلیما، اوتاکر، تاریخ جنبش مزدکیان، جهانگیر فکری رشاد، تهران، توس ، 1386.

    کلینى، محمد بن یعقوب، گزیده کافى، محمد باقر بهبودى، چاپ اول، تهران، مرکز انتشارات علمى و فرهنگی، 1363.

    گردیزی، ابوسعید عبدالحی، زین الاخبار (تاریخ گردیزی)، چاپ اول ،تهران، دنیای کتاب، 1363.

    محمدزاده، مرضیه، «غلات»، دایره المعارف تشیع، جلد 12، (صص119-122).

    شایست ناشایست مزداپور، کتایون، تهران، موسسه مطالغات و تحقیقات فرهنگی ، 1369.

    مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین، التنبیه و الاشراف، ابوالقاسم پاینده، تهران، علمی و فرهنگی، 1365.

    مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب، ابوالقاسم پاینده، تهران، وزارت فرهنگ و آموزش عالی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1365.

    مسکویه، تجارب‏الأمم، ابوالقاسم امامی، تهران، انتشارات سروش، 1366.

    مشکور، محمد جواد، گفتاری درباره دینکرد، تهران، بی­تا، 1325. 

    معیری، هایده، مغان در تاریخ باستان، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ، 1381.

    مفتخری، حسین، «اوضاع سیاسى مذهبى ایران در آستانه ظهور اسلام»، فصلنامه تخصصی تاریخ اسلام، سال سوم، تابستان 1381،(صص81-100)

    مفتخری، حسین، «جامعه­ی ایرانی در مواجهه با اعراب مسلمان»، فصلنامه تاریخ اسلام، سال چهارم، زمستان 1382 ،(صص5-32)

    مفضل بن عمر، توحید مفضل، محمد باقر بن محمد تقى مجلسى، تهران، چاپ اول، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، 1379.

    ممتحن، حسینعلی، نهضت شعوبیه، تهران،انتشارات باورداران، 1368.

    منتظری، سید سعیدرضا، زندیق و زنادیق، قم، دانشگاه ادیان و مذاهب،1389.

    موحیان عطار، علی {ویراستار}، گونه شناسی اندیشه منجی موعود در ادیان، چاپ اول، قم، دانشگاه ادیان و مذاهب، 1389.

    نرخشی، ابوبکر محمد بن جعفر، تاریخ بخارا، تهران، توس، 1363.

    نوبختی ، فرق الشیعه ، محمد جواد مشکور ، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، 1353.

    نولدکه، تئودور، تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان، عباس زریاب، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1378.

    وندیداد، هاشم رضی، تهران، فکر روز، 1376.

    هینلز، جان، شناخت اساطیر ایران، ژاله آموزگار- احمد تفضلی، چاپ ششم، نشر چشمه، تهران، پاییز 1379.

    یارشاطر، احسان و دیگران،تاریخ ایران، حسن انوشه، چاپ دوم، تهران، امیرکبیر،1380.

    یارشاطر، احسان، حضور ایران در جهان اسلام، فریدون مجلسی، تهران، مروارید، 1381. 

    یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان ، علینقی منزوی، تهران، سازمان میراث فرهنگی کشور،1380.

    یوسفی، غلامحسین، ابومسلم سردار خراسان، تهران،کتاب­های جیبی، 1344.

     

    Kreyenbroek,Philip,G,  “The Zoroastrian Priesthood after the Fall of the Sasanian Empire,” in Philippe Gignoux, ed., Transition Periods in Iranian History, Actes du Symposium de Fribourg-en-Brisgau, Louvain, 1987.

    Kreyenbroek,Philip,G,  “Herbad” in encyclopeadia  iranica.  routledge and kegan Vol  12 , pp226-227   .

    Kreyenbroek,Philip,G, On the Concept of Spiritual Authority in Zoroastrianism , JSAI 17, dehli 1985 .   

    Dhabhar, B, sadder nasr and sadder bundehesh, the Trustees of the parsee punchayet funds and properties. 1990

    Mackenzie, D,N. A concise Pahlavi Dictionary, London, oxford university press, 1971.

    Mādigān ī Hazār Dādistān (The Book of a Thousand Judgements), ed. By A. Perikhanian, tr. Nina Garsoϊan, Persian Heritage Series no 39, Mazda Publishers and Bibliotheca Persica, Costa Mesa and New York, 1997.

    West, E.W.{translated},  Epistles of Manuščihr, The Sacred Books of the East, volume 18, Pahlavi Texts, Part II, Oxford, 1882.

    Modi, J.J. The Religious Ceremonies and Customs of the Parsees, Bombay, 1922.

    West ,E.w,  phlavi text, Ed. by Max muller, delhi,1993.

     


موضوع پایان نامه بررسی دین یاری زرتشتی در دوران گذار ( از ورود اسلام به ایران تا انقراض عباسیان), نمونه پایان نامه بررسی دین یاری زرتشتی در دوران گذار ( از ورود اسلام به ایران تا انقراض عباسیان), جستجوی پایان نامه بررسی دین یاری زرتشتی در دوران گذار ( از ورود اسلام به ایران تا انقراض عباسیان), فایل Word پایان نامه بررسی دین یاری زرتشتی در دوران گذار ( از ورود اسلام به ایران تا انقراض عباسیان), دانلود پایان نامه بررسی دین یاری زرتشتی در دوران گذار ( از ورود اسلام به ایران تا انقراض عباسیان), فایل PDF پایان نامه بررسی دین یاری زرتشتی در دوران گذار ( از ورود اسلام به ایران تا انقراض عباسیان), تحقیق در مورد پایان نامه بررسی دین یاری زرتشتی در دوران گذار ( از ورود اسلام به ایران تا انقراض عباسیان), مقاله در مورد پایان نامه بررسی دین یاری زرتشتی در دوران گذار ( از ورود اسلام به ایران تا انقراض عباسیان), پروژه در مورد پایان نامه بررسی دین یاری زرتشتی در دوران گذار ( از ورود اسلام به ایران تا انقراض عباسیان), پروپوزال در مورد پایان نامه بررسی دین یاری زرتشتی در دوران گذار ( از ورود اسلام به ایران تا انقراض عباسیان), تز دکترا در مورد پایان نامه بررسی دین یاری زرتشتی در دوران گذار ( از ورود اسلام به ایران تا انقراض عباسیان), تحقیقات دانشجویی درباره پایان نامه بررسی دین یاری زرتشتی در دوران گذار ( از ورود اسلام به ایران تا انقراض عباسیان), مقالات دانشجویی درباره پایان نامه بررسی دین یاری زرتشتی در دوران گذار ( از ورود اسلام به ایران تا انقراض عباسیان), پروژه درباره پایان نامه بررسی دین یاری زرتشتی در دوران گذار ( از ورود اسلام به ایران تا انقراض عباسیان), گزارش سمینار در مورد پایان نامه بررسی دین یاری زرتشتی در دوران گذار ( از ورود اسلام به ایران تا انقراض عباسیان), پروژه دانشجویی در مورد پایان نامه بررسی دین یاری زرتشتی در دوران گذار ( از ورود اسلام به ایران تا انقراض عباسیان), تحقیق دانش آموزی در مورد پایان نامه بررسی دین یاری زرتشتی در دوران گذار ( از ورود اسلام به ایران تا انقراض عباسیان), مقاله دانش آموزی در مورد پایان نامه بررسی دین یاری زرتشتی در دوران گذار ( از ورود اسلام به ایران تا انقراض عباسیان), رساله دکترا در مورد پایان نامه بررسی دین یاری زرتشتی در دوران گذار ( از ورود اسلام به ایران تا انقراض عباسیان)

پايان نامه براي دريافت درجه کارشناسي ارشد گروه صنايع دستي مهر 1392 چکيده: اسطوره روايتگر رويدادي است که بشريت از طريق تمسک به آن به رفع بيگانگي از پديده هاي طبيعي پيرامون خود مي پردازد. ا

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.Sc) گرایش: نقاشی فصل اول: کلیات طرح مقدمه سرعت دقیق نور ۲۹۹۷۹۲۴۵۸ متر در ثانیه است. یُدَبِّرُ الْأَمْرَ مِنَ السَّماءِ إِلَى الْأَرْضِ ثُمَّ یَعْرُجُ إِلَیْهِ فِی یَوْمٍ کَانَ مِقْدَارُهُ أَلْفَ سَنَهٍ مِمَّا تَعُدُّونَ (سوره­ی سجده، آیه­ی ۵) «خدا مسائل زمین را از فضا اداره می­کند و بعدها (اوامر وی) در شبانه­روز معادل هزارسالی که شما ...

پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد در رشته‌ی مهندسی مکانیک (طراحی کاربردی) چکیده دینامیک و کنترل فازی تطبیقی مد لغزشی زمان محدود روبات موازی هگزا با استفاده از خطای همزمان سازی توسعه و افزایش تولید صنایع و در پی آن رشد اقتصادی و اجتماعی یک جامعه در قرن جدید، با خودکار کردن روندهای تولید گره خورده است. روبات ها یکی از اجزای اصلی خودکار ساختن صنایع می باشند. پس از استفاده فراوان از روبات ...

پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد رشته روان­شناسی عمومی چکیده: هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین سبک های ابراز هیجان و سبک اسناد کنترل در خشونت های خانگی علیه زنان با نقش کلیشه های جنسیتی بود. جامعه آماری شامل کلیه زنان مراجعه کننده به پزشکی قانونی استان البرز در شهر کرج در بهار1393 که علت مراجعه شان ضرب و شتم از سوی شوهر بود، که از این تعداد به 100 نفر پرسشنامه داده شد ...

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد(M.A) گرایش: مدیریت سیستم های اطلاعاتی چکیده یکی از روندهای مهم کسب وکار و مدیریت در قرن 21 که از اواسط دهه 90 به طور جدی مطرح شده است، تمرکز بر معنویت کارکنان در سازمان ها می باشد. پایبندی خدمتگزاران بخش عمومی به اخلاقیات و تبلور این تعهد در رفتارهای آنها، موجب توسعه سرمایه اجتماعی می شود؛ یعنی مدیرانی که اصول اخلاقی را در عملکردها ...

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد رشته مهندسی کشاورزی گرایش گیاهان داروئی چکیده ماریتیغال ( Silybum marianum L.)از خانواده کاسنی (Asteraceae) گیاهی دارویی، علفی و یکساله است که در نقاط مختلف ایران به صورت وحشی یافت میشود. مواد مؤثره دانه های گیاه ماریتیغال از نوع فلاونولیگنان ها هستند که این مواد5/1تا3 درصدوزن دانه ماریتیغال راتشکیل می دهند. مهمترین فلاونوئیدهای موجود در ...

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.Sc.) در رشته مهندسی علوم و صنایع غذایی گرایش میکروبیولوژی مواد غذایی چکیده یکی از راهکارهای موثر در بهبود کیفیت نان و فرآورده های پخت، بهینه سازی شرایط تخمیر محصول است. تخمیر مناسب علاوه بر افزایش ارزش تغذیه ای نان، باعث بهبود خواص رئولوژیکی خمیر و نیز ویژگی های حسی و ماندگاری محصول نهایی می شود. در همین رابطه انتخاب سویه مخمری مناسب، ...

چکیده این تحقیق به منظور بررسی مشخصات جذب فلزات کبالت، کادمیم و نیکل با استفاده از پوست لیمو انجام پذیرفته است. اثر پارامتر­های مختلف نظیرpH محلول، میزان جاذب، زمان تماس و دما بر فرآیند جذب مورد بررسی قرار گرفت و شرایط عملیاتی بهینه جذب هر عنصر بر روی جاذب زیستی مشخص گردید. مقادیر تعادلی جذب با مدل­های ایزوترم لانگمویر، فرندلیچ، تمکین وD-R مورد بررسی قرار گرفتند و پارامترهای هر ...

پايان نامه مقطع کارشناسي رشته مديريت آموزشي سال 1388 عنوان تحقيق       بررسي تأثير نگرش ديني ( مثبت و منفي ) بر تفکر انتقادي دانشجويان رشت? علوم تربيتي دانشگاه

پایان‌نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته روان‌شناسی (M.A) گرایش: عمومی چکیده تحقیقات درزمینه رابطه مذهب و سلامت، اغلب بیانگر رابطه­ای مثبت بین این دو متغیر بوده است افرادی که احساس کفایت اجتماعی و مذهبی در آن‌ها ضعیف است، برای فرار از اضطراب اجتماعی به مواد مخدر روی می‌آورند و آسیب‌پذیرند. از طرف دیگر اعتیاد با از بین بردن ارزش‌های اخلاقی، انسانی و مذهبی و دور کردن ...

ثبت سفارش