پایان نامه تکثیر جمعیت در فقه اسلامی (مبانی و سیاست‌ ها)

word 240 KB 32699 64
مشخص نشده کارشناسی ارشد حقوق و فقه
قیمت قبل:۶۱,۷۰۰ تومان
قیمت با تخفیف: ۲۲,۸۰۰ تومان
دانلود فایل
  • بخشی از محتوا
  • وضعیت فهرست و منابع
  • پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مذاهب فقهی

     

    چکیده

    بررسی دیدگاه اسلام، درباره جمعیت و سیاست های جمعیتی یکی از موضوعات ضروری و با اهمیت در جوامع اسلامی می باشد. از آنجا که در مباحث جمعیت شناسی، چهار نظریه کلی نظریه کاهش جمعیت، نظریه افزایش جمعیت، نظریه جمعیت ثابت و نظریه جمعیت مطلوب   درباره جمعیت و سیاست های جمعیتی وجود دارد برخی اصل اولیه در سیاست های جمعیتی در فقه اسلامی را سیاست افزایش جمعیت دانسته و معتقدند به دلیل مطلوبیت استیلاد و افزایش نسل مسلمانان، این سیاست دارای مطلوبیت ذاتی می باشد  و بر همین اساس سعی بر استخراج حکم و ادله فقهی سیاست تکثیر جمعیت نموده اند. البته این نظریه دارای چالشها و آسیب هایی نیز می باشد که بزرگترین چالشهای موجود در مقابل این نظریه، سیاست "کنترل جمعیت" و "تنظیم خانواده" بوده و آسیب های اقتصادی و فرهنگی نیز برای آن وجود خواهد داشت.

     

    کلید واژه: سیاست های جمعیتی، استیلاد، عزل، اخصاء

     

    مقدمه

    جمعیت و ابعاد آن، نقطه مرکزی هر نظام اجتماعی محسوب می شود. به همین خاطر یکی از مباحث مهمی که در جوامع انسانی به عنوان متغیر اساسی در مسائل سیاسی و اقتصادی مطرح می گردد، موضوع جمعیت و سیاست های جمعیتی است.

    تحولات جمعیتی، تقریباً تمام جنبه های زندگی انسان و جهان پیرامون انسان را تحت تاثیر قرار می دهد. و اثرات متعددی بر خرده نظام های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی وارد کرده و منشا تحولات چشمگیری در این حوزه ها می گردند.

    این موضوع زمانی اهمیت بیشتری پیدا می کند که از نگاه دینی و فقهی بدان نگریسته شود. و به عنوان اصلی از اصول سیاست های جمعیتی از سوی دولت های مسلمان و حکومتهای دینی پذیرفته شود.

    حال با توجه به نظریات جمعیت شناسی نظریه افزایش جمعیت، نظریه کاهش جمعیت، نظریه جمعیت ثابت و نظریه جمعیت مطلوب که وجود دارد اکثر صاحب نظران، همه ادیان الهی به ویژه دین اسلام را طرفدار افزایش جمعیت و مشوق فرزندآوری زیاد قلمداد می کنند.

    عموماً نوع اظهارنظرهایی که درباره مسئله مذکور صورت گرفته است چندان عنایتی به طریقه استنباط فقهی مسئله نداشته و نوعاً مسئله از زاویه مصالح اجتماعی مسلمین مورد توجه قرار گرفته است.

    از این رو سعی بر آن است که در این نوشتار ضمن بررسی دقیق حکم و ادله فقهی سیاست تکثیر جمعیت، این مسئله را از دیدگاه فقهی بررسی نموده و نظر فقه اسلامی را در خصوص این موضوع به شکل واضح و مبرهن به دست آورد.

     

    در این فصل، سعی بر آن است تا کلیاتی درباره رساله و چگونگی انجام تحقیق ارائه شود.

    1- تعریف و تبین موضوع

    یکی از بنیان های اصلی هر جامعه ای، جمعیت آن جامعه است. زیرا جمعیت یک جامعه مقوم و عامل رشد، پویایی و بالندگی آن جامعه می باشد. از این رو داشتن جمعیت حداکثری با توجه به امکانات و شرایط موجود  آرمان هر جامعه ای بخصوص جوامع اسلامی بوده و سیاستهای جمعیتی جوامع اسلامی به دنبال ایجاد چنین جمعیتی است.

    یکی از ارکان های موثر در اتخاذ سیاستهای جمعیتی در جوامع اسلامی، سیاستهای جمعیتی اتخاذ شده از سوی فقه اسلامی است. زیرا که تنظیم خانواده و مسئله جمعیت یکی از مسائل مطروحه در فقه اسلامی می باشد و برخی معتقدند با توجه به آنچه که از متون اسلامی به دست می آید اصل اولیه در مساله جمعیت، مطلوبیت ذاتی افزایش موالید از دیدگاه فقه اسلامی است. یعنی آنکه اصل اولیه سیاستهای جمعیتی در فقه اسلامی، سیاست تکثیر جمعیت بوده و افزایش جمعیت بنابر عنوان اولی دارای مطلوبیت می باشد و تنها بنابر اقتضاء ضرورت و مصلحت می توان حکم به تحدید و کاهش جمعیت نمود. از این رو آنچه که در این خصوص دارای اهمیت بحث و بررسی می گردد موضع گیری قوانین فقهی در قبال ضرورت کاهش و یا افزایش موالید در جوامع اسلامی می باشد.

    لذا در این پژوهش سعی بر آن است تا حکم و ادله فقهی سیاست تکثیر جمعیت در جوامع اسلامی مورد بحث و بررسی دقیق تری قرار گرفته و در نهایت مشخص گردد که موضع گیری فقه اسلامی در قبال سیاست تکثیر جمعیت مسلمانان چگونه و به چه شکل می باشد.

     

     

     

     

    -2ضرورت و اهمیت موضوع

    از آنجا که تا کنون کمتر به مسئله افزایش جمعیت پرداخته شده بلکه همواره پژوهش ها و تحقیقات در راستای کنترل جمعیت و تنظیم خانواده صورت گرفته، از این رو پرداختن به این موضوع با توجه به اوضاع و شرایط کنونی جوامع اسلامی امری مهم و ضروری به نظر می آید.

    در واقع نیاز است تا بار دیگر حکم و ادله فقهی موجود درخصوص سیاست تکثیر جمعیت مورد بازنگری قرار گرفته و به مبانی آن به شکل مبسوط پرداخته شود.

    3-هدف تحقیق

    بحث های آثار پیشین عمدتا در حوزۀ ضرورت کاهش یا کنترل جمعیت به معنای کاهش یا توقف بوده است در حالی که این رساله قصد دارد سیاست تکثیر را در فقه بررسی کند؛ پژوهشی که تا کنون به صورت جدی انجام نشده است.

    4-پیشینه تحقیق

    جمعیت و مسائل مرتبط با آن همچون ازدواج و توالد از جمله مسائلی است که از دیرباز مورد توجه علما و فقهای اسلامی بوده است. به گونه ای که در تمام کتب فقهی و روایی قدما، ابوابی همچون باب النکاح و یا احکام الاولاد و غیره به وضوح مشاهده می گردد. البته برخی از اندیشمندان اسلامی همچون ابن خلدون هم بوده اند که به دور از رویکرد فقهی و روایی با نگاهی جامعه شناسانه به این قضیه نگریسته اند.

    امروزه نیز اندیشمندان اسلامی با درک اهمیت این مسئله، بخصوص با پیشرفته تر شدن جوامع و به وجود آمدن برخی از مسائل مستحدثه، در خصوص بحث جمعیت و کنترل آن، کتب و مقالاتی در داخل و خارج کشور همچون؛ اسلام و مسئله تنظیم خانواده از محمدرضا تدین، کنترل جمعیت از حسین نوری همدانی، تنظیم خانواده از دیدگاه فقه امامیه ازجمشید جعفر پور، تاثیر آموزه ها و فتاوای شیعی در رشد و کنترل جمعیت ازمحمد ولی علیئی و کتبی همچون رساله نکاحیه از  محمدحسین حسینی طهرانی و  کنترل جمعیت از دیدگاه اسلام از فرج الله نادری در داخل و نگاشته هایی مانند  تحدید النسل و تکثیره و مدی سلطه الدوله فی منع الانجاب از حاتم امین محمد عباده و یا تنظیم النسل از محمد ابوزهره  در خارج از کشور به رشته تحریر در آمده اند اما  در اکثر این منابع همانطور که از نام آنها نیز پیداست بیشتر به ضرورت کاهش جمعیت  و جائز بودن یا نبودن روش های کنترل جمعیت و پیشگیری از بارداری، پرداخته شده است در حالیکه سعی بر آن است تا در این پژوهش سیاست تکثیرجمعیت و حکم و ادله آن در فقه اسلامی به شکل کلی و کلان، بحث و بررسی گردد.

    5-سوالات اصلی و فرعی

    سئوال اصلی:

    موضع سیاست تکثیر جمعیت در فقه اسلامی چیست و مبانی آن کدام است؟

    سئوال‌های فرعی:

    منظور از جمعیت و سیاست جمعیتی چیست؟

    علل مطلوبیت ذاتی سیاست تکثیر جمعیت چیست؟ و حکم و ادله آن چه می باشد؟

    مهمترین چالشها و آسیب های سیاست تکثیر جمعیت چیست؟

    6-فرضیه تحقیق

    سیاست افزایش جمعیت در اسلام دارای مطلوبیت ذاتی است.

    7-امتیاز تحقیق

    امتیاز این پژوهش آن است که با توجه به بررسی منابع فقهی مشخص گردید که تا کنون منبع مستقلی به بررسی فقهی سیاست تکثیر جمعیت نپرداخته است. بلکه در  اکثر منابعی که به نوعی به موضوع جمعیت و ابعاد فقهی آن پرداخته شده با مفروض دانستن مطلوبیت سیاست افزایش جمعیت بنابر عنوان اولی، به بررسی حکم ثانویه آن توجه شده است.

    8-ساختار تحقیق

    پژوهش حاضر مشتمل بر چهار فصل است.

    فصل اول، بیان کلیاتی درباره چگونگی انجام تحقیق می باشد.

    فصل دوم، که در آن موضوع جمعیت شناسی و سیاست های جمعیتی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و مسائل مربوط آن طرح و بیان گردیده است که البته بیشتر ناظر بر مباحث جمعیت شناسی می باشد.

    فصل سوم، در این فصل ابتدا علل مطلوبیت ذاتی سیاست تکثیر جمعیت مورد بررسی قرار می گیرد سپس حکم و ادله فقهی این سیاست جمعیتی به شکل مبسوط بیان می گردد.

    فصل چهارم و آخرین فصل در این پژوهش که در آن به سیاست کاهش جمعیت و تنظیم خانواده به عنوان مهمترین چالشهای مقابل سیاست تکثیر جمعیت پرداخته می شود و در پایان نیز با نگاهی آسیب شناسانه به این سیاست برخی از آسیب های اقتصادی و فرهنگی آن بحث و بررسی می گردد.

    9-محدودیت ها و مشکلات تحقیق

    مهمترین مشکل و محدودیت در انجام این پژوهش، فقدان منابع فقهی به روز و کارآمد بود. به گونه ای که در بعضی از موارد هنگام جمع آوری مطالب، پیدا کردن نقطه نظرات فقهی کاری بسیار دشوار و البته گاهی ناممکن بود.

    10-روش تحقیق

    این تحقیق کاربردی بوده و روش آن توصیفی می باشد. اطلاعات به روش کتابخانه ای جمع آوری گردیده یعنی با مراجعه به کتب و مقالات و فیش برداری از آنها، ابتدا به نقل مطالب گردآوری شده از منابع فقهی و روایی پرداخته شده آنگاه به بررسی اقوال و اظهار نظر درباره آنها توجه شده است. البته لازم به ذکر است که در این میان از نرم افزارها نیز برای جمع آوری مطالب استفاده شده است.

    پس از بیان کلیاتی درباره مراحل تدوین و نگارش پایان نامه، ضروری تا تعریفی از مفاهیم مورد استفاده در رساله نیز ارائه شود.

     

     

     

     

     

     

    11- مفاهیم و اصطلاحات

    الف) عزل

    1-در لغت

    عزل در لغت به معنای دور کردن و قرار دادن شیء در جایی دیگر، بازداشتن و بیکار نمودن است. به گونه ای که گفته شده: "العزل فی اللغه إبعاد الشی‌ء و جعله فی ناحیه ، یقال عزله عن کذا نحّاه عنه، و یقال نحَّى الرجلَ عن موضعه، أی صرفه و عزله"[1]

    2-در اصطلاح

    عزل، عنوانی کلی است که برخی مصادیقش در مواردی از فقه، موضوع احکام تکلیفی و یا وضعی قرار می گیرند. در اصطلاح فقهی، عزل یکی از قدیمیترین روش های پیشگیری از بارداری به شماره آمده و عبارت است از: "ریختن منی در خارج از رحم و یا استفاده از وسائل و داروهایی که مانع انعقاد نطفه گردند."[2]

     

    ب) استیلاد

    1-در لغت

    استیلاد در لغت در دو معنا به کار رفته است. یکی، استعداد باردار کردن و باردار شدن و دیگری باردار شدن کنیز از مولا می باشد. و به همین خاطر گفته شده: "مصدر استولد، یقال الرجل استولد المرأه أی أحبلها فالاستیلاد هو الاحبال"[3]

    2-در اصطلاح

    استیلاد در اصطلاح فقهی به همان معانی لغوی خویش به کار رفته است. استیلاد به معناى نخست استعداد باردار کردن و باردار شدن ، شامل مرد و زن آزاد و برده مى‌شود و احکام آن در باب نکاح آمده است. و به معناى دوم باردار شدن کنیز از مولا خود، بابى از ابواب فقه است و از آن در این باب و نیز باب‌هاى تجارت، وصیّت، طلاق، ارث و قصاص به مناسبت سخن رفته است.[4]

    آنچه که در این رساله مورد نظر می باشد، معنای نخست آن یعنی مطلق استعداد باردار کردن و باردار شدن می باشد.

    ج) اخصاء

    1-در لغت

    اخصاء در لغت یعنی اخراج بیضتین، و به همین خاطر گفته شده: "الخَصِىُّ: من سُلَّت خصیتاه و نُزعتا، من قولهم: خَصِیتُ العبدَ أَخْصِیهِ خِصاءً بالکسروالمدّ: سللت خصییه"[5]

    2-در اصطلاح

    در اصطلاح فقهی، اخصاء در معنای لغوی خویش به کار رفته و فقها آن را در همان معنای لغویش استعمال نموده اند. گفته شده، اخصاء این است که بیضتین خارج شود. خصاء یکی از عیوبی است که موجب فسخ نکاح می شود به شرط آنکه قبل از عقد باشد اگر چه بعضی گفته اند اگر بعد از عقد هم بوجود آید موجب فسخ است ولی این قول مورد قبول نیست.[6]

  • فهرست:

    فصل اول: کلیات و مفاهیم

    گفتار اول: کلیات.. 2

    1-تعریف و تبیین موضوع. 2

    2-ضرورت و اهمیت موضوع. 3

            3- هدف تحقیق.............................................................................................................3

    4-پیشینه تحقیق. 3

    5-سؤالات تحقیق. 4

    الف: سؤال اصلی.. 4

    ب: سؤالات فرعی.. 4

           6-فرضیه تحقیق.............................................................................................................4

          7- امتیاز تحقیق..............................................................................................................4

       8-ساختار تحقیق.................................................................................................................4

    9-محدودیت ها و مشکلات تحقیق.........................................................................................5

    10-روش تحقیق. 5

     

    11-مفاهیم و اصطلاحات

    الف)  مفهوم عزل. 6

    ب) مفهوم استیلاد 7

    ج) مفهوم اخصاء. 8

    فصل دوم: جمعیت شناسی و سیاست های جمعیتی

    گفتار اول: جمعیت  شناسی.. 10

    1-تعریف جمعیت.. 14

    2-نظریات جمعیت شناسی.. 15

    2-1)نظریه افزایش جمعیت.. 15

    2-2)نظریه کاهش جمعیت.. 18

    2-3)نظریه جمعیت ثابت.. 22

    2-4)نظریه جمعیت متناسب و مطلوب.. 24

    3- بررسی نظریه های جمعیت شناسی از منظر فقه اسلامی   25

    4-نظریه جمعیتی مورد نظر در فقه اسلامی.. 26

    گفتار دوم: سیاست های جمعیتی.. 30

    1-زمینه پیدایش سیاست های جمعیتی.. 31

    2-تاریخچه سیاست های جمعیتی.. 32

    2-1)سیاست های جمعیتی در گذشته. 32

    2-2)سیاست های جمعیتی در عصر جدید. 34

    3-اهداف سیاست های جمعیتی.. 36

    3-1)ایجاد دگرگونی در اندازه جمعیت.. 39

    3-2)ایجاد دگرگونی در ترکیب یا خصوصیات جمعیت.. 40

    3-3)ایجاد دگرگونی در توزیع یا پراکندگی جمعیت.. 41

    4-انواع سیاست های جمعیتی.. 43

    4-1)سیاست های جمعیتی مستقیم و غیر مستقیم.. 43

    4-2 سیاست های جمعیتی کمی و کیفی.. 44

    4-3)سیاست های جمعیتی خرد و کلان. 45

    فصل سوم: مطلوبیت ذاتی سیاست تکثیر جمعیت و حکم و ادله آن در فقه اسلامی

    گفتار اول: مطلوبیت ذاتی سیاست تکثیر جمعیت.. 49

    1-علل مطلوبیت ذاتی سیاست تکثیر جمعیت.. 52

    1-1)مطلوبیت استیلاد و تکثیر ولد. 52

    1-2)مطلوبیت افزایش نسل مسلمانان. 54

    2-نظرات موافقین سیاست افزایش جمعیت.. 55

    2-1)وسعت در امکانات.. 56

    2-2)استعماری بودن اندیشه کاهش جمعیت.. 57

    2-3)مخالف بودن اندیشه کاهش جمعیت با فلسفه ازدواج در اسلام  59

    گفتار دوم: حکم و ادله سیاست تکثیر جمعیت در فقه اسلامی   62

    1-حکم اولیه تکثیر جمعیت در فقه اسلامی.. 63

    2-ادله تکثیر جمعیت در فقه اسلامی.. 65

    2-1)آیات.. 65

    2-1-1)آیاتی که کثرت اولاد را نعمت الهی می داند. 65

    2-1-2)آیاتی که از کشتن فرزندان به شدت نهی می نماید  66

    2-2)روایات.. 67

    2-2-1)روایاتی که بر انتخاب زن ولود دلالت می کند. 68

    2-2-1-1)روایات شیعه. 68

    2-2-1-2)روایات اهل سنت.. 71

    2-2-2)روایاتی که به خاطر محبوب بودن آوردن فرزند فراوان، امر به ازدواج می کند  73

    2-2-2-1)روایات شیعه. 73

    2-2-2-2)روایات اهل سنت.. 75

    3-مقیدات و مخصصات حکم تکثیر جمعیت.. 76

    3-1)جواز عزل. 77

    3-2)مطلوب نبودن استیلاد از برخی زنان و در برخی شرایط   78

    3-3)مطلوب نبودن تکثیر موالید در صورت بازماندن از امور معنوی  80

    3-4)سهولت کمی عائله. 81

    4-نقد ادله سیاست تکثیر جمعیت.. 83

    5-جمع بندی نظرات موجود درباره حکم تکثیر جمعیت.. 85

    فصل چهارم: چالشها و آسیب های سیاست تکثیر جمعیت

    گفتار اول: چالشهای مقابل سیاست تکثیر جمعیت.. 88

    1-تنظیم خانواده و کنترل جمعیت.. 90

    1-1)تنظیم خانواده. 90

    1-2)کنترل جمعیت.. 90

    2-بررسی فقهی روش های تنظیم خانواده و کنترل جمعیت   92

    2-1)روش های موقت در پیشگیری از بارداری. 93

    2-1-1)پیشگیری از بارداری قبل از انعقاد نطفه. 93

    2-1-2)پیشگیری از بارداری بعد از انعقاد نطفه. 94

    2-1)روش دائمی(عقیم سازی) در پیشگیری از بارداری. 95

    3-حکم فقهی تنظیم خانواده و کنترل جمعیت.. 98

    3-1)حکم فقهی تنظیم خانواده از بعد فردی. 98

    3-2)حکم فقهی کنترل جمعیت از بعد نوعی.. 99

    گفتار دوم: آسیب شناسی سیاست تکثیر جمعیت.. 102

    1-آسیب شناسی سیاست تکثیر جمعیت از بُعد اقتصادی  103

    تاثیر جمعیت بر توسعه اقتصادی. 104

    2-آسیب شناسی سیاست تکثیر جمعیت از بُعد فرهنگی   108

    تأثیر جمعیت بر ساختار فرهنگی.. 108

    نتیجه گیری. 110

    فهرست منابع. 111

    منبع:

    ابن بابویه، محمد بن علی، الخصال، مصحح: علی اکبر غفاری، چاپ اول، قم، جامعه مدرسین، 1362.

    ابن شعبه حرانى، حسن بن على، تحف العقول عن آل الرسول صلى الله علیه و آله، چاپ دوم ، قم، جامعه مدرسین، 1404.

    ابن قدامه، عبدالرحمن بن محمد، الشرح الکبیر، چاپ اول، قم، مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، 1386.

    ابن قدامه، عبدالله بن احمد، المغنی، چاپ اول، بیروت، دارالکتب العربی، بی تا.

    ابن ماجه، محمد بن یزید، سنن المصطفی، تعلیق: محمد فواد عبدالباقی، چاپ اول، بیروت، دار الاحیاء التراث العربی، 1395.

    ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، چاپ اول، بیروت، دارالفکر للطباعه و النشر و التوزیع، 1414.

    ابوداود، سلیمان بن اشعث، صحیح سنن المصطفی، تصحیح: عبدالحمید افندی حجازی، چاپ اول، قاهره، المطبعه التازیه، 1348.

    امانی، مهدی، استقرار هویت، رشد و سیاست جمعیتی ایران، چاپ اول، تهران، انتشارات مرکز تحقیقات، 1355.

    امانی، مهدی، روش های تحلیلی جمعیت شناسی، چاپ اول، تهران، بی نا، 1354.

    ایازی، محمد علی، اسلام و تنظیم خانواده، چاپ سوم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1376.

    بحرانى، یوسف بن احمد بن ابراهیم، الحدائق الناضره فی أحکام العتره الطاهره ، محقق و مصحح: محمدتقی ایروانی سید عبدالرزاق مقرم، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، بی تا.

    بخاری، محمدبن اسماعیل، الجامع صحیح ، چاپ اول، قاهره، محمد علی صبیح و اولاده، 1311.

    بهنام، جمشید، جمعیت شناسی عمومی، چاپ دوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1348.

    بیهقی، احمد بن حسین، السنن الکبری، چاپ اول، حیدر آباد الدکن، المطبعه مجلس دائره المعارف النظامیه، 1344. 

    ترابی، علی اکبر و نعمت الله تقوی، فرهنگ جامعه شناسی، چاپ اول، تبریز، وزارت برنامه و بودجه مرکز آمار ایران، 1362.

    تقوی، نعمت الله، جمعیت و تنظیم خانواده، چاپ هفتم، تبریز، نشر جامعه پژوه و نشر دانیال، 1380.

    تقوی، نعمت الله، مبانی جمعیت شناسی، چاپ اول، تبریز، انتشارات نیما، 1369.

    تمنا، سعید، مبانی جمعیت‌شناسی، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور، 1389.

    جهانفر، محمد، تاریخ نظریه های جمعیتی، چاپ اول، تهران، دانشکده علوم اجتماعی و تعاون، 1354.

    حاکم نیشابوری، محمدبن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، چاپ اول، بیروت، دارالمعرفه ، بی تا.

    حر عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، تحقیق: گروه پژوهش موسسه آل البیت، چاپ اول، قم، موسسه آل البیت، 1409.

    حسینی طهرانی، سید محمد حسین، کاهش جمعیت ضربه ای سهمگین بر پیکر مسلمین، چاپ دوم، مشهد، موسسه ترجمه و نشر دوره علوم و معارف اسلامی، 1425.

    حسینی، حاتم، درآمدی بر جمعیت‌شناسی اقتصادی- اجتماعی و تنظیم خانواده، چاپ سوم، همدان، نشر دانشگاه بوعلی سینا، 1386.

    حکیمی، محمدرضا، الحیاه ، چاپ اول، قم، انتشارات دلیلنا، 1380.

    حلم سرشت، پریوش، جمعیت و تنظیم خانواده، چاپ اول، تهران، انتشارات جهر، 1388.

    حلّى، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى، تبصره المتعلمین فی أحکام الدین، محقق و مصحح: محمد هادی یوسفی غروی، چاپ اول، تهران، مؤسسه چاپ و نشر وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، 1411.

    حلّى، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى، تذکره الفقهاء، محقق و مصحح: گروه پژوهش مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ اول، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، 1414.

    خطیب شربینی، محمد بن احمد، مغنی المحتاج الی معرفه معانی الالفاظ المنهاج، چاپ اول، قم، مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، 1386.

    خمینی، سید حسن، مبانی فقهی تنظیم خانواده، چاپ اول، تهران، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، 1382.

    راسخ، شاپور، نقدی بر جامعه‌شناسی، راهنمای کتاب سال ششم شماره 1و 2، سال 1342.

    سوی، آلفرد، مالتوس و دو مارکس، گرسنگی و جنگ، چاپ اول، ابراهیم صدقیانی، تهران، امیرکبیر، 1357.

    شاطبی، ابراهیم بن موسی،  الموافقات فی اصول الاحکام، تحقیق: محمد محی‌الدین عبدالحمید، چاپ اول، قاهره، مکتبه و مطبعه محمدعلی صبیح و اولاده، ۱۳۴۷.

    شمس الدین سرخسی، محمد بن احمد، المبسوط، چاپ اول، بیروت، دارالمعرفه، 1409.

    طباطبایی، محمد حسین، المیزان، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، چاپ پنجم، قم، جامعه مدرسین حوزه های علمیه قم، 1364.

    طلعتی، محمد هادی، رشد جمعیت، تنظیم خانواده و سقط جنین، چاپ اول، قم، بوستان کتاب، 1383.

    طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن، الخلاف، محقق و مصحح: علی خراسانی و دیگران، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1407.

    عاملی، سید جواد بن محمد حسینی، مفتاح‌الکرامه فی شرح قواعد العلامه، محقق و مصحح: محمدباقر خالصی، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۹.

    عاملی، شیخ زین الدین، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه ، مصحح: حسن قاروبی، چاپ ششم، قم، انتشارات دارالتفسیر، 1426.

    عاملى کرکى، على بن حسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد، محقق و مصحح: گروه پژوهش مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ دوم، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، 1414.

    فیض کاشانى، محمد محسن ابن شاه مرتضى، مفاتیح الشرائع، چاپ اول، قم، انتشارات کتابخانه آیه الله مرعشى نجفى، بی تا.

    فیض، علیرضا، مبادی فقه و اصول، چاپ هفدهم، قم، دارالفکر، 1369.

    القادری، عبدالله بن احمد، الاسلام و ضرورات الحیاه ، چاپ اول، جده، دارالمجتمع، 1410.

    قرطبی، ابن رشد، بدایه المجتهد و نهایه المقتصد، چاپ اول، قم، مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، 1386.

    قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن، چاپ اول، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1389.

    کاظمی پور، شهلا، مبانی جمعیت شناسی، چاپ اول، تهران، مرکز مطالعات و پژوهش های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه، 1383.

    کتابی، احمد، نظریات جمعیت شناسی، چاپ اول، تهران، اقبال، 1363.

    کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: پژوهشگران مرکز تحقیقات دارالحدیث، چاپ اول، تهران، دارالحدیث للطباعه و النشر، 1429.

    کوفی، محمد بن محمد اشعث، الجعفریات (الأشعثیات)، چاپ اول، تهران، مکتبه النینوى الحدیثه ، بى تا.

    لهسایی زاده، عبدالعلی فیندلی، برنامه ریزی مهاجرت های داخلی، چاپ اول، شیراز، انتشارات نوید، 1372.

    مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار الجامعه لدرر الاخبار الائمه الاطهار، چاپ اول، بیروت، موسسه الطبع و النشر، 1410.

    محدث نورى، میرزا حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، محقق و مصحح: گروه پژوهش مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ اول، بیروت - لبنان، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، 1408.

    مشکینی، علی، اصطلاحات الاصول، چاپ دوم، قم، چاپ حکمت، 1348.

    مظفر، محمد رضا، اصول فقه، ترجمه و شرح: علی محمدی، چاپ نهم، قم، دارالفکر، 1369.

    معزی، اسدالله، مبانی جمعیت شناسی، چاپ اول، تهران، موسسه انتشارات آوای نور، 1371.

    مفید، محمّد بن محمد بن نعمان عکبرى، المقنعه ، چاپ اول، قم، کنگره جهانى هزاره شیخ مفید،1413.

    موسوی خمینی، روح الله، استفتائات حضرت امام خمینی، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1381.

    مومن قمی، محمد، کلمات سدیده فی مسائل جدیده ، چاپ اول، قم، موسسه نشر اسلامی، 1415.

    میرزایی، سید محمد، جمعیت شناسی عمومی، چاپ اول، تهران، دانشگاه شهید بهشتی، 1381.

    نجفی، محمدحسن‌، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، محقق و مصحح: عباس قوچانی و علی آخوندی، چاپ هفتم، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1404.

    نووی، محی الدین، المجموع فی شرح المهذب، چاپ اول، بی جا، دارالفکر، بی تا.

    نیشابوری، مسلم بن حجاج، الجامع الصحیح، چاپ اول، قاهره، موسسه الطباعه لدرر التحریر، 1334.

    نیک خلق، علی اکبر، مبانی جمعیت شناسی، چاپ اول، تهران، بهینه، 1379.

    مقالات و پایان نامه:

     

    ابوزهره، محمد، "تنظیم النسل"، نشریه الازهر، سال37، محرم 1385، جزء 1، صص 68 – 75.

    تدین، محمدرضا، "اسلام و مسئله تنظیم خانواده"، کلک، ش 57، آذر سال 1373، صص 154-145.

    جعفر پور، جمشید و بردیده، ملاحت، "تنظیم خانواده از دیدگاه فقه امامیه"، نشریه نامه الهیات، ش 10، بهار 1389، صص 48 -29.

    جهاندوست، مسعود، "کنترل جمعیت در جوامع اسلامی از منظر فقه امامیه"، بلاغ مبین، ش32و33، زمستان 91، صص110-87.

    خرازی، سید محسن، "کنترل جمعیت و عقیم سازی"، فقه اهل بیت، سال 6، شماره 21، صص 41 – 69.

    خلجی، حسن رضا، "بررسی تطبیقی مبانی فقهی مسئله تنظیم خانواده"، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، 1377.

    الشربینی، عبدالرحمن، "نحن و تنظیم النسل"، منبر الاسلام، سال22، رمضان 1384، ش 9، ص178-180.

    طاهری، حبیب الله، "تحدید نسل از دیدگاه فقه و حقوق اسلامی"، مجله مجتمع آموزش عالی قم، ش12، سال4، صص 132-103.

    عبدالرحمن البسام، عبدالله، "تنظیم النسل و تحدیده"، مجمع الفقه الاسلامی، ش 5، جزء 1، 1409.

    علیئی، محمد ولی، "تاثیر آموزه ها و فتاوای شیعی در رشد و کنترل جمعیت"، فصلنامه شیعه شناسی، زمستان1384، ش12، سال 3، صص 143-174.

    کریمی، زینب، "تنظیم خانواده و مبانی مشروعیت آن از دیدگاه علمای امامیه"، مباحث بانوان شیعه، پائیز و زمستان1386، ش14و13، صص 302-277.

    مدکور، محمد سلام،"تنظیم النسل من وجهه نظر الشریعه "، القانون والاقتصاد، سال 35، 1965، ش 4، صص 996-973.

    نوری همدانی


موضوع پایان نامه تکثیر جمعیت در فقه اسلامی (مبانی و سیاست‌ ها), نمونه پایان نامه تکثیر جمعیت در فقه اسلامی (مبانی و سیاست‌ ها), جستجوی پایان نامه تکثیر جمعیت در فقه اسلامی (مبانی و سیاست‌ ها), فایل Word پایان نامه تکثیر جمعیت در فقه اسلامی (مبانی و سیاست‌ ها), دانلود پایان نامه تکثیر جمعیت در فقه اسلامی (مبانی و سیاست‌ ها), فایل PDF پایان نامه تکثیر جمعیت در فقه اسلامی (مبانی و سیاست‌ ها), تحقیق در مورد پایان نامه تکثیر جمعیت در فقه اسلامی (مبانی و سیاست‌ ها), مقاله در مورد پایان نامه تکثیر جمعیت در فقه اسلامی (مبانی و سیاست‌ ها), پروژه در مورد پایان نامه تکثیر جمعیت در فقه اسلامی (مبانی و سیاست‌ ها), پروپوزال در مورد پایان نامه تکثیر جمعیت در فقه اسلامی (مبانی و سیاست‌ ها), تز دکترا در مورد پایان نامه تکثیر جمعیت در فقه اسلامی (مبانی و سیاست‌ ها), تحقیقات دانشجویی درباره پایان نامه تکثیر جمعیت در فقه اسلامی (مبانی و سیاست‌ ها), مقالات دانشجویی درباره پایان نامه تکثیر جمعیت در فقه اسلامی (مبانی و سیاست‌ ها), پروژه درباره پایان نامه تکثیر جمعیت در فقه اسلامی (مبانی و سیاست‌ ها), گزارش سمینار در مورد پایان نامه تکثیر جمعیت در فقه اسلامی (مبانی و سیاست‌ ها), پروژه دانشجویی در مورد پایان نامه تکثیر جمعیت در فقه اسلامی (مبانی و سیاست‌ ها), تحقیق دانش آموزی در مورد پایان نامه تکثیر جمعیت در فقه اسلامی (مبانی و سیاست‌ ها), مقاله دانش آموزی در مورد پایان نامه تکثیر جمعیت در فقه اسلامی (مبانی و سیاست‌ ها), رساله دکترا در مورد پایان نامه تکثیر جمعیت در فقه اسلامی (مبانی و سیاست‌ ها)

پايان نامه کارشناسي ارشد رشته اقتصاد گرايش اقتصاد اسلامي بهمن ماه 1393 چکيده بافت­هاي فرسوده  و ناکارآمد شهري، مناطقي از شهر است که در طي ساليان گذشته عناصر تشکيل دهنده آن اعم از تأ

پایان نامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد (MA) گرایش: برنامه ریزی شهری چکیده اسکان غیر رسمی ،از پیامدهای نامطلوب شهرنشینی در جهان معاصر است که به ویژه در نتیجه صنعتی شدن شتابان و نابرابری های منطقه ای شکل گرفته و شهرها را با مسائل عدید ه ای مواجه ساخته است. گسترش سکونت گاه های غیر رسمی با گسترش آسیب های اجتماعی نظیر فحشا، اعتیاد، سرقت و... رابطه مستقیم دارد. افزایش این سکونت گاه ها ...

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد MA رشته: مدیریت بازرگانی گرایش: بیمه چکیده: یکی از راهکارهای فراروی دولتها برای کاهش فقر ، برقراری نظام تامین اجتماعی بوده است. تحقیق حاضر به بررسی ارتباط بین هزینه های درمانی پرداخت شده توسط مردم و یا سهم مردم از این هزینه ها و درامدهای نفتی و رشد اقتصادی در فاصله سالهای1391-1370از روش حداقل مربعات معمولی و استفاده از نرم افزار ...

پایان نامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد (MA) گرایش: برنامه ریزی شهری چکیده اسکان غیر رسمی ،از پیامدهای نامطلوب شهرنشینی در جهان معاصر است که به ویژه در نتیجه صنعتی شدن شتابان و نابرابری های منطقه ای شکل گرفته و شهرها را با مسائل عدید ه ای مواجه ساخته است. گسترش سکونت گاه های غیر رسمی با گسترش آسیب های اجتماعی نظیر فحشا، اعتیاد، سرقت و... رابطه مستقیم دارد. افزایش این سکونت گاه ها ...

پایان نامه تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد رشته علوم اجتماعی چکیده: از جمله موضوعات مهم در حوزه­ی زنان و خانواده، وضعیت و جایگاه اشتغال زنان و تمهیدات سیاستی، قانونی و برنامه­ای اندیشیده شده برای آن، جهت تحقق وضعیت مطلوب نظام سیاست­گذاری است. بی­شک محتوا و چگونگی پرداختن نظام سیاست­گذاری به این موضوع، یکی از عوامل تأثیرگذار در تعیین وضعیت و جایگاهی مطلوب برای آن به شمار می­رود. ...

پایان نامه کارشناسی ارشد (M.Sc) رشته مهندسی عمران گرایش مهندسی و مدیریت ساخت چکیده: صنعت حمل و نقل به عنوان شریان حیاتی و حلقه اتصال مهم اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی همواره مورد توجه بوده است و نقش و حساسیت استراتژیک این صنعت در ارائه خدمات متناسب با نیازهای مختلف بخش های گوناگون جوامع از اهداف کلان سیاست گذاران امروز کشورها است. از این رو، نحوه ی کارگیری تکنولوژی و گردش ...

پايان نامه تحصيلي در مقطع کارشناسي ارشد در رشته مهندسي معماري اسلامينيم‌سال دوم سال تحصيلي 93 - 1392 چکيده:           موقوفات در تأسيس و تداوم

مقدمه امروزه در پی فرایند شهرنشینی ، توسعه یافتگی جوامع و گستردگی رسانه های جمعی و نهایتا پدیده جهانی شدن در بسیاری از کشورهای پیشرفته و در حال توسعه میزان موالید با توجه به نرخ باروری در سطح جایگزینی و حتی پایین تر از آن تنزل پیدا کرده است . ایران نیز از جمله کشورهایی می باشد که در سه دهه اخیر دچار افت شدید در نرخ باروری گردیده و روند پیری جمعیت آهنگ خود را به صدا آورده است . ...

پایان نامه تحصیلی جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد(MA) رشته: جغرافیا گرایش: سیاسی چکیده جهان اسلام، دارای مجموعه‌ای از ویژگی‌های ژئوپلیتیکی ناهمگون است. کشورهای مسلمان دارای امکانات فوق‌العاده مهمی برای همگرائی منطقه‌ای و تشکیل نظام منطقه‌ای با تکیه بر عناصر و آمیزه‌های بومی می باشند. این پایان نامه با هدف تحلیل عوامل تأثیرگذار ژئوپلیتیک کشورهای اسلامی بر معادلات بین المللی انجام گرفت ...

پایان­نامه‌ی تحصیلی جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد رشته‌ی زبان وادبیات فارسی چکیده: سیاست‌ نامه‌ ها مانند هر پدیده‌ی ادبی دیگر،درانعکاس ساختاربنیادین جامعه مؤثّرند.سیاست‌نامه‌ها نوعی ادبیات که براساس شرایط ومحیط اجتماعی وویژگی‌های درونی افرادی که به آن پرداخته اند،درچارچوب خاصّی نوشته می شوند.خواجه‌نظام‌الملک‌توسی یکی از سیاست‌نامه‌نویسان بنام ایران است.اثرمشهور او سیاست‌نامه نام ...

ثبت سفارش