پایان نامه طراحی مجموعه تفریحی توریستی رودخانه تجن با رویکرد اکوتوریسم پایدار

پایان نامه برای دریافت درجه

کارشناسی ارشد

رشته معماری گرایش معماری

دی 1393

چکیده

محیط های طبیعی بکر یا حوزه های حفاظت شده محلی مناسب برای اکوتوریسم به شمار می روند و توسعه توریسم در این محل ها همچون تیغ دولبه است . چرا که از یک سو ، توسعه ممکن است منجر به از بین رفتن حوزه های حفاظت شده شود و از سوی دیگر داشتن شناخت کلی درباره قابلیتهای منطقه برای کنار آمدن با توریسم از دیدگاه محیطی ، اجتماعی و اقتصادی و آگاهی درباره انتظارات مردم بومی و انتظارات توریستها از الزامات برنامه ریزی برای داشتن اکوتوریسم پایدار است و با توجه به ارتباط عمیق معماری به عنوان عنصری واسطه با فرهنگ ، هنر ، محیط طبیعی ، همچنین اهمیت وجود مجموعه های تفریحی توریستی در میزان جذب توریست در سطوح مختلف منطقه ، شهر ، کشور و ... ضرورت توجه به معماری و طراحی چنین مجموعه هایی در راستای توسعه ی توریسم پایدار احساس می شود . هدف اصلی این پژوهش ، بررسی و ارائه ی راهکارهایی است که بتواند در کاهش تعرضات در محیط های طبیعی و اثرات زیست محیطی موثر واقع شود. نتایج حاصله نشان می هد ، به کارگیری شیوه های مختلف معماری ، خصوصاً بهره گیری از اصول جدید معماری پایدار و چگونگی طراحی چنین مجموعه هایی به طور مستقیم در کاهش تعرضات در محیط های طبیعی بکر و مناطق اکوتوریستی موثر است و ارائه ی طرح های سازگار با طبیعت می تواند به طور عملکردی باعث ترغیب الگوهای صحیح رفتاری در برخورد با طبیعت و منابع طبیعی محدود موردنیاز نسل های آینده شود.

کلمات کلیدی :

توریسم (اکوتوریسم ) پایدار ، معماری ، مجموعه تفریحی توریستی ، محیط زیست

مقدمه

بیان مسئله و رویکرد تحقیق

رشد و توسعه روز افزون شهرنشینی با گسترش کالبدی شهرها رابطه مستقیم دارد.توسعه فیزیکی شهرها دوری از طبیعت و قطع رابطه انسان با محیط زیست طبیعی باعث شده است در سال های اخیر شیوه زندگی،نوع تفریحات و نیازهای اجتماعی مردم تغییر قابل توجهی کند.بنابراین،شناسایی مکان های زیست محیطی و طبیعی نزدیک مناطق شهری با هدف ایجاد فضاهای تفریحی که بتوان همه مردم در هر سن و طبقه ای از پارک و فضاهای تفریحی استفاده کنند،ضرورت دارد.

از اواسط دهه 1980 ، طبیعت گردی ستون اصلی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را تشکیل میدهد.(فنل،1385) به همین دلیل سال 2002 میلادی به سال بین المللی اکوتوریسم معرفی گردیده است که این نام گویای اهمیت جهانی اکوتوریسم در ابعاد زیستمحیطی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است. اتخاذ این تصمیم از سو ی سازمان ملل متحد حاکی از اهمیتی است که این سازمان به توسعه توریسم به عنوان یک نیروی اجتماعی، اقتصادی وضرورت حفاظت از محیط طبیعی در سطح جهان قایل است. کشور ایران که می توان آن را کشورچهار فصل نامید، جزو ده کشور برتر جهان در زمینه جاذبه های گردشگری می باشد. همچنین ایران از نظر جاذبه های اکوتوریستی و تنوع اقلیمی جز پنج کشور برتر دنیاست. در عمران منطقه ای، به وجود آوردن قطب های سیاحتی در مناطقی که دارای جاذبه و منابع کافی می باشند ، کمک بزرگی به توسعه می نماید. ارزشمند کردن نواحی مستعد گردشگری که از نظر اقتصادی در حال رکود می باشد با ایجاد مشاغل جدید و منابع تکمیلی و ثانوی درآمد، این امکان را می دهد که مهاجرت ها ی روستایی کاهش یابد.

گردشگری با انتقال قوه ی خرید مناطق شهری و صنعتی به نقاطی که توسعه چندانی ندارد بین این مناطق تعادل ایجاد می کند و چهره تجارت محلی و منطقه ای را با توجه به میزان اعتبار آن دگرگون می کند. استان مازندران یکی از قطب های گردشگری کشور محسوب می شود،حاشیه رودخانه تجن با دارا بودن جاذبه های طبیعی فراوان و منابع کافی، امکانات مناسب برای این بعد توسعه را داراست اما متأسفانه به علت مشکلات مختلف از جمله عدم آشنایی با صنعت گردشگری، مشکلات اقامتی مشکلات مربوط به رفت و آمد و کمبود سرمایه برای توسعه و تجهیز امکانات ، تعداد مراکز تصمیم -گیری در استان و عدم توجه به تبلیغات و در نتیجه عدم شناخت مراکز سیاحتی و توریستی تاکنون این جاذبه ها ی طبیعی نتوانسته ان طور که باید در امر توسعه ی اکوتوریسم و در نتیجه توسعه منطقه ای مؤثر واقع شود. شناسایی و معرفی این جاذبه های طبیعی و گردشگری در ناحیه گامی در جهت توسعه اکوتوریسم و در نهایت دستیابی به توسعه پایدار خواهد بود.

پژوهش حاضر تلاش  می کند پتانسیل ها و توانمندهای اکوتوریستی حاشیه رودخانه تجن از جنبه ها ی متفاوت محیطی - اکولوژ یکی، اجتماعی ،اقتصادی، فرهنگی مورد بررسی قرار داده و عوامل تأثیرگذار بر آن تجزیه و تحلیل نموده و در واقع راهبردهایی در جهت ارتقاء و بهبود اکوتوریسم ناحیه ارائه نمایم.

اهمیت و ضرورت موضوع

 در سال های اخیر ملاحظات اکولوژیکی و زیست محیطی موجب گردید تا اکوتوریسم به عنوان سازگارترین نوع گردشگری بیش از سایر اشکال گردشگری مورد توجه قرار گیرد. در واقع این نوع گردشگری جهت پیشرفت اقتصادی هر کشور، مردم بومی منطقه و حفظ ارزش های طبیعی، زیستمحیطی و فرهنگی مناطق گردشگری مناسب تشخیص داده شده است. از این رو توسعه این بخش جزء اهداف اصلی صنعت گردشگری در نظر گرفته می شود توسعه فعالیت های گردشگری می تواند مشاغل متعددی را در بازار کار عرضه کند و با اشتغال مستقیم و غیر مستقیم موجب تولید زنجیره ای از فعالیت ها شود. اشتغال در هتل ها، رستوران ها، آژانس های مسافرتی، شرکت های حمل و نقل، تأسیسات ورزشی همچون قایقرانی و ... به طور مستقیم و تقویت بازار صنایع دستی و تولیدات محلی و به طور کلی اشتغال کلیه کسانی که به شکلی از اشکال گردشگری منتهی می گردد، جملگی توان اشتغال زایی را نشان می دهد، ضمن آن که به موازات بهبود فضای اشتغال و درآمد ، اثرات اجتماعی و روان شناختی مهمی را در منطقه ایجاد می کند.

با توجه به این که بهره برداری از توان های توریستی در هر منطقه می تواند زمینه ای پویا و فعال برای توسعه آن در پی داشته باشد ساحل رود خانه تجن با داشتن توان ها و جاذبه های اکوتوریستی بسیار غنی بویژه شرایط آب و هوایی و طبیعی پاک، نقش مهمی در توسعه اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی ناحیه ایفا می نماید.

اهداف  

-شناسایی پتانسیل های موجود در حاشیه رودخانه تجن و بهره برداری بهینه از آن ها

- کمک به شکوفایی اقتصاد حاشیه رودخانه تجن از جمله ایجاد اشتغال و تقویت سرمایه گذاری بخش خصوصی و ارتقاء سطح کمی و کیفی در آمد ساکنان منطقه

- شناخت عوامل تاثیر گذار بر توسعه گردشگری در حاشیه رودخانه تجن شهر ساری

- ارایه طرحی نو مناسب با محیط

پیشینه موضوع

در سالهای اخیر صنعت توریسم و بازتابهای اقتصادی مربوط به آن در شرایط گسترده تری از جهانی سازی دنیای اقتصادی رخ داده است . ضرورت افزایش درآمدهای عمومی کشور و کاهش وابستگی اقتصاد کشور به درآمد حاصل از فروش نفت، ایجاب می کند که استفاده از ظرفیتهای زیستی کشور، حفظ منابع طبیعی و صنعت جهانگردی بیش از پیش موردتوجه قرار گیرد. ارزش مصرفی تنوع زیستی بصورت مستقیم از طریق توریسم انگیزه مهمی را برای حفاظت از تنوع زیستی بخصوص در کشورهای در حال توسعه ایجاد نموده است. از آنجا که ریشه کنی فقر و گرسنگی و ارتقاء فرصتهای اقتصادی و اشتغال در دستور کار اصول توسعه پایدار و اهداف توسعه هزاره می باشد، یکی از نقشهای مهم منابع اکولوژیکی مناطق، استفاده توریستی و کارکرد طبیعت گردی این مناطق است؛ این منابع که به شکلهای مختلف(ساحل، جنگل، حیوانات و....) وجود دارند، علاوه بر اشتغالزایی مادی، پاسخگوی نیازهای روحی و معنوی گردشگران در زمینه اکوتوریسم خواهد بود(رضایی و رفیعی،1387). اکوتوریسم یک رویکرد مدیریتی است که با توجه به هدفهای ارزشی، اقتصادی،اجتماعی و زیست محیطی، با همکاری و همیاری مسئولان و مردم جامعه از طریق وضع قوانین و مقررات مناسب و اعمال مؤثر آنها به طور مستقیم و غیر مستقیم به حفظ طبیعت می انجامد( زاهدی،1382)کاملترین تعریف به نقل از سازمان ایرانگردی از اکوتوریسم در سال 1380 اینگونه است: "اکوتوریسم هر نوع توریسمی است که به طبیعت مربوط باشد به طوریکه انگیزه اصلی در این نوع توریسم بهره جستن از جذابیتهای طبیعی یک منطقه، شامل ویژگیهای فیزیکی و فرهنگ بومی است و توریست پس از مشاهده جذابیتها بدون اینکه خللی در آن وارد یا تخریب کند، محل را ترک گوید". بدین ترتیب ضمن بهره گیری از فرهنگ، سوابق تاریخی و نمونه های طبیعی منطقه، حفظ و احترام به اکوسیستم، فرصتهای اقتصادی و درآمد زایی نیز برای مردم محلی ایجاد می شود و زمینه حفظ و حمایت جدی تر از جذابیتها، با منابع مالی تازه تر فراهم می آید. در واقع اکوتوریسم آنتی تزی است برای توریسمی که به منافع کوتاه مدت می اندیشد (سازمان اکوتوریسم، 1380)ایران یکی از پنج کشور بهره مند از تنوع زیستی کامل (داشتن چهارفصل و زیست گونه های اصلی گیاهی وجانوری) به شمار می آید و افزون بر این وجود بزرگترین دریاچه جهان در شمال کشور، خط ساحلی1200 کیلومتری خلیج فارس، وجود 50 دریاچه در داخل کشور که از میان آنها 18 دریاچه در شمار دریاچه های کنوانسیون بین المللی رامسر قرار دارند و نیز دریاچه ارومیه به عنوان یکی از 59 ذخایر زیستی کره زمین شناخته شده است. وجود بازمانده های جنگلهای هیرکانی در شمال غرب مازندران مربوط به 10 هزار سال پیش، بیابان ها و کویرهای ایران با مناظر وهم انگیز و بدیع مانند کلوت ها در حاشیۀ غربی بیابان لوت که به بزرگترین شهر کلوخی جهان مشهور است، تالاب های بین المللی(شبه جزیره میانکاله، خلیج گرگان، دریاچۀ پریشان و …) غارها، آبشارها، چشمه های آب معدنی و روستاهایی با جاذبه های ویژه(کندوان، ماسوله و ... ) همه و همه ازجاذبه ها و ظرفیت های بی نظیر اکوتوریسم در ایران و برخی از آنها از قطب های بین المللی اکوتوریسم در جهان، به شمار می روند (کریمپور، 1388 ). اما تعداد توریست هایی که از ایران دیدن به عمل آورده اند در حال حاضر کمتر 2درصد اکوتوریست بوده / از 100 هزار نفر در سال است که از مجموع اندک گردشگران وارد شده به ایران تنها 2اند.

 از جمله تحقیقاتی که در این مورد انجام شده است می توان به موارد زیر اشاره کرد:

شریفی (1376) در مقاله ای تحت عنوان برنامه ریزی مقدماتی برای توسعه اکوتوریسم به معرفی منابع توریستی ایران و اهداف پارک های ملی و پناهگاه های حیات وحش و ... می پردازد و نتیجه می گیرد که برای تهیه یک طرح زنجیرهای اکوتوریسم در قدم اول نیاز است که ظرفیت برد اکولوژیکی منابع برآورد گردد و یک روش کاربردی را برای این منظور ارائه می نماید.

- رضوانی (1380)در مقاله تحت عنوان نقش اکوتوریسم در حفاظت محیطزیست ابتدا به تعاریف اکوتوریسم پرداخته واکوتوریسم را چنین مطرح کرده که اکوتوریسم گرایش نوین در صنعت جهانگردی است؛ لذا اهمیت دادن به نقش آن در حفاظت محیطزیست به منظور دستیابی به توسعه پایدار امری ضروری است. در نهایت نقش آن را در حفاظت محیطزیست که اکوتوریست ها با انگیزه های خاص خود به نواحی بکر و طبیعی کره زمین مسافرت می کنند تجارب سودمندی به دست می آورند و چنین نتیجه گرفته است که فعالیت های توریستی بر روی محیطزیست تأثیر گذار است و برای جلوگیری و یا کاهش اثرات منفی آن در محیطزیست لازم است برنامهریزان و دست اندرکاران به هنگام تهیه طرح های جامع و تفصیلی از یک طرف نیازهای اساسی توریست را پیش بینی کنند و از سوی دیگر نسبت به اثرات مثبت و منفی آن بیندیشند.

فرصت ها و تهدیدهای اکوتوریسم:

گردشگری عادی در برگیرنده آمیزه ای از فرصت ها و تهدیدها برای مناطق حفاظت شده است.این در حالی است که اکوتوریسم می کوشد فرصت ها در این مناطق را افزایش داده و تهدیدها را کاهش دهد.در واقع اگر فرصتی تحقق یابد،این فرصت یک منفعت است و اگر نتوان مانع تهدیدی شد،این تهدید به یک هزینه تبدیل می شود.اکوتوریسم همواره با سود آوری دایمی و حتمی همراه نیست،موففیت آن بستگی به نحوه مدیریت و برنامه ریزی دارد.عدم دقت در برنامه ریزی یا اجرای ضعیف طرح های توسعه اکوتوریسم می تواند آن را به طرح های معمولی گردشگری تبدیل کند که تمام تاثیرات منفی گردشکری را به همراه دارد.(جهانیان،1392)

از آنجایی که ایران در منطقه خشک و کم آب در ناحیه جنوب غربی آسیا واقع شده است استان مازندران به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی ویژگی خاص و منحصر بفرد دارد. در این استان مناطق حفاظت شده به دلیل دارا بودن ارزشهای ویژه زیستگاهی متنوع ژئومورفولوژیکی بیوژئوجغرافیایی و علمی و تحقیقاتی فرهنگی و آموزشی سیماهای ویژه وجود گونه های گیاهی و جانوری از ارزش اکوتوریسمی بالایی برخوردارند. واضح است که جهت گیری موضوع اکوتوریسم ضمن بهره گیری معقول طبیعت در حد ظرفیت های مجاز در مناطق تحت مدیریت محیط زیست در قالب طرحها و طبقه بندی مناطق دهگانه سرزمین امکان پذیر خواهد بود.مازندران از جمله استانهای مستعد در زمینه گردشگری است که متأسفانه با وجود پتانسیل های فراوان و پیگیری های انجام شده، هنوز جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده و فقدان زیرساخت ها در این بخش به خوبی مشهود است. (سودمند،1392)

روش تحقیق

بنا به ماهیت موضوع و اهدافی که برای آن پیش بینی شده است از نوع تحلیلی-توصیفی در زمره تحقیقات کاربردی است.جمع آوری اطلاعات به صورت میدانی-کتابخانه ای انجام میگیرد.

فصل اول

ادبیات تحقیق

-1 واژه شناسی توریسم

واژه « توریسم » از کلمه فرانسوی tour به مفهوم سیر کردن ، طی طریق و چرخش برگرفته شده است و گردشگری ، جهانگردی ، سیاحت و تفریح از دیگر واژه های معادل توریسم هستند . توریسم در عمل ، علمی است میان رشته ای که با جغرافیا ، محیط زیست ، معماری ، کشاورزی ، فضای سبز ، بازاریابی ، تاریخ ، حقوق ، تربیت بدنی ، تجارت ، بازرگانی ، حمل و نقل ، هتل داری و مدیریت رستوران ، جامعه شناسی ، اقتصاد ، روانشناسی و علوم سیاسی در ارتباط است . (موثقی،1392)

1-2 تعریف توریسم

در مورد این که صنعت توریسم و جهانگردی در محتوای خود به چه تعاریفی متکی است متذکر می شویم که برخی نهادهای بین المللی و همچنین دانشمندان و محققان دست اندرکار تعاریف ذیل را از توریسم به عمل آورده اند :

1. توریسم عبارت است از : « مجموعه فعالیت های افرادی که به مکان های خارج از محل زندگی دائم خود به قصد تفریح و استراحت و انجام امور دیگر مسافرت می کنند و بیش از یک سال در آن مکان نمی مانند ( تعریف سازمان جهانی جهانگردی در سال 1993 که توسط کمیسیون آمار ملل متحد نیز پذیرفته شد )

2. برخی توریسم را به « مجموعه فعالیت های مرتبط با افرادی که به محلی غیر از محل اقامت دائم خود به مدت حداکثر یک سال و با هدفی غیر از کسب درآمد از طریق اشتغال و به منظور تفریح ، گذران تعطیلات و ... سفر می کنند » اطلاق می نمایند ، این تعریف مشخصاً بر سه شرط مکان ، زمان و هدف تأکید دارد .

3. برخی به جای تعریف توریسم ، شخص سفر کننده ( توریست) را به نقد کشیده اند . از نظر این دسته « توریست کسی است که کشوری غیر از کشور محل اقامت دائم خود را موردبازدید قرار دهد مشروط بر این که بازدید به منظور احراز شغل و درآمد نباشد و حداقل 24 ساعت و حداکثر سه ماه در کشور موردبازدید توقف نموده و مسافرت او به جهات ذیل باشد : گذران تعطیلات ، تفریح ، استراحت ، معالجات پزشکی ، زیارت و عبادات مذهبی ، ورزش ، بازدید از خویشاوندان ، مأموریت و شرکت در کنفرانس ها و ... »

4. برخی نیز توریسم را سفری موقت و کوتاه مدت به منطقه ای خارج از محل کار و سکونت دائمی خود با هدف سیر و سیاحت تعریف کرده اند.

5. عده ای مانند لیپر ، توریسم را از منظر ارتباط توریست با عناصری چون اقتصاد ، مقصد ، سرویس های حمل و نقل و کشورهایی که توریست از آنجا که آغاز به مسافرت می کنند تعریف نموده اند چرا که برای تشکیل یک سفر توریستی وجود این عوامل مرتبط به هم ضروری است . در بررسی این شاخص به تعاملات فرهنگی ، اقتصادی ، جامعه و محیط زیست با شخص توریست و سازوکار توریسم برمی خوریم که خبر از ارتباط گسترده عناصر مقوم گردشگری دارد. (موثقی،1392)

6. به رغم برخی ، توریسم مبتنی بر عوامل چندی است که عبارتنداز :

الف) توده ها و سیاست های گردشگری که شامل سیاست های انقباضی یا توریسم ستیزی یا سیاست های انبساطی یا توریسم پذیری است.

ب) توریسم یا گردشگر

ج) دست اندرکاران خدمات و کالاهای ضروری توریست ها

د) جوامع میزبان یا میهمان پذیر ، تنوع فرهنگ ها و جاذبه های توریستی

که نقش آخری به لحاظ ارتباط با سیستم حمل و نقل ، واحدهای خدمات توریستی ، جاذبه های تفریحی ، رستوران ها ، هتل ها ، متل ها و سوئیت ها و واحدهای تبدیل ارز خارجی از همه پررنگ تر است . (موثقی،1392)

7. برخی توریسم و گردشگری را از منظر اقتصادی تعریف کرده و اذعان داشته اند : توریسم عاملی برای افزایش درآمدهای ارزی و مالیاتی بالاتر به جهت سازماندهی اقتصاد سرزمین های میزبان است ، به عبارت دیگر ، توریسم به مجموعه ای از خدمات ، صنایع و فعالیت هایی اطلاق می شود که با کسب تجربه در سفر توأم است . در عین حال ، آن دسته از فعالیت هایی که با توریست ها در ارتباط است ، از جمله : برنامه ریزی انجام مسافرت ، انتقال مکان از یک کشور به کشور دیگر ، اقامت و خرید و بازدید و سرگرمی ها ، بازی ها ، کارناوال ها ، جشن های خیابانی ، همه در حوزه توریسم قرار می گیرند (رنجبریان،1388). برخی توریسم را از جهت موفقیت آن تقسیم کرده اند ، بدین ترتیب ، توریسم مجموعه ای است گردشگران ، مباحث تجاری ، دول میزبان و جوامع میزبان ، دانشگاه ها و همکاری سازمان های غیردولتی که اهتمام خود را صرف مدیریت و میهمان نوازی از بازدیدکنندگان و گردشگران می نمایند. (Weaver،2000)

در کلیه تعاریف توریسم ، به سه عامل مشتکر بر می خوریم ، که عبارتنداز : تفریحی بودن سفر ، فاصله گرفتن از محیط کار و اقامت و وقت گذرانی و سرگرمی . در برخی حالات ، آشنایی با سنت ها ، فرهنگ ها ، آداب و رسوم و تمدن ملل مختلف از دیگر دلایل آغاز سفر و گردشگری بوده است منهای اهدافی چون کسب درآمد و یا اشتغال به کار ؛ البته ، نتیجه این تجدید روحیه در رونق اقتصادی کشورها نقش بسزائی را ایفاء می کند.(سیمین،1386)

Abstract

Nowadays, Ecotourism industry (i.e., ecological tourism) is one of the key elements of international tourism, which has attracted special interest of operators and executives in charge of tourism in the world. In the natural geography of Iran, the feasibility of each ecotourism attraction represents that, ecotourism is a numerous, special, and unique economical source, which of course has been abandoned by itself. The aim of the present study was to investigate the characteristics of the ecotourism development in this area and recognition of natural attractions to increase national and international tourists in Tajan River. Although this area has various tourist attractions, its deprivation at different levels, especially in the field of development of the tourism industry is concerned. Making a plan is an essential affair for increasing and developing ecotourism in this area. This study was conducted in the form of combination of the historical, descriptive, and documentary research method. The results of the present study showed that presenting and recognizing the natural attractions of this area and a multi-dimensional planning has an especial effect on developing and organizing tourism and attracting national and international tourists. Moreover, eliminating the deprivation and enjoying diverse and numerous potential of Tajan River will not be achieved, but with a comprehensive vision and an appropriate multi-dimensional planning.

Keywords: Ecotourism, sustainable development, tourism potential, Tajan River

منابع

1-  اردستانی،محسن،1387، مبانی گردشگری روستایی،وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،چاپ اول.

2- ارمغان، مریم، گرجی مهلبانی، یوسف، 1388، «ارزش های معماری بومی ایرانی در رابطه با رویکرد معماری پایدار»، نشریه مسکن و روستا، شماره ۱۲۶.

3- اسد پور، علی،۱۳۸۵، «الگوهای پایدار در معماری کویر ایران»، نشریه معماری ایران، شماره ۲۵.

4- اصفهانی،نوشین،1388، جهانگردی ورزشی،انتشارات عصر دانشگاه الزهرا(س)،چاپ اول.

5- اکبری،علی و قرخلو،مهدی،1389،اکوتوریسم مفهمومی نو درجغرافیای گردشگری،انتشارات انتخاب.

6- الوانی،سید مهدی و پیروز بخت،معصومه، 1385، فرآیند مدیریت جهانگردی،دفتر پژوهش های فرهنگی،چاپ اول.

7- امانی،منوچهر،1387،اکوتوریسم گردشگری پاک،ماهنامه طبیعت گردی،شماره 1.

8- پاپلی یزدی و سقایی،1385، گردشگری(ماهیت و مفاهیم)،انتشارات سمت.

9- پناهنده،محمد،1381، اکوتوریسم و نقش آن در محافظت محیط زیست و توسعه پایدار،مجموعه مقالات همایش چالش ها و چشم انداز های توسعه ایران.

10- جمال پور،بیتا،1379، اکوتوریسم یا اکوتروریسم،نشریه موج سبز،سال اول،شماره 2.

11- جهانیان،منوچهر و یزدی،ابتهال،1392، اکوتوریسم،سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی،چاپ سوم.

12-  چاگ وای،گی،1382،جهانگردی از چشم انداز جامع،ترجمه محمد علی پارسائیان و سید محمد اعرابی ،تهران، دفتر پژوهش های فرهنگی،چاپ دوم.

13- حیدری چیانه،رحیم،1387، مبانی برنامه ریزی صنعت گردشگری،انتشارات سمت،چاپ اول،تهران.

14- دستورانی،محمد تقی،1387، مجموعه مقالات سومین همایش ملی فضای سبز و منظر شهری.

15- رسولزاده،میکاییل،1386، اکوتوریسم با صنعت گردشگری روستایی گذری بر جاذبه های گردشگری روستایی آذربایجان شرقی،دانشگاه آزاد اسلامی میانه،چاپ اول .

16- رشیدزاده،الهام و شقاقی،شهریار،1391، بررسی نقش معماری و اهمیت توجه به طراحی مجموعه های تفریحی – توریستی در پیشرفت و توسعه ی توریسم (اکوتوریسم) پایدار و کاهش اثرات زیست محیطی، دومین کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست،26 و 27 اردیبهشت،تهران.

17- رضایی، محمد رضا و رفیعی، قاسم،1387 ، نگرشی بر پتانسیلهای اکوتوریستی خلیج فارس و اثرات توسعه منطقه ای آن، همایش ملی جایگاه خلیج فارس در تحولات استراتژیک جهان .

18- رضوانی،علی اصغر،1378، جغرافیا و صنعت توریسم،نشر پیام نور.

19- رنجبریان،بهرام و زاهدی،محمد،شناخت گردشگری،اصفهان،چهار باغ،چاپ ششم،1388.

20- زاهدی، شمس السادات، 1382، چالشهای توسعه پایدار از منظر اکوتوریسم، مجله پژوهشی دانشگاه مدرس، دوره 7 شماره 3، انتشارات دانشگاه مدرس.

21- زاهدی،شمس السادات،1385، مبانی توریسم و اکوتوریسم پایدار،انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.

22- زمردیان،محمد جعفر،1382، زیر ساخت های ژئومورفولوژی اکوتوریسم در ایران،مجله جغرافیا و توسعه ناحیه ای،شماره 1 .

23- زندیه، مهدی، پروردی نژاد، سمیرا، ۱۳۸۹، «توسعه پایدار ومفاهیم آن در معماری مسکونی ایران»، مجله مسکن و محیط روستا.

24- سادات اشکوری، کاظم،۱۳۷۹، «تاملی در مسکن اشکور بالا»، نشریه علوم اجتماعی، شماره ۱۵.

25- سازمان اکوتوریسم، 1380، جستاری درباره مفهوم طبیعت گردی یا جهانگردی زیست محیطی، مرکز تحقیقات و  مطالعات ایرانگردی و جهانگردی.

26- سلطان زاده،حسین،1383، اکوتوریسم کیست و اکوتوریسم چیست؟،نشریه جهان اقتصاد.

27- سودمند،سحرناز،1392، بررسی اکوتوریسم در مناطق حفاظت شده خشکه داران استان مازندران،اولین همایش ملی حمایت از تالاب ها و اکوسیستم های آبی.

28- سیمین،ارمغان،1386، توریسم و نقش آن در جغرافیا،دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر،چاپ اول.

29- شالچیان،طاهره،1388، آداب و فرهنگ سفر،دانشگاه پیام نور،چاپ سوم.

30- شاهرودی، عباسعلی و  رضایی، بهرام، 1385،«تعامل معماری بومی مازندران و گردشگری»، نشریه راه و ساختمان، شماره ۲۴.

31- شفیع زاده،اسرافیل،1385، رقابت و کیفیت در عصر جدید جهانگردی،ماهنامه صنعت گردشگری،سال اول،شماره 2 .

32-شهرداری تهران،1389.

33- صبوری و یوسفی،1386، ژئوتوریسم نگرشی نو به سوی توسعه منابع و مدیریت محیط در ایران، همایش منطقه ای جغرافیا،گردشگری و توسعه پایدار،انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر.

34- ضرغام بروجنی،حمید،1389، برنامه ریزی توسعه جهانگردی رویکردی هم پیوند و پایدار،انتشارات مهکامه،چاپ اول.

35- عبداله زاده، سیده مهسا، ۱۳۹۰، «هماهنگی و سازگاری با طبیعت در معماری سنتی ایران»، فصلنامه آبادی، شماره ۷۰.

36- عبدالله زاده،محمود،1379، برنامه ریزی ملی و منطقه ای جهانگردی،دفتر پژوهش های فرهنگی،چاپ اول.

37- فرزین،محمدرضا،1387، اقتصاد گردشگری،شرکت چاپ و نشر بازرگانی،چاپ دوم.

38- فقیه، طهمورث،۱۳۸۲، «از طبرستان تا مازندران»، نشریه فردوسی، شماره ۵.

39- قبادیان، وحید،۱۳۸۵، بررسی اقلیمی ابنیه سنتی ایران، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

40- کاظمی،زهرا و زاهدی ،محمد،1388، شناخت روحیات ملل،انتشارات چهار باغ،اصفهان،چاپ اول.

41- کاظمی،مهدی،1385، مدیریت گردشگری،انتشارات سمت،چاپ اول.

42- کرمی،ناصر،1378، اکوتوریسم ایران(گزارش وضعیت)،معاونت تحقیقات،آموزش و برنامه ریزی سازمان ایرانگردی و جهانگردی،نگارش نخست.

43- کریمپور، مریم،1388، اکوتوریسم محوری ترین شاخه گردشگری ایران، خبرگزاری میراث فرهنگی.

44- کسمایی، مرتضی، ۱۳۸۲، اقلیم و معماری، اصفهان، نشر خاک.

45- کسمایی، مرتضی، ۱۳۸۷، «پهنه بندی و راهنمای طراحی اقلیمی اقلیم معتدل و مرطوب استان های گیلان ومازندران»، نشریه مهندسی ساختمان و علوم مسکن، شماره ۱۲.

46- کلبادی نژاد، مهرانگیز،1387، «زمین ومعماری مازندران»، نشریه معماری و فرهنگ، شماره ۳۳.

47- گرجی مهلبانی، یوسف و دانشور، کیمیا،۱۳۸۹، «تاثیر اقلیم بر شکل گیری عناصر معماری سنتی گیلان»، مجله آرمانشهر، شماره ۴.

48- لی،جان، 1378، گردشگری و توسعه در جهان سوم،ترجمه عبدالرضا رکن الدین افتخاری و معصومه السادات صالحی امین،شرکت چاپ و نشر بازرگانی،چاپ اول.

49- مستوفی،نصرالله،1378، جهانگردی پایدار راهی به سوی توسعه،انتشارات سازمان ایرانگردی و جهانگردی.

50- معلمی،عباس،1390، تفریح برای هدف و تفریح به جای هدف،ماهنامه سوره،شماره 52.

51- موثقی،حسن،1392، جایگاه توریسم در همبستگی بین المللی،انتشارات آیدین،چاپ اول.

52- مهندسان مشاور نقش محیط،1385.

53- نگارش و خسروی،1377، کلیات ژئومورفولوژی ایران،انتشارات دانشگاه سیستان و بلوچستان.

54- نیازمند،مازیار،1383، اکوتوریسم؛مبانی،مفاهیم و الزامات توسعه،ماهنامه کجا،شماره 1.

55- نیازمند،مازیار،تصویر جهانی اکوتوریسم در سال 2002،نشریه صنعت حمل و نقل،شماره 216،1380.

56- ولا،فرانسوا و بیلچریل،یونل،1384، گردشگری بین المللی،ترجمه محمد ابراهیم گوهریان و محمد مهدی کتابچی،موسسه انتشارات امیر کبیر،چاپ اول.

57- همایون،محمدهادی،1384،جهانگردی به عنوان یک ارتباط میان فرهنگی:مطالعه تطبیقی الگوی غربی معاصر و الگوی اسلامی،انتشارات دانشگاه امام صادق(ع)،چاپ اول.

58-  یوسف نیا پاشا، مجید،۱۳۸۵، «قابلیت چوب برای استفاده در ساخت مسکن روستایی امروز مازندران»، نشریه مسکن و انقلاب، شماره ۱۱۳.

منابع لاتین

59- B.Richard son Robert and B.Loomis,John Effects of Climate change on Tourism Demand and Benefits in Alpine Area,in Tourism,Recreation And Climate change,Edited by Hall,Michael and Higham,James,viva Books Private Limited,2006.

60- Cater,Ecotourism in the world; Problems and prospect for sustainability ,New York, NY:John Wiley and  Sons.

61- Eagles,P.F.J.Moccool,S.F,Tourism in National Parks and Protected Areas:Planning and Management,walling ford:CABI,2002.

62- English Tourist Board ,The green light; a guide to sustainable tourism,London :Author,2000.

63- Weaver,David and Oppermann,Martin,tourism Management,John Wiley & Sons Australia,Ltd,2000.

64- Wood ,CM , Environmental Impact Assessment: a Comparative Review ,Second ed Harlow: Prentice Hall.

سایت های اینترنتی                                             

http://www.wikipg.com65-

http://www.anobanini.net 66-