پایان نامه تأثیر مشخصات ساختمانی فرش دستباف( نوع گره، جنس نخ چله و تعداد لای نخ پرز )در تعیین خواص عملکردی آن

پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده هنر و معماری اردکان

گروه فرش( مواد اولیه و رنگرزی )

مهر 1393

چکیده:

فرش دستباف در طول مدت زمان استفاده از آن ممکن است تحت تأثیر عوامل و شرایط محیطی مختلفی مانند انواع نیروهای فشاری، کششی و خمشی، رطوبت، حرارت و غیره دچار تغییراتی گشته که بر کیفیت و عملکرد نهایی آن اثر بگذارد. خواص عملکردی فرش بر اساس ویژگی­های ساختاری و خواص و مشخصات مواد اولیه مصرفی در آن به خصوص نخ های پرز از نظر جنس الیاف، نمره نخ تک لا و چند لا، تعداد لا و غیره تعیین می­گردد. رسیدن به حد مطلوبی از دوام و حفظ ساختار فرش از عوامل مهمی است که موجب ایجاد نوعی اعتماد و اطمینان در مصرف کنندگان آن می­شود و در پیشرفت بازارهای فروش آن امری تأثیر گذار است.

 در این پژوهش به بررسی تأثیر برخی مشخصات ساختمانی فرش دستباف و خواص و ویژگی های مواد اولیه مصرفی آن بر خواص عملکردی فرش پرداخته شده است. به این منظور 3 عامل نوع گره، جنس نخ تار و تعداد لای نخ پرز به عنوان عوامل متغیر در نظر گرفته شد و 12 نمونه  فرش دستباف با دو نوع نخ چله ی پشمی و پنبه ای و گره فارسی و ترکی و نخ های پرز 2، 4 و 8 لا، تحت شرایط یکسان بافته شدند. بر روی نمونه فرش های بافته شده، 3 آزمایش بارگذاری استاتیکی، سنجش استحکام گره و ثبات ابعادی انجام شد. برای بیان کمی خواص عملکردی فرش، 4 شاخص درصد فشردگی، درصد افت ضخامت، درصد جمع شدگی و نیروی بیرون کشیدن پرز از فرش تعریف و محاسبه گردیدو نتایج مربوط به شاخصه های مذکور با استفاده از نرم افزار آماری minitab مورد تحلیل قرار گرفت.

نتایج حاصل از آزمون ANOVA و آزمون Tukey نشان می­دهد که در میان عامل متغیر نوع گره، بهترین نتایج در تعیین شاخص های درصد افت ضخامت و درصد فشردگی مربوط به نمونه های بافته شده با گره فارسی و مطلوب ترین نتایج در تعیین شاخص های ثبات ابعادی و استحکام گره، مربوط به نمونه های بافته شده با گره ترکی بود. در مورد متغیرهای تعداد لای نخ پرز و جنس نخ چله، نخ پرز 8 لا و چله پشمی در تعیین تمام شاخصه های مورد مطالعه،  نتایج بهتری داشته اند.

کلمات کلیدی: فرش دستباف - خواص عملکردی - نوع گره - تعداد لا - جنس نخ تار

فصل اول

کلیات تحقیق

1-1 مقدمه

ذوق و خلاقیت هنری هر جامعه ای از سنن زندگی و سوابق تاریخی و محیط زیست آحاد آن قوم ریشه و الهام می­گیرد. از جمله هنرهایی که در این سرزمین در مرور زمان به کمال و استادی رسیده و ذوق هنرمند ایرانی در پهنه آن فرصت تجلی وافر یافته، هنر قالی بافی است. دلیل این شکوفایی را علاوه بر خصوصیات ذاتی ایرانیان چون هنردوستی و بردباری باید در وفور مواد اولیه مناسب برای تولید فرش از قبیل پشم های مرغوب و انواع گیاهان رنگزا دانست "حصوری، 1379، ص35".بشر اولیه در طی قرن ها به روش در هم تنیدن الیاف گیاهی و پوست حیوانات با صنایع نظیر سبدبافی آشنا شده بود. زیراندازهای اولیه متشکل از پوست نرم حیوانات و الیاف نرمگیاهی و بوریا بود "اشنبرنر، 1374، ص1".با گذر زمان و رشد تمدن بشری هنر و صنعت بافندگی در میان اقوام و تمدن های کهن پیشرفت قابل توجهی کرده و مراحل تولید منسوجات به ویژه فرش از ریسیدن نخ تا رنگرزی و بافت تغییر بسیاری کرده است. در تولید فرش دستباف مواد مختلفی از جمله پنبه، پشم و ابریشم با شماره ها و اندازه های متفاوت برای تار و پود به کار می­رود "توسلی، 1376، ص20". از بین تمام الیاف، لیف پشم در صنعت فرش دستباف ایران به عنوان الیاف پرز دارای مصرف بیشتری است. در صنایع فرش دستباف، الیاف پشم ضخیم و ظریف با یکدیگر مخلوط و در سیستم ریسندگی پشمی یا نیمه فاستونی ریسیده می­شود”M.Dayiarya, S. Shaikhzadeh, M. Shamsiba., 2008"

1-2 طرح تحقیق

1-2-1 بیان مسأله

انواع کفپوش ها به ویژه فرش دستباف در طول مدت زمان استفاده از آن ممکن است تحت تأثیر عوامل و شرایط محیطی مختلفی مانند انواع نیروهای فشاری، کششی و خمشی، رطوبت، حرارت و غیره دچار تغییراتی گشته که بر کیفیت و عملکرد نهایی آن اثر بگذارد. از نظر ساختمانی فرش های پرزدار از دو بخش لایه تخت زیرین و لایه نخ های پرز تشکیل شده است که هر بخش دارای مشخصه های ساختمانی متمایزی می­باشند. بخش زیرین (پشت) فرش از درگیری دو سری نخ (تار و پود) در راستای عمود و افق و بخشی از نخ پرز که به دور تارها پیچیده، تشکیل شده است و دارای مشخصات ساختمانی همچون نوع گره، جنس نخ تار، شیوه پود کشی و ... می­باشد. بخش لایه پرزها  نیز دارای مشخصاتی مانند ارتفاع پرز، تراکم پرز، نمره نخ پرز ، تعداد لای نخ پرز و ... است "نصیری، 1374، ص 35". به طور کلی فرش­ها در حین استفاده معمولاً درمعرض دو نوع بار استاتیکی(مانند پایه میز و صندلی) و دینامیکی (مانند راه رفتن بر روی فرش) قرار دارند که نخهای پرز فرش در اثر این بارگذاری ها، متراکم شده و هر ساق پرز بطورجداگانه تحت حالتهای مختلف تغییرشکل ناشی از فشار محوری، خمشی، پهنشدن، کشیدگیو برش می­باشد“Carnaby, G.A., Wood, E.J., 1989". خوابیدگی یا پهنشدن پرزهای فرش بعد از بار فشاری و عدم عملکرد مکانیکی مطلوب خواص فشاری پرزها در قدم زدن باعث کاهش راحتی بشر در طول فعالیت بر روی فرش مانند ایستادن و راه رفتن می­گردد.عملکرد مکانیکی لایه پرزها در راحتی مصرف و راه رفتن بر روی فرش تأثیر بسزایی دارد که از آن جمله می­توان به ارتجاعیت پرزها پس از اعمال بار فشاری (راه رفتن)، عدم تخت شدگی پرزها و حفظ مشخصات نخ پرز(کوتاه و لاغر شدگی نخ) پس از پا خوردگی اشاره کرد. به علاوه شرایط مختلف دما و رطوبت و حتی شرایط توزیع نایکنواخت حرارت(مانند پهن­شدن بر روی لوله­های شوفاژ زیر کف، در مقابل شومینه) بر خواص ابعادی فرش تأثیرگذار می­باشند. لذا رفتار فشاری فرش ها در برابر بارگذاری و همچنین پایداری ابعادی آن­ها در برابر عوامل محیطی، بر عملکرد مکانیکی آن­ها تأثیر گذار است“Wu, J., Pan, N., Williams, K.R., 2007"

فرش دستباف به دلیل سازگاری با محیط زیست و بدن انسان و ویژگی های خاص خود همچون عایق پذیری در برابر سرما و گرما، یکی از کاربردی ترین انواع کفپوش ها در میان مردم است. بنابراین حفظ ساختار فرش و رسیدن به حد مطلوبی از دوام ، جزء مسائل مهمی است که سبب ارتقای کیفیت این محصول شده و ایجاد کننده نوعی اعتماد و اطمینان در مصرف کنندگان می­باشد و در پیشرفت بازارهای فروش آن امری تأثیر گذار است. با توجه به اینکه خواص عملکردی فرش بعنوان یک منسوج با کاربرد پوشش کف براساس خواص و مشخصات مواد اولیه مصرفی بطورمخصوص نخ­های پرز از نظر جنس الیاف، نمره نخ تک لا و چندلا و تاب نخ تک­لا و چندلا، مشخصات ساختمانی فرش از جمله تراکم و ارتفاع پرز، نوع گره و سیستم بافت و حتی نوع تکمیل­های انجام شده بر روی آن تعیین می­گردد“Onder, E., Berkalp, O.B., 2001"، لذا در این پژوهش با آزمودن عملکرد فرش دربرابر عوامل و شرایط محیطی مثل نیروی فشاری، کششی و رطوبت، به بررسی تأثیر عوامل ساختمانی فرش دستباف: تغییر در نوع گره، اختلاف تعداد لای نخ پرز و تغییر در جنس نخ تار بر خواص عملکردی فرش پرداخته می­شود.

1-2-2 اهداف

هدف اصلی این پژوهش، بررسی عوامل اثر گذاری مانند نوع گره، جنس نخ تار مصرفی و تعداد لای نخ پرز مصرفی در خواص عملکردی فرش دستباف در برابر عوامل محیطی( رطوبت ) و اعمال نیرو( فشاری و کششی )می­باشد.حفظ ساختار فرش و رسیدن به حد مطلوبی از دوام از عوامل مهمی است که به ارتقای کیفیت فرش می­انجامد. جهت تأمین حالت مطلوب عملکرد فرش و ارائه استاندارد در این زمینه، تعیین کردن شاخص هایی کیفی برای مواد اولیه و تکنیک بافت مناسب در فرایند تولید فرش از اهمیت بالایی برخوردار است که کیفیت نهایی و رضایت مندی مصرف کنندگان این محصول را فراهم خواهد نمود.

1-3 ضرورت انجام تحقیق

فرش دستباف به عنوان هنری اصیل در ایران دارای پیشینه ای طولانی در بین هنرهای ایرانی می­باشد و در بین جهانیان بیانگر فرهنگ و اصالت مردم هنردوست ایرانی می­باشد. برخورداری از کیفیتی مطلوب در این محصول علاوه بر تأثیر گذاری در پیشرفت بازار فروش آن، می­تواند امری مهم در ایجاد اعتماد و اطمینان در مصرف کنندگان باشد. بنابراین در راستای استاندارد سازی فرش دستباف، تعیین کردن شاخص هایی برای کیفیت مواد اولیه آن ضروری می­باشد. نخ پرز به عنوان یکی از مهمترین مواد اولیه در فرش دستباف دارای مشخصاتی چون جنس الیاف، نمره نخ تک لا و چند لا، تاب نخ و غیره می­باشد که در خواص نهایی فرش تأثیر گذار می­باشد. می­دانیم که در رجشمارهای گوناگون نخ های پرز با نمره وتعداد لاهای متفاوت به کار می­رود که ممکن است تفاوت در تعداد لا یا نمره نخ بر عکس العمل مکانیکی لایه پرزها در مقابل نیروهای فشاری اثر بگذارد، لذا تعیین نمره و تعداد لای مناسب برای نخ پرز مورد استفاده برای هر رجشمار می­تواند در بهبود مقاومت پرزها در مقابل نیروهای فشاری کمک کند و بتواند استانداردی را در این زمینه ارایه نماید. همچنین انتخاب نوع گره به کار رفته در فرش( فارسی و ترکی) و جنس نخ تار( پشمی باشد یا پنبه ای) ممکن است بر دوام ساختاری فرش و ثبات ابعادی آن اثر بگذارد.

امید است نتایج حاصل از این پژوهش بتواند ما را در انتخاب نخ های مورد استفاده در پرز فرش با نمره و تعداد لای مناسب در یک رجشمار مشخص جنس چله مطلوب و نوع گره ای که بتواند بهترین عملکرد را در مقابل نیروهای فشاری وارده به لایه پرزها از خود نشان می­دهند، یاری رساند.

1-3-1 پیشینه تحقیق

1-3-2 سؤالات پژوهشی

تعداد لای نخ پرز مصرفی در فرش، به چه میزان می­تواند بر عکس العمل مکانیکی لایه پرزها در برابر نیروهای فشاری مؤثر باشد؟

آیا جنس نخ تار را می­توان به عنوان عاملی مهم و اثر­گذار بر خواص نهایی فرش مثل ابعاد آن دانست؟

نوع گره به کار رفته در تولید فرش دستباف، چه تأثیری می­تواند بر دوام و استحکام نهایی آن بگذارد؟

1-3-4 فرضیات

عواملی چون نمره نخ و تعداد لا که از مشخصه های نخ پرز استفاده شده در فرش دستباف می­باشند، می­توانند در خواص فشاری لایه پرزها در مقابل اعمال نیروی فشاری تأثیر گذار باشند. همچنین عامل نوع گره و جنس نخ تار بر خواص نهایی فرش تأثیر می­گذارد.

1-4 روش تحقیق

این پروژه از لحاظ جهت گیری های پژوهش از نوع کاربردی و از جهت استراتژی های پژوهش از نوع مطالعه موردی و از نظر رویکرد پژوهش استنتاجی و از لحاظ اهداف پژوهش آزمایشی است. همچنین این پروژه دو مقطعی است که از طریق آزمایش روی 12 نمونه فرش که در ابعاد 25×12 سانتی متر بدون طرح و رنگ تحت شرایط یکسان بافته شده انجام شده است. نمونه ها در دو نوع گره فارسی و ترکی با چله کشی یکسان ترکی و دو نوع نخ تار پشمی و پنبه ای در سه لای متفاوت تحت شرایط یکسان بافته شد. بر روی نمونه فرش های بافته شده، 3 آزمایش بارگذاری استاتیکی، سنجش استحکام گره و ثبات ابعادی صورت گرفت. برای بیان کمی خواص عملکردی فرش، 4 شاخص درصد فشردگی، درصد افت ضخامت، درصد جمع شدگی و نیروی بیرون کشیدن پرز از فرش تعریف و محاسبه گردید.

1-5 شرح خلاصه­ای از پایان­نامه

مطالب این پژوهش بر پایه­ی پنج فصل تدوین گردید:

در فصل اول این پژوهش به طرح مسئله و همینطور بیان ضرورت مسئله پرداخته شده­است، در فصل دوم ادبیات تحقیق ، مختصری از انواع الیاف در صنعت نساجی، مواد اولیه مصرفی در تولید فرش دستباف، اجزای تشکیل دهنده فرش دستباف، رجشمار یا تراکم طولی و عرضی، مشخصات و خواص نخ های مصرفی در تولید فرش دستباف، انواع گره در بافت فرش، خواص کیفیتی فرش، انواع روش های بارگذاری فشاری، و پیشینه ی این تحقیق عنوان شده است. فصل سوم شیوه­ی انجام پژوهش، تهیه مواد اولیه، بافت نمونه فرش ها، انواع آزمایش های انجام شده و دستگاه های مورد استفاده در انجام آزمایش ها می­باشد. فصل چهارم تجزبه تحلیل داده­ها بر اساس نمودار و نتایج آزمون ANOVA و ازمونtuky مربوطه در نرم افزار16  Minitab درج گردیده است و فصل پنجم نتیجه­گیری و جمع­آوری مطالب و پیشنهادات جهت پیشرفت کار می­باشد.

فصل دوم ادبیات تحقیق

1-2 مقدمه

قالیبافی دارای پیشینه ای بس طولانی در بین اقوام بشری است. بشر اولیه در طی قرن ها به روش در هم تنیدن الیاف گیاهی و پوست حیوانات با صنایع نظیر سبدبافی آشنا شده بود. زیراندازهای اولیه متشکل از پوست نرم حیوانات و الیاف نرم گیاهی و بوریا بود، لیکن به لحاظ گسترش جوامع اجتماعی و نبود شکار، نیاز به تولید بیشتر زیراندازهای دست باف روز به روز محسوس تر شد و بافت این گونه زیراندازها تکامل یافت "اشنبرنر، 1374، ص1". صنعت بافندگی در میان اقوام و تمدن های کهن پیشرفت قابل توجهی کرده و مراحل تولید منسوجات به ویژه فرش از ریسیدن نخ تا رنگرزی و بافت تغییر بسیاری کرده است.

2-2 طبقه بندی الیاف در صنعت نساجی

به طور کلی الیاف به دو دسته الیاف طبیعی و الیاف بشر ساخت تقسیم می­شوند.

2-2-1 الیاف طبیعی

الیاف طبیعی به سه گروه گیاهی، حیوانی و معدنی تقسیم می­شوند:

الیاف گیاهی[1]: انواع الیاف گیاهی عبارتند از :

الف) الیاف گیاهی دانه ای مانند پنبه.

ب) الیاف گیاهی ساقه ای مانند کتان، کنف و مانیلا[2]

ج) الیاف گیاهی برگی مانند سیسال[3]

د) الیاف گیاهی میوه ای مانند نارگیل.

الیاف حیوانی[4]: مانند پشم و ابریشم، انواع کرک ها و الیاف مویی.

الیاف معدنی: مانند آسبست( پنبه کوهی) و الیاف فلزی "امیری، 1385، ص10".

2-2-2الیاف بشر ساخت[5]

واژه ای مصطلح برای الیاف شیمیایی یا الیافی که انسان آن را تولید کرده است "موسوی شوشتری و توانایی، 1384، ص111".

 الیاف بشر ساخت به دو گروه تقسیم می شوند:

الف) الیاف بازیافت شده[6]

الیاف بازیافتی به الیافی اطلاق می­شود که از پلیمرهای طبیعی ساخته شده اند، به این صورت که از طریق دوباره شکل دادن مواد اولیه و اصلاح آن ها تولید می­گردند.

در ابتدا این نوع الیاف را از مواد پروتئینی مثل شیر، بادام زمینی و سویا به دست می­آوردند، اما امروزه پایه تولید این نوع الیاف سلولز است "میر جلیلی، 1384، ص1".

ب) الیاف مصنوعی[7]

این نوع الیاف از سنتز شیمیایی پلیمرها به دست می­آیند. مواد خام مورد استفاده در ساخت این الیاف مشتقات نفتی بوده و طیف گسترده ای از این نوع الیاف موجود می­باشد. نایلون ها، پلی استرها، اکریلیک ها، الیاف محتوی کلر، پلی اولفین ها و پلی آمیدهای آروماتیک نمونه هایی از الیاف مصنوعی هستند.

2-3 مواد اولیه مصرفی در تولید فرش دستباف

الیاف طبیعی و حیوانی به دلیل سازگاری با محیط زیست و بدن انسان و ویژگی هایی همچون عایق پذیری و نرمی برای تولید فرش دستباف بسیار مناسبند. در میان الیاف طبیعی سه لیف پشم، پنبه و ابریشم مرسوم ترین الیاف مورد استفاده در فرش می­باشند.

2-3-1 پنبه

پنبه یکی از مهمترین الیاف سلولزی است که کشت آن از زمان های قدیم رایج بوده است. در حفاری هایی که در هند صورت گرفته است، انواع پارچه ها و ریسمان های پنبه ای مربوط به سه هزار سال قبل از میلاد کشف شده است. الیاف پنبه در رنگ های سفید، قهوه ای و خاکستری وجود دارد و اندازه ی طول و قطر آن ها متغیر است "امیری، 1385، ص 65".

پنبه به گیاهی اطلاق می­شود که دارای ساقه­ی سبک و کوتاه و شاخه های نازک، برگ های درشت با گل های زرد یا سرخ رنگ می­باشد. به میوه ی آن غوزه می­گویند که 3 تا 5 ترک دارد. غوزه پس از رسیدن شکافته شده و از میان آن دانه هایی به همراه رشته ها یا تارهای سفید رنگی نمایان می­گردد. تارهای پنبه همگی یک اندازه نبوده بلکه در هر غوزه طول تارها متفاوت می­باشد. پنبه را با دست یا دستگاه از دانه جدا می­کنند و در نخ ریسی و پارچه بافی به کار می­برند "ژوله، 1381، ص 53".پنبه در مراحل اولیه رشد خود به رطوبت و آبیاری نیاز دارد، ولی رطوبت و آبیاری زیاد و همچنین بارندگی در مراحل آخر رشد گیاه پنبه، باعث آسیب رسیدن به محصول می­شود. پنبه در مناطقی که اختلاف درجه ی حرارت روز و شب آن کم باشد، بهتر عمل می­آید "امیری، 1385، ص.67".

2-3-1-1 طبقه بندی پنبه از لحاظ کیفیت

از نظر کیفیت می توان پنبه را به سه گروه زیر تقسیم بندی نمود:

پنبه سی آیلند[8]،  مصری و آمریکایی-مصری: این نوع پنبه طویل تر از انواع دیگر بوده و دارای قطر کم و ظاهر درخشانی می­باشد.

پنبه آمریکایی آپلند[9]: این نوع پنبه کوتاه تر و ضخیم تر از پنبه های گروه یک است.

پنبه آسیایی: پنبه های آسیایی در مقایسه با پنبه های دیگر کوتاه تر و ضخیم تر می­باشد "توانایی، 1376، ص 16".

2-3-1-2 ترکیب شیمیایی

پنبه لیفی است سلولزی که از تکرار واحدهای سلوبیوز در طول زنجیره مولکولی به وجود آمده است "فورد، 1386، ص10". لیف پنبه از سه عنصر کربن، هیدروژن و اکسیژن تشکیل شده است. علاوه بر سلولز، همیشه در انواع مختلف پنبه مواد و ترکیبات دیگری نیز وجود دارد که ناخالصی آن محسوب می­شود. واکس یا موم بعد از سلولز مهم ترین ماده ای است که در یک لیف سلولزی وجود دارد.مقدار واکس در انواع مختلف پنبه در حدود 4/0-8/0 درصد است "امیری، 1385، ص 74".

2-3-1-3 ویژگی های فیزیکی پنبه

درازای الیاف پنبه در یک غوزه متفاوت است. اگر در یک پنبه بلندی و کوتاهی الیاف بین 25 تا 60 میلیمتر باشد نشانه ی خوبی آن است و هر اندازه درازای رشته های پنبه از میزانی که ذکر شد بیشتر باشد مرغوبتر محسوب می­شود. به طور کلی نشانه های مرغوبیت پنبه بستگی فراوانی دارد به رنگ، ظرافت، نرمی، شفافیت، درجه خالص بودن و همچنین رطوبتی که پنبه در خود دارد. هر اندازه الیاف پنبه سفیدتر باشد به همان اندازه خالص تر است چون رنگی بودن الیاف به دلیل مواد خارجی در ترکیبات آن است "ژوله، 1381، ص 53".

2-3-1-4 جذب رطوبت

میزان رطوبت بازیافتی پنبه در رطوبت نسبی 65%، معادل 7% است و قابلیت نگهداری آب توسط این لیف 50% می­باشد"فورد، 1386، ص10".

2-3-1-5 خواص حرارتی

الیاف پنبه به آسانی می­سوزد و خاکستر کمی هنگام سوختن باقی می­گذارد. این لیف در دمای ˚c150 استحکام خود را از دست داده و سست می­گردد، در نهایت در دمای ˚c200-185 سوخته و تجزیه می­شود "فورد، 1386، ص10".

2-3-1-6 ساختمان داخلی لیف پنبه

الیاف پنبه در زیر میکروسکوپ شکل رشته های استوانه ای را دارد که از پهنا آنرا برش داده باشند و سه بخش در آن به خوبی دیده می­شود:

بخش رویی که با لایه ی شفافی پوشیده شده که به آن کوتی کول می­گویند.

دیواره ثانویه یا بیشترین بخش الیاف پنبه که سلولز نامیده می­شود.

بخش میانی یا دیواره لومن. در بخش میانی رشته ها یا الیاف، مغز ویژه ای پر از مایع دیده می­شود به نام پروتوپلاسم که پس از رشد کامل پنبه، مغز این الیاف خالی و پروتوپلاسم جذب پنبه دانه می­شود و تمام پروتوپلاسم به سلولز خالص تبدیل می­گردد "ژوله، 1381، ص 53".

ABSTRACT

Some environmental factors such as water content, temperature and also some different types of forces like compressive forces, tensile and flexural strength may influence on the final performance of the hand-woven carpet during its usage. These mentioned factors will affect the quality and final performances of the carpet. The carpet operation characteristics are based on the structural and functional properties of the carpet and the properties and characteristics of the raw materials used in its, specially the pile yarn properties like fibers gender, the single-ply and multi-ply yarn, the ply yarn, etc. Achieving the desired level of durability and maintain the carpet structure are vital factors that will make the product more reliable for the consumers and will impact on the market progress.

This study examines the effects of structural characteristics of the handmade carpet and also the effect of the raw materials properties on the operation characteristics of the hand-woven carpet. For this purpose, knot type, warp yarn gender and ply yarn parameters were considered as variable factors and then 12 samples of carpet with the dimensions of 12*25 with two types of woolen warp yarns, two kind of knot: Persian and Turkish knot and 3 kinds of ply yarn: 2, 4, 8 ply, have been woven under the same identical conditions. Then the static loading test, withdrawal and shrinkage tests were examined on the carpet samples. To quantify the functional properties of the carpet, four index: compression Percentage, thickness loss percentage, the shrinkage percentage and the power of pulling out the pile of the carpet were defined and calculated, and then the results of these characteristics were analyzed with minitab statistical software.

The results of the ANOVA and Tukey tests of minitab software indicated that in the knot type factor, the best results in the determination of the percentages of the thickness and density were in the carpet samples that have been woven with Persian knot and the most favorable results in determining the stability of the dimensions and knot strength were in the carpet samples woven with a Turkish knot. In the ply yarn and warp yarn gender, in all the indexes, the best result have been seen in the 8ply yarn and woolen warp.

Keyword: Handmade catpet, performance properties, knot type, ply yarn, type of warp yarn

منابع و مآخذ

منابع لاتین

مقالات

Anderson, S.L., Clegg, D.G.," A Thickness Tester for Carpet Specimens", Journal of Textile Institute, 52(12), P664-P667, 1961.

Carnaby, G.A., Wood, E.J.,"The Physics of Carpets", Journal of TextileInstitute", 80(1), 71-90, 1989.

Celik, N., Koc, E.,"An Experimental Study on Thickness Loss of Wilton-TypeCarpets Produced With Different Pile Materials after Prolonged Heavy StaticLoading. Part-2: Energy Absorption and Hysteresis Effect", Fibres & Textiles inEastern Europe, 15(3), 87-92, Juli/September 2007.

Clegg, D.G.,"Correlation between Floor Trials on Carpets and Test on wiraDynamic Loading Machine", Journal of Textile Institute, 56(11), T646-T648, 1965.

Dayiary, M., Shaikhzadeh, S., Shamsi, M.," A New Theoretical Approach toCut-Pile Carpet Compression Based on Elastic-Stored Bending Energy ", Journal of Textile Institute, 100(8), 688-694, 2009.

Dayiary, M., Shaikhzadeh, S., Shamsi, M.," An Experimental Verification ofCut-Pile Carpet Compression Behavior ", Journal of Textile Institute, 101(6), 488-494, 2010.

Dunlop, J.I., Jie, S.,"The Dynamic Mechanical Response of Carpets: An Alternative Measurment Technique", Journal of Textile Institute, 82(3), 353-359, 1991.

Grover, G., Zho, S., Twilly, I.C.,"Dynamic Mechanical Properties of CarpetYarns and Carpet Performance ", Textile Research Journal, 63(5), 257-266, 1993.

Horino, T., Yabunaka, T., Morikawa, M.,"Study on Viscoelastic Behavior of Carpet Part 1: Apparatus for Dynamic Measurment in SimpleCompression and Complex Dynamic Modulus of Commerical Carpets", Journal of the TextileMachinery Society of Japan, 17(1), 26-32, 1971.

Kimura, K., Kawabata, S., Kawai, H.,"Compressive Deformation Theory ofCarpets", Journal of The Textile Machinery Society of Japan, 23(4), 136-146, 1970.

Kimura, K., Kawabata, S.,"Improvement of Compressive Deformation TheoryofCarpets and Its Application to Carpet Woven with Compressible Yarns", Journal of the Textile Machinery Society of Japan, 24(11), 141-148, 1971.

Laughlin, K.C., Cusick, G.E, "Carpet Performance Evaluation Part II: Stress-Strain Behavior", Textile Research Journal, 38(1), 72-80, 1968.

Lee, H.S., Carr, W.W., Beckham, H.W., Wepfer, W.J. "Factors InfluencingAir Flow through Unbacked Tufted Carpets", Textile Research Journal, 70(10), 876-885, 2000.

Mirjalili, S.A., Sharzehee, M.,"A Study and Investigation on the Influence ofStatic and Dynamic Loading on the Properties of Handmade Persian Carpet, I: The Effect of Static Loading", Fibers and Polymers, 6(2), 139-145, 2005.

Nishimatsu, T., Sawaki, T.,"Study on Pile Fabrics Part III: FrictionalProperties of PileFabrics", Journal of the Textile Machinery Society of Japan, 30(3), 67-71, 1984.

Norton, M.A., Fiest, J.R.,"A Technical Approach to Characterizing PerceivedWalking Comfort of Carpet ", Textile Research Journal, 65(9), 527-532, 1995.

Onder, E., Berkalp, O.B.,"Effects of Different Structure Parameters on CarpetPhysical Properties", Textile Research Journal, 71(6), 549-555, 2001.

Pailthorpe, M.T.,"Objective Measurement of the Electrostatic Propensity of Carpets ", Textile Research Journal, 58(6), 335-337, 1988.

Ross, D.A., Palmer, D.G.,"A Simple Static-Loading Device for Carpets", Journal of Textile Institute, 64(11), 676-678, 1973.

Wood, E.J.,"Description and Measurement of Carpet Appearance", TextileResearch Journal, 63(10), 580-594, 1993.

Wu, J., Pan, N., Williams, K.R., "Mechanical, Biomechanical, Psychophysical Study of Carpet Performance ", Textile Research Journal, 77(3), 172-178, 2007.

منابع فارسی

استاندارد ملی ایران شماره 4488، ویژگی­های پشم مورد مصرف در قالی­های دستباف، 1377.

اشنبرنراریک، مترجم: تولایی مهشید، نصیری محمدرضا، قالی ها و قالیچه های ایران،انتشارات یساولی، 1374.

امیری ستاره،الیاف شناسی، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها(سمت)، 1385.

توانایی حسین، فیزیک الیاف، نشر ارکان اصفهان، 1376.

دانشگر احمد، فرهنگ جامع فرش یادواره(دانش نامه ایران)، انتشارات یادواره اسدی، 1376.

ژوله تورج، پژوهشی در فرش ایران، انتشارات یساولی، 1381.

فوردجی. ای،میرجلیلی م.، احمدزاده م.، خصوصیات الیاف نساجی، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی یزد،.1386

منصور منصوری، ریسندگی الیاف بلند، نشر آشنا، 1378.

موسوی شوشتری احمد، توانایی محمد علی، فرهنگ تشریحی علوم و تکنولوژی الیاف، جهاد دانشگاهی دانشگاه صنعتی امیر کبیر، 1384.

میر جلیلی محمد، ساختمان فیزیکی الیاف(روش های پیشرفته میکروسکوپی در نساجی)، دانشگاه اسلامی یزد، 1384.

نجفی کوتنایی حسین و همکاران، روش­های شناسایی الیاف و مواد کمکی در شیمی نساجی،انتشارات جهاد دانشگاهی، واحد صنعتی امیر کبیر، 1388.

نصیری محمد جواد، فرش ایران، انتشارات پرنگ، 1382.

وکیلی ابوالفضل، کارگاه قالی بافی، انتشارات نقش هستی، 1383.

یاوری حسین، کار شناسی آثارصنایع دستی،نشر ایران شناسی، 1386.

یاوری ح.،مبانی شناخت قالی ایران، انتشارات رجاء، 1384.

یساولی جواد، مقدمه ای بر شناخت قالی ایران، انتشارات فرهنگ سرا، 1370.

یزدانشناس محمد اسماعیل، عبقری رامین، فیزیک مواد نساجی، دانشگاه آزاد اسلامی یزد، 1381.

مقالات

دریایی ن، زیبایی درفرش دستباف ایران، فصلنامه گلجام، شماره4 و 5، 1385.

مجابی، س.ع.، تخمین و پیش بینی نمرات مواد اولیه مصرفی فرش دستباف متناسب با رجشمار بافت بر اساس روش آماری، مرکز ملی فرش ایران، 1388.