فهرست:
فهرست مطالب
عنوان
صفحه
چکیده ...................................................................................................................................................................
ی
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1. مقدمه ...........................................................................................................................................................
1
1-2. بیان مسأله ....................................................................................................................................................
1
1-3. اهمیت و ضرورت تحقیق..............................................................................................................................
3
1-4. اهداف تحقیق ...............................................................................................................................................
4
1-4-1. هدف کلی .........................................................................................................................................
4
1-4-2. اهداف ویژه تحقیق ...........................................................................................................................
4
1-5. فرضیات تحقیق ............................................................................................................................................
5
1-6.روش تحقیق ..................................................................................................................................................
5
1-7. مدل مفهومی تحقیق.......................................................................................................................................
6
1-8. جامعه آماری تحقیق......................................................................................................................................
7
1-9.تعاریف متغیرها و اصطلاحات فنی(مفهوی و عملیاتی) ...............................................................................
7
1-10.اندازه شرکت................................................................................................................................................
10
1-11.ساختار کلی تحقیق.......................................................................................................................................
10
1-12.خلاصه فصل................................................................................................................................................
11
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینهی تحقیق
2-1. مقدمه ..........................................................................................................................................................
13
2-2. مبانی نظری..................................................................................................................................................
13
2-2-1. انعطاف پذیری مالی .........................................................................................................................
13
2-2-2. چشماندازهای انعطافپذیری ...........................................................................................................
14
2-2-3. منابع اساسی انعطافپذیری مالی ......................................................................................................
14
2-2-4. روشهای اندازهگیری انعطافپذیری مالی .......................................................................................
14
2-2-5. بازارهای مالی ..................................................................................................................................
16
2-2-6. گزارشگری مالی ...............................................................................................................................
17
2-2-7. اهداف گزارشگری مالی ...................................................................................................................
18
2-2-8. چارچوب مفهومی گزارشگری مالی .................................................................................................
19
2-2-9. گزارشگری محافظهکارانه .................................................................................................................
20
2-2-10. انواع محافظهکاری .......................................................................................................................
21
2-2-10-1. محافظهکاری نامشروط ..........................................................................................................
22
2-2-10-2. محافظهکاری مشروط ............................................................................................................
22
2-2-11. تصمیمات سرمایهگذاری ...............................................................................................................
24
2-2-12. ماهیت سرمایهگذاری ....................................................................................................................
25
2-2-13. شناسایی فرصتهای سرمایهگذاری ...............................................................................................
26
2- 2-14. ارتباط فرصتهای سرمایه گذاری و تأمین مالی ...........................................................................
26
2-2-15. فرصتهای سرمایهگذاری و ارتباط آن با سود و بازده ..................................................................
27
2-2-16. عوامل مؤثر بر تصمیمات سرمایهگذاری ........................................................................................
27
2-2-17. جریان نقد سرمایهگذاری ...............................................................................................................
29
2-2-18. بازده فوقالعاده آتی سهام ...............................................................................................................
29
2-2-18-1. بازده سهام .............................................................................................................................
29
2-2-18-2. عوامل مؤثر بر بازدهی سهام ........................................................................... …................
30
2-2-19. دیدگاههای مربوط به ارزشیابی سهام .............................................................................................
33
2-2-19-1. دیدگاه تحلیلگران بنیادگرا ....................................................................................................
33
2-2-19-2. دیدگاه تحلیلگران تکنیکی (نمودارگراها) ............................................................................
34
2-2-19-3. نظریه مدرن پرتفولیو .............................................................................................................
35
2-2-20. تعریف بورس اوراق بهادار ...........................................................................................................
35
2-2-20-1. مزایای بورس اوراق بهادار ....................................................................................................
36
2-2-20-2. شاخص بورس ......................................................................................................................
37
2-2-21. عوامل تأثیرگذار در بروز حباب قیمت در بورس ..........................................................................
40
2-2-22. اندازه شرکت .................................................................................................................................
41
2-3. پیشینه تحقیق ......................................................................................................................... ....................
43
2-3-1. پیشینه داخلی تحقیق ........................................................................................................................
43
2-3-2. پیشینه خارجی تحقیق.......................................................................................................................
44
فصل سوم: روش پژوهش
3-1. مقدمه ..........................................................................................................................................................
47
3-2. تعریف پژوهش ...........................................................................................................................................
47
3-3. فرضیه های تحقیق.......................................................................................................................................
47
3-4. جامعه و نمونه آماری ..................................................................................................................................
48
3-5. روش تحقیق. ..............................................................................................................................................
48
3-6. روش آماری آزمون فرضیهها...............................................................................................................................................
49
3-6-1. رگرسیون چند متغیره........................................................................................................................
49
3-6-2. آزمون معنادار بودن معادله خط رگرسیون.........................................................................................
49
3-6-3. آزمون ناهمسانی واریانس LR..........................................................................................................
50
3-6-4. آزمون خود همبستگی ولدریج..........................................................................................................
52
3-6-5. آزمون برابری میانگین دو گروه.........................................................................................................
53
3-6-6. روش نظری در استفاده از داده های تابلویی.....................................................................................
53
3-6-7. مدلهای مختلف دادههای ترکیبی.................................................................................................
55
3-6-7-1. مدل اثر ثابت................................................................... .....................................................
55
3-6-7-2. مدل اثر تصادفی..............................................................................................................
56
3-6-8 .آزمونهای تشخیص.......................................................................................................................
56
3-6-8-1. آزمون چاو.......................................... ..................................................................................
57
.2-8-6-3آزمون بروش پاگان............................... .................................................................................
57
3-6-8-.3 آزمون هاسمن................................................................................................................
58
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل دادهها
4-1. مقدمه .........................................................................................................................................................
60
4-2. آمار توصیفی .............................................................................................................................................
60
4-2-1. بررسی آمارههای توصیفی متغیر انعطافپذیری مالی ...................................................................
60
4-2-2. بررسی آمارههای توصیفی متغیر تصمیمات سرمایهگذاری .........................................................
62
4-2-3. بررسی شاخص قیمت و بازده بازار سهام ...................................................................................
62
4-3. آمار استنباطی ...........................................................................................................................................
63
4-3-1. بررسی مدل استفاده برای آزمون فرضیهها .................................................................................
63
4-4. تجزیه و تحلیل دادهها و آزمون فرضیهها ................................................................................................
64
4-5. خلاصهی فصل و نتیجهگیری ..................................................................................................................
70
فصل پنجم: نتیجهگیری و پیشنهادها
5-1. مقدمه ........................................................................................................................................................
73
5-2. جمعبندی و نتیجهگیری آزمون فرضیه ها.....................................................................................................
74
5-3. پیشنهادها................................................. .....................................................................................................
75
5-4. پیشنهادها برای تحقیقات آتی....... ................................................................................................................
76
5-5. محدودیت های تحقیق .................................................................................................................................
76
منابع و مأخذ .......................................................................................................................................................
77
پیوستها .............................................................................................................................................................
80
منابع:
مقدمه
شرکتها در یک مقطع زمانی تأسیس گردیده و پس از طی مراحل رشد و بلوغ، نهایتاً به افول عمر اقتصادی خود میرسند. شرکتها معمولاً در سالهای اولیه تأسیس خود با هزینههای فراوانی مواجه بوده و سود اقتصادی منفی دارند، همچنین در زمان حیات اقتصادی خود نیز با نوساناتی که منشأ آنها معمولاً عوامل درونی شرکت یا عوامل محیطی بوده، روبرو میشوند. از اینرو بقای شرکتها با مفاهیمی مانند کسب بازدهی مناسب و تأمین انتظارات سهامداران ارتباط تنگاتنگی دارد. بنابراین بخش عمده سیاستهای شرکتها مربوط به سیاستهایی بهمنظور افزایش بازدهی منوط شده، البته باید ریسک سرمایهگذاری در کنار بازدهی نیز مدنظر قرار داده شود.
در پژوهش حاضر به بررسی رابطه انعطافپذیری مالی و تصمیمات سرمایهگذاری با بازده فوقالعاده آتی سهام شرکتهای تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شد. جامعه آماری این پژوهش شرکتهایی که از سال 1388 تا 1391 در عضویت بورس اوراق بهادار تهران بودند را شامل شد که تعداد 248 شرکت جامعه آماری پژوهش را تشکیل دادند.
فرضیات تحقیق شامل موارد ذیل میباشد؛
فرضیه اول: بین انعطافپذیری مالی با بازده فوقالعاده آتی سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ارتباط مستقیم وجود دارد.
فرضیه دوم: بین تصمیمات سرمایهگذاری با بازده فوقالعاده آتی سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ارتباط مستقیم وجود دارد.
فرضیه سوم: میزان ارتباط بین انعطافپذیری مالی با بازده فوقالعاده آتی سهام در شرکتهای کوچک و بزرگ یکسان نیست.
فرضیه چهارم: میزان ارتباط بین تصمیمات سرمایهگذاری با بازده فوقالعاده آتی سهام در شرکتهای کوچک و بزرگ یکسان نیست.
ابزار تجزیه و تحلیل داده ها شامل؛ پانل دیتا، روش نظری در استفاده از دادههای تابلویی، روشهای تخمین، روش حداقل مربعات تلفیقی و اثر ثابت و اثر تصادفی بود و متغیرهای پژوهش نیز شامل انعطافپذیری مالی، تصمیمات سرمایهگذاری و بازده فوقالعاده سهام آتی بود.
5-2. جمعبندی و نتیجهگیری آزمون فرضیهها
روش تجزیه و تحلیل دادهها در این رساله استفاده از ابزارهای اقتصادسنجی بوده و مدل تصریح شده برای آنالیز دادهها، مدل رگرسیون دادههای ترکیبی است، البته برای تکمیل کردن تحلیلها از آنالیز توصیفی متغیرها نیز تا حد امکان استفاده شده است. نتایج به دست آمده از انجام آزمون F لیمر در مطالعه حاضر نشان میدهد که؛ روش برآورد معادلات از نوع دادههای تلفیقی بوده زیرا سطح معنیداری آزمون بیشتر از 5% میباشد. در ادامه برای برآورد معادلات اجرای آزمونهای ناهمسانی واریانس و خود همبستگی سریالی لازم می باشد، که نتایج حاصل از انجام آزمون واریانس ناهمسانی LR در جدول 5-4 نشان میدهد که؛ سطح معنیداری در آزمون فوق 000/0 بوده، لذا فرضیه صفر مبنی بر همسان بودن واریانس ها رد شده و نتیجه میگردد که واریانسها ناهمسان هستند.
همچنین برای سنجش خودهمبستگی سریالی بین خطاها، از آزمون خودهمبستگی ولدریج استفاده شده است که نتایج حاصل از انجام آزمون فوق در جدول 6-4 تأیید میکند که سطح معنیداری در آزمون فوق بیشتر از 5% بوده (26/0P=)، لذا فرضیه صفر مبنی بر عدم وجود خودهمبستگی سریالی بین دادهها پذیرفته میشود. با عنایت به نتایج حاصل از آزمون ناهمسانی واریانس، که نمایانگر پدیده واریانس ناهمسانی جملات خطا میباشد، از روش حداقل مربعات تعمیم یافته GLS برای برآورد معادلات استفاده گردیده است.
البته معادله (4-3) برای بررسی نحوه و میزان تأثیرگذاری متغیرهای انعطافپذیری مالی و تصمیمات سرمایهگذاری بر میزان بازده فوقالعاده آتی سهام ابتدا به روش حداقل مربعات معمولی نیز تخمین زده شده و نتایج حاصل از تخمین در جدول 7-4 نشان دهنده این است که؛ ضرایب برآورد شده هر دو متغیر معنیدار نمیباشد، اما با توجه به پدیده همسان نبودن واریانس جملات اخلال، نتایج این تخمین به طور کلی قابل اتکا نمیباشد.
در ادامه نتایج حاصل از تخمین معادله (4-3) برای بررسی ارتباط بین متغیرها به روش GLS در جدول 8-4 نشان میدهد که؛ ضریب برآورد شده متغیر انعطافپذیری مالی و متغیر تصمیمات سرمایهگذاری از لحاظ آماری معنیدار میباشند. لذا فرضیه اول تحقیق مبنی بر ارتباط مستقیم و معنیدار بین انعطافپذیری مالی و بازده فوقالعاده آتی سهام در شرکتهای تولیدی بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته میشود و انعطافپذیری مالی بهعنوان یکی از فاکتورهای تأثیرگذار بر بازدهی سهام تلقی میگردد. همچنین طبق نتایج جدول 8-4، فرضیه دوم مطالعه حاضر مبنی بر وجود ارتباط مستقیم بین تصمیمات سرمایهگذاری (نسبت مخارج سرمایهای به داراییهای ثابت) با بازده فوقالعاده آتی سهام در شرکتهای تولیدی بورس اوراق بهادار تهران نیز پذیرفته میشود.
برای بررسی فرضیه سوم در مطالعه حاضر مبنی بر اینکه ارتباط بین انعطافپذیری مالی با بازده فوقالعاده آتی سهام در شرکتهای با اندازه بزرگ و کوچک یکسان میباشد، از آزمون برابری میانگینهای دو گروه استفاده شده و نتایج حاصل از انجام آزمون فوق در جدول 9-4 نشان میدهد فرضیهی مذکور مورد تأیید است چون سطح معنیداری (000/0=P) کمتر از پنج درصد میباشد. بنابراین نحوه تأثیرگذاری انعطافپذیری مالی بر بازده فوقالعاده آتی سهام شرکتهای تولیدی به اندازه شرکت بستگی داشته و در شرکتهای کوچک و بزرگ یکسان نیست.
همچنین برای بررسی فرضیه چهارم مطالعه حاضر مبنی بر اینکه تأثیرگذاری متغیر تصمیمات سرمایهگذاری بر بازده فوقالعاده آتی سهام در شرکتهای تولیدی با اندازه بزرگ و کوچک یکسان است، از رویه فوق استفاده شده است و نتایج حاصل از آزمون برابری میانگینهای دو گروه از شرکتها در جدول 10-4 نشان میدهد که؛ فرض آماری در این مورد نیز تأیید شده، زیرا سطح معنیداری آزمون فوق برابر(000/0=P) میباشد. بنابراین نحوه تاثیرگذاری متغیر تصمیمات سرمایهگذاری بر بازده فوقالعاده آتی سهام به اندازه شرکتها بستگی داشته و در شرکت های کوچک و بزرگ یکسان نیست.
5-3. پیشنهادها
با توجه به یافتههای پژوهش مبنی بر تأثیرگذاری مستقیم انعطافپذیری مالی و تصمیمات سرمایهگذاری بر بازدهی سهام شرکتها مازاد بر بازدهی بازار سهام، پیشنهاد میگردد که مدیران و سیاستگذاران مالی شرکتها از این ابزارها برای کسب بازدهی مازاد بر بازار و تعدیل بازدهی در مواقع مواجه با نوسانات و مشکلات غیر منتظره استفاده گردد.
جهت رفع نیازهای مالی به مدیران عالی شرکتها توصیه میشود که؛ از طریق ایجاد بدهیهای برنامهریزی شده البته با در نظر گرفتن ریسک و سایر جنبههای آن استفاده کنند.
پیشنهاد میگردد که شرکتهای کوچک و بزرگ از شیوه تأمین مالی و تصمیمات سرمایهای یکسانی استفاده نکنند، زیرا تاثیرگذاری متغیرهای فوق بر بازدهی متفاوت میباشد.
5-4. پیشنهادها برای تحقیقات آتی
در طرحی جامع با شناسایی عوامل تأثیرگذار بر بازدهی سهام شرکتها (اعم از عوامل درونسازمانی، برونسازمانی، عوامل کلان اقتصادی، عوامل سیاسی و...) تأثیرگذاری متغیرهای مختلف بر میزان بازدهی فوقالعاده آتی سهام شرکتها بررسی شود.
برای ارزیابی اثرگذاری متغیرهای مؤثر بر میزان بازدهی فوقالعاده آتی سهام شرکتها علاوه بر رویکرد فوق، از سایر روشهای برآورد و تخمین؛ مانند الگوریتم ژنتیک ، شبکه عصبی، سیستمهای فازی و سایر روشهای آماری استفاده گردد.
نقش انعطافپذیری مالی و تصمیمات سرمایهگذاری بر بازده فوقالعاده آتی در صنایع مختلف به طور جداگانه بررسی شود.
در یک تحقیق مبنی بر اثرگذاری عوامل مؤثر بر بازدهی سهام شرکتها مازاد بر بازار (بازده فوقالعاده آتی سهام) علاوه بر مقایسه بازدهی سهام شرکتها، وضعیت ریسک شرکتها در مقایسه با بازار نیز لحاظ گردد.
5-5. محدودیتهای تحقیق
مهمترین محدودیت در پژوهش حاضر، عدم دسترسی به دادههای مربوط به متغیرهای تحقیق برای تعداد سالهای بیشتر میباشد، که در آنصورت نتایج تخمین مدل بسیار بهتر به نظر میرسد.
حذف تعدادی از شرکتهای جامعه آماری (براساس شرایط تعریف شده برای انتخاب نمونه) باعث کنار گذاشتن تعدادی از اعضای جامعه شده که در صورت عدم حذف آنها و استفاده از کل شرکتهای بورس ممکن است منجر به کسب نتایج متفاوتی شود که در تحلیل و تعمیم نتایج پژوهش بایستی مدنظر قرار گیرد.
منابع و مأخذ
منابع فارسی
اسماعیل پور، مجید(1381). ملاحظات اساسی در فرآیند بودجهبندی سرمایهای، مجله بورس شماره 32.
تهرانی ، رضا، نوربخش، عسگر(1382). مدیریت سرمایهگذاری، انتشارات نگاه دانش.
جهان خانی ع، مرادی م (1375). بررسی نحوهی تصمیمگیری خریداران سهام عادی در بورس اوراق بهادار تهران. مجموعه مقالات نخستین.
حسنی، محمد (1392). مطالعه تجربی رابطه بین حساسیت جریان نقد سرمایهگذاری و محافظه کاری حسابداری. بررسی حسابداری و حسابرسی، دوره 20، شماره3، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال.
خوش طینت م، نمازی ز (1383). همبستگی شاخص های سنتی نقدینگی و شاخص های نوین
نقدینگی. اقتصاد، مطالعات حسابداری، شماره 7.
ژرف پیکان، رامونا (1385). عوامل مؤثر بر قیمت سهام در صنایع کانیهای غیرفلزی. پایاننامه کارشناسی ارشد.
سعیدی، علی؛ حسین زاده، موسی (1390). بررسی عوامل مؤثر بر بازدهی سهام شرکتهای تازه پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. چشم انداز مدیریت مالی، شماره 4.
صفری محسن (1381). ارزیابی عملکرد شرکتهای سرمایهگذاری در بورس اوراق بهادار تهران براساس شاخصهای شارپ و ترینر. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
کفچه، پرویز (1380). بررسی اثبات عملکرد شرکتهای سرمایهگذاری پیشرفته در بورس اوراق بهادار تهران. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
مدرس، احمد؛ عبدالهزاده، فرهاد (1378). مدیریت مالی، جلد اول، انتشارات چاپ ونشر بازرگانی، چاپ اول.
منابع خارجی
Ball, R, S.P, Kothari & A, Robin ( 2000); “The effect of international institutional factors on properties of accounting earnings”; Journal of Accounting & Economics; vol. 29; pp 1-52.
Basu, S. (1997).“The conservatism principle and the asymmetric timelines of earnings”. Journal of Accounting and Economics 24: 3-37.
Beaver, W & S, Ryan (2004); “Conditional and Unconditional Conservatism: Concepts and Modeling”; online; http://www.ssrn.com
Byoun, S. (2008). “Financial flexibility and capital structure decision, SSRN Working Paper.”
Chen, H., Jegadeesh, N., and Wermers, R. (2000). “The Value of Active Mutual Fund Management: An Examination of the Stockholdings and Trades of Fund Managers”, Journal of Finacial and Quantitative Analysis. Vol. 35, No. 3. pp: 343-368.
Daniel, N.D. Denis, D.J. Naveen, L. (2008). “Dividends, Investment, and Financial Flexibility”. Drexel University LeBow College of Business, Purdue University Krannert School of Management, Temple University Lalitha Naveen Fox School of business, Working Paper available at: www.ssrn.com.
DeAngelo, H. DeAngelo, L.( 2007). “Capital Structure, Payout Policy, and Financial Flexibility”.Marshall School of Business. Working Paper available at http://ssrn.com.
Fama, Eugene. F. , and Kenneth R. French. (1992). “The Cross-Section of Expected Stock Returns.” Journal of Finance 47. pp. 427-465
Fazzari, S., Hubbard, G., and Petersen, B. (1988). “Financing Constraints and Corporate Investment.” Brookings Papers on Economic Activity, 1: 141-195.
Gamba, A. & Triantis. A. (2008).“The value of financial flexibility.” The Journal of Finance, 63(5), 263-296.
Givoly, D., and C.K. Hayn. (2000). “The changing time-series properties of earnings, cash flows and accruals: Has financial reporting become more conservative?” Journal of Accounting and Economics 29: 287-320.
Graham, J. R. Harvey,C. (2001).“The theory and practice of corporate finance: evidence from the field.” Journal of Financial Economics, Vol. 61,pp. 187–243.
Hayashi, F. (1982). “Tobin’s Marginal Q and Average Q: A Neoclassical Interpretation.” Econometrica, 50 (1): 213-224.
Iatridis, G.E (2011). “Accounting disclosures, accounting quality and conditional and unconditional conservatism.” International Review of Financial Analysis. 20 (2011) 88–102
Jimmy, L. (2010). “The Role of Accounting Conservatism in Firms’ Financial Decisions.” Kellogg School of Management, Northwestern University.
Klein April & Marquardt Carol (2006). “Fundamentals of Accounting Losses” The Accounting Review, Vol. 81, No. 1, pp. 179–206
Marchica, M. T. & Mura, R. (2007). “Cash Holding Policy and Ability to Invest: How Do Firms Determine Their Capital Expenditures?. ” Available at www.ssrn.com.
Marion R. Hutchinson (2004). “An Analysis of the Association Between Firms' Investment Opportunities, Board Composition, and Firm Performance” The University of Queensland- Accounting and Accountability :February 25.
Mcqueen G, torley S (1994). “Bubbles, Stok Returns, and Duration Dependence”, journal of Finncial and Quantitivf Analysis ,29,379.
Moses, O.D. 1987 , “Income smoothing and incentives, Emperical tests using Accounting changes.” ,The Accounting Review , No, 2. April 358-375.
Pae,J, D, Thornton & M, Welker (2005); “The Llink Between Earnings Cconservatism and The Price to Book Ratio”; Contemporary Accounting Research;Vol 22; PP 693-717.
Qiang, X. (2007). “The effects of contracting, litigation, regulation, and tax costs on conditional and unconditional conservatism: Cross-sectional evidence at the firm level.” The Accounting Review 82 (3): 759-796.
Ryan, S.G. (2006). “Indentifying conditional conservatism.” European Accounting Review, 15(4): 511-525.
Sanjay Kallapur-Mark A. tromBley (1999). “The association between investment opportunity set proxies and realized growth.” Journal of business Finance and Accounting 26(3), (4) April/May.
Volberda, H. W. (1998). “Building the Flexible Firm: How to Remain Competitive”. Oxford, Oxford University Press.