پایان نامه رابطه مدیریت کیفیت فراگیر و خلاقیت با توانمند سازی دبیران زن مقطع متوسطه شهرداراب

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A ) در رشته

مدیریت آموزشی

چکیده

هدف ازتحقیق حاضر،بررسی رابطه مدیریت کیفیت فراگیروخلاقیت باتوانمندسازی دبیران زن مقطع متوسطه شهرداراب بوده است.روش تحقیق همبستگی بوده وجامعه آماری پژوهش 320نفرازدبیران زن مقطع متوسطه شهرداراب بوده است که 175نفربه روش نمونه گیری خوشه ای یک مرحله ای انتخاب گردید.جهت جمع آوری اطلاعات ازسه پرسشنامه مدیریت کیفیت فراگیرمقیمی وهمکاران(1388)،خلاقیت رندسیپ(1979)وتوانمندسازی اسپریتزر(1995)استفاده گردید.درتجزیه وتحلیل داده هاازروش آماری ضریب همبستگی پیرسون،رگرسیون چندگانه وتحلیل واریانس استفاده شده است.نتایج تحلیل آماری به دست آمده نشان دادکه بین ابعادمدیریت کیفیت فراگیروتوانمندسازی رابطه معناداری وجود دارد.همچنین بین خلاقیت باتوانمندسازی رابطه معنادار وجود دارد.که ازبین ابعادمدیریت کیفیت فراگیرباتوانمندسازی بعدهای قدرتمندسازی،تجزیه وتحلیل،شناسایی،آموزش کارکنان قدرت پیش بینی قوی تری برای توانمندسازی دارند.

کلید واژه : مدیریت کیفیت فراگیر، خلاقیت ، توانمندسازی 

مقدمه :

باتوجه به دگرگونی های سریع وپرشتاب دانش ومعلومات بشری،همه چیز به شدت درحال تغییروتحول است.سازمان هابه عنوان یک سیستم بازبا محیط درتعامل می باشندوبرای تداوم حیات نیازمند پاسخگوئی به تغییرات محیطی هستند.ازآنجاکه منابع انسانی مهمترین عامل ومحورسازمان ها محسوب می شوندوهیچ جامعه ای توسعه نیافته مگرانکه به توسعه منابع انسانی پرداخته باشد.تجهیزوآماده سازی منابع مذکوربرای مواجهه باتغیرات،ازاهمیت ویژه برخورداراست وکلیه سازمان هاباهرنوع ماموریتی بایدبیشترین سرمایه،وقت وبرنامه رابه پرورش انسان هادرابعادمختلف اختصاص دهندچراکه کارایی وتوسعه سازمانهادرگروکاربردصحیح نیروی انسانی می باشد.توانمندسازی به صورت عام ازآغازخلقت بشروجودداشته وامروزه به عنوان یکی ازابزارهای سودمندارتقای کیفی کارکنان وافزایش اثربخشی سازمانی تلقی می گردد.به منظورکسب موفقیت درمحیط درحال تغییرکسب وکارامروزی،سازمان هابه دانش، نظرات،انرژی وخلاقیت کلیه کارکنان مربوطه به منظورتشویق آنان به ابتکارعمل بدون اعمال فشار،ارج نهادن به منافع جمعی سازمان،باکمترین نظارت وانجام وظیفه به عنوان مالکان  سازمان اقدام نمایند.(جعفرزاده،1386)ازآنجاکه درمحیط های پیچده ومتحول امروزی دیگردانش های تکراری برای رویارویی بااین تغییرات کارانمی باشدلذادایم بایددرجستجوی راههای جدیدبرای واکنش دربرابرمحیط برآمد.به عبارتی آن دسته ازسازمان هاونظام هامی تواننددرمحیط پیچیده وپویابه بقای خودادامه دهندکه به طورمستمرقادربه خلق ایده هاوطرح های جدیدی جهت مقابله بافشارهاوتحولات محیطی باشد(فتحی زاده ودیگران)توسعه خلاقیت کارکنان درسازمان مستلزم شناخت ابعادوعوامل تاثیرگذار برخلاقیت کارکنان وتعیین سهم ومیزان هرکدام ازاین عوامل می باشد.گرچه مطالعات نشان می دهدکه عوامل متعددی بر خلاقیت کارکنان تاثیر می گذاردامایکی ازمولفه های کلیدی افزایش وتوسعه خلاقیت ونوآوری کارکنان انگیزه های درونی فردومهارت های مرتبط باخلاقیت ونوآوری می باشدکه درواقع همان توانمند سازی کارکنان است(صالحی صدقیانی، دهقان،1390 ).

یکی ازروشهای مهم بهبودکیفیت،مدیریت کیفیت فراگیراست.مدیریت کیفیت فراگیرفرایندی است که باآن ،بامشارکت کارکنان،مشتریان واعتباردهندگان به بهبودمستمرکیفیت می پردازند.ورضایت مشتریان راجلب می کند.مدیریت کیفیت فراگیرمستلزم پذیرش نگرش هایی نظیراعتقادبه مدیریت مشارکتی،شناسایی نیازهای مشتریان،بهبودمستمرفرایندهاوعملکردهاوارتباط سازنده وخلاق بامشتریان است.درواقع مدیریت کیفیت فراگیر  بهبودی درروش های سنتی انجام کاروتجارت،وفنی اثبات شده برای تضمین بقادرجهان رقابتی کنونی به شمار می رود.(احمدی و دیگران،1391)وظیفه ورسالت سازمان آموزش وپرورش این است که باارایه و اجرای طرح های جدیدوروش های نو،زمینه بروزتوانمندی هاواستعدادهارادرکارکنانش فراهم آورندوفضای حاکم رابه فضایی بالنده،خلاق،نوآور،اثربخش وهماهنگ تبدیل کنند.مدیریت کیفیت فراگیرباداشتن ارکان فلسفی،اصول ساده و قابل درک وفراهم نمودن یک بسترطبیعی برای تلاش ها یکی ازگزینه های پیش روی مدیران است.این امرمستلزم برنامه ای است که بااجرای تدریجی آن تحول وتغییراتی نوین درواحد های آموزشی پدید آید.ازاین رو،پژوهش حاضرضمن بررسی مدیریت کیفیت فراگیروخلاقیت به بررسی رابطه آن باتوانمندسازی کارکنان آموزش و پرورش می پردازد.

بیان مسئله 

سازمانهاامروزه درمحیطی کاملارقابتی که همراه باتحولات شگفت انگیزاست بایداداره شوند.درچنین شرایطی مدیران فرصت چندانی برای کنترل کارکنان دراختیارندارند.وبایدبیشترین وقت ونیروی خودراصرف شناسایی محیط خارجی وداخلی سازمان کنندوسایروظایف روزمره رابه عهده کارکنان بگذارند.کارکنان زمانی می توانندبه خوبی ازعهده وظایف محوله برایندکه ازمهارت،دانش وتوانایی لازم برخورداربوده واهداف سازمان ورابه خوبی بشناسند.ابزاری که می توانددراین زمینه به کمک مدیران بشتابدفرایندتوانمندسازی است.(عبداللهی،1385)

توانمندسازی یکی ازنوید بخش ترین مفاهیم دنیای کسب وکار بوده که کمتربه آن توجه شده ولی اکنون به موضوع روزبدل گشته است اماعلیرغم بحث های فراوان درباره فواید توانمندسازی،بهره برداری ازآن اندک وناچیز است وهرچندتوانمندسازی این امکان رابه مدیران می دهدکه ازدانش،مهارت وتجربه همه افرادسازمان استفاده کنندامامتاسفانه تعداد مدیران وگروههایی که راه ورسم ایجاد فرهنگ توانمندسازی رابداننداندک است(بلانچارد[1]وهمکاران 1999).کوین و اسپرتیزر[2](1997)معتقدهستندکه مدیران قبول دارندکه توانمندسازی یک مزیت رقابتی وفرایند مطلوبی برای سازمانهاست امااغلب سازمانهادراجرای آن دچارمشکل شده اند.توانمندسازی کارکنان یکی ازتکنیک های موثربرای افزایش بهره وری کارکنان واستفاده بهینه ازظرفیت وتوانایی های فردی وگروهی آنهادرراستای اهداف سازمانی است(محمدی ، 1380 به نقل ازایران زاده و هروی،1389).ازآنجاکه کشورماکشوری روبه رشداست نیازبه خلاقیت چه درانسانهاوچه درسازمانها ومدیران یکی ازامور مهم وحیاتی برای مدیرانی است که در راه توسعه وترقی تلاش می کنند.برای اینکه خلاقیت مدیریتی رابشناسیم یاتشخیص بدهیم ازچه شواهدی می توانیم سودجوئیم؟مشخصه این نوع خلاقیت آن است که بایدعلاوه برموفقیت های شخصی مدیران دستاورهای سازمانی راهم که این مدیران مسئولیتشان رابرعهده دارندبسنجیم درجامعه مانیازبه خلاقیت برای مدیران واینکه آیاخلاقیت درکیفیت فراگیرسازمانهاوکیفیت فراگیردرخلاقیت میزان نقش داردامری بسیارمهم است.منظورازاین تحقیق روشن کردن این مسئله است که چون درمحیطی رقابتی عصرحاضرعدم توجه نیازهای مشتریان،خسارات جبران ناپذیری را به سازمان وارد می آورد وچه بساکه سازمان را ازگردونه رقابت خارج سازد،می توان بابهره گرفتن ازخلاقیت مدیران درمقابل باتغییرات محیطی ثبات وپویائی سازمان وحفظ کرد وبتوان همه فعالیتهای سازمان را پیوسته بهبود بخشید(صبورزاده،1386) .

 مدیریت کیفیت فراگیردراوایل قرن نوزدهم به عنوان شیوه ای درمدیریت آغازشد، دانشمندان متعددی درتدوین واجرای آن به عنوان روشی درمدیریت،نقشی داشته اند هرچنددرآغاز به این روش توجه چندانی نگردیده، از اوایل دهه 1980 میلادی به علت توفیق ژاپنی ما درکاربرد این روش به کمک دکتر دمینگ مورد تقدیروتوجه فراوانی قرار گرفت (مهربان،1388).

مدیریت کیفیت فراگیر هم به صورت یک فرهنگ وهم فلسفه و هم به عنوان مجموعه ای از اصول راهنما برای نشان دادن  پایه های  بهبود مستمردرسازمان است  ودرحقیقت کاربرد روشهای کمی ونیروی انسانی  برای بهبود تمامی  فرایندهای درسازمان وجلوزدن وپیشی گرفتن  ازنیازهای مشتری چه درزمان حال وچه درآینده است .مدیریت کیفیت فراگیر ،اقدامی است هوشمندانه ،آرام ومستمرکه تاثیری  هم نیروزا درتامین اهداف سازمان داردودر نهایت  به رضایت مشتری،افزایش کارایی وبالا بردن توانایی رقابت دربازارختم می شودوفلسفه وهدف آن  رسیدن به انسان ایده ال است.( جعفری و دیگران ،1388)مدیریت کیفیت فراگیر به معنای مشارکت دادن  تمامی کارکنان درعرضه محصول یاخدمات نهایی به مشتری است(جان مک دانلد،1382). بنابراین باتوجه به اهمیت متغیرهای اشاره شده"خلاقیت، توانمندسازی کارکنان ومدیریت کیفیت فراگیر"به عنوان سه عامل مهم درسازمانها وشناخت نقاط قوت وضعف آنها درموفقیت سازمان،در این پژوهش برآن شدیم که رابطه بین مدیریت کیفیت فراگیروخلاقیت باتوانمندسازی زنان مقطع متوسطه شهرداراب را بررسی نماییم. امید است نتایج این تحقیق بتواند کمک هرچندناچیزبه مدیران آموزش وپرورش به منظوراستفاده بهینه ازمنابع انسانی بنماید.

اهمیت و ضرورت تحقیق

امروزه توانمندسازی یک مفهوم جدیدمدیریتی است که ناگریزازتغییروتحول شتابان ورقابت روزافزون مطرح شده است.توانمندسازی یکی ازاقداماتی است که برای بهبود واصلاح سازمانهابخصوص شرکتهای تولیدی انجام می گیردودرهرمرحله اول توانمندسازی نیروی انسانی که این نیزبه نوبه خودتوانمندسازی را موجب می شود.نو آفرینی سازمانهاوگرایش آنان به سوی شرکتی شدن وتمرکززدایی به علت عدم انعطاف پذیری درساختار های سنتی،جنبشی ایجاد کرده است که به نقش کارمند ونیاز به توانمندی آنان به عنوان مرکز ثقل هرگونه تلاش برای حذف دیوان سالاری وبهبودخدمات به مشتری موردتاییدجدی قرارگرفته است.(بیژن عبدالهی،1385)

 لازمه ی همگام وهمسوشدن بااین تغییرات وتحولات محیطی،ایجادبسترومحیطی مطلوب ومناسب برای بروزافکارتازه(خلاقیت)ونواوری سازمانی می باشدتازمانی که فضاوفرهنگ مناسب درسازمان حکمفرمانباشدانتظارظهورخلاقیت خیالی عبث وبیهوده است.بنابراین برای ایجادخلاقیت ونواوری وپیاده کردن یک برنامه بهسازی(بهبودوتحول)توجه به توانمندسازی امری ضروری است.زمانی که این مهم محقق گرددافکاروایده های جدیدهمچون سیلی درسازمان جاری می گرددبرای انکه بتوان دردنیای متلاطم ومتغیرامروزی به حیاط خودادامه دادبایدبه خلاقیت ونواوری روی آوردودرضمن به شناخت تغییروتحولات محیط برای رویارویی باآنهاپاسخ های بدیع وتازه ای تدارک دید.برای اینکه افرادسازمان به تفکربپردازند،بایدمحیطی ایجادشودکه درآن به نظریات واندیشه ها،امکان بروزداده شود(سام خانیان،1387). کانگروکانانگو (1988)دلایل زیررا برای ضرورت توانمندسازی مطرح می کنند. الف- تجارب مدیریتی نشان می دهدکه توانمندسازی زیردستان بخشی مهمی ازاثر بخشی سازمانی ومدیریتی است.ب- تجربیات تشکیل گروه درسازمانهادلالت براین داردکه استراتژیهاتوانمندسازی کارکنان نقش مهمی درایجاد وبقاءگروه دارد .امروزه توانمندسازی به عنوان یکی ازابزارهای سودمندارتقاءکیفی کارکنان وافزایش اثربخشی سازمانی تلقی می گردد.به منظورکسب موفقیت درمحیط درحال تغییرکسب وکارامروزی،سازمان هابه دانش،نظرات،انرژی وخلاقیت کارکنان اعم ازکارکنان خط مقدم تامدیران سطح بالانیازمندند.جهت تحقق این امر،سازمان هاازراه توانمندسازی مربوطه به منظورتشویق آنان به ابتکارعمل بدون اعمال فشاروارج نهادن به منابع جمعی سازمان باکمترین نظارت وانجام وظیفه به عنوان مالکان سازمان اقدام نمایندوبذرامیدرادرشرایط بحرانی ازجمله انهدام سرمایه های مالی وازبین رفتن زندگی انسانی دردل آنان بکارندمفیدواقع گرددازاینرومسئولان ومدیران ارشدسازمانهانیزباتوجه به نیازووضعیت سازمانی ونوع ساختاروفرهنگ حاکم بایدمحیط سازمان رابرای بروزتوانمندی های کارکنان وارتقای این توانمندی هابه سطح بالاتری آماده کنند.(پاک طینت وفتحی،1388)وتن وکمرون(1988،ص 377)معتقدهستند:که مدیران می تواننداثر بخشی خودراازراازطریق توانمندسازی چند برابر کرده و خود و سازمان آنها کارامدتر شده وهم کارکنان و هم مدیران متنفع می شوند. ولی با اینکه آنها توانمندسازی رامهارتی می دانندکه بایددرسازمانها اجرا شود ولی اجرای اصلی آن درمدیریت امروزی به ندرت صورت می گیرد.به طور یکه امروزه توانمندسازی یکی ازراهبردهای برخوردباتغییرورقابت دردنیای امروزی و یکی ازبهترین چالشهای انجام یافته برای موفقیت یک سازمان دراین دنیای رقابتی می باشد. رهبران تجاری مدت مدیدی است که راه حل سحر آمیز برای موفقیت در بازار جهانی جستجو می کند.درطی دودهه گذشته نزول آشکارکیفیت کالاوخدمات درایالات متحده ودرشرکتهای آمریکایی که رقابت بین المللی دارند،یکی ازداغ ترین موضوعات وعناوین بوده واتحادیه تجاری درگیرتماس های فراوان درجهت بهبود کیفی کارکنان وخدمات آمریکایی بود.کیفیت منعکس کننده میزانی است که چقدروتا چه حدکالایاخدمات،تقاضا هاونیازهای بازاررا برآورده می سازد. مدیریت کیفیت فراگیر، فلسفه ای است که بیان می دارد تعهد یکسان وهم شکل به کیفیت درتمام نواحی یک سازمان که به ارتقاء فرهنگ سازمانی که درنتیجه تلقی مشتریها ازکیفیت را برآورده می سازدمنجر می گردد.یک برنامه مدیریت کیفیت فراگیر،منابع زیادی دربردارد.منافع مالی شامل کاهش هزینه ها، برگشت بالایی از فروش سرمایه گذاری وتوانایی تعیین قیمت بالاتری برای کالاتا قیمت های رقابتی،دیگر منافع شامل بهبوددستیابی به بازارهای جهانی،فقط سطح بالای مشتری ها،نیازبه دقت کمتربرای توسعه ابدعات جدید و اشتهار به عنوان یک شرکت وکمپانی کیفی. بنابراین، مدیریت کیفیت فراگیر،هماهنگی تلاشهادرجهت بهبود رضایت مشتری،افزایش مشارکت کارمند،تقویت مشارکتهای عرضه کنندگان وایجادتسهیلات جوسازمانی برای بهبوددائمی کیفیت می باشد،راهی است برای تفکردرباره سازمان وچگونگی مشارکت مردم درآن ونحوه کار آنها.مدیریت کیفیت فراگیرصرفا یک تکنیک نیست،بلکه فلسفه ای است استقرار شده براین باورکه موفقیت دراز مدت بستگی تام به تعهد یکنواخت وهم شکل کیفی درتمام بخشی های یک سازمان دارد.( امین شایان جهرمی، معافیان،).خلاقیت به عنوان یک نیازعالیه بشری درتمام ابعادزندگی انسان مطرح است وعبارتست ازتحولات دامنه داروجهشی درفکرواندیشه انسان بطوریکه حائز یکی توانایی درترکیب عوامل قبلی یا طریق جدیدراباشد شامل می شودوچون درمحیط رقابتی عصرحاضرعدم توجه به مشتریان می تواند لطمات شدیدی به سازمانهای آموزشی وتجاری وارد سازدوچه بساکه سازمان رابه افول نزدیک کندمی توان با بهره گرفتن ازخلاقیت مسیر وبهبودروزافزون سازمان وسیستم،همیشه سازمانهای بالنده ویادگیرنده داشته باشیم وازآنجایی که مدیریت کیفیت نقش مهم وحیاتی دررابطه بادخالت مشتریان دارد،می تواندباگرفتن خلاقیت ودادن خلاقیت باتوجه به ارتباطات بامشتریان خودراه حلهای جدیدوشکوفا راابداع کند(سعیدی کیا،1386)..یکی ازراههای بهبودوپیشرفت اقتصادی یک شرکت تولیدی صنعتی،اندازه گیری بهره وری آن است.اندازه گیری بهره وری درواقع عبارتست از: تهیه و توسعه اطلاعات واطمینان از اینکه بهبود روند رشدتولید کالاوخدمات درسطح کلی، بخشی و پروژه ای صورت می پذیردبه عبارت دیگر هدف ازاندازه گیری بهره وری توسعه توان اقتصادی برای ایجاد یا شناخت وکاربرد اطلاعات دربهره برداری بهینه ازمنابع کشوردر ابعادمختلف اقتصادی است.یکی ازمواردافزایش بهره وری درشرکتهای صنعتی وجودافراد خلاق ونوآورمی باشد(اورعی،1378)باپیشرفت روزافزون دانش وفناوری وجریان گسترده اطلاعات امروزه جامعه مانیازمند پرورش انسان هایی است که بتوانندباتفکری خلاق بامشکلات روبروشده وبه حل آنها بپردازند وبااین رویکرد نیازبه آموزش وتقویت خلاقیت وخلق افکارنوبرای رسیدن به جامعه ای شکوفا ازاهمیت خاصی برخوردار است.لذا افزایش خلاقیت درسازمان ها می تواند به ارتقای کمیت وکیفیت خدمات،کاهش هزینه ها،جلوگیری ازاتلاف منابع،کاهش بروکراسی وبالتبع افزایش کارایی وبهره وری وایجاد انگیزش ورضایت شغلی درکارکنان منجر گردد(کینلا،1387)بنابراین نیازبه توانمندسازی وتوجه ویژه به آن به عنوان معیاری کارآمددرموفقیت سازمان وایجادمحیط وجوسازمانی مطلوب جهت مشارکت فعال کارکنان وبروزخلاقیت آنهاکاملااحساس می شوداین تحقیق می تواندبه شناخت ودرک بیشترمفهوم،ابعادوسایرعوامل مرتبط با،خلاقیت ومشارکت وتوانمندسازی منجرشود.درضمن ازچارچوب مورداستفاده ویافته های این تحقیق می توان دررفع بسیاری ازمشکلات ومعضلاتی بهره جست که درعصررقابتی وپرتلاطم امروزتنهابه وسیله مدیریت، خلاقیت ومشارکت برای دست یابی به توانمندسازی به عنوان مزایای رقابتی درسازمان نوین قابل حل می باشد.براساس اهمیت مطالب مزبورپژوهشگربه بررسی ارتباط بین مدیریت کیفیت فراگیروخلاقیت باتوانمندسازی دبیران زن پرداخته واین مساله رامورد مطالعه قرارداده است.

[1] - -Blachard

[2] - Quinn&Spreitzer

Abstract:

The aim of the present study was  the relationship between total quality management and creativity through empowerment of woman teachers at  high school  in Darab .Methodology was Correlation method and sample included 320woman teachers at high school in Darab. 175  were selected as sample by randomly sampling.Instruments  to collect data included  Total Quality Management   questionnaire provided by Moghimi et al (1388),  Rendsip Creativity  (1979) and Spritzer empowerment (1995). For the data analysis, Pearson correlation, multiple regression and analysis of variance were used.

The results obtained from statistical analysis showed that there was a significant relationship between the dimensions of   total quality management and empowerment. Also, there was a significant relationship between creativity and empowerment. Among dimensions of total quality management with empowerment, dimensions of empowerment  analysis and identification   and teaching employees have a stronger predictive power.

 Key words: total Quality Management, creativity, empowerment,