فهرست:
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده.................................................................................................................................................................... 1
مقدمه...................................................................................................................................................................... 2
فصل اول : طرح تحقیق
1- 1 . بیان مسئله ................................................................................................................................................ 6
1- 2 . اهمیت و ضرورت تحقیق.......................................................................................................................... 7
1- 3 . اهداف تحقیق............................................................................................................................................ 7
1-3-1. اهدف اصلی............................................................................................................................................ 7
1-3-2. اهداف فرعی........................................................................................................................................... 7
1- 4 . سوالهای تحقیق.......................................................................................................................................... 8
1- 5 . فرضیه های تحقیق..................................................................................................................................... 8
1- 6 . روش تحقیق و مراحل آن ........................................................................................................................ 9
1-6 -1.روش تحقیق............................................................................................................................................ 9
1-6-2. مراحل تحقیق.......................................................................................................................................... 9
1- 7 . جامعه آماری ، حجم نمونه و متغیرهای تحقیق ....................................................................................... 10
1- 8 . پیشینه تحقیق............................................................................................................................................. 14
1- 9 . محدوده مورد مطالعه ................................................................................................................................ 18 1- 10 . موانع ومحدودیت های تحقیق......................................................................................................................................... 20
1- 11 . واژه ها و مفاهیم..................................................................................................................................... 20
فصل دوم : مبانی نظری ،روش شناسی وتکنیک های تحقیق
2-1. تعاریف ومفاهیم مشارکت........................................................................................................................... 24
2- 2 . انواع مشارکت بر حسب موضوع و قلمرو اجرایی ................................................................................. 26
2- 2 - 1 . مشارکت اجتماعی ............................................................................................................................ 26
2- 2 - 2 . مشارکت اقتصادی ............................................................................................................................ 26
2- 2 - 3 . مشارکت سیاسی ............................................................................................................................... 27
2- 2 - 4 . مشارکت فرهنگی ............................................................................................................................. 27 2- 3 . الگوهای مشارکت............................................................................................................................................................................... 27
فهرست مطالب
عنوان صفحه
2- 3 - 1 . الگوهای مشارکت بر حسب نوع....................................................................................................... 28
2- 3 - 2 . الگوهای مشارکت بر حسب سطوح جغرافیایی................................................................................ 28
2- 3 - 3 . الگوهای مشارکت بر حسب کیفیت و همکاری ............................................................................... 29
2- 3 - 3 - 1 - . مشارکت طبیعی...................................................................................................................... 29
2 - 3 - 3 - 2 . مشارکت ارادی......................................................................................................................... 29 2- 3 - 3 - 3 . مشارکت خود به خودی ......................................................................................................................... 29 2- 3 - 3 - 4 . مشارکت بر انگیخته..................................................................................................................................... 29 2-4 . مشارکت و نقش آن در توسعه روستایی.......................................................................................................... 30 2 - 5 . مشارکت مسولیت پذیری............................................................................................................................ 31 2- 6 . ضرورت مشارکت در توسعه روستایی ........................................................................................................... 31 2 - 7 . قدرت و مشارکت ....................................................................................................................................... 32 2 - 8 . مشارکت و پایداری اقتصاد روستایی .......................................................................................................... 34
2-9. مشارکت و کشاورزی پایدار......................................................................................................................... 35
2-10 . مشارکت اطلاعات محور.......................................................................................................................... 36 2- 11 . فرایند مشارکت ............................................................................................................................................ 37 2- 12 . پیش شرطهای ضروری برای مشارکت مردم ............................................................................................... 37 2- 12 - 1 . وجود یک نظام مردمی ......................................................................................................................... 38 2- 12 - 2 . ایجاد روحیه دموکراسی و تصمیم گیری جمعی.................................................................................. 38 2- 12 - 3 . تمرکز زدایی.......................................................................................................................................... 38 2 - 12 - 4 . واگذاری اختیار و قدرت تصمیم گیری به مردم.................................................................................. 39 2- 12 - 5 . وجود رهبران قدرتمند محلی............................................................................................................... 39 2- 12 - 6 . وجود سنتهای فرهنگی و اجتماعی...................................................................................................... 40 2- 12 - 7 . پذیرش تنوع افکار در بین روستاییان................................................................................................... 40 2- 12 - 8 . پذیرش سیستم های نظارتی از طرف مردم روستایی........................................................................... 41 2- 12 - 9 . قراردادن اطلاعات و آگهی های لازم در دسترس روستاییان............................................................... 41 2- 13 . مشارکت و اعتماد اجتماعی.......................................................................................................................... 41 2- 14 . ابزار مشارکت................................................................................................................................................ 42
فهرست مطالب
عنوان صفحه
2 - 15 . نقاط قوت مشارکت مردمی در پیشبرد اهداف توسعه روستایی........................................................... 44 2 - 16 . آثار مشارکت در مراحل مختلف برنامه ریز توسعه روستایی ................................................................. 45 2- 17 . موانع مشارکت............................................................................................................................................... 46
2- 18 . نظریه های توسعه روستایی مشارکتی..................................................................................................... 49
2-19 .روش تحقیق.............................................................................................................................................. 52 2-20. تکنیک های تحقیق............................................................................................................................................................. 52
فصل سوم : ویژگیهای جغرافیایی محدوده مورد مطالعه
3-1 . ویژگی های طبیعی..................................................................................................................................... 54
3-1-1.موقعیت جغرافیایی................................................................................................................................... 54
3-1-2 . زمین شناسی.......................................................................................................................................... 56
3-1-3 .توپوگرافی............................................................................................................................................... 58
3-1-4 .اقلیم........................................................................................................................................................ 59
3-1-5 .پوشش گیاهی.......................................................................................................................................... 59
3-1- 6. خاک..................................................................................................................................................... 59
3-1-7. هیدرولوژی............................................................................................................................................ 61
3-2 . ویژگیهای انسانی........................................................................................................................................ 61
3-2-1 . ویژگی های جمعیتی واجتماعی............................................................................................................ 61
3-2-2. تعداد خانوار ،جمعیت وبعد خانوار....................................................................................................... 61 3-2-3.تراکم نسبی............................................................................................................................................... 63 3-2-4.تراکم بیولوژیک................................................................................................................................................................ 63 3-2-5 . ترکیب جنسی............................................................................................................................................. 63 3-2- 6 . سواد............................................................................................................................................................................... 64 3-2-7.مهاجرت............................................................................................................................................................................... 65
3-3 . ویژگیهای اقتصادی..................................................................................................................................... 66 3-3-1. فعالیت و اشتغال................................................................................................................................................................. 66 3-3-2. کشاورزی................................................................................................................................................. 66
3-3-3 .صنعت..................................................................................................................................................... 67
فهرست مطالب
عنوان صفحه
3 -4 .خدمات...................................................................................................................................................... 68
3-4-1 . خدمات زیربنایی.................................................................................................................................... 68 3-4-1-1 .شبکه ارتباطی................................................................................................................................................................... 68
3-4-1-2 .برق ،آب ،گاز..................................................................................................................................... 69
3-4-2.خدمات روبنایی........................................................................................................................................ 69
3-4-2-1 . آموزشی ،فرهنگی و ورزشی............................................................................................................ 69
3-4-2-2 .مذهبی ،سیاسی واداری.................................................................................................................... 71 3-4-2-3 .بهداشتی ودرمانی.................................................................................................................................................. 72 3-4-2-4 . مخابرات وارتباطات............................................................................................................................................... 73
3-4-2-5. بازرگانی و خدمات............................................................................................................................ 74
فصل چهارم یافته های تحقیق
4-1 .مشخصات فردی و عمومی پاسخگویان....................................................................................................... 76 4-1-1 . جنس.......................................................................................................................................................... 76
4-1-2.سن .......................................................................................................................................................... 77 4-1-3. نوع سکونت در روستا ........................................................................................................................... 78
4-1- 4 . میزان تحصیلات................................................................................................................................... 79
4- 1-5 . وضعیت اشتغال.................................................................................................................................... 80
4- 2 . رضایت از طرحها و پروژه ها .................................................................................................................. 81
4-2-1 . رضایتمندی از محل سکونت ............................................................................................................... 81
4- 2-2 .طرحها و پروژه های اجرا شده در روستا ها ....................................................................................... 83
4-2-3 . میزان رضایت از طرح ها وپروژه های اجرا شده ................................................................................ 84
4-3 . وضعیت مشارکت روستائیان....................................................................................................................... 85
4-4 . میزان اعتقاد روستائیان به مشارکت در توسعه روستایی ........................................................................... 87
4-4-1 .میزان اعتقاد روستاییان به مشارکت در تصمیم گیریهای مربوط به امور روستا ................................... 87
4-3-2 .میزان مشارکت در تصمیم گیریهای مربوط به امور روستا..................................................................... 88
4-3-3 . تاثیر نقش مشارکت مردم روستایی در به ثمر رسیدن طرحهای توسعه روستایی ............................... 90
4-3-4 .کار گروهی وآسان شدن کارها .............................................................................................................. 91
فهرست مطالب
عنوان صفحه
4-3-5 . مشورت با دیگران در انجام کارها ....................................................................................................... 93
4-3-6 .میزان اعتقاد روستاییان به تصمیم گیری های گروهی............................................................................ 95
4-3-7. میزان اعتقاد مردم به طلب همه امور روستا از مسئولین ....................................................................... 97
4-3-8 . میزان اعتقاد روستاییان به کار گروهی ................................................................................................. 98
4-3-9 .دولت بهتر می داند روستا چه می خواهد.............................................................................................. 100
4-3-10 .تأثیر نقش مسئولین در بهبود وضعیت روستا بدون حضور روستائیان............................................... 102
4-3-11 . همکاری مداوم روستائیان در طرحها و پروژه های عمرانی روستا.................................................... 104
4-3-12. میزان اعتقاداهالی به اختصاص دادن بخشی از در آمد برای اجرای طرحهای عمرانی..................... 106
4-3-13.میزان اعتقاد به مشارکت برای پیشبرد طرحهای عمرانی در روستا بدون دریافت دستمزد................. 108
4-3-14 . میزان پیگیری طرح وپروژه های اجرا شده در روستا ...................................................................... 109 4-3-15.اجرای طرح بهسازی و تعریض فضاها........................................................................................................... 111
4-3-16 .مشارکت روستاییان دراجرای طرحهای عمرانی (نیروی انسانی) .................................................... 112
4-3-17 . مشارکت در انتخابات شوراهای اسلامی روستا.................................................................................. 113
4-3-18 .میزان مشارکت روستاییان در انتخابات شوراها .................................................................................. 114
4-3-19 .میزان انتقاد و اظهارنظر اهالی به کارهای شورای اسلامی روستا ....................................................... 116
4-3-20 .میزان مشورت با شورای روستا در رابطه با امور مربوط به روستا ..................................................... 117
4-3-21 . میزان تمایل روستاییان به مشارکت در زمینه های مختلف ................................................................ 118
4-3-22 .میزان تمایل به مشارکت در زمینه مالی ............................................................................................... 119
4-3-23 .میزان خودیاری مالی به طرحها و پروژه های اجرا شده .................................................................... 121
4-3-24. میزان تمایل روستاییان به مشارکت در زمینه فکری ومشورتی ........................................................... 123
4-3-25 .میزان تمایل روستاییان به مشارکت در زمینه کاری وفیزیکی............................................................. 125
4-3-26 . میزان تمایل روستاییان به مشارکت در زمینه رعایت حرائم............................................................... 126
4-3-27 . میزان تمایل اهالی به اهدای زمین ................................................................................................... 128
4-3-28 .میزان تمایل روستاییان به حل تعارضات اجتماعی ............................................................................. 131
4- 4 .میزان مشارکت روستائیان در فعالیت های مختلف روستا ........................................................................ 132
4-4-1 . میزان علاقمندی روستاییان به مشارکت در فعالیتهای فرهنگی........................................................... 132
4-4-2 . ابعاد مشارکت روستاییان ...................................................................................................................... 134
فهرست مطالب
عنوان صفحه
4-4-3 . عامل تصمیم گیرنده روستا از نظر روستاییان....................................................................................... 136
4-4-4. تأمین منافع همگن اعضا وتأ ثیر آن بر مشارکت ................................................................................. 137
4-4-5 .علل کاهش مشارکت روستاییان ............................................................................................................. 138
4-4-6 .تمایل به مشارکت درازای پاداش............................................................................................................ 139
4-4- 7 .میزان مشارکت روستاییان در بعد تشکل های مردمی .......................................................................... 141
4-4-8 .میزان تمایل اهالی برای یکپارچه سازی و استفاده مشتر ک از وسائل کشاورزی.................................. 143
4-5 .مشارکت وتوسعه روستایی........................................................................................................................... 145 4-5-1 . مشارکت و توسعه اقتصادی اجتماعی.................................................................................................................... 147
4-5-2. میزان نقش مشارکت در توسعه فرهنگی ............................................................................................... 149
4-5-3 . میزان نقش مشارکت در توسعه کالبدی................................................................................................. 151
فصل پنجم : آزمون فرضیه ها ، نتیجه گیری وارائه پیشنهادها
5-1 .آزمون فرضیه ها........................................................................................................................................... 155
5- 2 . نتیجه گیری............................................................................................................................................... 163 5-3 . پیشنهاد ها................................................................................................................................................... 165
منابع و ماخذ : ..................................................................................................................................................... 167
پیوست ها 171
منبع:
منابع و ماخذ :
1. آریان پور کاشانی،منوچهر، 1382، فرهنگ یک جلدی پیشرو آریان پور ( انگلیسی - فارسی )، نشر الکترونیکی و اطلاع رسانی جهان رایانه.
2.آلموند،گابریل و پاول، جی،1380، مشارکت وحضور شهروندان ، ترجمه علیرضا طیب، اطلاعات سیاسی - اقتصادی، شماره 163-164، تهران.
3. استعلاجی، علی رضا، 1381، بررسی و تحلیل رویکردها و راهبردهای توسعه روستایی - ناحیه ای، ماهنامه جهاد، سال بیست و دوم، شماره ی 251 - 250.
4.اعظمی، موسی و هما سروش مهر، 1389، تاثیر متغیرهای فردی و اقتصادی زنان روستایی بر مشارکت آنان در تعاونی تولید در نواحی روستایی اورامانات شهرستان پاوه، پژوهشهای روستایی، شماره 4، زمستان 1389.
5. ازکیا، مصطفی و غلام رضا غفاری، 1383، توسعه روستایی با تاکید بر جامعه روستایی ایران، نشر نی.
6. ازکیا، مصطفی و غلام رضا غفاری، 1380، بررسی رابطه بین اعتماد و مشارکت در نواحی روستایی شهر کاشان، نامه علوم اجتماعی، شماره 17.
7. ازکیا، مصطفی، 1387، مقدمه بر جامعه شناسی توسعه روستایی، انتشارات اطلاعات، چاپ پنجم.
8. اوکلی، پیتر و دیوید مارسدن، 1370، رهیافت های مشارکت در توسعه روستایی سلسله انتشارات روستا و توسعه، مترجم : منصور محمد نژاد، انتشارات : مرکز تحقیقات و بررسی مسائل روستایی - وزارت جهاد سازندگی.
9. بخشداری بخش خشکبیجار، 1392
10. پاپلی یزدی، محمد حسین و محمد امیر ابراهیمی، 1385، نظریه های توسعه روستایی، انتشارات سمت.
11. جمعه پور، محمود، 1384، نگرش سیستمی به روستا و توسعه ی روستایی، مجله ی روستا و توسعه، شماره 1.
12. چمبرز، رابرت، 1376، توسعه روستایی و اولویت بخشی به فقرا، ترجمه : مصطفی ازکیا، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران.
13. چی تامبار، جی بی، 1379، مقدمه ای بر جامعه شناسی با تأکید برجامعه شناسی روستایی، ترجمه احمد حجاران و مصظفی ازکیا، تهران، نشر نی.
14. حیاتی، داریوش، دهقان پور،مجتبی و زهرا نامجویان، 1386، راهبرد مشارکت مردم در توسعه روستایی با نگرشی به تجربه اجرای پروژه ی توانمندسازی اهالی روستاهای منطقه کامفیروز فارس، مجموع چکیده مقاله های دومین همایش ملی توسعه روستایی در ایران، موسسه توسعه روستایی.
15. حامد مقدم، احمد، 1373، مشارکت و توسعه مشارکتی روستایی،مجموعه مقالات سمینار جامعه شناسی،جلد دوم،انتشارات سمت.
16. حسن نژاد، مریم، 1390عوامل موثر بر مشارکت روستاییان در گروهای روستایی : مطالعه موردی پروژه بین المللی ترسیب کربن در استان خراسان جنوبی، فصلنامه روستا و توسعه، شماره 2.
17. خسرو بیگی، رضا، 1391، بررسی نقش مشارکتهای مردم در کشاورزی پایدار نواحی روستایی، روستاهای دهستان ایجرود بالا، شهرستان ایجرود، پژوهشهای روستایی، شماره 3.
18. خسرو بیگی، رضا، 1391، تحلیل نقش مشارکت مردم در پایداری اقتصاد روستایی، دهستان ایجرود بالا، شهرستان ایجرود، مجله ی جغرافیا و توسعه ناحیه ای، شماره 19.
19. دارابی، حسن، 1388، نقش مشارکت در طراحی محیط روستایی، شماره 52.
20. رضایی، روح اله، 1391،بررسی عوامل تاثیر گذار بر مشارکت روستاییان در طرح های آبخیز داری حوزه آبخیز خمارک، روستای ده جلال، پژوهشهای روستایی، شماره 1.
21. رضوانی، محمد رضا، 1383، مقدمه ای بر برنامه ریزی توسعه روستایی در ایران، انتشارات قومس.
22. رکن الدین افتخاری، عبدالرضا، سجاسی قیداری،حمداله و جمشید عینالی، 1386 ، نگرشی نو به مدیریت روستایی با تاکید بر نهادها تاثیرگذار، مجله روستا و توسعه، شماره ی 2.
23. رکن الدین افتخاری، عبدالرضا، 1389، مدیریت توسعه روستایی، انتشارات سمت.
24. رکن الدین افتخاری، عبدارضا، 1389، عوامل موثر بر میزان مشارکت جوانان روستایی در برنامه ریزی توسعه ( نمونه موردی : شهرستان کرمان )، جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای، شماره 4.
25. زنجانی، حبیب الله، 1380، کتاب گیلان، مسکن در گیلان، انتشارات گروه پژوهشگران ایران، جلد دوم.
26.سعیدی، محمد رضا، 1382، درآمدی برمشارکت مردمی وسازمان های غیر دولتی،انتشارات سمت.
27.سجادی، ژیلا، 1391، تحلیل مشارکت زنان : ضرورتی در بهسازی سکونتگاههای غیر رسمی ( مطالعه موردی : محله ی آبک )، پژوهشهای جغرافیای انسانی، شماره ی 4.
28. سالیما، عمر، 1365، برنامه ریزی در سطح محلی و توسعه ی روستایی را هبردهای جایگزین، ترجمه ی عباس مخبر، انتشارات وزارت برنامه و بودجه.
29. سخایی، فاطمه، 1388، مشارکت مردمی وتوسعه یافتگی روستا، پژوهش های جغرافیای انسانی، شماره 70.
30. شاکری، هادی، 1380، نقش مشارکت مردم در توسعه روستایی با تأکید بر جایگاه جوانان از نظر دولت و مردم ( مطالعه ی موردی بخش فریدون کنار شهرستان بابلسر).پایان نامه ی کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
31. صابری فر، رستم، 1384، مقدمه ای بر روش تحقیق در جغرافیا، انتشارات نور علم.
32. صابری فر، رستم، 1391، بررسی عوامل تاثیرگذار بر عضویت و مشارکت روستاییان در شرکت های تعاونی روستایی مورد شناسی : استان خراستان رضوی، جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای، شماره 4.
33. طالب، مهدی، 1376، مدیریت روستایی در ایران، انتشارات دانشگاه تهران.
34. طالب، مهدی، 1384، جامعه شناسی روستایی ( ابعاد تغییر و توسعه در جامعه ی روستایی ایران )، انتشارات دانشگاه تهران.
35. طالب، مهدی وهمکاران، 1388، اولویت های توسعه روستایی، انتشارات دانشگاه تهران.
36.طالب،مهدی وهمکاران،1391،ارزیابی نقش مشارکت در طرح های توسعه مناطق روستایی،توسعه روستایی،شماره1.
37. عید فر، سعید و الهام هومن فر، 1391، راهکارهایی برای افزایش مشارکت روستاییان در اداره امور روستاچاپ دوم، انتشارات استاد مطهری.
38. علی بیگی، 1386، بررسی راهبرد مشارکت های مردمی در توسعه روستایی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
39. عفتی، محمد، 1371، عوامل موثربر مشارکت روستاییان در طرح های هادی روستایی، دانشگاه علامه طباطبایی.
40. عسگر خانی، جعفر، 1377، مشارکت اقتصادی مردم و تحقق جامه مدنی از طریق توسعه بخش تعاون، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 2، پژوهشکده مطالعات راهبردی،تهران.
41. علوی تبار، علیرضا، 1378، الگوی مشارکت در جامعه ی مردم سالار، سال اول، شماره ی 6.
42. غفاری، رامین، 1381، موانع و عوامل توسعه ی روستایی در ایران، نشریه ی مسکن و انقلاب، 57، شماره 100.
43. غفاری، غلامرضا، 1380، تبیین عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر بر مشارکت اجتماعی، اقتصادی سازمان یافته ی روستائیان به عنوان مکانیزمی برای توسعه ی روستایی در ایران : مطالعه موردی روستاهای شهرستان کاشان، رساله دکترا، دانشکده ی علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
44. قادری، سلیمان، 1383، بررسی مشارکت روستاییان در توسعه ی کشاورزی ( استان کردستان )، پایان نامه ی کارشناسی ارشد، دانشکده ی علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
45. کائوتری، هوئین ودیگران، 1379، مشارکت در توسعه، ترجمه هادی غیرانی و داودطبانی، انتشارات روش.
46. متین، نعمت الله، 1377، مبانی نظری مشارکت و ضرورت های آن، مجله ی جهاد، سال 18، شماره ی 215-214.
47. موسوی نژاد مقدم، بابک، 1384، ساختارهای سنتی جلب مشارکت مردمی در جوامع روستایی، خبرنامه ی پژوهشی مرکز تحقیقات و بررسی مسائل روستایی وزارت جهاد کشاورزی، سال ششم، شماره 19.
48.Gow. David D. , Jerry vansant ,(1983) Be yond the Rhetoric of Rural Development participation : How Can It Be Done ? World Development , vol. 11, No 5 ,pp. 421-446.
49.JUMA. Peter ,(2005) The role of community participation in the district focus for rural development planing stratey : A case study of Busia district kenya ,Vol.6,No.2,pp163-182.
50.Zezza. Alberto , Carletto. Gero, Davis. Benjamin and winters. Paul (2009),Rural Income Generating Activies : whatever Happened to the Institutional Vacuum ? Evidence from Ghana, Guatemala ,Nicaragua and Vietnam , World Development Vol.37, No.7,pp.1297-1306.
51.Aref.Fariborz, (2009)People s participation in community Development :A case study in a plan ned village settlement in Malaysia ,Vol. 1No. 2,pp45-54.
52. Santos. paulo and Barrett. christopher. B.(2010).»Identity , Interest and Information search in a Dynamic Rural Economy «. world Development. vol. 37, No.7. pp.1788-1769.
53.Kakumba. Umar,(2010)" government citizen participation and rural development : reflections on Ugandas decentralization System. vol. 76 No. 1 pp.171-186.
54.Zhang ,Yongguilu,(2011),Reflection on farmers participation in rural Community Cultural construction. Vol. 7,No.9,p154.
55. Stanley , kojo Dary ,(2011), participation in rural Non- Farm Economic Activities in Ghana. Vol. 2,No.8,p240.
56.Perez-Fra,M,(2012)"Represen tativeness and civic participation in rural development programme in Galicia ,spain ,volume 41,Number 3.
57.Prasad, Durga ,(2013)" Peoples Participation in Development : sikkimin , pp. 2278-0211, Number 5.
Stefano. pascuccit , (2013), participation of Italian farmers in rural development.58
policy,Vol. 40, No.4, pp.605-631.
Simpson.B.Cala.C.,2001,Measuring Results in community Development,An Exploration.59
of participation and Network copacity Domains,CRHA(calgary Regional Health Authority).