فهرست:
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده................................................................................................................................... 1
فصل اول : کلیات تحقیق
1-1- مقدمه.......................................................................................................................... 3
1-2- بیان مساله تحقیق.......................................................................................................... 4
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق.............................................................................................. 5
1-4- چهارچوب نظری تحقیق............................................................................................... 5
1-5- اهداف تحقیق............................................................................................................... 7
1-6- فرضیه های تحقیق........................................................................................................ 7
1-7- متغیرهای تحقیق........................................................................................................... 8
1-7-1- متغیر مستقل............................................................................................................ 8
1-7-2- متغیر وابسته............................................................................................................. 8
1-8- تعاریف نظری و عملیاتی تحقیق.................................................................................... 9
1-8-1- تعاریف نظری و عملیاتی متغیر مستقل....................................................................... 9
1-8-2- تعاریف نظری و عملیاتی متغیر وابسته....................................................................... 10
1-9- قلمرو تحقیق................................................................................................................ 11
فصل دوم : ادبیات تحقیق
بخش اول : مبانی نظری تحقیق
2-1- 1- مقدمه..................................................................................................................... 13
2-1-2- تعریف چند واژه ..................................................................................................... 13
2-1-2-1- صندوق مهر امام رضا (ع).................................................................................... 13
2-1-2-2- قرض الحسنه...................................................................................................... 13
2-1-2-3- بانک ................................................................................................................. 14
2-1-2-4- تسهیلات اعطایی................................................................................................. 14
2-1-2-5- بخش اقتصادی.................................................................................................... 15
2-1-2-6- تجهیز منابع پولی ................................................................................................ 15
2-1-2-7- تخصیص منابع پولی ........................................................................................... 15
2-1-2-8- موفقیت.............................................................................................................. 15
2-1-3- بانکداری اسلامی...................................................................................................... 16
2-1-4- نظام جدید بانکداری (نظام بانکداری اسلامی ) و تفاوت آن با بانکداری سنتی.............. 17
2-1-5- مبانی اندیشه ای نظام اعتباری فعلی ایران .................................................................. 19
2-1-5-1- تحریم ربا از بعد فقهی ........................................................................................ 19
2-1-5-2- تحریم ربا از بعد اقتصادی ................................................................................... 19
2-1-6- مسائل اساسی فراروی بانکداری جمهوری اسلامی ایران را می توان به سه گروه اصلی تقسیم کرد 19
2-1-7- ساختار عملیات نظام جدید بانکی ( ضرورت تاسیس بانکداری اسلامی)....................... 24
2-1-8- مبانی عقیدتی در بانکداری اسلامی............................................................................. 24
2-1-9- مدیریت دربانک.................................................................................................... 27
2-1-10- شناخت عملیات بانکی بدون ربا............................................................................ 28
2-1-10-1- تجهیز منابع پول در نظام جدید بانکی................................................................. 28
2-1-10-2- تخصیص منابع پولی در نظام جدید بانکی........................................................... 30
2-1-10-2-1-مضاربه ........................................................................................................ 30
2-1-10-2-2-مشارکت مدنی ............................................................................................. 30
2-1-10-2-3-مشارکت حقوقی .......................................................................................... 30
2-1-10-2-4-فروش اقساطی ............................................................................................. 31
2-1-10-2-5-اجاره به شرط تملیک .................................................................................... 31
2-1-10-2-6-سلف ........................................................................................................... 31
2-1-10-2-7-قرض الحسنه ............................................................................................... 31
2-1-10-2-8-مزارعه ......................................................................................................... 31
2-1-10-2-9-مساقات ....................................................................................................... 31
2-1-10-2-10-جعاله ........................................................................................................ 31
2-1-10-2-11- خرید دین ................................................................................................ 32
2-1-11- پایه های اساسی در بانکداری اسلامی .................................................................... 32
2-1-11-1- حذف ربا (بهره) ازعملیات بانکی ...................................................................... 32
2-1-11-2-اخذ سود در عملیات بانکی ................................................................................ 32
2-1-11-3-تجهیز سپرده ها ................................................................................................. 32
2-1-11-4-اعطای تسهیلات اعتباری بانکی .......................................................................... 32
2-1-11-5-سیاست پولی ، ابزار های سیاست پولی عبارتند از :................................................ 32
2-1-12- خصوصیات ویژه بانکداری اسلامی در ایران............................................................. 32
2-1-13- عملکرد تسهیلات اعطایی عملیات بانکداری بدون ربا............................................... 33
2-1-14- نحوه اعطای تسهیلات از نظرقانون گذاردرقانون عملیات بانکی بدون ربا..................... 33
2-1-15- بانکداری اسلامی در کشور پاکستان از نظر اعطای تسهیلات اعتباری ........................ 34
2-1-15-1-وام با هزینه عملیاتی........................................................................................... 34
2-1-15-2- وام بدون هرگونه بازده....................................................................................... 35
2-1-15-3-معاملات براساس افزایش بهاء............................................................................. 35
2-1-15-4-معاملات بر اساس کاهش بهاء............................................................................. 35
2-1-15-5-معاملات بر اساس قرارداد بازخرید...................................................................... 35
2-1-15-6-تامین مالی اجاره................................................................................................ 35
2-1-15-7-اجاره به شرط تملیک.......................................................................................... 36
2-1-15-8-هزینه توسعه....................................................................................................... 36
2-1-15-9-سرمایه گذاری در مشارکت................................................................................. 36
2-1-15-10-سرمایه گذاری بر اساس شراکت در سرمایه........................................................ 36
2-1-15-11-سرمایه گذاری در گواهیهای مدت دار مشارکت.................................................. 36
2-1-15-12-سرمایه گذاری در مضاربه................................................................................. 37
2-1-15-13-سرمایه گذاری بر مبنای شراکت در اجاره........................................................... 37
2-1-16- اجرای قوانین بانکداری اسلامی مالزی..................................................................... 37
2-1-17- جمع بندی............................................................................................................ 38
بخش دوم : پیشینه تحقیق
2-2-1- مطالعات داخلی....................................................................................................... 40
2-2-2- مطالعات خارجی..................................................................................................... 42
فصل سوم : روش اجرای تحقیق
3-1- مقدمه.......................................................................................................................... 45
3-2 - روش تحقیق .............................................................................................................. 45
3-3- جامعه و نمونه آماری.................................................................................................... 46
3-4 - روش ها و ابزار جمع آوری داده ها.............................................................................. 47
3-5 - روش تجزیه و تحلیل داده ها....................................................................................... 48
3-6- روایی و پایایی ابزار اندازه گیری.................................................................................... 49
3- 6-1- روایی (اعتبار)........................................................................................................ 49
3-6-2- پایایی ( قابلیت اعتماد )........................................................................................... 49
3-7- شرح فرمول آلفای کرونباخ............................................................................................ 50
3-7-1- آلفای کرونباخ.......................................................................................................... 50
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده های آماری
4-1- مقدمه.......................................................................................................................... 53
4-2- آمار توصیفی................................................................................................................ 53
4-3-آزمون Tتک نمونه برای هریک از ابعاد متغیرهای تحقیق.................................................... 85
4-3-1-آزمون فرضیه اصلی .................................................................................................. 85
4-3-2-آزمون فرضیه فرعی اول............................................................................................. 86
4-3-3-آزمون فرضیه فرعی دوم............................................................................................ 87
4-3-4-آزمون فرضیه فرعی سوم............................................................................................ 88
4-3-5-آزمون فرضیه فرعی چهارم......................................................................................... 88
4-3-6-آزمون فرضیه فرعی پنجم........................................................................................... 89
4-3-7- آزمون فرضیه فرعی ششم......................................................................................... 90
فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادها
5-1- مقدمه.......................................................................................................................... 92
5-2- یافته ها (نتایج)............................................................................................................. 92
5-2-1- بخش توصیفی......................................................................................................... 92
5-2-2- بخش تحلیلی.......................................................................................................... 92
5-3- بحث و نتیجه گیری...................................................................................................... 94
5-4- پیشنهاد های تحقیق...................................................................................................... 94
5-5- توصیه جهت تحقیقات آینده.......................................................................................... 95
5-6- محدودیت های تحقیق.................................................................................................. 96
منابع و ماخذ.......................................................................................................................... 97
پیوست ها ............................................................................................................................. 100
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 3-1 صفات کیفی و ارزش عددی گزینه های پرسشنامه.................................................. 47
جدول 3-2 توزیع سوالات پرسشنامه....................................................................................... 48
جدول 3-3 میزان آلفای کرونباخ در بخش مورد بحث............................................................... 50
جدول 4-1 توصیف جنسیت پاسخ دهندگان............................................................................. 53
جدول 4-2- توصیف میزان تحصیلات پاسخ دهندگان............................................................... 55
جدول 4-3- نرخ سود تسهیلات اعطایی صندوق نسبت به سایربانکهاچگونه است؟..................... 56
جدول 4-4- مبالغ اعطایی تسهیلات صندوق نسبت به سایربانکها چگونه است؟.......................... 57
جدول 4-5- مدت زمان بازپرداخت اقساط تسهیلات اعطایی صندوق چگونه است؟................... 59
جدول 4-6- تسهیلات قرض الحسنه اشتغال صندوق دربخش کشاورزی نسبت به سایر بانکها
چگونه است؟......................................................................................................................... 59
جدول 4-7- تسهیلات قرض الحسنه اشتغال صندوق دربخش خدمات نسبت به سایربانکها چگونه است؟60
جدول 4-8- تسهیلات قرض الحسنه اشتغال صندوق دربخش صنعت نسبت به سایربانکها چگونه است؟ 61
جدول 4-9- پرداخت تسهیلات قرض الحسنه ازدواج درصندوق نسبت به سایربانکها چگونه است؟ 62
جدول 4-10- تسهیلات اعطایی قرض الحسنه برای اشتغال روستاها نسبت به سایربانکها چگونه
است؟................................................................................................................................... 63
جدول 4-11- نحوه بازپرداختی که صندوق برای تسهیلات اشتغال روستایی درنظرگرفته است چگونه
است؟.................................................................................................................................... 64
جدول 4-12- مبالغ اختصاص یافته به تسهیلات اعطایی روستاهادرصندوق نسبت به سایربانکها چگونه
است؟................................................................................................................................... 65
جدول 4-13- نرخ کارمزدتسهیلات اعطایی برای مشتریان سپرده گذارچگونه است؟.................... 66
جدول 4-14- تناسب میان دوره انتظار و دوره بازپرداخت تسهیلات اعطایی سپرده گذاران قرض الحسنه چگونه است؟............................................................................................................................................. 67
جدول 4-15- میزان رضایت سپرده گذاران قرض الحسنه صندوق ازتسهیلات اعطایی چگونه است؟ 68
جدول 4-16- میزان موفقیت طرحهای اجرایی تسهیلات قرض الحسنه اشتغال دربخش کشاورزی نسبت به سایر بانکها چگونه است؟......................................................................................................................... 69
جدول 4-17- میزان موفقیت طرحهای اجرایی تسهیلات قرض الحسنه اشتغال در بخش صنعت نسبت به سایربانکهاچگونه است؟.................................................................................................................................... 70
جدول4-18- میزان موفقیت طرحهای اجرایی تسهیلات قرض الحسنه اشتغال دربخش مسکن نسبت به سایربانکهاچگونه است؟.................................................................................................................................... 71
جدول4-19- میزان موفقیت طرحهای اجرایی تسهیلات قرض الحسنه اشتغال دربخش خدمات نسبت به سایربانکهاچگونه است؟.................................................................................................................................... 72
جدول 4-20- روند پرداخت تسهیلات اعطایی قرض الحسنه اشتغال صندوق نسبت به سایربانکهاچگونه است؟ 73
جدول 4-21- روند پرداخت تسهیلات اعطایی قرض الحسنه ازدواج صندوق نسبت به سایر بانکها چگونه است؟ 74
جدول 4-22- روند پرداخت تسهیلات اعطایی قرض الحسنه سپرده گذاران صندوق نسبت به سایربانکهاچگونه است؟............................................................................................................................................. 75
جدول 4-23- روند پرداخت تسهیلات اعطایی قرض الحسنه ضروری درمان صندوق نسبت به سایربانکهاچگونه است؟............................................................................................................................................. 76
جدول 4-24- میزان موفقیت صندوق درپرداخت تسهیلات قرض الحسنه ضروری درمان چگونه است؟77
جدول 4-25- نرخ کارمزد تسهیلات قرض الحسنه تسهیلات قرض الحسنه ضروری درمان بدون سپرده گذاری چگونه است؟.................................................................................................................................... 78
جدول 4- 26- مدت زمان بازپرداخت تسهیلات قرض الحسنه ضروری درمان بدون سپرده چگونه است؟79
جدول 4-27- شرایط پذیرش متقاضیان برای دریافت تسهیلات قرض الحسنه ضروری درمان بدون سپرده چگونه است؟............................................................................................................................................. 80
جدول 4-28- مدت زمان انتظاردریافت تسهیلات اعطایی قرض الحسنه اشتغال چگونه است؟..... 81
جدول 4-29- مدت زمان انتظاردریافت تسهیلات اعطایی قرض الحسنه ازدواج چگونه است؟..... 82
جدول 4-30- مبالغ اعطایی تسهیلات قرض الحسنه ضروری صندوق درمان چگونه است؟......... 83
جدول 4-31- کمک به اشتغال زایی جوانان با تسهیلات اعطایی قرض الحسنه صندوق نسبت به سایر بانکها چگونه است؟............................................................................................................................................. 84
جدول 4-32- جداول مربوط به آزمون T اشتغال جوانان........................................................... 85
جدول 4-33- جداول مربوط به آزمونTبخش کشاورزی........................................................... 86
جدول 4-34- جداول مربوط به آزمونT بخش صنعت.............................................................. 87
جدول 4-35 مربوط به آزمونTبخش مسکن............................................................................ 88
جدول 4-36- جداول مربوط به آزمونTبخش خدمات.............................................................. 89
جدول 4-37- جداول مربوط به آزمونTبخش ازدواج............................................................... 89
جدول 4-38- جداول مربوط به آزمونTبخش سپرده گذاری...................................................... 90
منبع:
منابع و ماخذ
1- آذر، عادل، مومنی، منصور ، 1383، آمار و کاربرد آن در مدیریت ، جلد اول ، چاپ 7، تهران ، انتشارات سمت
2-ابریشمی، حمید و مهرآرا، محسن و آجورلو، مریم ، 1384، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، بررسی کارایی در نظام بانکی: مطالعه موردی بانک ملت.
3-اداره آموزش و مطالعات نیروی انسانی ، 1362، اطلاعات کلی و عمومی درباره عملیات بانکی بدون ربا، تهران، بانک ملی ایران، ص3 و 31
4- اکبری، کرامت ... ، 1385، توسعه کار آفرینی با رویکرد آموزشی، تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی، ص 73.
5- امیر اصلانی ، اسد ا... ، 1371، عملکرد و مشکلات عملیات بانکداری بدون ربا، نشریه داخلی بانک ملی ایران ، شماره 11، تهران، اداره حوزه مدیریت ، ص 20 الی ص 30
6- بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ، نظام بانکی و نقدینگی، تسهیلات اعطایی (تهران: بانک مرکزی ص 6)
7- بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ، نظام بانکی و نقدینگی، تسهیلات اعطایی (تهران: مدیریت امور فرهنگ و روابط عمومی ص 7)
8- بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ، 1387، مقالات و آمار ارائه‌شده در هجدهمین همایش بانکداری اسلامی.
9- بکیلی، نورمن ، 1384، طراحی پژوهش های اجتماعی، ترجمه : حسن چاوشیان ، چاپ 4، تهران ، نشر نی
10- بهمن ، محمد ، بهمن ، محمود ، 1371، بانکداری ایران، ص 25
11- بیکر، ترزال ، 1389، روش تحقیق نظری در علوم اجتماعی، ترجمه هوشنگ نایبی، چاپ 7، تهران، انتشارات پیام نور
12- توتونچیان، ایرج ، 1372 ، مجموعه سخنرانیها و مقالات ارائه شده به چهارمین سمینار بانکداری اسلامی(تهران، موسسه بانکداری یاران و بانک ملت)، ص 82
13- جمشیدی، سعید، 1373، تجهیز و تخصیص منابع در بانکداری اسلامی ایران و نحوه بررسی تسهیلات اعطایی، تهران، بانک تجارت، اداره آموزش.
14- جنوبی، پیمان ، 1387، علل عدم توجه بانکها و مؤسسات اعتباری به تسهیلات قرض‌الحسنه.
15- حسن پور، ابراهیم ، 1386، صندوق مهر امام رضا (ع) ماهیت و دست آوردها، گزارش جمهور 19، مرکز پژوهش و اسناد ریاست جمهوری ، ص 4
16- حسن‌زاده، علی و سلطانی، زهرا، 1386، بررسی تطبیقی کارایی و عوامل موثر بر آن در نظام بانکداری اسلامی (مطالعه موردی: جمهوری اسلامی ایران).
17- دانایی فرد، حسن، الوانی ، مهدی، آذر ، عادل ، 1383، روش شناسی پژوهش کیفی در مدیریت : رویکردی جامع، تهران، صفار اشراقی
18- سرمد، زهره، بازرگان، عباس، حجازی ، الهه ، 1380، روش تحقیق در علوم رفتاری، چاپ 5، تهران، انتشارات آگاه
19- سکاران ، اوما ، 1390، روش های تحقیق در مدیریت، مترجمان : محمد صائبی، محمود شیرازی، چاپ 8، تهران، مرکز آموزش مدیریت دولتی
20- عبدالعزیز النجار، احمد و همکاران ، صد سوال و صد جواب درباره بانکداری اسلامی، ترجمه عباس خان محمد (تهران:موسسه بانکداری ایران ، 1368)
21- عرب‌مازار، عباس و کیقبادی ، سعید (1385). مجله اقتصاد اسلامی، جایگاه قرض‌الحسنه در نظام بانکی ایران.
22- محسن س ، خان و میر آخور مطالعات نظری در بانکداری و مالیه اسلامی، ترجمه ضیاء بیگدلی(تهران :موسسه موسسه بانکداری ایران ، 1370)
23- مرکز آموزش بانکداری ایران و موسسه تحقیقات پولی و بانکی، شهریور 69، تهران، ص 41 - 52
24- میرزاده، محمد رضا ، 1388، تجزیه و تحلیل آمار با نرم افزار اس پی اس اس، تهران، تایماز
25- هادیزاده مقدم،اکرم، شاهدی، کامران ، زمستان 1387، بررسی تطبیقی کیفیت بانکداری دولتی و بانکداری خصوصی، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی مدیریت، سال 8، شماره 4، پیاپی 31
26- هدایتی ، رضا ، 1371، عضو هیئت مدیره بانک ملی ایران، نشریه داخلی بانک ملی، مروری بر اجرای بانکداری اسلامی، شماره 11(تهران: اداره حوزه مدیریت)
27-هدایتی، رضا و همکاران ، 1373 ، دستور العمل اجرایی معاملات و تسهیلات اعتباری (تهران : اداره آموزش بانک ملی ایران)، ص151-271
28-هدایتی، سید علی اصغر ، 1373 ، مجموعه سخنرانیها ومقالات در سمینار بانکداری اسلامی تهران ، موسسه بانکداری ایران
29- هدایتی، علی اصغر، سفری و کلهر، عملیات بانکی داخلی– 2 (تخصیص منابع پولی)، تهران، موسسه بانکداری ایران ، 1370، ، ص 89
30- Ahmad , Ziauddin , “ concept and model of islamic Banking : An assessment , paper at the seminar of Islamization of Banking , Karachi/Nov. 1984 .p. 1 .
31- Ali yasseri , “ Islamic Banking , an International Perspective “ a paper presented a the 2nd and 3nd inter national course Islamic Banking Republic of Iran “ Baboslar , Islamic of iran , Oct 5 – 20 , 1991 , Oct 3 – 16 , 1992 , pp. 1 – 3
32- Fahmy , Hussein K (1997), " Islamic Modes of Finance and Financial Instruments for public sector Resourse Mobilizition, IsDB-IRTI, Jeddah, Saudi Arabia.
33- Huq, M.Azizul,1990, " Utilization of Financial Instruments- A case Study of Bangladesh " , Developing a system of Financial Instruments,IsDB-IRTI, Jeddah, Saudi Arabia.
34- Iqbal, Munawar(2001), " Islamic and Conventional Banking in the Ninties: A Comparative Study" , Islamic Economic studies , Vol.8, No.2.
35- Kenneth Spong , Narrow Banks: An Alternative Apporoach to Banking Reform , Division of Bank Supervision and Stricture, Federal Reserve Bank of Kansas City , Working Paper No. 90 , April 1993
36- Khan, Abdul Jabbar , (1990), " Non-Interest Banking in Pakistan- a Case Study " , Developing a system of Financial Instruments,IsDB-IRTI, Jeddah, Saudi Arabia.
37- Mabid Ali Al-Jarhi , The case for universal banking as a component of Islamic banking , The Ministry Finance Indonesia , The Central Bank Indonesia and The Islamic Research and Training Institute , Jakarta, Indonesia, International Seminar on Islamic Banking: Risk Management, Regulation and Supervision, September 30-October 2 , 2003 , p 15
38- Major B.Foster and Money and Banking(New York : Prentice Hell,Inc ,4 Thed.1995),P.114
39- Mohamed, Ismail Hasan,(1990), " Utilization of Financial Instruments- A Case Study of Egypt", Developing a system of Financial Instruments, IsDB-IRTI, Jeddah, Saudi Arabia.
40- Obaidullah,Mohammed(2005), "Islamic Financial Servises " , King Abdulaziz University , Jeddah Arabia.
41- Oz Shy and Rune Stenbacka , A Bundling Argument for Narrow Banking , Swedish School of Economics and Bank of Finland , 19 , 2000.
42- Smith,Donald J.,Cargill,Thomas F., " An Economic Theory of a Credit Union " , The Journal of Finance Vol. 36,No. 2, September 5-7 , 1980.
43- Saunders, Antony , Cornett, M., Millon, " Financial Institutions Management ", McGraw-Hill,6th ed., 2009.
44- www.cbi.ir
45- www.mehrereza.ir