پایان نامه بررسی نقش عوامل اقلیم در بروز تصادفات رانندگی در محور سیاهکل– دیلمان

پایان نامه تحصیلی جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد «M.A »

رشته جغرافیا – گرایش اقلیم شناسی

چکیده

هر کار تحقیقی قطعاً در پی یافتن مشکلی در جامعه صورت می گیرد. زمانی که مسأله در جامعه ای به حدی برسد، انسان احساس می کند باید در پی یافتن راه حلی باشد و به همین سبب به تحقیق و پژوهش می پردازد. جابجایی انسانها  بدلایل پیچیدگی زندگی روزمره و اشتغال افراد و گذران اوقات فراقت از ارکان مهم زندگی محسوب می شود. فاصله مکانی بین مرکز کار و سکونت، تمرکز امور اداری در مراکز استانها، جاذبه های گردشگری در استان گیلان، انتقال محصولات مختلف به مراکز مصرف و اشتیاق به تحصیل جوانان سبب تردد های روزانه، ماهانه و فصلی در محورهای شهرستانهای مختلف می گردد.

این پژوهش نیز به جهت ایمنی حمل و نقل جاده ای و تأثیرگذاری عوامل اقلیم در حمل و نقل جاده ای، به بررسی ارتباط بین کیفیت و حوادث حمل و نقل جاده ای و عوامل اقلیمی در یکی از محورهای ارتباطی شمال کشور یعنی دیلمان- سیاهکل پرداخته است. هدف اصلی این پژوهش بررسی نقش اصلی اقلیم در حمل ونقل جاده ای بمنظور بررسی رابطه بین پدیده های اقلیمی و ژئومورفولوژی و حوادث جاده­ای، تعیین نقاط حادثه خیز از نظر عوامل اقلیمی و ارائه پیشنهادات و راهکارها برای بالا بردن ضریب ایمنی و حمل و نقل جاده ای ­می باشد.

واژگان کلیدی :  اقلیم، حمل و نقل جاده ای، تصادف

کشور ایران بدلیل برخورداری از تمدنی بزرگ و پیشینه تاریخی چند هزار ساله و شرایط اقلیمی مناسب یکی از ده ها کشور باستانی و تاریخی جهان است.

استان گیلان نیز بدلیل برخرداری از آب و هوای معتدل و نیز مناطق ییلاقی مستعد از جمله دیلمان که همواره مورد توجه طبیعت گردان قرار گرفته و شاهد انبوه مسافران در این استان و منطقه می باشیم. و همچنین بدلیل شرایط گوناگون اقلیمی و شکل هندسی راه، شیب، پیچ و خم جاده ای، توپوگرافی، اقلیم و امکانات اقامتی و رفاهی اسکان و ماندگاری گردشگران این قطعه گویای توجه قابل توجه ای می باشد. به هر صورت در دنیای امروز شرایط اقلیمی و حمل و نقل از اهمیت بسزایی برخوردار است بویژه راه های زمینی در تکنولوژی حمل ونقل جاده ای بسیار قابل ملاحظه است زیرا  بسیاری از نقاط دنیا و کشور ما امکان استفاده از حمل و نقل آبی و هوایی وجود ندارد. هزینه جابجایی با هواپیما بالا بوده و در همه شهرها فرودگاه دایر نیست ولی اکثریت مردم می توانند از وسایل نقلیه جاده ای استفاده نمایند. توسعه کارخانجات ساخت اتومبیل های سواری– اتوبوس– کامیون و کامیونت در چند سال اخیر و ارائه تسهیلات بانکی جهت خریداران و تولید بیشتر اتومبیل از یکسو و رواج فرهنگ استفاده از اوقات فراغت  (بخاطر ماشینی شدن زندگی و رشد توسعه شهرها و خستگی روحی) از طرف دیگر ترددهای جاده ای در ایران روز به روز بیشتر کرده است. به رغم افزایش بزرگراهها و احداث بیشتر هنوز بسیاری از راه های زمینی از امنیت کافی برخوردار نبوده و تصادفات رخداد در محورهای ارتباطی هنوز قابل ملاحظه است. طبق اعلام پزشکی قانونی (در 3 ماه اول 1383 حدود 6000 هزار نفر از مردم دچار سانحه حاصل از تصادف اتومبیل و موتورسیکلت شده اند که حدود 64 درصد آنها از قشر جوان بوده اند). بدیهی است در صورتی که تصادفات منجر به فوت یا جرح شدید افراد شود، بخش قابل توجه ای از نیروی انسانی مملکت از دست رفته و از نظر اقتصادی هزینه های زیادی به بخش دارو و درمان، نیروی کار به بودجه کشور تحمیل        می کند.

یکی از عوامل مهم تصادفات، عوام طبیعی نظیر (پستی و بلندی و شیب نقاط کوهستانی، گردنه ها– وقوع سیل– زلزله، عناصر اقلیمی مانند باران – برف، مه گرفتگی، تابش شدید نور خورشید، تاریکی شب و کاهش دید و ...) می باشد. عوامل دیگر را می توان جزو عوامل انسانی محسوب نمود. مثل بی­احتیاطی رانندگان، مشکل مدیریت جاده ای، کمبود علائم جاده ای و نقص وسایل نقلیه و غیره. استان گیلان یکی از استان های پرجمعیت کشور می باشد. و به دلیل برخورداری از عناصر محیطی زیبا، جاذبه های توریستی زیادی دارد. بدین لحاظ تردد در محورهای استان قابل ملاحظه می باشد. محورهای درون شهری و برون شهر شهرستان دیلمان بعنوان نقطه اتصال شرق به غرب گیلان است. به همین سبب در این تحقیق، عوامل تصادفات آن مورد بررسی قرار می گیرد. تأکید این رساله بر نقش و اثر عوامل اقلیمی بر تصادفات این محورهای دیلمان می باشد. چون عناصر اقلیمی، هر یک می تواند به نحوی بر تصادفات جاده ای تأثیر داشته باشد. در این تلاش شده تا ترتیب اولویت هر یک از عناصر (براساس داده های موجود) مشخص گردد.

که بر همین اساس این پایان نامه برای ارائه راهکارها و کاهش و کنترل تصادفات در 5 فصل تدوین یافته فصل اول کلیات تحقیق، فصل دوم مبانی نظری تحقیق، فصل سوم مشخصات جغرافیایی محدوده مورد مطالعه، فصل چهارم  یافته های تحقیق و فصل پنجم جمع بندی،  نتایج و پیشنهادات و منابع و مآخذ.

فصل اول – کلیات تحقیق

بیان مسئله

سؤال تحقیق

فرضیه تحقیق

اهداف تحقیق

روش تحقیق

محدودیت تحقیق

قلمرو تحقیق

رضا محبوب

تابستان 1393

1-1 بیان مسئله

ایمنی عبور و مرور یکی از اصول اساسی مهندسی ترافیک و برنامه ریزی حمل و نقل می باشد بطوری که در کشورهای توسعه یافته همگان باتوسعه سایر بخشهای مهندسی ترافیک، موضوع ایمنی نیز مورد توجه قرار می گیرد و با انجام مطالعات و فراهم آوردن تمهیدات لازم سعی شده است که تصادفات و پیامدهای ناشی از آن را تا حد ممکن به حداقل برساند. از موضوعات قابل توجه در برنامه ریزی و طراحی جاده ها و راههای جدید، بررسی آثار پدیده های اقلیمی در مقیاس محلی، بر حمل و نقل جاده ای است، هدف، تأمین ایمنی و سلامتی دائم استفاده کنندگان و همچنین حفظ ارزش اقتصادی جاده­ها است. در واقع جاده ها شریان حیاتی جامعه و در ارتباط مستقیم با شرایط جوی می باشد و اثرات آن را به خوبی بر روی آن       می توان مشاهده نمود. بطوری که اگر شرایط جوی مناسب باشد میزان تردد به حداقل رسیده و یا موجب بسته شدن راه می گردد.

کشور ایران بخش عظیمی از فلات ایران را شامل می شود که در عرض های متوسط منطقه معتدله نیمکره شمالی واقع شده است. وجود تنوع توپوگرافی از حیث گسترش و همچنین ارتفاع سبب شده که ویژگیهای مناطق مختلف از نظر پارمترهای اقلیمی متفاوت باشد و در واقع عامل توپوگرافی ویژگیهای اقلیمی مانند مختلف را دگرگون کرده است. شبکه راه های کشور از بخش های مختلف این رشته کوهها و از ارتفاعات عبور می کند و اغلب راه های کوهستانی در شمال غرب و مرکز ایران در ماههای سرد سال پوشیده از برف بوده و به لحاظ برودت بیش از حد هوا، سطح راهها بخبندان است.

استان گیلان به دلیل وجود بارندگی های شدید و سایر عوامل جوی و با توجه به مخاطرات و حوادث جانی و مالی جبران ناپذیر ناشی از وضعیت بد جوی به وجود آمده در سالهای اخیر در اکثر جاده ها ی ارتباطی به ویژه مناطق کوهستانی استان، لزوم تاسیس یک شبکه ایستگاه های هواشناسی جاده ای که بتواند کلیه     برنامه های دیده بانی و تجزیه تحلیل مورد نیاز جهت ارائه خدمات مربوط به امور حمل و نقل اقتصادی و اجتماعی را انجام دهد ضروری می باشد. لذا منطقه مورد مطالعه نیز از این حیث مستثنی نبوده و لزوم مطالعه و بررسی عناصر اقلیمی و تأثیر آن بر افزایش و کاهش تصادفات جاده ای در محور دیلمان امری ضروری خواهد بود.

1-2 سؤال تحقیق

1- آیا بین شرایط اقلیمی و آب و هوایی و تصادفات جاده ای محدوده تحقیق رابطه وجود دارد؟

2- بارزترین عنصر اقلیم مؤثر در تصادفات جاده ای محدوده تحقیق کدام است؟

1-3  فرضیه  تحقیق

1- با توجه به شرایط اقلیمی مرطوب در محدوده تحقیق به نظر می آید شرایط آب و هوایی در علت تصادفات موثر است.

2- براساس آمارهای ثبت شده در محدوده تحقیق به نظر می آید بارش و یخزدگی دو عنصرآب و هوایی مهم در تصادفات باشد.

1-4 اهداف تحقیق

مهمترین اهداف این تحقیق عبارتنداز :

- بررسی عناصر اقلیمی و تأثیر آن بر افزایش و کاهش تصادفات جاده ای.

- شناسایی عوامل مؤثر در تصادفات جاده ای در محدوده ی مورد مطالعه.

- ارائه راهکارهای مناسب در جهت کاهش تصادفات جاده ای در منطقه مورد مطالعه

1-5 روش تحقیق

این تحقیق بر پایه روش­های کتابخانه ای- توصیفی- تحلیلی، روش آماری و تجربی و مصاحبه با مسئولین به ویژه نیروی انتظامی و کارشناسان پایانه حمل­و­نقل و سازمان ترافیک و کارشناسان اداره          راه و ترابری و رانندگان وسیله نقلیه (شخصی- عمومی) در مسیرهای شهرستان سیاهکل به دیلمان با اهداف کاربردی طی مراحل زیر انجام خواهد شد :

1- جمع آوری منابع (کتب، گزارشات، مقالات)

2- جمع آوری آمارهای هواشناسی ایستگاهها

3- جمع آوری اطلاعات و آمارهای روزانه مربوط به تصادفات 10 ساله منطقه (1382 الی1392)

4- دسته بندی داده ها– تهیه جداول و نمودارها و نقشه ها

5- تجزیه و تحلیل اطلاعات

6- استخراج و استنتاج نتایج

7- تهیه گزارش نهایی

1-5-1 روش گردآوری اطلاعات

روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای، اسنادی، و مطالعات میدانی می باشد.

1-5-2  ابزارگردآوری اطلاعات

هر یک از روش های گردآوری اطلاعات ابزار مخصوص خود را دارند، در روش متن خوانی از فیش و در روش آمار خوانی از جدول و در روش تصویر خوانی از نقشه و کروکی استفاده می شود و در       روش های میدانی از مشاهده، دوربین عکاسی و فیلمبرداری،... استفاده خواهد شد.

1-5-3 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

در این پایان نامه پس از جمع آوری اطلاعات از طریق روش کتابخانه ای و اسنادی و میدانی داده­های خام را دسته بندی نموده و پس از دسته بندی با استفاده از نرم افزارهای جغرافیایی آنها را مورد تحلیل و ارزیابی قرار می دهیم.

مطالعات مسیر

شکل 1-1 فرایند مطالعات مسیر

1-6 محدودیت تحقیق

هر تحقیقی مشکلات مخصوص به خود را دارد د‏ر این تحقیق عدم همکاری برخی از سازمانها در ارائه اطلاعات، عدم وجود آمار و اطلاعات منسجم از مهمترین مشکلات تحقیق می باشد.

1-7 قلمرو تحقیق

منطقه دیلمان، در طول جغرافیایی از  “46’2 °49 عرض جفرافیایی “14’15 °37 تا “54’29 °37   در جنوب شرقی استان گیلان قرار دارد. مساحت این منطقه 6/632 ‏کیلومتر مربع می باشد که 3/0 درصد پهنه این استان را تشکیل می دهد. شهرستان دیلمان از شمال به شهرستان سیاهکل، از جنوب به شهرستان رودبار، از شرق به شهرستان لاهیجان و لنگرود و از غرب به شهرستان رشت محدود است. (معاونت     برنامه ریزی استان گیلان، 1386)

B

C

شکل1-2 عکس هوایی محور سیاهکل – دیلمان

شکل 1-3 نقشه محدوده مورد مطالعه در تقسیمات سیاسی شهرستان، استان و کشور

فصل دوم- مرور منابع/ادبیات تحقیق/پیشینه تحقیق

2-1 ادبیات تحقیق

2-2 پیشینه تحقیق

2-1 ادبیات تحقیق

2-1-1 تعاریف و مفاهیم

- تصادف و سانحه

‏          در فرهنگ لغات به معنی: بهم برخورد کردن، روبرو شدن و بهم رسیدن می باشد و سانحه، پیش آمد و حادثه معنی شده است. در اصطلاح، حمل و نقل؛ برخورد وسایل نقلیه به یکدیگر یا به یک جسم و یا منحرف شدن و خارج شدن از مسیر جاده را تصادف می نامند. در گزارشات پلیس راه؛ نوع تصادفات را به سه دسته؛ منجر به فوت، منجر به جرح و منجر به خسارت دسته بندی کرده اند. بدیهی است، تصادفات جرحی و خسارتی می تواند از ساده تا بسیار شدید دسته بندی شوند.

‏قبل از اخترع ماشین بخار، وسایل نقلیه بسیار ساده بود و عموماً ترددها با استفاده از چهار پایان انجام می شد. با افزایش جمعیت و گسترش روابط جوامع به تدریج وسایل نقلیه متحول شد و خصوصاً پس از انقلاب صنعتی و بکارگیری سوخت های فسیلی، وسایل نقلیه موتوری جایگزین کالسکه و سایر وسایل حمل و نقل ابتدایی شد گرچه وسایل ارتباط جمعی، نظیرتلفن - رادیو - تلوزیون – اینترنت و سایر وسایل ارتباط جمعی به نسبت توسعه جوامع بشری و رشد جمعیت و توسعه علوم از تحول بسیار قابل ملاحظه ای برخوردار بوده ولی در موارد بسیاری از جمله گزران اوقات فراقت، مراجعه به سازمانهای بزرگ و وزارتخانه­ها، سمینارها، گردهمایی ها، ادامه تحصیل در مقاطع عالی و صدها مورد دیگر ضرورت استفاده از وسایل نقلیه و جابه جایی انسانها از مکانی به مکان دیگر امری اجتناب ناپذیر می نماید. بدین لحاظ هر روز شاهد افزایش تعداد فرودگاهها (راههای هوایی) بندرگاهها (راههای دریایی) و احداث جاده های زمینی و توسعه راههای زمینی بصورت بزرگراه ها می باشد و در عین حال در بسیاری از کشورها از جمله در ایران هنوز هم تعداد افرادی که از راههای ارتباطی زمینی استفاده می کنند بسیار بیشتر از تعداد مسافرانی است که از راههای هوایی و دریایی استفاده می کنند.

‏با توجه به اینکه حدود 25% از وسعت کشور ما کوهستانی می باشد، اکثر جادهها بخصوص بین شهرهای کوچک حداقل در 40 ‏سال قبل احداث شده اند که توانایی و کشش ترافیک همان زمان ها را داشته اند اما با توجه به افزایش جمعیت در چند دهه اخیر و بالا رفتن سطح زندگی افراد و فرهنگ جابجایی جمعیت به منظور­های مختلف نظیر گردشگری، ادامه تحصیل، کاریابی و غیره از یکسو و رشد صنایع ماشین سازی به ویژه تولید اتومبیل در چند سال اخیر ترددهای جاده­ای را به نحو چشمگیری افزایش داده است. در عین حالی که تعویض کردن جاده­ها، افزایش طول جاده­ها، احداث بزرگراه­ها با نسبت افزایش جمعیت و افزایش تعداد اتومبیل همسانی و همخوانی نداشته است، بدین لحاظ عدم هماهنگی و ناهمسانی بین ظرفیت      جاده­ای و ترافیک ان در تعداد تصادفات جاده ای افزوده است. به هر صورت راه­ها در زندگی اجتماعی و اقتصادی و روزمره انسان ها حکم شریان های حیاتی را ایفا می کند، کمبود یا نبود آنها در حیات اقتصادی و اجتماعی هر جامعه اخلال ایجاد می کند.

استان گیلان یکی از استان های پرجمعیت کشور می باشد، بطوری که تراکم نسبی جمعیت در آن دو تا چهار برابر استان های کشور است. پراکندگی مکان های شهری و روستایی آن به گونه خاصی است که شاید در کمتر استانی چنین وضعیت مشایهی وجود داشته باشد. تقریباً در تمام سطح استان، شهرها و روستاها پراکندگی دارند به نحوی که بعضاً فاصله برخی مکان ها به کمتر از یک تا پنج کیلومتر می رسد. بدین لحاظ تردد در محورهای ارتباطی آن بسیار سنگین می باشد. جابه جایی جمعیت روزانه بین مکان های مختلف استان، شرایطی را ایجاب کرده است که در تمام طول شبانه روز رفت و آمد در جاده ها تداوم دارد. از طرف دیگر مسافرین استان های شمال غربی به ویژه اردبیل و خلخال از شبکه های این استان تردد      می کنند.

‏اقلیم مناسب، جنگل های سرسبز، وجود دریا و چند بندگاه سالانه جمعیت فراوانی از گردشگران داخلی و خارجی را به سوی این استان جلب می کند که در ایا تعطیلات نوروزی و فصل تابستان بین 1 تا 2 میلیون گردشگر به این استان جلب می کند بنحوی که در ایام تعطیلات و فصل تابستان بین 1تا 2 میلیون گردشگر به این استان سرازیر می شوند. در چند سال اخیر پس از فروپاشی شوروی سابق ساکنان بندر آستارا با جمهوری همجوار خود و برقراری ارتباط تجاری بین استان گیلان و کشور آذربایجان سبب گردیده عده ای از هموطنان داخلی برای خرید کالا به آستارا سفر کنند. فعال بودن بندرانزلی و تخلیه کالا در این بندر به حجم ترافیکی جاده­های گیلان افزوده است به نحوی که شاید بتوان مدعی بود که وسایل نقلیه جاده­های گیلان بخصوص غرب گیلان و محورهای شهرستان دیلمان را وسایل نقلیه بیشتری تشکیل می دهند.

ترافیک بسیار سنگین این محورها خصوصاً در فصل تابستان و زمستان تصادفات عدیده ای را موجب      می شود، با توجه به اینکه هر تصادفی می توانند خسارات و صدمات جبران ناپذیری را فراهم نماید، بدیهی است که هر تصادف در صورتی که منجر به خسارت مادی شود هزینه سنگینی را به دولت و جامعه وارد می کند. در صورتی که منجر به فوت یا جرح شود نیز جبران روحی- روانی و مادی آن بیسار سنگین     می باشد بدین لحاظ تحقیق در زمینه علت تصادفات بسیار با اهمیت می باشد.    

علت تصادفات متعدد و گوناگون می باشد و عوامل زیادی را می توان در برخورد وسایل نقلیه دخیل دانست. از جمله غیراستاندارد بودن شرایط جاده­ای، کمبود علایم راهنمایی، عدم آشنایی رانندگان به شریاط جاده در اولین سفر در محورهای ناآشنا، نقص وسایل نقلیه، سرعت غیرمجاز  عموماً  در سال های اخیر که تحولی در سیستم ماشین های جدید بوجود آمده، همچنین از همه مهمتر عوامل اقلیمی را می توان نام برد.

‏بسیاری از تصادفات در سراسر جهان و همچنین در ایران دلایل اقلیمی داشته است. وجود مه که کوجب کاهش دید می شود چنانچه در چند سال گذشته هواپیمای وزیر راه در استان گیلان و چند تن از دولت مردان در استان مازندران به علت وجودمه غلیظ و کاهش دید خلبان سقوط کردند و سرنشینان آن از بین رفتند. یخبندان عامل دیگر اقلیمی که در مناطق مختلف خصوصاً کوهستانی عامل برخورد وسایل نقلیه بوده و می باشد. لغزندگی سطح جاده به خاطر ریزش باران مخصوصاً در استان گیلان که در بسیاری از ماه ها و روزهای سال از شرایط باردمدگی برخوردار است از دیگر عوامل تصادفات جاده ای می باشد. لغزندگی سطح جاده به خاطر ریزش باران مخصوصاً در استان گیلان که بسیاری از ماه ها و روزهای سال از شرایط بارندگی برخودار است از دیگر عوامل تصادفات جاده ای می باشد. بالا رفتن دما در فصل تابستان از نظر روحی و روانی موجب افزایش بی حوصلگی و عصبانیت رانندگان یا خواب آلودگی انها می شود نیز جزء عوامل اقلیمی مؤثر در تصادفات است. بنابراین به طور خلاصه می توان عوامل ایجاد تصادف را به دو دسته طبیعی و انسانی تقسیم کرد که عوامل انسانی چنانکه ذکر شد عوامل مدیریتی، فرهنگ رانندگی و شرایط اقتصادی- اجتماعی افراد (مالکیت خودروهای فرسوده یا نو) می باشند. از بین عوامل طبیعی، عوامل اقلیمی یعنی شرایط جوی در حین رانندگی از مهمترین عوامل بروز تصادفات جاده ای محسوب می شود.  

عوامل مؤثر بر تصادف

‏          براساس بررسی های انجام شده  ‏می توان عوامل مهم تصادفات را به شرح زیر دسته بندی نمود :

‏1- راننده و عابرین: بی احتیاطی، خواب آلودگی، سبقت های غیرمجاز، عدم توجه عابر و نقص حواسهای پنجگانه عابر .

2- ‏وسیله نقلیه : که عمدتاً در صورت وجود نقص فنی مثل، ترکیدن لاستیک، اشکال در ترمز، کمبود یا نبود وسایل ایمنی، تندرو بودن (سواری)، کندرو بودن (ماشینهای سنگین) .

3- ‏شرایط جاده :  نظیر پیچ خمهای زیاد، سراشیبی های تند، کم عرض بودن جاده، کمبود علایم رانندگی، نبود شانه خاکی و امثال آن .

4- ‏وقوع حوادث طبیعی : نظیر زلزله، سیل، ریزش سنگ و لغزش .

5- شرایط نامناسب جوی : مانند: وزش کولاک، یخبندان سطح جاده، لغزندگی سطح جاده بر اثر ریزش باران، وقوع طوفانهای شدید، مه گرفتگی و دمای زیاد یا کم (گرمای شدید- سرمای شدید ‏) .

6- ‏شرایط پیش بینی نشده : مثل ریزش روغن، گازوئیل و امثال آن در سطح جاده که ممکن است بر اثر نقص باک ماشینهای عبوری یا تصادفات قبلی موجب لغزندگی سطح جاده شده باشند.

‏انواع خودروها:  براساس تقسیم بندی های انجام شده در این تحقیق، خودروها به 3 ‏دسته تقسیم شده اند :

خودروهای سبک : شامل اتومبیلهای سواری

‏خودروهای متوسط: شامل وانت بار، نیسان، وانت کابینت دار

خودروهای سنگین : شامل اتوبوس، کامیون، جرثقیل، تریلی و غیره

‏ تعاریف عملیاتی

‏          راه و انواع آن، یکی از وسایل ارتباط جمعی می باشدکه حرکت در طول مسیر آن موجب رونق اقتصادی و تبادلات اجتماعی - فرهنگی – سیاسی بین جوامع می باشد .

‏راه ها را می توان به چند دسته : زمینی (جاده ای – راه آهن) - هوایی - آبی (دریایی- رودخانه ای) تقسیم کرد. راههای جاده ای خرد به چند دسته تقسیم می شوند :

‏آزاد راه – راههای آسفالته درجه یک – درجه دو – راههای شنی - خاکی (فرعی) عریض و کم عرض از نظر مکان قرارگیری ممکن است، راههای کوهستانی محسوب شوند ‏که بخش اعظمی از مسیر آنها در محدوده­های پرپیچ و خم و شیب های کم و بیش قابل توجه می گذرد. ممکن است در دشتها و جلگه ها یا سواحل دریا یعنی مسیرهایی که نسبتاً هموار می باشند. بخش اعظمی از جاده های ایران در دشتها قرار دارند (65 ‏درصد) و بقیه در نقاط کوهستانی احداث شده­اند. محورهای شهرستان دیلمان جزو راههای    دشت – جلگه ای و همچنین کوهستانی است. جاده های شهرستان دیلمان از نوع آسفالته می باشد.

بررسی آسیب‌های اجتماعی تخلفات رانندگی حادثه ساز

پدیده تصادفات رانندگی حادثه ساز که هر ساله جان هزاران تن از هموطنان ایرانی را می‌گیرد، ناشی از مسائل اجتماعی بی هنجاری، قانون گریزی و قانون ستیزی در سطح جامعه است. خسارت‌های گسترده جانی، مالی، روانی و خانوادگی ناشی از تصادفات رانندگی حادثه ساز، مسئولان جامعه را بر آن داشته که به پیشنهاد وزارت کشور و تائید هیئت وزیران در تاریخ 1/10/1387، مؤلفه‌ها و مصادیق تصادفات رانندگی حادثه ساز را شناسایی کرده و برای آن، ضمانت اجرایی‌های خاصی را تصویب کنند. تعداد 17 عنوان از تخلفات رانندگی حادثه ساز شامل انجام هر گونه حرکات نمایشی، دور زدن در محل ممنوع، عبور وسایل نقلیه از پیاده‌رو، نقص سیستم روشنایی به هنگام رانندگی در شب، عبور از محل ممنوع، سبقت غیر مجاز، تجاوز از سرعت مجاز، عبور از چراغ قرمز راهنمایی، عدم رعایت حق تقدم عبور، حرکت به صورت مارپیچ در جاده ها، انحراف به سمت چپ معابر، عدم رعایت فاصله مناسب، گردش به سمت چپ یا راست در محل ممنوع، روشن نکردن چراغ در هنگام شب و در مواقع لزوم، رانندگی مصرف مواد روانگردان و مشروبات الکلی را به عنوان تخلفات حادثه ساز تصویب و ابلاغ کردند که منجر به ایراد جرح، فوت و خسارت‌های مالی با توجه به آمارهای موجود همواره در جامعه ما به عنوان تهدید و حتی در بعضی اوقات آسیب جدی علیه نظم و امنیت اجتماعی تلقی شده است. بنابراین، عدم رعایت قوانین و مقررات می‌تواند به عنوان آسیب اجتماعی جدی و حتی تهدید تلقی شود و موجبات اتلاف نیروی انسانی و سرمایه‌های اجتماعی و مادی هر جامعه‌ای شود و قانون گذار نیز با توجه به مصلحت جامعه در زمان‌ها و مکانهای متفاوت، عکس العمل‌های مختلفی را از خود نشان داده است.

تخلفات رانندگی حادثه ساز به عنوان یکی از آسیب‌های اجتماعی جدید است که جرح، فوت و هزینه‌های سنگین مالی، پیامد آن است. تصادفات جاده­های و ترافیکی یکی از شایع‌ترین سوانح و حوادث است که سالانه جان بسیاری از مردم را در جهان به خطر می‌اندازد. کشور ما از این نظر یکی از کشورهای دارای بیشترین موارد تصادفاً و مرگ­ومیر ناشی از آن معرفی شده است. این مسئله باعث افزایش هزینه‌های مستقیم مانند هزینه‌های درمانی ناشی از تصادفات و مراقبت از معلولان حادثه و غیرمستقیم نظیر ایجاد مشکلات روانی و افسردگی در افراد خانواده، از دست دادن نیروی کار فعال به صورت دائم یا موقت می‌شود (فصلنامه علمی راهور، شماره 8، 131).

2-1-2  تعریف شبکه[1] و انواع شبکه ها

واژه شبکه که در مواردی نظیر شبکه‌های کمک رسانی، شبکه‌های آب رسانی، شبکه‌های حمل ونقلی و... بکار می‌رود معنا و مفهوم وسیع و در عین حال پیچیده‌ای دارد و اما مفهوم کاربردی شبکه عبارت است از ساخت‌های فضایی ویژه‌ای که از طرق مختلف کانال‌های نقاط اصلی و فرعی را به هم وصل می‌نماید. بنابراین شبکه حمل­ونقل، ساختاری از مجتمع‌های به هم پیوسته راه هستند که ارتباط دهنده قسمتهای مختلف کشور می باشند. شبکه‌های حمل ونقل را می‌توان از جهات مختلفی تقسیم بندی نمود. برای مثال می‌توان بر اساس نوع تکنولوژی بکار گرفته شده، عملکرد سیستم مورد استفاده، سرویس‌های قابل ارائه و یا بر اساس نوع مالکیت و... دسته بندی نمود. شبکه‌های حمل ونقل بر اساس تسهیلاتی که برای اجزاء جریان فراهم می‌نمایند و این اجزاء به آنها تکیه می‌کنند به چهار دسته تقسیم می‌شوند که بطور متداول به آنها مدلهای حمل ونقل گفته می‌شود.

الف) حمل ونقل زمینی

زیر سیستمهای حمل ونقل زمینی خود به دو زیر گروه جاده‌ای و ریلی و یا راه آهن تقسیم می‌گردد. این تقسیم بندی سلسله مراتبی به دلیل وجود تفاوتهای اساسی در نوع تکنولوژی‌های مورد استفاده آنهاست. از نظر عملی و در واقع این دو زیر گروه دارای شبکه‌های جداگانه‌ای می باشند. بطور کلی در زیر گروه جاده‌ای، راه‌ها دارای دو خاصیت عمده اصلی می‌باشند که یکی ایجاد دسترسی به نقاط و کاربری‌های اطراف آنها و دیگری تأمین حرکت برای وسیله نقلیه عبوری می‌باشد. برای آنکه حرکت وسایل نقلیه با سرعت بیشتری انجام گیرد، لازم است که از توقف‌های پی در پی در سیستم به منظور مسافرگیری، بارگیری و تخلیه بار کاسته شود. بنابراین و بطور خلاصه خاصیت حرکت و دسترسی در خلاف جهت یکدیگر عمل می نمایند و بهبود یکی، موجب افت کیفیت و در دیگری است. راه‌ها به طور معمول براساس عملکرد و سرویس دهی خود، در استانداردهای کشورهای مختلف به چندین گروه مختلف تقسیم می‌شوند و در واقع چنین تقسیم بندی موجب توسعه سیستماتیک راه‌ها و ایجاد تعادل بین ظرفیت شبکه، سرعت، ایمنی، راحتی رانندگان و تأثیرات محیط زیستی می‌شود. بطور معمول در اکثر استانداردهای و آیین نامه ها، جاده‌ها و معابر با توجه به موقعیت مکانی شان به دو گروه شهری و بین شهری (و یا روستایی) تقسیم می‌گردد. راه‌های شهری شامل معابری است که در شهر واقع شده اند و گروه راه‌های بین شهری در برگیرنده جاده هایی است که در خارج از مناطق شهری قرار گرفته اند طبقه بندی راه‌های بین شهری در برخی از استانداردها به صورت زیر مطرح گردیده است.

1-Net work