پایان نامه تحلیلی بر الگو های مکانیابی ایستگاه های مترو شهری

فهرست:

فهرست مطالب

عنوان..................................................................................................................................................صفحه

فصل اول: طرح تحقیق

الف) مقدمه  ................................................................................................................................................................... 1            

ب) بیان مسئله ............................................................................................................................................................. 1 

د) اهمیت و ضرورت تحقیق........................................................................................................................................ 3

ر) پیشینه تحقیق ...........................................................................................................................................................3

ز) اهداف تحقیق .......................................................................................................................................................   6

س) سئوالات تحقیق......................................................................................................................................................6

ش) فرضیات تحقیق.................................................................................................................................................... 7

ص)روش تحلیل..............................................................................................................................................................7

ط)روش گردآوری داده ها............................................................................................................................................7

ظ ) نتایج مورد انتظار................................................................................................................................................. 8

ک) برنامه زمانبندی انجام پایان نامه .......................................................................................................................8

فصل دوم : تعاریف و مبانی و مفاهیم نظری تحقیق

فصل دوم : ادبیات نظری تحقیق

2-1- مقدمه...................................................................................................................................................................9

2-2- تعاریف و مفاهیم.................................................................................................................................................9

2-2-1- تعریف سیستم حمل و  نقل شهری.........................................................................................................9

2-2- 2- انواع سیستم های حمل و نقل عمومی شهری.................................................................................10

    الف) مترو.................................................................................................................................................................10

    ب) قطار سبک شهری.........................................................................................................................................10

    ج) منوریل..............................................................................................................................................................11

     د) تراموا................................................................................................................................................................12

     ه) اتوبوس............................................................................................................................................................12

     و) تاکسی و خودروهای شخصی.........................................................................................................................13

2-2-3- تعریف پایانه ها و ارتباط با  سیستم حمل و نقل شهری...................................................................13

  الف) مشخصات پایانه...............................................................................................................................................14

    ب)  عوامل ساخت پایانه ها..................................................................................................................................14

2-2-4- انواع پایانه ها ازنظر مقیاس........................................................................................................................15

2-2-5- انواع پایانه ها.................................................................................................................................................15

2-2-6- عملکرد پایانه ها............................................................................................................................................16

2-2-7- وظایف پایانه ها............................................................................................................................................17

2-2-8- مفهوم ایستگاه پایانه ای مترو و فضای جمعی آن.............................................................................17

  الف) فضای تصمیم گیری......................................................................................................................................19

    ب) فضاهای فرصت یا مکث...............................................................................................................................19

    ج) فضاهای حرکتی..............................................................................................................................................19

2-2-9- مفهوم فضای عمومی و ابعاد اجتماعی آن..........................................................................................21

2-3- رویکردهای نظری.......................................................................................................................................  24

2-3- دیدگاه های نظری حمل و نقل درون شهری..........................................................................................24

2-3-1- نظریه های حمل و نقل شهری تا دهه 1910 .................................................................................24

2-3-2-  نظریه های حمل و نقل شهری از 1920 تا 1970........................................................................26

2-3-3-  نظریه های حمل و نقل شهری از 1980 تا کنون..........................................................................28

2-4-  مدل ها و روش های تحقیق.........................................................................................................................30

2-4-1- بررسی الگوهای توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی......................................................................30

2-4-2- توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی....................................................................................................30

2-4-3- سیاست ها و اصول کلی توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی.....................................................31

2-5- مکانیابی...............................................................................................................................................................33

2-5-1- معیارهای مکانیابی......................................................................................................................................33

2-5-2- مکانیابی ایستگاه های مترو.....................................................................................................................34

2-5-3- انواع ایستگاه های مترو و مکانیابی نقاط ...........................................................................................35

    الف) ایستگا ه های انتهایی...............................................................................................................................35

     ب) ایستگاه های اجباری................................................................................................................................35

     ج) ایستگاه های میانی....................................................................................................................................35

2-6- اصول و برنامه ریزی درونی پایانه............................................................................................................ 36

   الف) اصل جامعیت............................................................................................................................................... 36

    ب) اصل سازگاری فضاها ، فعالیت ها و همجواری درونی.........................................................................36

     ج) اصل ایمنی......................................................................................................................................................36

     د) اصل امنیت.....................................................................................................................................................36

     ه) اصل دسترسی آسان.....................................................................................................................................36

     و) اصل تمرکز......................................................................................................................................................36

    ی) خوانایی فضاهای پایانه...................................................................................................................................36

    ن) سازگاری فعالیت پایانه با کاربری های اطراف..........................................................................................36

2-7-  تجارب جهانی............................................................................................................................................... 37

2-7-1- معرفی پروژه های موفق مترو در جهان................................................................................................37

  الف) متروی کوپنهاگ..............................................................................................................................................37

    ب) متروی برلین....................................................................................................................................................37

    پ) ام تی آر هنگ کنگ چین..........................................................................................................................38

    ث) متروی نیویورک آمریکا.................................................................................................................................39

    ج) متروی پاریس پاریس – فرانسه...................................................................................................................40

    م) متروی لندن – انگلستان ..............................................................................................................................41

    ن) متروی مسکو – روسیه..................................................................................................................................41

     و)متروی دبی..........................................................................................................................................................44

     ه) ایستگاه های مختلف استکهلم سوئد ........................................................................................................44

    ی) ایستگاه بلوار فورموسا کائوسیونگ، تایوان............................................................................................ 46

2-7-2- ابعاد اجتماعی در تجارب جهانی موفق...................................................................................................46

نتیجه گیری...................................................................................................................................................................47

فصل سوم : بررسی و شناخت وضع موجود

مقدمه..............................................................................................................................................................................50

3-1- ویژگیهای عمومی شهر تبریز.........................................................................................................................50

3-2-  مطالعات جغرافیایی شهر تبریز.....................................................................................................................52

    الف) توپوگرافی.......................................................................................................................................................52

     ب)  هیدرولوژی...................................................................................................................................................52

     ج)  مورفولوژی....................................................................................................................................................52

3-3-  اقلیم..................................................................................................................................................................52

3-4- جغرافیای سیاسی شهر تبریز.......................................................................................................................58

3-5- ویژگیهای تاریخی تبریز.................................................................................................................................58

3-6- ویژگیهای فرهنگی _ اجتماعی  شهر تبریز...........................................................................................59

3-7- ویژگی‌های جمعیتی و نیروی انسانی شهر تبریز.................................................................................60

3-8- ویژگی‌های اقتصادی منطقه........................................................................................................................60

3-9- ویژگی‌های کالبدی شهر تبریز...................................................................................................................63

3-10- مطالعات زیست‌محیطی.............................................................................................................................65

    الف) آلودگی هوا..................................................................................................................................................65

     ب)  آلودگی خاک..............................................................................................................................................66

     ج) آلودگی آبهای سطحی و زیرزمینی...........................................................................................................66

3-11- تاسیسات شهری تبریز.................................................................................................................................66

   الف) بررسی وضعیت شبکه و تاسیسات آب و فاضلاب شهر تبریز...........................................................67

    ب) مشخصات برق تبریز و نیروگاههای آن.....................................................................................................67

    ج) مخابرات..............................................................................................................................................................68

    د)  مشخصات و بررسی وضعیت گاز طبیعی در شهر تبریز.......................................................................68

3-12- مطالعات شهرسازی و معماری....................................................................................................................69

3-13- شبکه راههای منطقه.....................................................................................................................................69

3-14- شبکه ارتباطی_شبکه معابر.........................................................................................................................69

3-15- حمل و نقل همگانی......................................................................................................................................72

3-16- زمینه مطالعات سیستم حمل و نقل سریع همگانی تبریز..................................................................75

3-17- سابقه واگن اسبی در تبریز..........................................................................................................................77

3-18- مترو و قطار شهری........................................................................................................................................77

   الف) نقشه مترو شهر تبریز و بررسی خطوط قطار شهری تبریز................................................................78

    ب) ایستگاه های خط یک قطار شهری تبریز...............................................................................................80

3-19-  تجهیزات سازمان قطار شهری تبریز......................................................................................................81

3-20- معرفی دپو و پارکینگهای خط1 قطارشهری تبریز...............................................................................82

   الف ) پایانه ائل گولی..............................................................................................................................................82

    ب ) پایانه لاله..........................................................................................................................................................83

3-21 - ناوگان قطار شهری تبریز............................................................................................................................83

3-22 - معرفی ایستگاه های خط یک....................................................................................................................84

فصل چهارم : الگوهای تحلیلی و ارزیابی ایستگاه ها

4-1- مقدمه..................................................................................................................................................................89

4-2 - تعیین عوامل و متغییرها...............................................................................................................................89

4-2-1- عوامل موثر درارزیابی ایستگاه ها.............................................................................................................89

4-2-2- تعریف عوامل موثر درارزیابی.................................................................................................................. 90

4-2-3- متغیرهای عوامل موثر در مکانیابی ایستگاه ها...................................................................................90

4-2-4- متغییرهای بررسی......................................................................................................................................90

4-3- شاخص های انتخاب شده.............................................................................................................................95

4-4- پرسشنامه شاخص های انتخاب شده.........................................................................................................97

4-5- روش AHP....................................................................................................................................................101

4-5-1- ایجاد ماتریس مقایسه دو¬تایی.............................................................................................................101

4-5-2- محاسبه وزن های معیار..........................................................................................................................102

4-5-3- وزن دهی گزینه ها..................................................................................................................................102

4-5-4- تخمین نسبت توافق................................................................................................................................103

4-6- تحلیل فرایند سلسله مراتبی AHP برای ایستگاه یک از فاز یک قطار شهری تبریز.................103

4-6-1- ماتریس مقایسه دو تایی معیارهای بکار رفته در شاخص های کالبدی، زیست محیطی، اجتماعی- فرهنگی و نظم و ایمنی ایستگاه یک  تا هفت.............................................................................103

4-6-2- بررسی سازگاری در قضاوتها...................................................................................................................103

4-7- نتیجه گیری تجزیه و تحلیل ایستگاه ها با روش Ahp......................................................................136

4-8- نقشه کاربری اراضی در ایستگاه های فاز یک خط یک........................................................................142

4-8-1- نوع کاربری ها، مساحت کاربری ها و درصد سطح اشغال شده هر کاربری در ایستگاه های فاز یک................................................................................................................................................................................143

4-9- نتایج بررسی کاربری اراضی در هفت ایستگاه اول از فاز اول خط یک مترو شهری تبریز.....143    الف) نتایج بررسی کاربری اراضی در ایستگاه های شماره یک و دو از فاز اول خط یک مترو شهری تبریز........................................................................................................................................................................... 143

     ب)نتایج بررسی کاربری اراضی در ایستگاه های شماره سه وچهار از فاز اول خط یک مترو شهری تبریز..............................................................................................................................................................................146

    ج) نتایج بررسی کاربری اراضی در ایستگاه های شماره پنج، شش وهفت از فاز اول خط یک مترو شهری تبریز................................................................................................................................................................148

4-10- سازگاری کاربری ها , نقشه سازگاری کاربری های  ایستگاه ها..................................................151

فصل پنجم : آزمون فرضیه ها ، نتیجه گیری و پیشنهادها

1-5-  مقدمه ..........................................................................................................................................................156

5-2- آزمون فرضیه ­ها.............................................................................................................................................156

فرضیه اول...................................................................................................................................................157

فرضیه دوم...................................................................................................................................................157

فرضیه سوم.................................................................................................................................................158

5-3- نتیجه گیری....................................................................................................................................................159

5-4-پیشنهادات.........................................................................................................................................................161

منبع:

لک ، آزاده ، سال 1385 ،  طراحی واحدهای همسایگی با ارتقا فعالیت فیزیکی

یان گل ، شهر انسانی ، مترجمان : دکتر علی غفاری و لیلا غفاری ، 2010

خلیل پورابراهیم، سال 1388:مکانیابی ترمینال بین شهری شهر تسوج

نشریه های زیبا_معماری و شهرسازی . دوره 17.شماره 3.صفحات 17-28:سنجش ابعاد اجتماعی . فضای جمعی ایستگاه های مترو

حمید عصار زادگان و همکاران، مکان یابی بهینه ایستگاههای BRT به کمک نرم افزار ARCGIS با استفاده از تکنینک TOPSIS و AHP

مدیریت شهری شماره30 صفحات : 39-52 : سنجش اولویت عوامل تاثیرگذار در معماری ایستگاه های مترو بر رضایتمندی کاربران

حکیمه قنبری و دکتر محسن احد نژاد ،تاثیر مکان یابی بهینه پارکینگها در کاهش حوادث ترافیکی

مرضیه سید زاده خرازی سال 1391 طراحی محله بلافصل ایستگاه مترو تبریز (نمونه موردی محله خاقانی ).

سجاد رجبی ، سال 1391، تحت عنوان ارزیابی نحوه استقرار پایانه های مسافربری برون شهری

شهریار افندی زاده و همکاران ، مکان یابی پایانه های اتوبوس برون شهری

شیخ اعظمی، علی، تیرماه ،1391، واحدهای همسایگی، پژوهشگر جغرافیا و برنامه ریزی شهری

ماهنامه اتحادیه سازمان های پایانه های  مسافربریشهرداری های کشور تیر سال  1390،شماره 45

محمد منتظری، مجید اداوی : بررسی مولفه های ترافیکی سیستمهای حمل و نقل شهری و عوامل موثر بر آن ،ص2

(سیفی،20،1390)

رفیعان،  1384:36

حسین زاده دلیر،کریم،(1385)؛برنامه ریزی ناحیه ای،انتشارات سمت.

شکویی،حسین،(1376)؛بررسی نظریه های مربوط به پیدایش نخستین شهرها،مجله رشد آموزش جغرافیا،س 4،ش16.

شوای،فرانسواز،(1375)؛شهرسازی تخیلات و واقعیات،ترجمه سید محسن حبیبی،انتشارات دانشگاه تهران.

اصغری زمانی ، اکبر ،پژوهشی در روند حاشیه نشینی در ایران،نمونه موردی تبریز،رساله کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز، 1379

آمارنامه استان آذربایجان شرقی، سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان ، 1386

پناهی جلودار، قربان ، تحلیلی بر روند حاشیه نشینی در مادر شهرهای ایران، نمونه موردی تبریز، رساله کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز، 1379

رحیمی ، اکبر، تحلیلی از آلودگی هوایی ناشی از مکانیابی نادست صنعتی، نمونه موردی تبریز، رساله کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز، 1385

زیستا ، مهندسین مشاور ،  طرح توسعه و عمران ناحیه شهری تبریز ، جلد اول، اداره کل مسکن و شهرسازی استان، 1387

زیستا ، مهندسین مشاور، مطالعات طرح تفصیلی یکپارچه شهر تبریز، 1383

سبزینه راه ، مهندسن مشاور ، مطالعات طرح تفصیلی تبریز، 1389

طرح جامع شهر تبریز

عرصه ، مهندسین مشاور، مطالعات طرح و آماده سازی اراضی فتح آباد و شهرک خاوران، 1387

مرکز آمار استان آذربایجان شرقی، سرشماری نفوس و مسکن 1385

نقش محیط ، مهندسین مشاور، مطالعات طرح تفصیلی تبریز، 1389

مسعود تقوایی و ابوذر وفایی، برنامه ریزی و مدیریت سیستم اتوبوسرانی درون شهری با تاکید بر ایستگاه های اتوبوس شهر کاشان، گروه جغرافیای دانشگاه اصفهان

سجاد رجبی ، ارزیابی نحوه استقرار پایانه های مسافربری برون شهری،1391

ویژه نامه د ه سال بهره برد اری از مترو1389

تهران و حومه، شرکت بهره برد اری راه آهن شهری1389

طراحی منظر قطار شهری و ارتباط آن با فرم، عملکرد و زیبایی شناسی، ترجمه حسان نظر زاد ه، نشریه فرآیند معماری، شماره 13 . نصر آزاد انی  1388 

اصول و طراحی ایستگاه های راه آهن، نشر د انشگاه صنعتی شریف، تهران 1389

سلحشور، نیما ،   طراحی معماری ایستگاه های قطار شهری، انتشارات کارور، تهران. 1388

ارائه مد لی پیش بینی کنند ه از میزان رضایت از سفر با مترو، نشریه هویت شهر، شماره 6 ، سال چهارم 1389

مصطفی عباسزادگان و راضیه رضازاده ، مریم محمدی سجاد علیپور اشلیکی ، سنجش عوامل تأثیرگذار بر میزان رضایت از سکونت در محلات بلافصل ایستگاههای مترو تهران

کریم مردمی و حسام قمری ، سنجش اولویت عوامل تاثیرگُذار در معماری ایستگاه های مترو بر رضایتمند ی کاربران؛ مطالعه مورد ی: ایستگاه های خطوط 1 و 2 متروی تهران ، 1390

مطالعات جامع حمل و نقل و ترافیک تبریز جلد 1،3،15،17،29،30

مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای سال سوم، شماره نهم، تابستان 1390، تحلیلی جغرافیایی بر نقش دوچرخه در سیستم حمل و نقل پایدار شهر اصفهان

فکوهی،ناصر،(1383)؛انسان شناسی شهری،انتشارات نی.

شهریار، محمدرضا صدرالدینی ، بررسی و ارزیابی شبکه اتوبوسرانی درون- شهری، صنعت حمل و نقل، شماره 213 ، صص 88،1381

بررسی مولفه های ترافیکی سیستمهای حمل و نقل شهری و عوامل موثر بر آن محمد منتظری١ ، مجید اداوی

پورمحمدی،  1386

محمد جواد جعفری، فریده عتابی و محمد خرم  ، علوم و تکنولوژی محیط زیست ، دوره هشتم، شماره ٤، زمستان ٨5

فصلنامه مدیریت شهری، شماره 21 ، صص 3-19

دکتر محسن سقایی ،تحلیلی بر مکان یابی فرودگاه ها بر اساس شاخص های استاندارد ،1386: ص3

سپیده سمائی ،مجله شهر و زیبا سازی، ارگونومی در فضای عمومی)

مطالعات جامع حمل و نقل و ترافیک تبریز جلد دوم ،مشاوران اندیشه کار:1382،ص10

مطالعات جامع حمل و نقل و ترافیک تبریز قسمت پایانه­ها،1390،56

urbanismhttp://en.wikipedia.org

63. http://tabrizemodern.blogfa.com

65. www.tehranmetro.com

·        1- social development department/1999/13-17

·        2- Malczewski,1999,157

·        3- Clark, C. (1957), “Transport: maker and breaker of cities”, town planning review, No. 28, PP. 237-250

·        4- Dittmar, Hank et al.(2004), “An Introduction to Transit-Oriented Development”, The New Transit Town; Best

·        Practices in Transit-Oriented Development, Edited by Hank Dittmar & Gloria Ohland, Washington, London: Island

·        Press, pp 1-18

·        5- Jacobs, Jane (1993), “Tod und Lebengrober Amerikanischer Stadte”, Frankfurt: Verlage uhlstein GmbH

·        6- M.Daisa, James (2004), “Traffic, Parking and Transit- Oriented Development”, The New Transit Town; Best

·        Practices in Transit-Oriented Development, Edited by Hank Dittmar & Gloria Ohland, Washington, London: Island

·        Press, pp 113-130

·        7- Tange, Kenzo (1970), “Architecture and Urban Design”, Zurich: Verlag Fur Architekture Artemis

·        8- http://courses.umass.edu/latour/2007/hand/index.html

·        9- http://en.wikipedia.org/wiki/principles of intelligent urbanism (PIU)

·        10- http://en.wikipedia.org/wiki/smart growth

·        11- http://en.wikipedia.org/wiki/sustainable transport

·        12- http://en.wikipedia.org/wiki/transit-proximate-development

·        13- http://en.wikipedia.org/wiki/Woonerf