فهرست:
چکیده.................................................................................................................................... 1
مقدمه..................................................................................................................................... 2
فصل اول :کلیات تحقیق
1-1 بیان مسئله........................................................................................................................ 4
1-2 پرسش اصلی تحقیق (مسأله تحقیق).................................................................................... 5
1-3 اهداف تحقیق.................................................................................................................. 6
1-4 اهمیت تحقیق.................................................................................................................. 6
1-5 فرضیات تحقیق................................................................................................................ 7
1-6 روش تحقیق.................................................................................................................... 7
1-7 واژه ها و مفاهیم............................................................................................................... 8
1-8 مشکلات تحقیق............................................................................................................ 10
فصل دوم: مبانی نظری تحقیق
2-1پیشینه تحقیق.................................................................................................................. 12
2-2شهر.............................................................................................................................. 14
2-2-1 شهر بر اساس نگرش سیستمی..................................................................................... 16
2-2-2شهرنشینی.................................................................................................................. 17
2-2-3 شهر نشینی در جهان سوم........................................................................................... 19
2-3عوامل موثر در پیدایش شهرها........................................................................................... 20
2-3-1-عوامل طبیعی........................................................................................................... 20
2-3-2-عوامل اقتصادی........................................................................................................ 21
2-3 -3-عوامل سیاسی......................................................................................................... 22
2-3-4-عوامل اجتماعی فرهنگی و اعتقادی........................................................................... 22
2-4 عوامل موثر بر رشد و توسعه فیزیکی شهرها....................................................................... 23
2-4-1 عامل طبیعی.............................................................................................................. 23
2-4-2 عامل جمعیتی........................................................................................................... 24
2-4-2-1 رشد طبیعی جمعیت شهر ..................................................................................... 26
2-4-2-2 اثر مهاجرت ....................................................................................................... 27
2-4-2-3 اثر گسترش محدوده وادقام آبادیهای پیرامونی .......................................................... 29
2-4-3 عامل اقتصادی.......................................................................................................... 29
2-4-4 عامل سیاسی............................................................................................................. 30
2-5 عوامل گسترش شهرها.................................................................................................... 32
2-6 گسترش افقی و فیزیکی شهر............................................................................................ 33
2-7 نقش و عملکرد شهر....................................................................................................... 35
2- 8 طرحهای مختلف توسعه شهری....................................................................................... 36
2-8-1 شهر ستاره ای........................................................................................................... 36
2-8-2 شهر خطی................................................................................................................ 37
2-8-3 شهر گسترده............................................................................................................. 39
2-8-4 شهر در مدل حلقه ای................................................................................................. 40
2-8-5 توسعه درد آور شهری ( زاغه ها و حلبی آبادها) ........................................................... 41
2-8-6- ساخت دوایر متحد المرکز........................................................................................ 41
2-8-7 بافت ستاره ای.......................................................................................................... 42
2-8-8 ساخت چند هسته ای................................................................................................. 43
2-9 تعریف برنامه ریزی کاربری اراضی شهری......................................................................... 44
2-10 اهداف برنامه ریزی کاربری اراضی شهری...................................................................... 45
2-10- 1 اهداف کلان ........................................................................................................ 45
2-10-2 اهداف خرد یا ویژه................................................................................................ 45
2-11 فرایندبرنامه ریزی کاربری اراضی شهری......................................................................... 47
2-12 طبقه بندی کاربریهای شهری......................................................................................... 48
2-12-1 طبقه بندی زمینهای دایر.......................................................................................... 48
2-12-2 اراضی بایر یا بدون استفاده شهری............................................................................. 50
2-13 استانداردهای فضا و مقیاس عملکردی کاربریها............................................................... 51
2-14معیار های مکان یابی در بر نامه ریزی کاربری اراضی شهری.............................................. 52
2-15مکاتب ونظریه های بر نامه ریزی کاربری اراضی شهری..................................................... 53
2-15 -1مکتب کارکردگرایی............................................................................................... 54
2-15 -2مکتب ساختارگرایی................................................................................................ 55
فصل سوم : شناخت محدوده مورد مطالعه
3-1 خصوصیات جغرافیایی................................................................................................... 58
3-1-1توپوگرافی................................................................................................................. 58
3-1-2آب و هوا ................................................................................................................. 61
3-1-3 منابع آب................................................................................................................. 62
3-1-3-1 آبهای زیر زمینی................................................................................................... 62
3-1-3-2 آبهای سطحی..................................................................................................... 62
3-1-3-2-1رودخانه شفارود................................................................................................ 63
3-1-3-2-2 رودخانه لمیر................................................................................................. 63
3-1-3-2-3 رودخانه چاف رود.......................................................................................... 63
3-1-3-2-4 رودخانه دیناچال............................................................................................. 64
3-1-4 خاک..................................................................................................................... 64
3-1-4-1 خاکهای جلگه ای................................................................................................ 65
3-1-4-2 خاکهای کوهپایه.................................................................................................. 66
3-1-5 پوشش گیاهی......................................................................................................... 66
3-2 وجه تسمیه شهر رضوانشهر.............................................................................................. 67
3-3 شناخت خصوصیات اجتماعی و جمعیتی شهر رضوانشهر.................................................... 67
3-3-1 جمعیت.................................................................................................................... 68
3-3-2بررسی خانواد و بعد خانوار.......................................................................................... 71
3-3-3 ساخت جنسی و سنی................................................................................................ 72
3-3-4 سواد........................................................................................................................ 75
3-3-5 مهاجرت ................................................................................................................. 75
3-3-6 گویش................................................................................................................... 75
3-4 ویژگیهای اقتصادی........................................................................................................ 76
3-4-1 اشتغال و توزیع شغلی جمعیت..................................................................................... 76
3-4-2 صنعت..................................................................................................................... 78
3-4-3 کشاورزی................................................................................................................ 78
3-4-4 دامداری................................................................................................................... 80
3-4-5 سایر فعالیتهای کشاورزی............................................................................................ 80
3-4-6 جمعیت شاغل بر حسب گروه های فعالیت.................................................................... 81
3-5 خدمات........................................................................................................................ 81
3-5-1 خدمات حمل و نقل.................................................................................................. 84
3-5-2 خدمات تجاری و بازرگانی........................................................................................ 85
3-5-3 خدمات اداری، آموزشی، بهداشتی، درمانی.................................................................. 86
فصل چهارم : پیدایش و گسترش و تحول شهر
4-1- تاریخچه پیدایش و روند گسترش شهر رضوانشهر............................................................. 88
4-2- سابقه برنامه ریزی در شهر رضوانشهر.............................................................................. 89
4-3- ساخت شهر قبل از تدوین طرح هادی شهر...................................................................... 90
4-4- ساخت شهر در طرح هادی شهر رضوانشهر...................................................................... 93
4-5- بررسی و شناخت حوزه نفوذ مستقیم شهر........................................................................ 95
4-6- تعیین و بررسی حوزه خدمات گیر روستایی برای تدقیق موقعیت و نقش شهر........................ 96
4-7- تعیین حریم شهر و پهنه بندی آن.................................................................................... 99
4-8- دانه بندی بافتهای شهر................................................................................................ 100
4-9- ساختار شهر همراه با تعیین محدوده محلات شهر رضوانشهر ........................................... 100
4-10- بررسی تراکم طبقات ساختمانی شهر......................................................................... 102
4-11- نظام شبکه ای راهها درون شهری وبرون شهری........................................................... 104
4-11-1 نقش وکارکرد معابر............................................................................................. 104
4-12- وضعیت کاربری های اراضی شهر رضوانشهر.............................................................. 106
14-12-1- کاربری مسکونی............................................................................................. 106
4-12-2- کاربری تجاری.................................................................................................. 106
4-12-3- کاربری آموزش................................................................................................. 106
4-12-4- کاربری مذهبی.................................................................................................. 109
4-12-5- کاربری فرهنگی................................................................................................. 109
4-12-6- کاربری درمانی و بهداشت................................................................................... 109
4-12-7- کاربری اداری.................................................................................................... 109
4-12-8- پارک و فضای سبز .......................................................................................... 110
4-12-9- کاربری ورزشی................................................................................................. 110
4-12-10- کاربری تأسیسات و تجهیزات............................................................................ 110
4-12-11- صنایع و کارگاههای مزاحم.............................................................................. 110
4-12-12- نظام و انتظامی................................................................................................. 111
4-12-13- کاربری تاسیسات حمل ونقل............................................................................ 111
4-12-14- شبکه معابر...................................................................................................... 111
4-13- عوامل موثر در گسترش شهر رضوانشهر...................................................................... 114
4-13-1- عوامل طبیعی و گسترش شهر................................................................................ 117
4-13-2- عوامل زیرساختی و گسترش شهر.......................................................................... 118
4-13-2-1-حریم های لوله گاز......................................................................................... 118
4-13-2- 2 -کانالهای آبیاری........................................................................................... 119
4-13-2-3- عبور خطوط انتقال برق فشار قوی.................................................................... 119
4-13-3- عوامل اجتماعی و گسترش شهر............................................................................ 122
4-13-4- عوامل اقتصادی و گسترش شهر............................................................................ 125
4-13-4-1 اشغال شهر...................................................................................................... 126
4-13-4-2 کشاورزی شهر................................................................................................ 128
4-13-5- عوامل سیاست گذاری شهر.................................................................................. 131
4-13-5- 1 تاثیرات طرح هادی در گسترش شهر رضوانشهر................................................... 132
4-13-5- 2 گسترش شهر و الحاق روستاهای اطراف به محدوده شهر...................................... 134
4-13-5- 3 رشد و گسترش شهر و حوزه خدمات گیری شهر................................................. 134
4-13-6رشد وگسترش حاشیه شهر...................................................................................... 136
4-13-7 شبکه ارتباطی و گسترش شهر................................................................................ 138
4-13-8- بررسی ارزش زمین در گسترش شهر..................................................................... 142
4-14-توانمندیها و محدودیت های توسعه فیزیکی شهر رضوانشهر........................................... 144
4-15- پیامد ها مکانی و فضایی گسترش شهر رضوانشهر .................................................... 148
4-15-1- نابودی اراضی کشاورزی..................................................................................... 148
4-15-2- تغییر در نوع فعالیت اقتصادی............................................................................... 151
4-15-3- پیامد های اجتماعی گسترش شهر......................................................................... 152
4-15-4- گسستگی بافت شهری و مشکلات خدمات رسانی.................................................. 153
4-15-5- آلودگی محیطی................................................................................................. 153
4-16- دورنمای شهر رضوانشهر.......................................................................................... 154
فصل پنجم: جمع بندی و پیشنهادات راهبردی
5-1-جمع بندی نهایی تحقیق.............................................................................................. 157
5-2- تحلیل فرضیه ها........................................................................................................ 160
5-3- پیشنهادات................................................................................................................ 163
ماخذ....................................................................................................... 165
چکیده انگلیسی........................................................................................... 169
فهرست نقشه ها
نقشه(3-1) تقسیمات سیاسی شهرستان رضوانشهر...................................................................... 59
نقشه (3-2) موقعیت جغرافیایی شهر رضوانشهر.......................................................................... 60
نقشه (4-1) محدوده ی توسعه شهر رضوانشهر در سال 1360.................................................... 92
نقشه (4-2) محدوده توسعه شهر رضوانشهر در سال 1373........................................................ 94
نقشه (4-3) محدوده محلات شهر رضوانشهر در سال 1390.................................................... 101
نقشه (4-4) نقشه کاربری اراضی شهر رضوانشهر در سال 1374.............................................. 107
نقشه (4-5) نقشه کاربری اراضی شهر رضوانشهر در سال 1389.............................................. 108
نقشه (4-6) جهات توسعه شهر در سال 1374....................................................................... 115
نقشه (4-7) جهات توعه شهر در دو دهه اخیر90-70............................................................. 116
نقشه (4-8) عوامل و موانع موثر در توسعه کالبدی شهر ........................................................... 120
نقشه (4-9) محدوده توسعه و گسترش شهر رضوانشهر ............................................................ 121
نقشه (4-10) روند توسعه شهر در سال 1374....................................................................... 129
نقشه (4-11) نقشه گسترش شهر در دوره های زمانی............................................................... 130
نقشه (4-12) تقسیمات شهری در سال 1374....................................................................... 133
نقشه (4-13) نقشه روستاهای الحاقی به شهر در دو دهه اخیر.................................................... 135
نقشه (4-14)نقشه های رشد و گسترش بخش های حاشیه شهر در سال 1390 .......................... 137
نقشه (4-15) شبکه راه های شهری در سال1374.................................................................. 140
نقشه (4-16) نقشه معابر شهر رضوانشهردر سال 1385........................................................... 141
فهرست جداول
جدول (2-1) تعداد جمعیت شهر را بر حسب تعداد آن در جهان در آغاز قرن 21.......................... 19
جدول( 2-2) اهداف کلان در برنامه ریزی کاربری اراضی......................................................... 45
جدول ( 2-3)طبقه بندی اراضی خالی مناسب توسعه صنعتی بر اساس دسترسی به تسهیلات زیربنایی 51
جدول( 2-4) طبقه بندی اراضی خالی مناسب توسعه مسکونی بر اساس دسترسی به تسهیلات زیربنایی 51
جدول (3-1) مشخصات رودخانه شفارود................................................................................ 63
جدول (3-2) : جمعیت شهر رضوانشهر و تغییرات آن طی سالهای 85-45.................................. 69
جدول (3-3): جمعیت ونرخ رشدآن در شهر رضوانشهر............................................................. 71
جدول (3-4): خانوار تعداد و بعد خانوار شهر رضوانشهر............................................................ 71
جدول (3-5) : جدول گروههای سنی...................................................................................... 73
جدول (3-6) : جمعیت شهر رضوانشهر به تفکیک گروههای سنی در سال 1375 و 1385........... 74
جدول (3-7): جمعیت شاغل و بیکار شهر رضوانشهر بر اساس سرشماری سال 75 و 85................ 78
جدول (3-8):تعداد انواع دام بخش مرکزی رضوانشهر در سال 1385......................................... 80
جدول (3-9) : ترکیب شاغلین شهر رضوانشهر بر حسب گروههای اصلی فعالیت75-85............... 82
جدول (3-10) : شاغلین شهر رضوانشهر بر حسب بخشهای عمده اقتصادی 75-85...................... 84
جدول (4-1): جایگاه سکونتگاه های شهری وروستایی شهرستان رضوانشهر در طرح فرادست......... 98
جدول (4-2) : مساحت حریم شهر رضوانشهر و مساحت پهنه بندی آن در سال 1389................... 99
جدول (4-3) : سرانه کاربریهای موجود در شهر رضوانشهر (بر حسب متر مربع) سال 1389......... 112
جدول (4-4) : کاربریهای موجود در شهر رضوانشهر وحاشیه شهر (بر حسب متر مربع) 89........... 113
جدول (4-5) جمعیت تغییرات آن و متوسط رشد سالانه جمعیت رضوانشهر طی 85-1325........ 124
جدول (4-6) مهاجران وارد شده شهر رضوانشهر بر حسب اقامت75-85................................... 125
جدول شماره (4-7) ساختار اقتصادی جمعیت شاغل شهر رضوانشهر 127
منبع:
ابراهیم زاده و نصیری ،1383 ، شهرنشینی شتبابان روند ها و پیامدها < ماهنامه اطلاعات سیاسی و اقتصادی شماره 237
اطهاری ، کمال ، 1379 ، راهبرهای توسعه و راهبرهای شهرسازی ، ماهنامه اطلاعات سیاسی و اقتصادی شماره 31
امیر انتخابی ، شهرام ، 1385 ، نگاهی به شکل گیری و توسعه شهر هشتپر ، مجله آموزش جغرافیا ، شماره 3
امیری ، نوالدین ، 1382 ، انطباق تئوری های شهرسازی با شهرهای ایران ، مورد پژوهش بندر بوشهر
امانی ، مهدی ، 1381 ، انفجار شهر ها ، پیام سال بیست و سوم شماره 26
امیر احمدیان ، 1380،تالش ولایتی تاریخی ، فصل نامه تحقیقات تالش شماره اول پاییز 1385
اصلاح عربانی ، ابراهیم ، 1387 ، گیلان شناسی چاپ اول انتشارات گروه پژوهشگران ایران
ایستگاه کلیماتولوژی پیلمبرا (نهالستان ) شرکت جنگل شفارود سالهای 1367-1387
پرومحمدی، محمد رضا ، 1382 ، برنامه ریزی کاربری اراضی شهری تهران ، انتشارات سمت
پایلی یزدی و رجبی سناجردی ، 1382 ، نظریه های شهر و پیرامون ، تهران انتشارات سمت
توفیق ، فیروز و ایرج صدیقیان ، 1374 ، کشاورزی در طرح کالبدی ، مجله اقتصادی کشاورزی و توسعه سال سوم شماره 11
خلیلی عراقی ، منصور 1366 ، شناخت عوامل موثر بر گسترش بی رویه شهر تهران دانشگاه تهران
رضویان ، محمد تقی ، 1381 ، مدیریت عمران شهری ، انتشارات پیوند نو .
رضوانی ، علی اصغر ، 1381 ، تحلیلی از ویژگی های شهری در ایران ، تهران ، دانشگاه علم و صنعت
رضوانی ، علی اصغر ، 1381 ، رابطه شهر و روستا ، تهران ، نشر ماکان
رهنمایی ، محمد تقی ، 1369 ، مجموعه مباحث و روشهای شهرسازی جغرافیا و انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران
رهنمایی ، محمد تقی ، 1371 ، توانهای محیطی ایران ، تهران ، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران
زنجانی ، حبیب اله ، 1371 ، جمعیت و شهر نشینی در ایران ، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران
زنجانی ، حبیب اله ، 1371 ، جمعیت و توسعه وزارت مسکن و شهرسازی و معماری ایران
زیاری ، کرامت اله ، 1379 ، برنامه ریزی شهرهای جدید ، چاژ دوم تهران ، انتشارات سمت
زیاری ، کرامت اله ، 1381 ، برنامه ریزی کاربری اراضی شهر ها ، چاپ سوم انتشارات دانشگاه یزد
زمردیان محمد جعفر ، 1370، اصول و مبانی عمران ناحیه ای ، کتابستان مشهد
سعیدی ، عباس ، 1381 ، مبانی جغرافیایی روستایی ، انتشارات سمت
سعید نیا ، احمد 1383 ، کتاب سبز شهرداری ها (شهرسازی ، تهران انتشارات سازمان شهرداری ها و دهداری ها ) .
سوداگر شریف ، 1369 ، رشد و روابط سرمایه داری در ایران مرحله گسترش شعله اندیشه
سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهرستان تالش از سال 75-65-55-1345 ، سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان گیلان
سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهرستان رضوانشهر ، 1385 ، سازمان مدیریت و برنامه ریزی گیلان
سازمان سهامی آب منطقه ای گیلان سال 1387
سازمان منابع طبیعی شهرستان رضوانشهر
سازمان محیط زیست شهرستان رضوانشهر
شاریه ران برنارد، 1373 ، شهر ها و روستاها ترجمه سیروس سهامی ، مشهد نشر نیکا
شکویی ، حسن و موسی کاظمی ، 1384 ، مبانی جغرافیایی شهری ، انتشارات دانشگاه پیام نور
شکویی ، حسین و موسی کاظمی ، 1387 ، مولفه های اجتماعی ، اقتصادی توسعه پایدار شهری ، پژوهش موردی شهر قم ، مجموعه مقالات اولین همایش مدیریت و توسعه پایدار در نواحی شهری دانشگاه تهران
شکویی ، حسین ، 1373 دیدگاه های نو در جغرافیای شهری ، انتشارات سمت
شعبه اسماعیل ، 1384 ، مقدمه ای بر مبنای برنامه ریزی شهری ، انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران
شعبه اسماعیل 1381 شهر منطقه در ایران تهران انتشارات علم و صنعت
شالین ، کلود ، 1372 ، دینامیک شهری یا پویایی شهری ، ترجمه علی اصغر نظریان – مشهد آستان قدس .
فرید یداله ، 1375 ، جغرافیای شهر شناسی ، انتشارات دانشگاه تبریز
فرهنگ جغرافیایی روستاهای کشور شهرستان تالش ، 1371 ، نشر سازمان نقشه برداری کشور
لویدهارنیک ، 1377 ، درآمدی بر پژوهش علمی در جغرافیا ، اهواز انتشارات چمران ، اهواز
لاهوتی حسن ، 1378 ، درآمدی بر پژوهش علمی در جغرافیا ، اهواز انتشارات چمران ، اهواز
مشهدی زاده ، ناصر، 1386 ، تحلیلی از ویژگی های شهری در ایران تهارن ، دانشگاه علم و صنعت
محمد زاده ، 1376 ، درآمدی بر توسعه فیزیکی شتابان شهر ها ، ماهنامه اطلاعات سیاسی و اقتصادی شماره 116
مظفری ، زیبا، 1384 ، توانها و محدودیتهای توسعه فیزیکی شهر اسالم پایان نامه کارشناسی ارشد
معطوف شریف ، 1367 ، ارزیابی بازسازی شهر هویه ، تهران ، انتشارات دانشگاه تهران
معصومی اشکوری ، 1376 ، اصول و مبانی برنامه ریزی منطقه ای رشت ، انتشارات سازمان مدیریت و برنامه ریزی
مولایی ، نصراله ، 1377 ، برنامه ریزی توسعه خدمات زیر بنایی و روبنایی در نواحی روستایی از دیدگاه جغرافیایی ، رساله دکتری دانشگاه علوم و تحقیقات
مولازاده ، سید محمد علی ، 1379 ، دیدگاه های نظری چپ و راست در مدیریت زمین شهری و نتایج آن فصلنامه تحقیقات جغرافیایی سال شانزدهم شماره 59-58
معاونت سنجش از دور جغرافیا – اداره کل جغرافیا 1382 ، فرهنگ جغرافیایی رودهای کشور حوزه آبریز دریای خزر جلد دوم ، انتشارات سازمان جغرافیایی وزارت دفاع و نیروهای مسلح
مهندسین مشاور ایران آمایش ، 1383 ، طرح هادی رضوانشهر
مهندسین مشاور بزرگ امید سال 1384
مهندسین مشاور شهر و عمران 1367
هاکت پیتر ، 1373 ، جغرافیای ترکیبی نو جلد اول انتشارات سمت
وزارت کشاورزی ، 1371 ، مطالعات صندوق نظامهای بهره برداری کشاورزی ایران سیمای ممالک