پایان نامه بررسی تاثیر ارزش اطلاعاتی نوع سوم معیارهای ریسک نقدینگی بازل

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته حسابداری

چکیده

این تحقیق در صدد بود تا به چند سئوال مهم در موضوع استانداردهای جدید بین المللی نقدینگی پاسخ هایی را ارائه دهد. اولاً در حالی که نسبت های ریسک نقدینگی جدید روش شناسی های اضافی نسبت پوششی و خالص دارایی های نقدی را می سازد، اجزا و مفروضاتی را فراهم می آورد که آنها بطور کلی مورد آزمون قرار نگرفته اند. ثانیاً، از آنجا که پژوهش های نظری اخیر دیدگاه های مهمی را در چگونگی دلایل ریسک نقدینگی و یا تشدید بحران مالی مطرح می کنند مطالعات تجربی، پیوند بین درماندگی های بانکی و ریسک نقدینگی را مورد آزمون قرار داده اند. بنابراین این تحقیق ارتباط بین درماندگی های بانک ها و معیارهای جدید و نوع سوم ریسک نقدینگی را مورد آزمون قرار داد. برای این کار از بانک‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار و سایر بانک ها 30بانک طی 10سال (300مشاهده) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که، ضریب متغیر توضیحی نسبت پوششی نقدینگی مثبت و رابطه آن با درماندگی های مالی بانکی معنی‎دار است. بنابراین فرضیه اول مبنی بر وجود رابطه معنی‎دار بین نسبت پوششی نقدینگی مثبت و درماندگی های مالی بانکی پذیرفته می‎شود. به عبارت ساده تر یعنی اینکه با افزایش سطح نقدینگی بانک ها احتمال ورشگستگی نیز افزایش می یابد. در آزمون فرضیه فرعی دوم ضریب متغیر توضیحی وجوه پایدار منفی و رابطه آن با درماندگی های مالی بانکی معنی‎دار است. بنابراین فرضیه دوم مبنی بر وجود رابطه معنی‎دار بین وجوه پایدار و درماندگی های مالی بانکی پذیرفته می‎شود. به عبارت ساده تر یعنی اینکه با افزایش سطح وجوه پایدار بانک ها احتمال ورشگستگی کاهش می یابد.

کلید واژه ها: نسبت پوشش نقدینگی، درماندگی بانکی، ریسک نقدینگی،  اوراق بهادار.

                     فصل اول

کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

در دنیای معاصر، بانک‌ها نقش قابل ملاحظه ای را در رشد توسعه نظام های اقتصادی و همچنین در مبادلات اقتصادی بر عهده دارند. چرا که امروزه رشد اقتصادی،افزایش رفاه و بهبود سطح زندگی در هر کشوری به میزان سرمایه­گذاری­ها که در حقیقت از طریق جمع­آوری سپرده­ها و پس اندازهای مردم از طریق شبکه بانکی صورت می­گیرد،انجام می شود.

عواملی چون صنعتی شدن جوامع، گسترش و تحول در فعالیت­های اجتماعی و در نتیجه، پدیدار شدن نیازهای جدید از عوامل مهم و اثرگذار در ایجاد و گسترش نهادهای مالی بوده­اند ولی توسعه و پیشرفتهای اقتصادی نیز یکی از مهمترین عوامل در گسترش و تحول این نهادها به شمار می روند، در واقع نهادهای مالی جهت تسهیل در پیشرفت های دیگر نهادهای اقتصادی شکل گرفته­اند.(ریموندپی، 1986،ص 7).

 پس از انقلاب اسلامی با حذف بانک­های خصوصی، همه گروه­های بانکی زیر نظر دولت اداره می‌شدند، ولی کم و بیش در فعالیت­های بانکی با یکدیگر به رقابت پرداخته­اند. امروزه به جز رقابت بین گروه­های بانکی دولتی،وجود و ایجاد بانک های خصوصی جدید، مؤسسات مالی و اعتباری جدید و همچنین گسترش دامنه فعالیت مؤسسات قرض الحسنه نیز مزید بر علت شده تا در سیستم بانکی کشور بازار انحصاری سالهای اولیه انقلاب از بین برود و بانک‌ها در یک فضای رقابتی کامل قرار گیرند.(ریموندپی، 1986،ص 7).

وظیفه اصلی بانک ایجاد توازن بین تعهدات کوتاه مدت مالی و سرمایه گذاری های بلند مدت است. نگهداری مقادیر ناکافی نقدینگی بانک را با خطر عدم توانایی در ایفای تعهدات و در نتیجه ورشکستگی قرار می دهد. نگهداری مقادیر فراوان نقدینگی، نوع خاصی از تخصیص ناکارآمد منابع است که باعث کاهش نرخ سوددهی بانک به سپرده‌های مردم و در نتیجه از دست دادن بازار میشود.

مدیریت نقدینگی به معنی توانایی بانک برای ایفای تعهدات مالی خود در طول زمان است. مدیریت نقدینگی در سطوح مختلفی صورت می گیرد. اولین نوع مدیریت نقدینگی به صورت روزانه صورت پذیرفته و به صورت متناوب نقدینگی مورد نیاز در روزهای آتی پیش بینی می شود. دومین نوع مدیریت نقدینگی که مبتنی بر مدیریت جریان نقدینگی است، نقدینگی مورد نیاز را برای فواصل طولانی تر شش ماهه تا دو ساله پیش بینی می کند.  سومین نوع مدیریت نقدینگی به بررسی نقدینگی مورد نیاز بانک در شرایط بحرانی می پردازد. ریسک نقدینگی خطرات ناشی از کمبود نقدینگی در یک بازه زمانی پیش  رو  را شامل می شود.(پناهیان،1382،ص 51).

  اگر چه مدیریت ریسک به عنوان یکی از تخصصی ترین حوزه های فعالیت های داخلی نهاد مالی شناخته شده است؛ اما اغلب، تا وقوع بحرانی جدی و یا در بهترین حالت تا مشاهده علائم هشدار دهنده پیش از وقوع بحران، به طور جدی به آن پرداخته نمی شود. از آنجا که دلیل اصلی گرفتاری بانک های سراسر جهان در بحران اخیر را می توان در مدیریت و رهبری نامحتاطانه و بیش از اندازه بلندپروازانه آنها جستجو کرد؛ بحث مدیریت ریسک طی بحران اخیر، مجدداً از اهمیت ویژه ای برخوردار گشته است.

1-2- بیان مساله

تعداد و شدت درماندگی های نقدینگی در طی بحران مالی 2007 – 2009 وضع کنندگان قوانین را برآن داشت تا با تأکید براهمیت مدیریت ریسک نقدینگی در دسامبر سال 2010 چارچوب استانداردهای نقدینگی را با پیشنهاد دو استاندارد جدید ریسک نقدینگی تقویت کنند. یکی ازاین استانداردها،استاندارد نسبت پوششی نقدینگی (LCR) است که بانکها را ملزم می کند تا برای بقاء خود تحت سناریوی فشار در طی یک ماه دارایی های نقدی با کیفیت تری به مقدار کافی داشته باشند. در حالیکه در استاندارد دوم نسبت خالص وجوه پایدار مورد تأکید است مواردی که از آن استنتاج می شود آن است که بانک ها فعالیت های خود را بر مبنای منابع پایدارتر وجوه دارای پشتوانه مالی انجام دهند. این تحقیق در صدد است به چند سوال مهم در موضوع استانداردهای جدید بین المللی نقدینگی پاسخ هایی را ارائه دهد. اولاً در حالی که نسبت های ریسک نقدینگی جدید روش شناسی های اضافی نسبت پوششی و خالص دارایی های نقدی را می سازد، اجزا و مفروضاتی را فراهم می آورد که آنها بطور کلی مورد آزمون قرار نگرفته اند. بنابراین، شواهد تجربی به تأیید اینکه آیا نسبت های جدید شاخص های بهتری برای ریسک نقدینگی بانک نسبت به سایر معیارهای ریسک نقدینگی اضافی از قبیل نسبت جاری، نسبت اوراق مشارکت دولتی و نسبت سپرده‌های واسطه ای فراهم می آورد. ثانیاً، از آنجا که پژوهش های نظری اخیر دیدگاه های مهمی را در چگونگی دلایل ریسک نقدینگی و یا تشدید بحران مالی مطرح می کنند مطالعات تجربی، پیوند بین درماندگی های بانکی و ریسک نقدینگی را مورد آزمون قرار داده اند. بنابراین این تحقیق درصدد است تا ارتباط بین درماندگی های بانک ها و معیارهای جدید و نوع سوم ریسک نقدینگی را مورد آزمون قرار دهند.

1-3-اهمیت و ضرورت تحقیق

در دنیای معاصر، بانک‌ها نقش قابل ملاحظه­ای را در رشد توسعه نظام­های اقتصادی و همچنین در مبادلات اقتصادی بر عهده دارند. چرا که امروزه رشد اقتصادی،افزایش رفاه و بهبود سطح زندگی در هر کشوری به میزان سرمایه­گذاری­ها که در حقیقت از طریق جمع­آوری سپرده­ها و پس اندازهای مردم از طریق شبکه­بانکی صورت می­گیرد،انجام می شود.

عواملی چون صنعتی شدن جوامع، گسترش و تحول در فعالیت­های اجتماعی و در نتیجه، پدیدار شدن نیازهای جدید از عوامل مهم و اثرگذار در ایجاد و گسترش نهادهای مالی بوده­اند ولی توسعه و پیشرفت­های اقتصادی نیز یکی از مهمترین عوامل در گسترش و تحول این نهادها به شمار می روند، در واقع نهادهای مالی جهت تسهیل در پیشرفت های دیگر نهادهای اقتصادی شکل گرفته­اند.(پناهیان،1382،ص 42)

بانک‌های خصوصی در کشور در حال بزرگ شدن هستند و با بزرگ شدن بانک بحث کنترل در زمینه های مختلف از جمله ریسک اهمیت ویژه ای پیدا می کند. بنابراین سیاست گذاری ها باید به گونه ای باشد که روند حرکت بانک در آینده، مشکلات احتمالی و راه حل های ممکن برای رفع آنها شناسایی و مورد مطالعه قرار گیرند. در این راستا، و به منظور شناسائی مشکلات مرتبط با  درماندگی مالی و ورشکستگی از منظر  ریسک نقدینگی، به برسی و شناسایی را ه حل های ممکن در این ارتباط پرداخته می شود.(زارعی، 1384).

1-4-اهداف تحقیق

هدف اصلی

تعیین ارتباط بین درماندگی های مالی بانکی و نسبت های نقدینگی جدید بازل.

اهداف فرعی

تعیین ارتباط بین درماندگی های مالی بانکی و نسبت پوششی نقدینگی.

تعیین ارتباط بین درماندگی های مالی بانکی و نسبت خالص وجوه پایدار.

1-5-سؤالات و فرضیه‏های تحقیق

استانداردهای جدید نقدینگی با درماندگی های بانکی رابطه دارد؟

استاندارد نسبت پوششی نقدینگی با درماندگی های بانکی رابطه دارد ؟

استاندارد نسبت خالص وجوه پایدار با درماندگی های بانکی رابطه دارد ؟

1-6-فرضیه های تحقیق

با توجه به تبیین مسأله فرضیه های زیر تدوین گردید:

بین درماندگی های مالی بانکی و ریسک نقدینگی رابطه معناداری وجود دارد.

بین درماندگی های مالی بانکی و نسبت پوششی نقدینگی رابطه معناداری وجود دارد.

بین درماندگی های مالی بانکی و نسبت خالص وجوه پایدار رابطه معناداری وجود دارد.

1-7- تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق

پژوهش پیش رو از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی همبستگی بر اساس داده های موجود در بازار سرمایه تهران می باشد. در تحقیقات رگرسیون چندگانه، هدف پیدا کردن متغیرهای مستقلی است که تغییرات متغیر وابسته را چه به تنهایی و چه مشترکاً پیش بینی کنند (بازرگان و حجازی، 1384).

در پژوهش حاضر برای تحلیل مدل از مجموعه داده‏های ترکیبی استفاده خواهد شد. بدین ترتیب که چند شرکت در طول زمان مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می‏گیرند. در تجزیه و تحلیل داده‏های ترکیبی یک محیط بسیار غنی از اطلاعات برای گسترش تکنیک‏های تخمین و نتایج قابل تحلیل فراهم می‏گردد. در بسیاری موارد، پژوهشگران می‏توانند از داده‏های ترکیبی برای مواردی که نمی‏توان به صورت فقط سری زمانی یا فقط به صورت مقطعی بررسی کرد، بهره بگیرند. نوع آزمون آماری رگرسیون می باشد و برای آزمون هر فرضیه از آزمون‏ های همبستگی خط رگرسیون توسط نرم افزار SPSS و ضریب تعیین استفاده خواهد شد.

برای آزمون رابطه بین درماندگی های بانکی و معیارهای نقدینگی بازل (نوع سوم) مدل رگرسیون چندمتغیره بشرح زیر ارائه می شود. لازم به ذکر است مدل مذکور از مقاله بیس (آمیهود و مندلسون[1]، 1980؛ هو و استول[2]، 1981) مرتبط با این موضوع مستخرج شده است:

در این تحقیق متغیر وابسته درماندگی مالی بانکهای کشور می باشد. برای سنجش و اندازه گیری این معیار از مدل پیش بینی ورشکستگی مالی چاریتو و همکاران (2007) که بر مبنای روش لاجیت است، به شرح زیر استفاده می کنیم:

و

در اینجا، TL کل بدهی ها، TA، کل دارائی ها، EBIT، سود عملیاتی و CFO جریانهای نقدی عملیاتی می باشد.

 : کل دارایی های بانک را نشان می دهد.

 : کل سرمایه عادی بانک می باشد.

 : کل فوق العاده زیانهای اجاره و تسهیلات بانک می باشد.

 : نسبت بازده دارائی ها می باشد.

 : نرخ تنزیل بازار را نشان می دهد.

 : ارزش دفتری سهام بانک را نشان می دهد.

 : این متغیر درآمد بهره اوراق بهادار ر نشان می دهد که از حاصلضرب مبلغ اوراق بهادار به نرخ بهره آنان بدست می آید.

این متغیر درآمد بهره وام و تسهیلات بانکی را نشان می دهد که از حاصلضرب مبالغ وام به بازده های آنان بدست می آید.

 : هزینه بهره بانک را نشان می دهد.

 : خالص درآمدهای غیربهره را نشان می دهد.

 : این متغیر نشان دهنده دارایی های غیر اجرایی می باشد.

 : شاخص قیمت مسکن می باشد.

 : نرخ سالانه بیکاری کشور را نشان می دهد.

 : این متغیر ریسک نقدینگی بازار را نشان می دهد.

 : از حاصل تقسیم داراییهای نقدی قابل تبدیل سریع به نقد (سی روزه) به خالص جریانهای خروجی نقدی می باشد.

 : از حاصل تقسیم میزان قابل دسترس وجوه پایدار به میزان موردنیاز وجوه پایدار بدست می‌آید.

1-7-1- تعریف واژگان و اصطلاحات متغیرهای تحقیق

تعریف درماندگی مالی

1-فرهنگ لغت اکسفورد:واژه پریشانی،دردوانوه،فقدان منابع پولی وتنگدستی

2-تعریف گوردن:کاهش قدرت سودآوری شرکت که احتمال عدم توانایی بازپرداخت بهره واصل بدهی راافزایش می دهد.

3-ویتاکر:وضعیتی ست که درآن جریان های نقدی شرکت ازمجموع هزینه های بهره مربوط به بدهی بلندمدت کمتراست

4- ازنقطه نظر اقتصادی،درماندگی مالی رامی توان به زیان ده بودن شرکت تعبیرکرد که دراین حالت دچار عدم موفقیت شده است ونرخ بازدهی شرکت کمترازنرخ هزینه سرمایه است.

5-حالت دیگردرماندگی مالی زمانی رخ میدهد که شرکت موفق به رعایت کردن 1یا تعداد بیشتری ازبندهای مربوط به بدهی،مانند نگه داشتن نسبت جاری براساس قراردادنباشدکه به این حالت نکول تکنیکی گویند.

6-حالت دیگر درماندگی مالی زمانی رخ می دهد که جریان های نقدی شرکت برای بازپرداخت اصل وفرع بدهی کافی نباشد واین زمانی ست که ارزش ویژه شرکت عددمنفی شود.

تعریف اصطلاح بازل

پس از تحولات و رخدادهای مهم اقتصادی در سه دهه آخر قرن بیستم و تغییرات سریع تکنولوژی و اهمیت صنعت بانکداری در پیشرفت اقتصادی کشورها، بانک تسویه حساب‌های بین المللی در سال 1974 کمیته‌ای را برای بررسی مسائل بانکی به نام کمیته بازل (Basel Committee on Banking Supervision)  بنیاد نهاد. کمیته مذکور در سال 1988 اولین نسخه بحث حداقل کفایت سرمایه را با نام دستورالعمل و ساختار بازل 1 به دنیای بانکداری معرفی کرد. در بازل 1 مباحث مربوط به ریسک اعتباری و پس از اصلاحیه سال 1996 بحث ریسک بازار به میان آورده شده است. در سال 2004 نسخه اولیه بازل 2 از سوی کمیته بازل که نوع تکامل یافته‌ای از راهکارهای اولیه بود، به دنیای بانکداری  معرفی شد.

[1] - Amihud, and Mendelson

[2] - Ho and Stoll

Information on the impact of Basel III liquidity risk measures

Abstract

The net stable funding ratio while the standard is emphasized in cases where it can be deduced that Bank funds its activities with more stable sources of funding do. This study sought to answer a few questions about the most important issue new standards that will provide international liquidity. First, while the relative risk of new liquidity coverage ratio and net assets of additional methodology makes cash, provide details and assumptions that they generally have not been evaluated. Secondly, the recent theoretical study has important perspectives on the causes of the financial crisis suggests that liquidity risk and aggravation of experimental studies, the link between bank distress and liquidity risk are examined. Therefore, the study of the relationship between banks and new measures of distress and the Type III test of liquidity risk. It's listed securities for banks and other banks 30 banks 10 years (300 views) were examined. The results showed that the coefficient of the explanatory variable and its relationship to positive cash flow coverage ratio of the bank's financial distress is confidence level. Thus the first hypothesis that there is a positive and significant relationship between liquidity coverage ratio of the bank's financial distress will be accepted at the significance, it means that the level of bank liquidity increases the likelihood Vrshgstgy. The second sub-hypothesis testing explanatory variable coefficient is negative and its relationship to sustainable aspects of the Bank's financial distress. Thus, the hypothesis that there is a significant relationship between sustainable aspects of bank financial distress will be accepted. Simply means that banks with higher levels of sustainable funding Vrshgstgy likely to be reduced.

Keywords: Liquidity coverage ratio, bank distress, liquidity risk, securities.