پایان نامه فیگور انسان درآثار نقاشان رئالیست امریکا و ایران (دهه70 تا کنون)

پایانامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته نقاشی(M.A)

چکیده

در پژوهش حاضر از آنجا که رئالیسم معنای متضاد و تعابیر متفاوت و متناقضی را حوزه هنر و ادبیات موجب گردیده است  ابتدا مروری داریم بر تعاریف مختلف رئالیسم. رئالیسم به معنای واقع گرایی است و هنرمند رئالیست کسی است که واقعیت را در هنر به تصویر می کشد و در پی تغییر واقعیت بیرونی در آینۀ هنری نیست. هر چند مکاتب هنری دیگر در مقابل این سبک قرار گرفته اند ولی انواع جدید این سبک هنوز هم تحت عناوین رئالیسم نو، هایپررئالیسم، رئالیسم جادویی... به حیات خود ادامه میدهد که مختصرا" به معرفی آنها می پردازیم. در ادامه تاریخچه موضوعیت فیگور انسان را در هنرهای تجسمی مورد بررسی قرار می دهیم. از آنجایی که رئالیسم بیان صریح و کامل فردیت هاست و اثر رئالیستی حاصل دریافت هنرمند از روابط گوناگون و پویای انسانها و محیط اطرافش می باشد با بررسی آثار رئالیستی هنرمندان ایران و امریکا از دهه هفناد تا کنون، در این پژوهش سعی داریم تاثیر نگاه هنرمند به فیگور انسان را با توجه به شرایط فردی و اجتماعی وی مورد بررسی قرار دهیم.

کلیلات تحقیق

فصل اول:

بیان مساله :

یکی از دلایلی که باعث اهمیت توجه به رئالیسم می شود محوریت انسان در بسیاری ازآثار رئالیستی در عصری که ما نیازمند توجه زیاد به شرایط انسان معاصر داریم.رئالیسم همواره همراه با سایر جنبشها و سبکهای هنری و ابزار جدید تجسمی، به انسان و دغدغه هایش بسیار پرداخته است. در رئالیسم امروز، با وجود عکس، نقاش با القاء ابن مطلب که ارائه صرف تصویر به صورت استادانه، نمودی از واقعیت مطمئن و کامل نیست سعی می کند انسان را در فهم و ادراک اثر هنری مشارکت دهد. نقاشی رئالیستی نمی تواند تنها تقلیدی عکس گونه از جهان باشد بدون اینکه ذهن نقاش در آن تاثیر بگذارد.

گرایش فیگوراتیو در هنر ایران هرچند با اوج و فرودهایی همراه بوده است و گه گاه در قالبهای محتوایی و سبکی و مفهومی متفاوت نمود یافته است، ولی همواره از طرف گروهی از هنرمندان و علاقمندان مورد توجه قرار گرفته است. نقاشی رئالیستی در ایران بی تاثیر از غرب نمی باشد ولی به نظر می رسد نقاشی رئالیستی با دردست داشتن زبانی آشنا که همانا بازنمایی است، توانسته به خوبی با مخاطب ارتباط برقرار کند. این آثار نماینده افکار و عادات و روشهای زندگی است که هنرمند با آنها رشد کرده است. از این روز می تواند با توجه به جنبه های فلسفی و روانشناختی، بر افکار و اندیشه مردم تاثیر بگذارد و آن را از تعریف بازنمایی صرف برهاند.

فرهنگ امریکایی در دوران معاصر گرایش زیادی به هنر رئالیستی پیدا کرده است و هنرمندان شاخصی را در این زمینه می توان یافت که توجه بسیاری از آنها به فیگور انسان در آثارشان حایز اهمیت است.

 هدف این تحقیق بررسی تاریخچه هنر رئالیسم، چگونگی رویکرد دوباره هنرمندان معاصربه رئالیسم و نقش فیگور انسانی در آثار رئالیستی چند تن از هنرمندان معاصرایران وامریکا می باشد. با بررسی این آثار از دو فرهنگ متفاوت تاثیر اجتماع، فرهنگ، مذهب و خیلی از عوامل دیگر در هنرمند رئالیست مشخص می شود و این خود وجه تمایز بارزی خواهد بود بین آثار ناتورالیستی و رئالیستی .

هدفهای تحقیق :

< > علل پیدایش و رشد رئالیسم و مسائل فرهنگی اجتماعی آن.بررسی و شناخت رویکرد دوباره ی هنر  به رئالیسم  مطالعه و تحقیق پیشینه فیگور انسان در نقاشی های معاصر رئالیستیمعرفی هنرمندان رئالیست امروز ایران و امریکا مطالعه تطبیقی نگاه هنرمندان ایران و امریکا به  فیگورانسانی در نقاشی های رئالیستی   

اهمیت موضوع تحقیق و دلایل انتخاب آن :

هنرمندان رئالیست، به بیان واقعیات جامعه عصر خود می پردازند در حالی که هنرمندان پیش از پیدایش رئالیسم به احساسات درونی شخصی خود می پرداختند. یکی از دلایل من برای انتخاب این موضوع وجود ارتباط تنگاتنگ میان رئالیسم و جامعه است که هنوز هم می تواند به عنوان پل ارتباطی قدرتمندی میان هنرمند و جامعه عصر حاضر محسوب شود .و دیگری ، تلاش برای شناخت بهتر این رویکرد با تاکید بر نقش کلیدی فیگور انسانی در آثار رئالیستی می باشد. از آنجایی که آثارم تابع این جنبش می باشد، بدیهی است این پژوهش هم برای من و هم برای سایر هنرمندان علاقمند مفید خواهد بود.

سوالات یا فرضیه های تحقیق:

فرضیات:

< >فرهنگ  امریکایی در دوران معاصر گرایش زیادی نسبت  به هنر رئالیستی دارند.عکاسی نقش مهمی در به وجود آمدن رئالیسم همچنین رئالیسم نوین داشته و دارد.فیگور انسانی در آثار نقاشان رئالیست نو به خوبی برجسته و نمایان است.رویکرد فرهنگهای ایرانی و امریکایی نسبت به رئالیسم چگونه است؟عوامل موثر در رویکرد هنر نو به رئالیسم چیست؟نگرش و بکاربستن فیگور انسانی  درآثار رئالیستی امروز نقاشان ایرانی و امریکایی چگونه است؟ 

روش تحقیق:

با توجه به اینکه در این پژوهش برای جمع آوری اطلاعات علاوه بر پرسشنامه از اسناد، مدارک، کتب، مقالات، پایانامه ها و همچنین پایگاه های اطلاعاتی اینترنتی جهت جع آوری اطلاعات در خصوص تاریخچه و ادبیات موضوع پژوهش استفاده شده است، لذا پژوهش حاضر از نظر ماهیت کتابخانه ای و میدانی بوده و روش تحقیق تاریخی، تطبیقی می باشد.

محدودیت ها و مشکلات :

مطالعه آثار هنرمندان معاصر همیشه با مشکلات و محدودیت هایی همراه است. در مورد هنرمندان داخلی تعداد کتابهای به طبع رسیده بسیار محدود است و بیشتر باید به مصاحبه ها و مقالاتی که در نشریات به چاپ رسیده است استناد کرد و یا به مصاحبه حضوری با هنرمندان پرداخت. درمورد هنرمندان رئالیست امریکایی بیشتر به مشکل دسترسی به منابع و مراجع برخوردم و در این میان فقط سایت های اینترنتی بودند که می توانستند به کمک من بیایند. تقریباً هیچ کتابی در مورد آنها در کتابخانه های ایران یافت نمی شود. از این رو یافتن کتابهای الکترونیکی و مقالاتی که از اعتبار لازم برای استناد به آنها وجود داشته باشد مشکل بود.

یکی دیگر از محدودیت ها استفاده از تصاویر نقاشی های هنرمندان (خصوصاً امریکایی) بود. به این دلیل که بیشتر از مدل های برهنه استفاده شده بود و از آنجایی که در نقد آثار هنرمند به آثاری از این دست نیز اشاره شده بود من سعی کردم با پوشاندن قسمتی هایی از آثار امکان چاپ آنها را محیا کنم.

پیشینه تحقیق:

- مطالبی مختصر در نشریات و مجلات تخصصی هنری

- پایانامه کارشناسی ارشد با موضوع "نقاشی رئالیستی در ایران و شرایط اجتماعی ظهور آن (1388- 1376) " توسط نسیم نیل قاز ، دانشکده هنر- دانشگاه علم و فرهنگ، سال 1389.

- پایانامه کارشناسی ارشد با موضوع "سیر تحول واقع گرایی (رئالیسم) در هنر نقاشی معاصر ایران"  توسط فریما مرادی، دانشکده هنر و معماری تهران مرکز، سال 1390.

کلید واژه ها:

نئورئالیسم  ، فوتورئالیسم ، هایپررئالیسم ، رئالیسم ، فیگوراتیو ، انسان.

فصل دوم:

رئالیسم

مقدمه:

در سال های اخیر رویکرد رئالیستی در نقاشی فیگوراتیو ایران در میان آثار دانشجویان و فارغ التحصیلان رشته های هنری به چشم میخورد که با نقاشی فتورئالیسم، که تا حدودی مبالغه آمیز و کنایه دار و در ذات خود مفهومی است، تفاوت دارد . در بسیاری از نمونه ها، این رویکرد گرایش به بازنمایی و استفاده از مهارت های استادکارانه دارد . رویکردی که از یک سو نمیتواند بی تأثیر از گرایش های معاصر هنر غرب به این نوع نقاشی باشد ، ولی از سوی دیگر به نظر می رسد گه گاه این نوع نقاشی با استفاده از زبانی آش نا (شیوه ی بازنمایی )، که می تواند برقراری ارتباط با مخاطب را آسان سازد، در خدمت بیان مفاهیمی اجتماعی، فردی و درونی قرار گرفته است . همچنین به نظر می رسد این جریان حرکتی است در تقابل با نظام رایج آموزش هنر و مدرنیسم حاکم در میان دانشگاهیان و روشنفکران محافل هنری . این گروه از نقاشان هرچند کاملا با هنر مدرن و مفاهیم آن آشنایند ، ترجیح میدهند به روشی متفاوت کار کنند. به نظر می رسد آنان نقاشی را در ارتباطی نزدیک با اف کار و عادات و روش های زندگی خود و به نوعی تجربه ای از زندگی دانسته و همچنان می کوشند هنر نقاشی را در پیوند با اندیشه های فلسفی، روان شناختی، جامعه شناختی ،... قرار دهند و از این طریق ، به طرح اندیشه های جدید در جامعه کمک کنند. بنابراین این آثار به لحاظ مضمون و اندیشه های فلسفی – روان شناختی و جامعه شناختی از نقاشی ناتورالیستی کمال الملک و پیروانش فاصله گرفته و خود را متمایز میسازند و همچنین تفاوت بارز خود با نقاشی های رئالیستی عامه پسند را نشان میدهند.

بدین ترتیب شاید عمده ترین ویژگی این رویکرد هنری زمینه مندی اش باشد و اینکه به شکلی واضح و آشکار در ارتباط با جامعه و زمینه های اجتماعی تولیدش قرار می گیرد . در این مقاله در پی تبیین شرایط اجتماعی ظهور این نوع نقاشی در دههی اخیر در ایران بودهایم.

1-1 تعریف رئالیسم[1]

برخی از واژگان و اصطلاحاتی که در مطالعات ادبی و فرهنگی به کار برده می شود ، یا به آن ها استناد می شود، شکلی پیچیده،  مساله ساز و در عین حال فریبنده دارند. به جرات می توان گفت که یکی از پیچیده ترین و فریبنده ترین این اصطلاحات، «رئالیسم» و بعد از آن «ناتورالیسم» است که از بطن رئالیسم سربرآورده است . پیچیدگی این دو اصطلاح که گاه در ترادف با یکدیگر نیز می آیند و مورد استفاده قرار می گیرند از آن جهت است که در وهلۀ نخست ارتباط با واقعیت و طبیعت را به ذهن متبادر می کنند و خواننده، تماشاگر و یا شنونده را در این گمان می اندازند که محدوده ارجاعات آن را می شناسند اما به تدریج که ابعاد گوناگون این مفاهیم چهرۀ خود را نشان می دهد، گستردگی طیف و پیچیدگی تنش ها و تعرض های نهفته در لایه های زیرین آن نیز نمایان می شود. بسیاری از منتقدان امروز بر این باورند که رئالیسم، انعطاف پذیرترین، بی ثبات ترین و در عین حال تعصب آمیزترین اصطلاح در نقد ادبی و هنری است و به تعبیری، «هیولای هزار و یک سری را می ماند که به بند شرایط و خودکامگی ها کشیده شده و در هر سر آرزوی رهایی می پرورد.(قره باغی، 1382، ص 29)

واژه «رئالیسم» به معنای «واقع گرایی»، از لغت «real» لاتین مشتق است که به معنای «شیء» است، و «reality»  از همین کلمه مشتق شده است که معنای اشیای واقعی یا واقعیت است.(Niinluotoal,1999,P2)

«رئالیسم» معنای اصطلاحی گوناگونی دارد. رئالیسم در هنر و ادبیات در اخلاق، حقوق و سیاست فرق دارد. و رئالیسم در فلسفه یا رئالیسم هنری، حقوقی، اخلاقی و سیاسی متفاوت است. رئالیسم در هنر به معنای التزام به انعکاس واقعیت بیرونی در صحنه تصویر و نمایشی هنری است خواه واقعیت نمایش داده شده زشت باشد یا زیبا، خوب باشد یا بد. بنابراین رئالیسم در هنر به معنای تخیلی نبودن در هنر و عمل هنری است. هنرمند رئالیست کسی است که واقعیت را در هنر به تصویر می کشد، و در پی تغییر واقعیت بیرونی در آینۀ هنری نیست. رئالیسم هنری در مقابل ایدئالیسم هنری قرار دارد. هنرمند ایدئالیست در پی آرمان ها، اهداف ، و احیانا ًاحساسات و تخیلات در هنر است. (عارفی، 1388)

 رئالیسم از مفاهیمی است که هیچگاه معنای منسجم و تعریف معینی نداشته و همیشه در پیوند با شرایط و موارد استفاده رنگ عوض کرده و پذیرای معانی گوناگون و گاه متضاد شده است. اگرچه این واژه از منظر تاریخی در پیوند با قرن نوزدهم تصور میشود. اما پیشینه یی دراز دارد و ریشه های آن از یونان کهن و دوران رنسانس و اندام شناسی و سنت های آکادمیک بعد از رنسانس آب می خورد. رئالیسم، آن جا که به بازنمایی مستقیم اشاره می کند آشکارا در پیوند با اندیشه های افلاطون و ارسطو درباره تقلید و محاکات است که این پیوند مستقیم نیست و بیشتر ناظر برنگرش ارسطوگونه است و تا اندازه ای هم به همان مفهوم آشنای آینۀ زندگی پیوند دارد. به هر حال، اصطلاح رئالیسم نخستین بار در 1830 در فرانسه به شکلی رسمی به کاربرده شده و از 1850 در انگلستان بر سر زبان ها افتاد. رئالیسم از همان آغاز پیدایش چهار معنای متفاوت داشت:

< >واژه یی بود برای توصیف تاریخی اصول و عقاید رئالیست هایی که در ضدیت با طرفداران فلسفۀ صوری و معتقدان به اصالت تحویل مفاهیم کلی به کلمۀ محض و انکار مجردات فعالیت می کردند. (قره باغی، 1382، ص 31)اصطلاحی بود برای توصیف عقاید معتقدان به جهان مادی، مستقل از ذهن و روح و به همین سبب هم بود که گه گاه مترادف مفاهیم «ناتورالیسم» و «ماتریالیسم» به کاربرده می شد.روشی بود برای رویارویی با اشیا و رویدادها و پذیرش آن ها به همان گونه که بودند، نه آن طور که تصور، فرض یا خواسته می شدند.

Abstract

In this study, a review on the various definition of realism will be done first since it has caused opposite meaning and different and conflicting interpretations in the field of art and literature. Realism means to show the reality and the realist artist who depict reality in art does not follow to change the outer reality in the mirror of art. Although other arts schools are against to this style but new kinds of style are still continue their life named   New Realism, Hyper-realism, Magic realism which will be briefly introduced. Nest the history of human figure subjectivism in the visual arts will be investigated. Since realism is to express the individualities clearly and completely and the realistic effect is a result of artist perception and understanding of different and dynamic human relationships and his environment then in this study it have been tried to investigate the impact of artist look to the human figure with respect to the personal and social circumstances by studying the works of Iranian and American realistic artists from the seventies to the present.