پایان نامه مطالعه تطبیقی شیوه تذهیب های قرآنی و غیرقرآنی دوره تیموری- عنوان پایان نامه عملی طراحی و اجرای تذهیب با تأکید بر اصول تذهیب دوره فوق

فهرست:

مقدمه.........................................................................................................................................................1

******

فصل اول: کلیات پژوهش

بیان واهمیت مساله......................................................................................................................4

هدف پژوهش................................................................................................................................5

پرسش های پژوهش.....................................................................................................................5

روش پژوهش................................................................................................................................5

پیشینه تحقیق.............................................................................................................................6

فصل دوم:  مروری برپیشینه تاریخی، فرهنگی و هنردوره تیموری

2- 1-  زمینه های تاریخی، سیاسی و فرهنگی دوره تیموری................................................................11

2- 2-  دوره تیموری:  دوران طلایی هنرها در ایران.............................................................................13

2- 3-  تعریف اصطلاحات تذهیب..........................................................................................................17

2- 4-  سیرتحول تذهیب در دوره های مختلف....................................................................................21

2- 5-  مشخصه های کلی تذهیب دوره‌ی تیموری...............................................................................23

******

فصل سوم:  معرفی نسخه های قرآنی و غیرقرآنی دوره تیموری

3-1- نسخ قرآنی دوره تیموری..............................................................................................................31

      3-1-1- قرآن شماره 1..................................................................................................................................31

     3-1-2- قرآن شماره 2..................................................................................................................................33

     3-1-3- قرآن شماره 3.................................................................................................................................34

     3-1-4- قرآن شماره 4..................................................................................................................................35

     3-1-5- قرآن شماره 5.................................................................................................................................36

    3-1-6- قرآن شماره 6..................................................................................................................................37

    3-1-7- قرآن شماره 7..................................................................................................................................37

    3-1-8- قرآن شماره 8..................................................................................................................................38

    3-1-9- قرآن شماره 9...................................................................................................................................39

    3-1-10- قرآن شماره 10.................................................................................................................................41

    3-1-11- قرآن شماره 11.................................................................................................................................41

    3-1-12- قرآن شماره 12................................................................................................................................42

    3-1-13- قرآن شماره 13...............................................................................................................................44

    3-1-14- قرآن شماره 14...............................................................................................................................44

    3-1-15- قرآن شماره 15...............................................................................................................................45

    3-1-16- قرآن شماره 16...............................................................................................................................46

    3-1-17- قرآن شماره 17...............................................................................................................................47

    3-1-18- قرآن شماره 18...............................................................................................................................48

    3-1-19- قرآن شماره 19...............................................................................................................................49

    3-1-20- قرآن شماره 20...............................................................................................................................51

    3-1-21- قرآن شماره 21................................................................................................................................51

    3-1-22- قرآن شماره 22..............................................................................................................................52

    3-1-23- قرآن شماره 23..............................................................................................................................52

    3-1-24- قرآن شماره 24..............................................................................................................................53

    3-1-25- قرآن شماره 25..............................................................................................................................54

    3-1-26- قرآن شماره 26..............................................................................................................................55

    3-1-27- قرآن شماره 27.............................................................................................................................55

    3-1-28- قرآن شماره 28.............................................................................................................................57

    3-1-29- قرآن شماره 29..............................................................................................................................57

    3-1-30- قرآن شماره 30..............................................................................................................................58

    3-1-31- قرآن شماره 31...............................................................................................................................58

3-2- معرفی نسخ غیر قرآنی دوره تیموری..........................................................................................59

    3-2-1- دیوان خواجوی‌کرمانی (799 ه. ق) ..................................................................................................59

    3-2-2-  دیوان اسکندرسلطان (813 ه. ق)...................................................................................................60

    3-2-3-همام‌تبریزی،کلیات‌وده‌نامه(816ه.ق)..............................................................................................61

    3-2-4- سه دیوان (820 ه. ق).......................................................................................................................62

    3-2-5-  ظفرنامه تیموری (828 ه. ق)..........................................................................................................63

    3-2-6- جامع‌التواریخ حافظ ابرو (830 ه. ق)................................................................................................64

    3-2-7- کلیله و دمنه (833 ه. ق)................................................................................................................64

    3-2-8- شاهنامه بایسنغری  (833 ه. ق)....................................................................................................65 

    3-2-9- شاهنامه ابراهیم‌سلطان (833 ه. ق)...............................................................................................67

    3-2-10- دیوان امیرخسرو دهلوی (834 ه. ق)............................................................................................68

    3-2-11- اصول ابن‌اسیرجامی (839 ه. ق)....................................................................................................69

    3-2-12- معراج نامه شاهرخی (840 ه. ق) ...................................................................................................70

    3-2-13- تاریخ جهانگشا عطاملک جوینی (841 ه. ق) ...............................................................................71

    3-2-14- نظامی، خسرو و شیرین (845-855 ه. ق)...................................................................................72 

    3-2-15- شاهنامه محمدجوکی (848 ه. ق).................................................................................................73

    3-2-16- دیوان قاسم (863 ه. ق)................................................................................................................73

    3-2-17- کلیات سعدی (866 ه. ق)..............................................................................................................73

    3-2-18- سبحه ‌الابرار (890 ه. ق)................................................................................................................75

    3-2-19- خاوران‌نامه (881- 891 ه. ق)........................................................................................................76

******

فصل چهارم: تحلیل ساختاری تذهیب‌های قرآنی وغیر قرآنی دوره تیموری

4- 1- تحلیل ساختاری تذهیب‌های قرآنی دوره تیموری......................................................................78

    4-1-1- تذهیب صفحات آغازین....................................................................................................................79

    4-1-2- تذهیب صفحات متن........................................................................................................................83

        4-1-2-1- فضای بالا و پایین..................................................................................................................................86

          4-1-2-2- فضای درون متن..................................................................................................................................90

          4-1-2-3- فضای حواشی.......................................................................................................................................96

    4-1-2- صفحات اختتامیه.............................................................................................................................103

    4-1-3- جدول کشی.....................................................................................................................................104

4-2- تحلیل ساختاری تذهیب‌های غیر قرآنی دوره تیموری..............................................................106

    4-2-1- صفحات آغازین................................................................................................................................106

    4-2-2- صفحات متن....................................................................................................................................114

        4-2-2-1- تزیینات بالا وپایین متن.......................................................................................................................114

          4-2-2-2- تزیینات درون متن..............................................................................................................................117

          4-2-2-3-فضای حواشی......................................................................................................................................119

     4-2-3- صفحات تتمه.................................................................................................................................122

******

فصل پنجم: بحث و نتیجه

5- 1- یافته های پژوهش......................................................................................................................................................126

5- 2- نتیجه گیری.................................................................................................................................................................129

5- 3- محدودیت های پژوهش............................................................................................................................................130

گزارش کار عملی...................................................................................................................................133

فهرست منابع........................................................................................................................................155

منبع:

کتابها:

آیت الهی، حبیب الله. (1380). تاریخ هنر. تهران: المهدی.

اپهام پوپ، آرتور. (1384). سیروصورنقاشی ایران. ترجمه یعقوب آژند،. تهران: مولی.

اپهام پوپ، آرتور. (1380). شاهکارهای هنر ایران. ترجمه پرویز ناتل خانلری. تهران: علمی وفرهنگی.

پاکباز، روئین. (1379). نقاشی ایران از دیرباز تا امروز. تهران: نارستان.

پرایس، کریستین. (1386). تاریخ هنر اسلامی. ترجمه مسعودرجب نیا. تهران: امیرکبیر.

پیرنیا، مشیرالدوله و اقبال آشتیانی. (1378). تاریخ ایران ازمادها تاانقراض قاجاریه. تهران: سمیر.

توحیدی، فائق. ( 1386). مبانی هنرهای: فلزکاری، نگارگری، سفالگری، بافته ها و منسوجات، معماری، خط وکتابت. تهران: سمیرا.

حافظ ابرو. (بی تا). زبده ‌التواریخ. تصحیح سید کمال حاج سیدجوادی. تهران: وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی.

خلیلی، ناصر و دیوید جیمز. (1381الف). پس از تیمور: قرآن نویسی تاسده دهم هجری. ترجمه  پیام بهتاش. تهران: نشرکارنگ.

خلیلی، ناصر و دیوید جیمز. (1381ب). کارهای استادانه: قرآن نویسی تا قرن دهم هجری ترجمه  پیام بهتاش. تهران: نشرکارنگ.

دانش پژوه، محمدتقی. (1355). فهرست نسخ خطی کتابخانه آستانه مقدسه قم. قم: نشریه آستانه مقدسه.

رزسگای، ماری (1385). معراج نامه. ترجمه مهنازشایسته فر. تهران: موسسه مطالعات هنراسلامی.

ریشار، فرانسیس. (1383). جلوه‌های هنرپارسی. ترجمه ع. روح‌بخشان. تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

سمسار، محمد حسن، کاخ گلستان(گنجینه کتب ونفایس خطی)، انتشارات زرین وسیمین، تهران، 1379.

سیدصدر، سیدابوالقاسم، دایره المعارف هنرهای صنایع دستی، سیمای دانش، تهران، 1386.

شراتو، امبرتو و ارنست گروبه (1384). هنر ایلخانی وتیموری. ترجمه یعقوب آژند. تهران: مولی.

صدیق، عیسی. (1354). تاریخ فرهنگ ایران. تهران: دانشگاه تهران.

کیانی، محمدیوسف. (1385). تاریخ هنر معماری ایران در دوره اسلامی. تهران: سمت.

گلچین معانی، احمد. (1347).  راهنمای گنجینه قرآن. مشهد: آستان قدس.

 لینگز، مارتین. (1370). هنرخط وتذهیب قرآنی. ترجمه مهرداد قیومی بیدهندی. تهران: گروس.

مایل هروی، غلام رضا. (1353). لغات واصطلاحات فن کتاب سازی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.

مایل هروی، نجیب. (1372). کتاب آرایی در تمدن اسلامی. مشهد: آستان قدس رضوی.

مجرد تاکستانی، اردشیر. (1386). شیوه‌های تذهیب. تهران: سروش.

مدبری، محمود و علیرضا هاشمی‌نژاد. (1392). کلیّات خواجوی کرمانی (چاپ عکسی نسخه 5980 کتابخانه ملک). تهران: شرکت تعاونی کارآفرینان هنر.

میرجعفری، حسین. (1379). تاریخ تیموریان وترکمانان. تهران: سمت.

شاهکارهای نگارگری. (1390). تهران: موزه هنرهای معاصر.

ناظم الاطبا. فرهنگ نفیسی.

 یارشاطر، احسان. (1334). شعرفارسی در عهدشاهرخ (نیمه اول قرن نهم) آغاز انحطاط در شعرفارسی. تهران: دانشگاه تهران.

مقالات:

آژند، یعقوب. (1388). کارستان هنری و هنرپروری ابراهیم سلطان. هنرهای زیبا. ش 37. صص 87-94.

احمدزاده، سعادت. (1380). تذهیب در هنر کتاب آرایی ایران. فصلنامه کتاب. صص123-128.

ارجمنداینالو، مهدی. (1388). ضلع ثابت: اسلوبی در نگاره‌های خاوران‌نامه. نگره. ش12. صص53-61 .

افروند، قدیر. (1375). گلچینی از قرآن‌های خطی موزه دوران اسلامی. موزه ملی ایران. تهران. ص69.

 پاشازانوس، محرمعلی. (1388). تذهیب در نگارگری مکتب هرات. کتاب ماه هنر. ش . صص10-19.

جوادی، فاطمه و بهاره براتی. (1393). ساختارترکیب‌بندی نقوش در تذهیب نسخ قرآنی عصرتیموری (مطالعه موردی:قرآن تک جلدی هرات). کتاب ماه هنر. ش 187. صص12-19.

حسینی، مهدی. (1388). شاهنامه محمدجوکی. دوفصلنامه علمی‌پژوهشی دانشگاه هنر. ش40. صص35-50.

 شایسته‌فر، مهناز. (1388). کتابت و تذهیب قرآن‌های تیموری در مجموعه های داخل وخارج. دوفصلنامه علمی وپژوهشی مطالعات هنراسلامی. ش 10. صص99-109.

شایسته‌فر، مهناز. (1388). خط و تذهیب درقرآن‌های ایرانی موزه ملی ایران بخش اسلامی. کتاب ماه هنر. ش . صص56-62.

 شایسته‌فر، مهناز. (1389). خط وتذهیب در نسخ قرآنی قرون اول تا ششم/هفتم تا دوازدهم در کتابخانه کاخ گلستان. کتاب ماه هنر. ش150. صص16-22.

 صحراگرد، مهدی و علی اصغرشیرازی. (1391). سطربندی و صفحه‌آرایی قرآن‌های خطی باتاکید برآثارقرن هشتم تادهم هجری شیراز. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری وسازماندهی اطلاعات. ش 92. صص137-151.

صحراگرد، مهدی. (1387). مصحف روشن: معرفی برخی از نسخه‌های قرآن در موزه های شیراز قرن هفتم تا نهم هجری. تهران: فرهنگستان هنر.

 عظیمی، حبیب الله. (1389). ادوارتذهیب درکتاب‌آرایی مذهبی ایران. هنرهای زیبا- هنرهای تجسمی. ش41. صص23-32.

فدایی تهرانی، مریم. (1383). بررسی آثارقرآنی دوره‌ی تیموری، کتاب ماه هنر. ش . صص52-58.

متقالچی، محمود. (1389). شاهنامه دستنویس ابراهیم سلطان. بخارا. ش75. صص147-152.

محمدی، حسن. (1391). خوشنویسی و تذهیب در کتاب‌آرایی عهدتیموری. چهارمین دوسالانه تذهیب‌های قرآنی.

 مهرگان، مجید. (1383). هنرکتاب آرایی دوره تیموری. کتاب ماه هنر. ش . صص38-45.

ندرلو، مصطفی. (1385). تفکر خلاق در هنر و طراحی گرافیک ایرانی(سده نهم ه. ق) بررسی صفحه‌آرایی برگ‌هایی از کتاب شاهنامه بایسنقری. کتاب ماه هنر. ش101-102. ص72.

پایان نامه ها:

کاتبی‌نیا، مرجان. (1381). بررسی فلسفه وجودی زبان هزار ویک نوع شرفه در قرآن. پایان نامه کارشناسی ارشد هنرهای تجسمی. به راهنمایی ابوالفضل ذابح. دانشگاه شهید باهنر.

 کاظمی، سامره. (1385). بررسی اصول صفحه آرایی قرآنهای دوره ایلخانی. پایان نامه کارشناسی ارشد ارتباط تصویری. به راهنمایی ابوتراب احمدپناه. دانشگاه تربیت مدرس.

منابع لاتین:

James, David. (1981). Islamic masterpieces of the Chester Beatty library.  London.

Lentz, Thomas w. & Gleen, D. lowry. (1989). Timur and the princely vision, Persian Art and culture in the 15th.  Los Angles conty museum of Art.

Suleiman. H & Fazila suleimanova. (1982). Miniatures illuminations of alisher navoi’s works of the 14-15 centuries. Academic of sciences of the UZBEK.