بانک خرید و دانلود پایان نامه تسیس ورد - رسا تسیس
جستجو
دسته‌بندی‌ها
  2. فلسفه و اخلاق
  3. پایان نامه دلایل جاودانگی راستی و درستی در مثنوی

پایان نامه دلایل جاودانگی راستی و درستی در مثنوی

word 374 KB 31496 111
1392 کارشناسی ارشد ادبیات فارسی
قیمت قدیم:۵۵,۱۰۰ تومان
قیمت: ۲۵,۵۰۰ تومان
دانلود فایل
  • بخشی از محتوا
  • وضعیت فهرست و منابع

  • پایان نامه  جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A)

    چکیده

    عرفان مولانا عالی‌ترین مرتبه‌ی فکری و تعالی روحی و اخلاقی است که با مجاهده و سیر و سلوک و کسب معرفت حقیقی و عشق به حق و پیروی از مردان کامل و انبیا و اولیا الهی حاصل می‌شود. وی به وحدت وجود از طریق فناء‌فی‌الله و بقاءبالله همچون نیست شدن قطره در دریا و یا تبدیل دانه به گیاه معتقد بود. بدیهی است که پیمودن مدارج و مراتب کمال آدمی تا رسیدن به مرتبه اتّصال و بقاءبالله جز به صدق و صفای باطنی میسّر نمی‌شود. صدق و راستی یکی از صفات حق‌تعالی است. خداوند خود، در تأیید نبوّت و دین پیامبران، کلمه‌ی صدق را پیش از عنوانِ نبوّت آنان ذکر می‌کند و این مبیّن آن است که صداقت انبیا، مقدّم بر مقام نبوّت آنان است و به سخنی دیگر، خداوند به واسطه‌ی صدق باطنی انبیا، آنان را به مقام نبوّت برگزیده است. پیامبران الهی به واسطه‌ی همین صداقت باطنی و راستی و درستی راهشان، به جاودانگی رسیده‌اند. نگاهی به آیات الهی در قرآن کریم و نیز کتب مقدس سایر انبیا، مؤید این ادّعاست. در مکتب عرفان نیز، صدق و راستی و صفای باطنی، حُکم پله‌ی نخستینِ نردبان تعالی و استکمال آدمی و بقا و جاودانگی او را دارد. مسلماً اگر صدق و راستی در وجود آدمی نمود نیابد، باقی راه را پیمودن ناممکن است. در مکتب عرفانی مولانا، صدق و راستی با نمود‌های گوناگون آن، در همه‌ی مراتب طریق تحقیق، دست آدمی را می‌گیرد و او را با خود از خاک به سوی افلاک و از ثَری به ثریّا می‌برد؛‌ و اگر نیک بنگریم، حتّی فراتر از افلاک. در این رهگذر، سالک صادق و عاشق راستینِ حق، به واسطه‌ی صدق و صفای باطنی و پس از طی کردن مراحل و مراتب عشق، درد، فقر و نیاز، طلب، ریاضت توأم با تهذیب نفس و حصول به معرفت الهی از طریقِ مرگ ارادی و در نهایت فنای ظاهر و باطن، به مقام بقاءبالله و جاودانگی در حق می‌رسد. در این پایان‌نامه به بررسی مسأله‌ی جاودانگی صدق و راستی در حوزه‌ی عرفان، از منظر مولانا در کتاب مثنوی وی پرداخته شده است. این پایان‌نامه علاوه بر مقدّمه، مشتمل بر چهار فصل است. در فصل نخست تحت عنوان «کلیّات» به پرسش‌های اصلی، بیان مسأله، پیشینه، فرضیه‌ها، اهداف پژوهش، روش‌کار و جامعه‌ی آماری پرداخته شده است. فصل دوم شامل شرح‌ حال و آثار مولانا جلال‌الدّین محمّد بلخی است. در فصل سوم به مبانی نظری پژوهش در ده مدخل و در ارتباط با موضوع پایان‌نامه پرداخته شده است. فصل چهارم به موضوع صدق و راستی از نگاه مولانا و مراحل و مراتبی که به جاودانگی راستی و درستی می‌انجامد، اختصاص یافته است. 

    واژگان کلیدی:

    مولانا، مثنوی، جاودانگی، صدق (راستی و درستی)، عشق، درد، طلب، موت احمر، تولّد ثانی، فناء فی‌ الله و بقاء بالله.

    مقدّمه

    خداوند جهان هستی را بر مبنای صدق بنا نهاده است؛ چرا که خود صادق است. کل صفات حق عین ذات اوست، به همین دلیل، میان صفات حق هیچ تمایزی وجود ندارد؛ بنابراین خالص بودن و صادق بودن صفاتی هستند که در ذات الهی و وجود حق، در یک نقطه جمع می‌گردد. بر همین اساس است که می‌گوییم پروردگار صادق است؛ چرا که او «واجبُ الوُجُودِ بِالذّاتِ وَ واجِبُ الوُجُودِ مِن جَمیعِ جهاتِ» است. و چون آفرینش و خلقت با کلمه‌ی «کَون» آغاز شده است، پس خود کلمه‌ی «کَون» مظهر صداقت است. چرا که این کلمه از ذات اقدس الهی نشأه گرفته است. بنابراین خالق بودن پروردگار با صادق بودن او در ارتباط است.

    بنا به تصریح آیه‌ی شریفه‌ی « وَتَمَّتْ کَلِمَتُ رَبِّکَ صِدْقًا وَعَدْلًا لَا مُبَدِّلَ لِکَلِمَاتِهِ وَهُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ[1] » کلّ قرآن کریم در دو کلمه‌ی «صدق» و «عدل» خلاصه شده است. نکته‌ی جالب و قابل توجّه این است که خداوند، کلمه‌ی «صدق» را بر کلمه‌ی «عدل» رجحان داده است؛ و این مبیّن آن است که تمامی گزاره‌های هستی می‌تواند ذیل کلمه‌ی «صدق» واقع شود، همچنان که صداقت پایه و اساس مقام نبوّت انبیا الهی بوده است. در قرآن کریم کلمه‌ی «صدّیق» که از ریشه‌ی «صَدَقَ» گرفته شده است، سه بار قبل از کلمه‌ی «نبیاً» آمده است و این نشانگر ارزش ماهوی این کلمه در جهان‌بینی دینی و معرفتی ماست. (فرهمند، 1392: تقریرات شفاهی).

    عرفان در نزد آن دسته از صاحب نظرانی که بر ذوق و اشراق اعتماد دارند تا به برهان‌های عقلی و استدلال، طریقه‌ی معرفت و خداشناسی بی‌واسطه بر مبنای کشف و شهود قلبی است و در واقع معرفتی است مبتنی بر حالات روحانی و توصیف ناپذیری که انسان، به ارتباطی مستقیم با وجود محض (حق) دست می‌یابد. این حالت برای کسانی قابل فهم است که خود آن را تجربه کرده باشند هم چنان که تا کسی عاشق نشده باشد، حال عاشقی شوریده‌سر و آشفته‌حال را درک نخواهد کرد و به عبارتی دیگر «در نیابد حال پخته هیچ خام».

    منشأ طریقه‌ی صوفیه، نیاز باطنی انسان برای برقراری رابطه‌ی مستقیم با مبدأ هستی است. رابطه‌ای که دو سویه است و خدا و انسان را به هم می‌پیوندد. در این رابطه، انسان به طور کلّی از محدودیت‌ها و قید و بند هایی که او را از خدا جدا می‌سازد و در حقیقت حجاب‌های راه اتّصال و اتّحاد با حق‌اند، می‌رهد. بدین منظور انسان از همه چیز خویش می‌گذرد و به فقر و ریاضت و از غیر بریدن‌ها و ... تن در می‌دهد. ترک لذّات دنیوی راهی می‌شود برای وصال و اتّصال به حق؛ امّا لازمه‌ی این وصال و اتّحاد، کسب معرفتی است که در لابلای هیچ کتاب و دفتری و یا در فضای هیچ مدرسه و مکتبخانه‌ای «یافت می‌نشود» بلکه «دانشی باید که اصلش زآن سر است». نیل به این معرفت به شرط حصول کشف و اشراقات قلبی و باطنی از طریق عشق توأم با صداقت و راستی است. بدین طریق نفس آدمی که مشتاق اتّصال به مبدأ خویش است از طریق محو هستی موهوم و ظلّی خویش و فنای در حق به این مقصد عالی نایل می‌شود و در این راه «عشق او را رهبر است».

    مسلماً در این طریق زدودن زنگارهای باطنی و داشتن صدق درونی و درستی طریق تهذیب شرط نخستین برای انسان است. بدین منظور راهنما و مرشد کاملی لازم است تا سالک را تحت تربیت و ارشاد خود قرار دهد. بدین ترتیب رهرو طریق حق با صدق و اخلاص و با ریاضات جانفرسا و محاسبه‌ی نفس، مدارج کمال را یک به یک می‌پیماید و با فانی کردن خودیِ خود و هر آن چه غیر حق است به جاودانگی و بقای در حق نایل می‌آید.

    مثنوی مولانا سراسر توحید و نفی غیریّت و کثرات موهوم است. مولانا در جای جای مثنوی به وجود ظلّی و سایه‌وار بودن موجودات عالم اشاره نموده است. به اعتقاد وی انسان مبدأ و اصلی دارد که در این عالم کثرات و تعیّنات - که همگی از همان اصل که منشأ وحدت و اتّحاد است – از آن به دور افتاده است و تمام سعی و مجاهدات وی این است که بار دیگر به اصل خویش بازگردد. مولانا در ابیات آغازین مثنوی این سخن را از زبان بی‌زبان نی و دَم جانسوزِ وی بیان می‌کند. این «طلب وصل چیزی جز طلب اصل» نیست و راه نیل بدان جز به شریعت و گذر از طریقت نمی‌باشد.

    بشنو از نی چُون حکایت می‌کند        از جدایی ها شکایت می‌کند

    کز نیستان تامرا بُبریده اند        در نفیرم مرد و زن نالیده اند

    مولانا لُب و عصاره‌ی شریعت را جز عشق راستین نمی‌داند. وی محبّت را سبب تزکیه‌ی دل و مؤثرترین عامل تهذیب نفس می‌داند. وی عشق توأم با صدق و صفای باطنی را، مهم‌ترین وسیله برای معراج روح و وصول به غایت سیر اهل طریقت که اتّصال به حق و بقاء در ذات اوست، می‌شمارد. مولانا بر این عقیده است که صدق و صفای باطنی زمینه ساز ظهور و حضورِ حق در دل سالکان است. به عقیده‌ی وی صدق همانا نیستیِ هستیِ موهوم خویش است. با این نگاه هستی حقیقی در برابر هستیِ موهوم، عطیّه‌ی عظیمی است ازجانب حق به بندگان صادق و خالص او.

    من کسی در ناکسی در‌‌‌یافتم        پس کسی در ناکسی دربافتم

     

    دیروز بر این اندیشه بودم که در دایره ی هستی، ذرّه ای لرزان و سرگردانم؛

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                 امروز، بر این باورم که دایره ای هستم و همه ی هستی با ذرّاتی منظم، در من در حرکتند.

                                                                                                                           جبران خلیل جبران

     

     

         فصل اوّل:

        

     

                      «کلّیّات»

     

    1-1) پرسش اصلی پژوهش

    یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین اهداف والای مولانا جلال‌الدّین محمّد بلخی از طرح حکایات گوناگون در کتاب بی‌بدیل مثنوی، همانا دعوت انسان به حرکت در مسیری است که به کمال و اتّصال او با مبدأ جهان هستی و در نهایت دست‌یابی به ابدیّت و جاودانگی او می‌انجامد.

    مسأله‌ای که در این رهگذر برایمان مطرح می‌شود این است که:

    از دیدگاه مولانا حرکت در مسیر راستی و درستی چگونه و طی چه مراحل و مراتبی به جاودانگی و ابدیّت می‌انجامد؟

    1-2) بیان مسأله

    در فرهنگ‌نامه‌ها، راستی و درستی را از نظر لغوی، معادل کلماتی نظیر حقیقت، واقعیت، کمال، صدق و صداقت، دیانت، حق و حق پرستی، اخلاص، استقامت، عدالت و دادگری، صحّت عمل و درستکاری، درستی در کردار و گفتار، پاکی، بی‌عیب و نقص بودن و در مقابلِ ناراستی، کذب و دروغ، نقص و کاستی و ... معنی کرده‌اند.

    استاد بزرگوار و ارجمند، اسماعیل خوشنویس، راستی و درستی را به طور مُجمَل و مُکمَل، این گونه تعریف می‌نماید: «در جهان هر چیز و یا هر امری اصالتی دارد که نهایت آن اصالت را «حقیقت» گویند؛ و هر چیز یا هر کاری و یا هر امری که نشان دهنده‌ی آن حقیقتِ اصیل (حقیقه ‌ الحقایق) باشد، آن را «راست» گویند؛ و هر چیز یا هر کار و یا هر امری که بر مبنای راستی به وقوع بپیوندد، آن چیز یا آن کار و یا آن امر را «درست» گویند». (خوشنویس، 1392: تقریرات شفاهی).

    در پی این تعریف، ایشان تأکید فرمودند که: «دلایل راستی و درستی ابیات در مثنوی تابع آن حقیتی خواهد بود که در عرفان اصالت دارد و منتهایی را مشخص و تبیین می‌نماید». (همان).

    از نظر نگارنده، تعریف یاد شده در مقام راستی و درستی، در عین ایجاز، کامل‌ترین تعریف و در بردارنده‌ی عصاره‌ی تعریف «حقیقت، راستی و درستی» است. بر طبق تعریف و تأکید ایشان مبنای این پژوهش بر اساس مبانی و مراتبی که در مکتب عرفان، بالاخص در کتاب مثنوی مولانا مطرح است، قرار گرفت. بدیهی است آن چه در این پژوهش مطرح گردیده است، دربرگیرنده‌ی همه‌ی مباحث مربوط به حوزه‌ی عرفان و تصوّف نیست. از میان مباحث عرفانی تنها بخشی اندک که می‌توانست نگارنده را در امر پژوهش یاری نماید انتخاب گردیده و موضوع مورد بحث مطابق با آن‌ها و بر مبنای افکار و اندیشه‌های مولانا بررسی و تحلیل شده است.

    در کتب صوفیه و در اصطلاحات عرفانی، واژه‌های «راستی و درستی» - معادل و هم‌معنی واژه‌هایی چون صدق، اخلاص، حقیقت و ... شمرده می‌شود، و تعاریفی چند برای هر یک از آن‌ها ذکر گردیده است. به عنوان نمونه می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

    حقیقت: «حقیقت» ظهور ذات حق است بی حجاب تعیّنات و محو کَثَرات موهومه در اشعّه انوار ذات». (لاهیجی، 1390: ص 247).

    در کتاب کشف‌المحجوب آمده است که «لا إِله إِلّا اللّهُ حَقیقَه ٌ، مُحَمّدٌ رَسُولُ اللّهِ  شَریعَه ٌ». (هجویری، 1390: ص 214).

    میگل دِ اونامو (متولّد 29 سپتامبر 1864 م.)، فیلسوف، متکلّم، شاعر و نویسنده‌ی اسپانیایی تبار و یکی از نویسندگان و رهبران نسل ادبی معروف به «نسل 1898»[2] درباره‌ی حقیقت می‌گوید: «حقیقت چیست؟ - دو نوع حقیقت وجود دارد: منطقی یا عینی که نقطه‌ی مقابلش خطاست. و دیگر حقیقت اخلاقی یا ذهنی که نقطه‌ی مقابلش کذب است. خطا زاده‌ی کذب است. حقیقت اخلاقی، راهی است که به حقیقت عقلانی می‌رسد - که آن هم به نوبه‌ی خود حقیقتی اخلاقی است – و ما را برمی‌انگیزد که دانش بپروریم، که پیش‌تر و بیش‌تر از هر چیز، مکتب خلوص و فروتنی است. علم یا دانش، می‌آموزد که عقل خود را تابع و مطیع حقیقت سازیم و اشیا را چنان که هستند بشناسیم و ارزیابی کنیم. به عبارت دیگر چنان که خودشان هستند نه چنان که خودمان می‌خواهیم». (اونامو، 1391: ص 258).

     

    1- سوره‌ی انعام، آیه‌ی 115.

    1- در باب اهمیت و ویژگی‌های این نسل، منتقدان آراء متفاوتی ابراز کرده‌اند. گروهی معتقدند نخستین ویژگی این نسل، صبغه‌ی سیاسی یا تاریخی - سیاسی آن است. گروهی دیگر، پیدایش این نسل را مسأله‌ای صرفاً ادبی و یکی از بزرگ‌ترین تحوّلات تاریخ ادبی اسپانیا به شمار می‌آورند. این نسل، حیات ادبی و هنری اسپانیا را تجدید و زیبایی‌های زبان اسپانیایی را از نو کشف کرد. (ر. ک. «درد جاودانگی»، میگل دِ اونامو، ترجمه بهاءالدّین خرّمشاهی، 1391، پیشگفتار مترجم: ص 2). 

     

    Abstract

    Molana’s knowledge is the highest status of intellectual and the exalted of spiritual and moral which is gained by holy war and a question read knowledge and love to God and following prophets and holy men. He believed in Pantheism through heath in resurrection and survival like disappearance of a drop in the sea or transformation a seed into a plant. It is evident that it is not possible to traverse to the man excellence and God other than credibility and tranquility of conscious mind. Truthfulness is one of God’s features. In confirming prophet hood and religious of prophets God, mentions “Truthfulness” before their prophecy. And this explains that prophets’ truthfulness proceeds over their prophetcy status, in other words, God has selected prophets because of their truthfulness. Holy prophets have been eternal for their truthfulness and honesty. Verses of Quran and Holy Books of prophets confirm this claim. At knowledge school also, honesty and tranquility of conscience is as the first step of exalted ladder and man excellence and his survival. Undoubtedly, if there is no honesty and truthfulness in man’s conscience it is impossible to traverse the rest of the path. In knowledge school of Molana, Truthfulness with its various manifestations and expressions helps man in all research order and way and raises him with himself from down to the highest, and if we think properly and well, even meta – heavens. In this way, the honest follower and lover of God, gets to eternity by honesty and truthfulness of conscience and after traversing love ranks, pain, poor, asceticism along with moral refinement and knowing God by death and finally death of appearance and reality. In this thesis we deal with studying of truth continuity in the area of knowledge from Molana’s viewpoint in his mathnavi book. This thesis consists of 4 chapters in addition to preface. The first chapter “kolyyat” includes major questions, discussion, background, premises, research, method and participants. Second chapter deals with Molana Jalal - al- Din Mohammad Balkhi biography and his books. The third chapter is about theoretical bases of research in 10 units and with respect to the thesis topic. The fourth chapter is about honesty and truthfulness from Molana’s viewpoint and orders and ranks that lead to the eternity of honesty and truthfulness.

    Key words:

     Molana, Mathnavi, Eternity, Honesty and truthfulness, love, Pain, Demand, Mawte – Ahmar, Re-birth death within God, and Eternity towards God. 

  • فهرست:

    چکیده ..................................................................................................................................................     1

    مقدمه ...................................................................................................................................................     2                                                                           

    1) فصل اوّل: کلّیات ..........................................................................................................................    4

    1-1) پرسش اصلی پژوهش .................................................................................................................    5

    1-2) بیان مسأله ....................................................................................................................................    5

    1-3) پیشینه ی پژوهش ........................................................................................................................    8

    1-4) فرضیه ها .....................................................................................................................................    8

    1-5) اهداف پژوهش ............................................................................................................................    9

    1-6) روش کار .....................................................................................................................................    9

    1-7) جامعه آماری ................................................................................................................................   10

    2) فصل دوم: شرح حال و آثار مولانا ................................................................................................   11

    2-1) نگاهی به زندگی مولانا ................................................................................................................   13

    2-2) دیدار با سیّد برهان الدّین .............................................................................................................   14

    2-3) ملاقات با شمس ..........................................................................................................................   15

    2-4) صلاح الدّین زرکوب ...................................................................................................................   17

    2-5) حُسام الدّین چَلَبی .......................................................................................................................   17

    2-6) در گذشت مولانا .........................................................................................................................   18

    2-7) آثار مولانا ....................................................................................................................................   20

    3) فصل سوم: مبانی نظری پژوهش ....................................................................................................   23

    3-1) صدق و راستی ............................................................................................................................   25

    3-1-1) تعریف صدق (راستی و درستی) ............................................................................................   25

    3-1-2) صدق و راستی از دیدگاه قرآن کریم .......................................................................................   25

    3-1-3) صدق و راستی از منظر بزرگان ...............................................................................................   27

    3-2) آفرینش، اعیان ثابته، کَون .............................................................................................................   30

    3-2-1) غرض از خلقت ......................................................................................................................   30 

    3-2-2) اعیان ثابته ................................................................................................................................   33

    3-2-3) مفهوم کَون در نزد صوفیه .......................................................................................................   34

    3-3) خدا، انسان، خلیفه الهی ...............................................................................................................   35

    3-3-1) آفرینش انسان .........................................................................................................................   35

    3-3-2) رابطه ی انسان با خدا .............................................................................................................   37

    3-3-3) انسان کامل .............................................................................................................................   38

    3-3-4) حقیقت محمّدیه .....................................................................................................................   39

    3-4) رجوع به اصل و مبدأ افرینش .....................................................................................................   39

    3-4-1) قوس نزولی، قوس صعودی ...................................................................................................   39

    3-4-2) بازگشت به اصل امور .............................................................................................................   42

    3-4-3) آخر بودن حق تعالی ...............................................................................................................   43

    3-4-4) ابدیّت انسان ...........................................................................................................................   44

    3-5) انسان، ماهیّت، خود شناسی، تهذیب نفس ..................................................................................   45

    3-5-1) حقیقت انسان از دیدگاه قرآن .................................................................................................   45

    3-5-2) هویّت تغییر ناپذیر انسان ........................................................................................................   46

    3-5-3) خود شناسی و طریق تهذیب ..................................................................................................   46

    3-5-4) آفرینش روح و بقای آن در ذات الهی ....................................................................................   48

    3-6) حقیقت، توحید، ولایت و نبوّت .................................................................................................   49

    3-6-1) حقیقت ...................................................................................................................................   49

    3-6-2) توحید و مراتب آن .................................................................................................................   50

    3-6-3) ولایت و نبوّت .......................................................................................................................   51

    3-7) نفس، استقامت، اخلاص .............................................................................................................   52

    3-7-1) نفس .......................................................................................................................................   52

    3-7-2) استقامت .................................................................................................................................   54

    3-7-3) اخلاص ..................................................................................................................................   54

    3-8) محبّت، عشق، هَیَمان ...................................................................................................................   56

    3-8-1) محبّت .....................................................................................................................................   56

    3-8-2) عشق .......................................................................................................................................   57

    3-8-3) هَیَمان ......................................................................................................................................   60

    3-9) محو، سُکر، صحو ........................................................................................................................   60

    3-9-1) محو ........................................................................................................................................   60

    3-9-2) صحو .......................................................................................................................................   61

    3-9-3) سکر ........................................................................................................................................   61

    3-10) ولادت، حیات، فنا و بقا و وصال ..............................................................................................   62

    3-10-1) ولادت و انواع آن .................................................................................................................   62

    3-10-2) حیات و ممات .....................................................................................................................   62

    3-10-3) فنا و بقا ................................................................................................................................   64

    3-10-4) وصال ...................................................................................................................................   65

    4) فصل چهارم: دلایل جاودانگی راستی و درستی در مثنوی معنوی ..............................................   66

    4-1) صدق، عشق، دل .........................................................................................................................   67

    4-1-1) صدق و راستی از منظر مولانا .................................................................................................   67

    4-1-2) عشق، اکسیر معراج عاشقان راستین ........................................................................................  70

    4-1-3) دل، اسطرلاب اسرار الهی ........................................................................................................  79

    4-2) درد، نیاز، طلب ............................................................................................................................  82

    4-2-1) درد / ارادت، خارخارِ عشق ....................................................................................................  82

    4-2-2) نیاز و فقر، برگ بی برگی راه وصال .......................................................................................  87

    4-2-3) طلب، مفتاح مطلوبات عارفان .................................................................................................  90

    4-3) اغراض نفسانی، حواس ظاهری، اولیاء الله ..................................................................................  92

    4-3-1) اغراض نفسانی، حوایل حقایق ربّانی ......................................................................................  92

    4-3-2) حواس ظاهری، حجاب معارف الهی ......................................................................................  96

    4-3-3) اولیا ء الله، سالکان منتهی ........................................................................................................  101

    4-3-4) تفاوت سالک منتهی با سالک مبتدی ......................................................................................  105

    4-4) ریاضت، مرگ، ولادت ................................................................................................................  106

    4-4-1) ریاضت، مجاهده با نفس ........................................................................................................  106 

    4-4-2) روح، لقمان باطنی ..................................................................................................................  107

    4-4-3) موت احمر مقدمه ی تولّدی دیگر .........................................................................................  108

     

    4-4-4) تولّد ثانی، زاده ی مرگ ارادی ..............................................................................................  110

    4-5) معرفت، اتّصال و وحدت ..........................................................................................................  112

    4-5-1) معرفت، عارف و معروف .....................................................................................................  112

    4-5-2) فناء فی الله و بقاء بالله ...........................................................................................................  115

    4-5-3) توحید و اتّصال به حق .........................................................................................................  118

    4-5-4) میل جان عالم بالا .................................................................................................................  121

    4-6) کمال جویی و جاودانگی ..........................................................................................................  122 

    4-6-1) سیر استکمالی انسان .............................................................................................................  122

    4-6-2) جاودانگی و ابدیّت ...............................................................................................................  125

    نتیجه گیری .........................................................................................................................................  128

    فهرست منابع و مآخذ .........................................................................................................................  130

    چکیده انگلیسی ..................................................................................................................................  135

     

    منبع:

    قرآن کریم (1370)، ترجمه ی مهدی الهی قمشه ای، چاپ دوم، تهران: مؤسسه ی مطبوعاتی خزر.

    ابن‌ابی‌طالب -  - ، علی (1388)، نهج‌البلاغه، ترجمه حسین انصاریان، چاپ سوم، قم: انتشارات آیین دانش.                   

    ابن‌الحسین (سجّاد) -  - ، علی (1391)، صحیفه سجّادیه، ترجمه عباس عزیزی، چاپ یازدهم، قم: انتشارات صلاه .

    آشتیانی، سیّد جلال (1387)، هستی از نظر فلسفه و عرفان، چاپ پنجم، تهران: مؤسسه‌ی بوستان کتاب.

    ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1390)، فلسفه و ساحت سخن، چاپ دوم، تهران: انتشارات هرمس.

    ابن‌عربی، محمّد‌ بن علی (1389)، فصوص‌الحکم، ترجمه و تحلیل محمّد علی موحّد و صمد موحّد، چاپ چهارم، تهران: نشر کارنامه.

    ارسطو (1390)، اخلاق، تدوین و ترجمه‌ی رضا مشایخی، چاپ اوّل، تهران: انتشارات نگاه.

    اسعدی، سیّد حسن (1387)، فلسفه از آغاز تا مطهّری، چاپ اوّل، تهران: انتشارات آستان قدس رضوی.

    انجیل یوحنا (1388)، کتاب مقدّس، ویلیام گِلِن و هنری مَرتِن، ترجمه‌ی فاضل خان همدانی، چاپ سوم، تهران: انتشارات اساطیر.

    انصاری، خواجه عبدالله (1387)، مناجات‌نامه و الهی‌نامه، به کوشش کاظم عابدینی مطلق، چاپ دوم، قم: انتشارات امام همام.   

    اونامو، میگل دِ (1391)، درد جاودانگی (سرشت سوگناک زندگی)، ترجمه‌ی بهاءالدّین خرمشاهی، چاپ نهم، تهران: انتشارات ناهید.

    بلخی (مولانا)، جلال‌الدّین محمّد (1378)، فیه ما فیه، با تصحیحات و حواشی بدیع‌الزّمان فروزانفر، چاپ هفتم، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.

    ، (1389)، کلّیات شمس، بر اساس تصحیح بدیع‌الزّمان فروزانفر، چاپ سوم، تهران: شرکت مطالعات نشر کتاب پارسه. 

    ، (1371)، مثنوی معنوی (یک جلدی)، به کوشش مهدی آذر یزدی(خرّمشاهی) مطابق نسخه‌ی نیکلسون، چاپ اوّل، تهران: انتشارات پژوهش.

    تاجدینی، علی (1388)، فرهنگ نماد‌ها و نشانه‌ها در اندیشه‌ی مولانا، چاپ دوم، تهران: انتشارات سروش.

    تبریزی، شمس‌الدّین محمّد (1391)، مقالات شمس، به کوشش کاظم عابدینی مطلق، چاپ اوّل، قم: انتشارات نوید ظهور.

    تدیّن، عطاءالله (1388)، مولانا و طوفانِ شمس، چاپ پنجم، تهران: انتشارات تهران.

    جوادی آملی، عبدالله (1390)، تفسیر انسان به انسان، چاپ ششم، قم: مرکز نشر اسراء.

    ، (1385)، مراحل اخلاقی در قرآن، قم: مرکز نشر اسراء.

    حافظ، شمس‌الدّین محمّد (1379)، دیوان غزلیّات، به کوشش خلیل خطیب رهبر، چاپ سی و یکم، تهران: انتشارات صفی‌علیشاه.

    حرّانی، شیخ ابومحمّد (1392)، تُحَف‌العقول، ترجمه‌ی صادق حسن زاده، چاپ پانزدهم، تهران: انتشارات آل علی.

    حسن زاده آملی، حسن (1392)، مُمِدّ الهِمَم در شرح فُصوصُ الحِکَم، چاپ چهارم، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.

    خوشنویس، اسماعیل (1392)، [ارتباط شخصی].

    خیّام، عمر ابن ابراهیم (1389)، رباعیّات خیّام، به کوشش عبّاس عطّاری کرمانی، چاپ دوم، تهران: نشر آسیم.

    دهخدا، علی‌اکبر (1373)، لغت‌نامه (14 جلدی)، چاپ اول، تهران: موسسه‌ی انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.

    دهباشی، مهدی و علی اصغر میر باقری فرد (1386)، تاریخ تصوف (1)، چاپ اوّل، تهران: انتشارات سمت.

    رازی (دایه)، نجم‌الدّین ابوبکر (1389)، مرصادالعباد، چاپ چهاردهم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

    زرّین کوب، عبدالحسین(1389) (الف)، ارزش میراث صوفیه، چاپ چهاردهم، تهران: انتشارات امیر کبیر.

    ، (1389) (ب)، بحر در کوزه، چاپ چهاردهم، تهران: انتشارات علمی.

    ، (1391)، پلّه پلّه تا ملاقات خدا، چاپ سی و دوم، تهران: انتشارات علمی.

    ، (1390) (الف)، جستجو در تصوّف، چاپ دهم، تهران: انتشارت امیر کبیر.

    ، (1390) (ب)، سرّ نی، چاپ سیزدهم، تهران: انتشارات علمی.

    زمانی، کریم (1391)، شرح جامع مثنوی معنوی، چاپ چهاردهم، تهران: انتشارات اطلاعات.

    ، (1392)، میناگر عشق، چاپ یازدهم، تهران: نشر نی.

    سجّادی، سیّد جعفر (1389)، فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، چاپ نهم، تهران: انتشارات طهوری.

    ، (1362)، فرهنگ لغات و اصطلاحات عرفانی، چاپ سوم، تهران: انتشارات طهوری.

    سجادی، سیّد ضیاءالدّین (1385)، مقدمه‌ای بر عرفان و تصوّف، چاپ دوازدهم، تهران: انتشارات سمت.

    سراج طوسی، ابونصر (1380)، اللمع، تصحیح نیکلسون، ترجمه‌ی قدرت‌الله خیاطیان و دیگران، تهران: انتشارات فیض.

    سعدی، مصلح‌ بن عبدالله (1379)، گلستان، به کوشش خلیل خطیب رهبر، چاپ دوازده، تهران: انتشارات صفی‌علیشاه.

    سیّد هاشمی، سیّد محمّد اسماعیل (1390)، آفرینش و ابعاد فلسفی آن در الهیّات اسلامی و مسیحی، چاپ اوّل، تهران: بوستان کتاب.

    شاکرین، حمیدرضا (1389)، راز آفرینش، چاپ پنجم، تهران: نشر معارف.

    شایگان، داریوش (1387)، آیین هندو و عرفان اسلامی (بر اساس مجمع‌البحرین دارا‌‌ شکوه)، ترجمه‌ی جمشید ارجمند، چاپ سوم، تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.

    طباطبایی، سید محمّد حسین (1363)، المیزان فی التفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

    عطّار نیشابوری، فریدالدّین (1373)، تذکره الاولیاء، از روی نسخه‌ی نیکلسون، چاپ اوّل، تهران: انتشارات بهزاد.

    ، (1380)، مصیبت‌نامه، به اهتمام و تصحیح نورانی وصال، تهران: انشارات زوّار.

    عمید، حسن (1360)، فرهنگ عمید (تک جلدی)، چاپ شانزدهم، تهران: انتشارات امیر کبیر.

    فروزانفر، بدیع‌الزّمان (1390) (الف)، احادیث و قصص مثنوی، ترجمه و تنظیم مجدّد، حسین داوودی، چاپ ششم، تهران: انتشارات امیر کبیر.

    ، (1390) (ب)، شرح مثنوی شریف، سه جلدی، چاپ پانزدهم، تهران: انتشارات زوّار.

    فرهمند، محمّد (1392)، [ارتباط شخصی].

    فیضی، کریم (1392)، رازِ راز (تفسیر دکتر دینانی از گلشن‌راز)، چاپ اوّل، تهران: انتشارات اطّلاعات. 

    قبادیانی، ناصر خسرو (1388)، دیوان اشعار، تصحیح مجتبی مینوی – مهدی محقق، چاپ هشتم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. 

    قشیری، ابو‌القاسم عبدالکریم بن هوازن (1388)، رساله‌ی قشیریه، تصحیح بدیع‌الزّمان فروزانفر، چاپ دهم، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.

    قیصری، داوود (1390)، شرح فصوص الحکم ابن عربی، ترجمه ی محمّد خواجوی، چاپ دوم، تهران، انتشارات مولی.

    کاشانی، عزّالدّین محمود (1389)، مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه، تصحیح جلال الدّین همایی، چاپ اوّل،

    تهران: انتشارات زوّار.

    کلینی، محمّد بن یعقوب بن اسحاق، اصول کافی، ترجمه و شرح سیّد جواد مصطفوی، چاپ (بی تا)، تهران: انتشارات علمیّه اسلامیه.

    لاهیجی، شمس الدّین محمّد (1390)، مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، به تصحیح محمّد رضا برزگر خالقی و عفّت کرباسی، چاپ نهم، تهران: انتشارات زوّار.

    ماسینیون، لویی (1374)، عرفان حلّاج، ترجمه سید ضیاءالدّین دهشیری، چاپ اوّل، تهران: انتشارات جام.

    مطهّری، مرتضی (1391) (الف)، انسان کامل، چاپ پنجاه پنجم، تهران: انتشارات صدرا.

    ، (1391) (ب)، کلام. عرفان. حکمت عملی، چاپ سی هشتم، تهران: انتشارات صدرا.

    معین، محمّد (1388)، فرهنگ فارسی (6 جلدی)، به اهتمام عزیزاله علی‌زاده – محمود نامنی، چاپ سوم، تهران: انتشارات نامن.

    ناطقی، احمد‌ جام (1368)، انس‌التّائبین، به تصحیح و توضیح علی فاضل، تهران: چاپخانه‌ی حیدری.

    نصر، سیّدحسین. ویلیام چیتیک. آن ماری شیمل (1389)، گنجینه‌ی معنوی مولانا، ترجمه شهاب‌الدّین عبّاسی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات مروارید.

    نظامی گنجوی، ابومحمّد الیاس بن یوسف (1390)، خسرو و شیرین، تصحیح برات زنجانی، چاپ دوم، تهران: مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران.

    هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان (1390)، کشف‌المحجوب، تصحیح محمود عابدینی، چاپ هفتم، تهران: انتشارات سروش.

    یوسفی، غلامحسین (1388)، چشمه‌ی روشن (دیداری با شاعران)، چاپ دوازدهم، تهران: انتشارات علمی.

    سایت‌ها:

    1- www.Ebrahimi.dinani.com

    2- www.ipso.ir

کلمات کلیدی: تولّد ثانی - جاودانگی - درد - درستی - راستی - صدق - طلب - عرفان - عشق - فناء فی‌ الله - مثنوی - مولانا
دانلود پایان نامه دلایل جاودانگی راستی و درستی در مثنوی, پروژه دانشجویی برای پایان نامه دلایل جاودانگی راستی و درستی در مثنوی, پروپوزال برای موضوع پایان نامه دلایل جاودانگی راستی و درستی در مثنوی, تحقیق در مورد پایان نامه دلایل جاودانگی راستی و درستی در مثنوی, مقاله پیرامون پایان نامه دلایل جاودانگی راستی و درستی در مثنوی, رساله و تز دکترا با موضوع پایان نامه دلایل جاودانگی راستی و درستی در مثنوی, گزارش سمینار پایان نامه دلایل جاودانگی راستی و درستی در مثنوی
مقالات مرتبط با این مطلب:

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ازشد «M.A» گرایش : زبان و ادبیات فارسی چکیده حضرت علی (علیه السلام) پیشوای شیعیان است و نهج البلاغه گزیده­ای از حکمتها، نامه­هاو خطبه­های آن حضرت است که سید شریف رضی در قرن چهارم با ذوق ادبی خود آن را گردآوری کرد که شعرا و نویسندگان به روش­های مختلف از آن بهره می­برند. مولانا جلاالدین محمد بلخی شاعر و عارف قرن هفتم هجری قمری است که در بین ...

پایان‌نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی چکیده نورالدّین عبدالرّحمن جامی ( شاعر و عارف بزرگ قرن نهم هجری ) از سرامدان زبان و ادب فارسی است. وی درزمینۀ زبان و ادب فارسی و عربی دارای تألیفاتی به نظم و نثر است. در زمان جامی مباحث و مسائل کلامی در بین اندیشمندان رواج داشت و به سبب اهمیّت این علم در شناخت دین و دفاع از آراء و عقاید دینی هرکدام از آنان که دارای ...

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد «M.A» رشته زبان و ادبیات فارسی چکیده آنچه در این مقال آمده و پیش روی شما فرهیختگان گرامی قرار دارد گوشه ای از عرفان ناب اسلامی است که اهل طریقت و بصیرت آن را در هفت شهر عشق و یا هفت اقلیم در ادبیات کُهن یافته و بر آن پرداخته اند. هر چند شرح و بیان وادی پر سوز و گداز عشق و بخصوص تامل و تفحصّ در احوال عارفان واصل و دل در گرو عشق نهاده ...

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته ی زبان وادبیات فارسی چکیده «کارما» قانون عمل و عکس العمل ، قانون تابش و بازتابش ، واژه ایست سانسکریت که در فصل نخستین به تفصیل به تعریف آن پرداخته ایم . این قانون را در مثنوی معنوی مولانا و حدیقه الحقیقه ی سنایی بررسی کردیم. پیش فرض ما این بود که این قانون با توجه به جنبه های مختلف آن و کاربردهای گوناگونش ، در مثنوی و حدیقه با گستردگی وجود داشته ...

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ازشد «M.A» گرایش : زبان و ادبیات فارسی چکیده حضرت علی (علیه السلام) پیشوای شیعیان است و نهج البلاغه گزیده­ای از حکمتها، نامه­هاو خطبه­های آن حضرت است که سید شریف رضی در قرن چهارم با ذوق ادبی خود آن را گردآوری کرد که شعرا و نویسندگان به روش­های مختلف از آن بهره می­برند. مولانا جلاالدین محمد بلخی شاعر و عارف قرن هفتم هجری قمری است که در بین ...

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد زبان و ادبیّات فارسی«M.A.» چکیده شاه نعمت الله ولی که به شاه ولی در بین شاعران و اهل ادب معروف است از عرفای بزرگ و شاعران قرن هشتم و اوایل قرن نهم هجری است. وی قطب سلسله ی نعمت اللهی ست و به کثرت آثار بویژه آثار منثور معروف است. اشعار او بیشتر در قالب غزل سروده شده است و در به کار بردن اصطلاحات و ترکیبات عرفانی و بویژه انواع صور خیالی از ...

پايان نامه کارشناسي ارشد مقطع رشته زبان و ادبيات فارسي سال 1386 چکيده:   مجلس گويي در تصوّف سابقه اي طولاني دارد و بعضي از مشايخ صوفيه به مجلس گويي و برگزاري جلسات صوفيانه مع

پایان‌نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد چکیده حیا یکی از مفاهیم بسیار مهم و بنیادی در بحث معارف الهی است و یکی از مباحث کلیدی در سلوک عرفانی به‏شمار می‏آید. حیا در لغت به معنی شرم، آزرم است و در اصطلاح، ترک حیا منجر به سرزنش و ملامت می‏گردد. در این پژوهش پس از بیان دیدگاه قرآن و معصومین‏(ع) در باب حیا، به بررسی سخنان عارفان در مسئله حیا پرداخته شده است. سپس بررسی حیا از منظر ...

پایان­نامه دوره­ی کارشناسی ارشد در رشته­ی زبان و ادبیات فارسی چکیده ادبیات را آیینه ی بازتاب موضوعات اجتماعی می­دانند و برای بررسی تحولات و دگرگونی­های یک سرزمین در ادوار مختلف، آثار ادبی آن ملت را یکی از منابع مهم به شمار می آورند؛ زیرا یکی از ابعاد شخصیتی شاعران و نویسندگان را می­توان هنرمندان مورخ دانست و بخش­هایی از آثارشان را هنر تاریخی یا تاریخ به زبان هنر به شمار آورد که ...

پایان­ نامه دوره­ ی کارشناسی ارشد در رشته ­ی زبان و ادبیات فارسی چکیده ادبیات را آیینه ی بازتاب موضوعات اجتماعی می­دانند و برای بررسی تحولات و دگرگونی­های یک سرزمین در ادوار مختلف، آثار ادبی آن ملت را یکی از منابع مهم به شمار می آورند؛ زیرا یکی از ابعاد شخصیتی شاعران و نویسندگان را می­توان هنرمندان مورخ دانست و بخش­هایی از آثارشان را هنر تاریخی یا تاریخ به زبان هنر به شمار آورد ...

ثبت سفارش