پایان نامه شرح لغات و اعلام دشوار در دیوان سلمان ساوجی

پایان نامه جهت اخذ مدرک کارشناسی ارشد رشته ادبیات فارسی M.A

چکیده

جمع و تدوین ومعرفی لغات اصطلاحات دشوار واعلام دیوان سلمان ساوجی عمده ترین هدف نگارش این پایان نامه بوده است.

در این پایان نامه ابتدا شرح مختصری از اوضاع  سیاسی دینی وادبی عصر سلمان ساوجی و شرحی در مورد زندگینامه سبک شعری شعرای معاصر و ممدوحان شاعر آورده شده است و سپس به اجزای اصلی آن که شامل دو بخش «لغات واصطلاحات دشوار» و «اعلام» می شود پرداخته شده است. این بخش ها به صورت فرهنگ نویسی تنظیم شده و مدخل ها بر اساس حروف الفبا مرتب شده اند.

بخش اول به «لغات و اصطلاحات دشوار» اختصاص دارد. آنچه که در این بخش آمده عبارت است از: ذکر نوادر لغات دیوان شاعر و بیان معنی آنها با توجه به بیت شاعر و منابع کهن و متنوع که نام هر منبع در همان مدخل آمده است.

بخش دوم این پایان نامه به اعلام پرداخته است. تمام عنوان ها چون اعلام تاریخی جغرافیایی نام کسان جایها حیوانات و پرندگان گلها و گیاهان در این قسمت بدون تفکیک تحت یک عنوان(اعلام) به ترتیب الفبایی آورده شده و از جدا سازی آنها پرهیز شده است تا خواننده به راحتی بتواند با صرف وقت کمتری به اعلام مختلف دسترسی داشته باشد. لازم به توضیح است که بعد از معنی لغات و اعلام شواهد شعری از دیوان شاعر تا حد ممکن شواهدی از دیگر شاعران آورده شده است.

کلید واژه ها: سلمان ساوجی،دیوان، شرح لغات،شرح اعلام

فصل اول

کلیات تحقیق

1-1-بیان مسئله

بیان مسائل و وقایع زندگی سلمان ساوجی بیان اوضاع اجتماعی زمان اوهمچنین مشاغل و سمتهای سلمان و اثارو مهمترین حوادث و وقایع زمان را به طور روشن و برجسته انعکاس داده است. طوری که اوضاع زمان و حوادث روزگار در اشعار او، بیش از سایر شاعران معاصرش تجسم یافته است شیوه ی سلمان در قصیده سرایی، بین شیوه ی شاعران گذشته و بعد از او است. این شاعر همچنین در غزل، استادی تمام است. در مضمون یابی و روانی بیان و تلفیق معانی عاشقانه و عارفانه در غزل؛ او را جزو بهترین غزل سرایان به حساب می آورند. این فصاحت گفتار و مضمون یابی و آمیختن مضامین عشقی و عرفانی تا جایی است که گاه غزلهایش با غزلهای استاد هم عصر او، حافظ، مشتبه می شود. سلمان ساوجی لغات،اصطلاحات و اعلامی رادر دیوان اشعارش  به کار برده است که در زمان خودش  رایج بوده ولی اکنون نیاز به توضیح و تشریح  دارد. تا دانشجویان و طالبان علم بتوانند از دیوان اشعارش استفاده بهینه راببرند.

1-2-اهمیت تحقیق

در این تحقیق سعی بر انست تا لغات،اصطلاحات و اعلامی که سلمان ساوجی در دیوان اشعارش به کار برده است را به زبانی ساده و قابل فهم بیان شود و همچنین اشعاری از دیوان که این لغات در آنها به کار برده شده است و همچنین مثالهای شعری از شاعران هم عصر و شاعران قبل و بعد از او آورده شده که به فهم این واژه ها کمک زیادی می کند

1-3-اهداف تحقیق:

هدف این تحقیق شناساندن سلمان ساوجی به عنوان یکی از شاعران برجسته قرن هشتم به ادب دوستان و شرح لغات، اصطلاحات و اعلام به کاربرده شده در دیوان سلمان ساوجی جهت تسهیل استفاده آن توسط دانشجویان و طالبان علم و ادب پارسی که می تواند گام موثری در ارتقاء فرهنگ ایرانی داشته باشد.

1-4-سئوالات تحقیق:

1-اوضاع اجتماعی، فرهنگی، دینی و ادبی دوران سلمان ساوجی چگونه بوده است؟

2-چه لغات و اصلاحاتی در دوران سلمان ساوجی رایج بوده است؟

3-کدام یک از لغات و اصطلاحات به کار برده شده در دیوان سلمان ساوجی اکنون نیاز به توضیح و تشریح دارد؟

1-5-فرضیه های تحقیق:

فرهنگ نویسی یکی از ملزومات رشته ادبیات فارسی می باشد تا نوشته های تاریخی برای این نسل و نسلهای آینده قابل فهم باشدو مورد  استفاده قرار گیرد.که یکی از این نوشته های تاریخی دیوان سلمان ساوجی می باشد که یکی از منابع غنی ادبی قرن هشتم می باشد.

فصل دوم

پیشینه تحقیق

2-1-فرهنگ و اهمیت آن:

فرهنگ در یک جامعه، به منزله دستگاهی است که اندوخته های درونی آدمی را بیرون می کشد و به سرمایه معنوی یک جامعه می افزاید. و درواقع کمال دهنده فرد است.زبان یا بهتر بگوییم گفتار که از بزرگترین امتیازات انسان است، عامل بزرگی در گسترش فرهنگ است. واژه ها که از الفاظ و معنی تشکیل یافته اند، نشانگر اندیشه­ها هستند. اندیشه آدمی از محیط اطراف خود و جهان بزرگ سرچشمه می گیرد و در قالب لفظ به گفتار در می آید. این گفتار چون به رشته نگارش درآید، جاوید و پایدار می ماند. روشن است که هر چه اندیشه ها والاتر، واژه ها بیشتر و زبان پرورده تر است.

در کتاب شیوه های نقد ادبی آمده است: «زبان به دلخواه تخیل خلق می شود و فقط به اندیشه ها بستگی دارد. زبان فعالترین خدمتگذار تخیل و همچون آیینه ای است که چون نوری در آن بتاید، منعکس می سازد.» (شیوه های نقد ادبی، ص 189)

زبان پدیده ای است که در طی تاریخ تجلی می کند و چیزی نیست که یکسر ثابت بماند. زبان از لحاظ آنکه واسطه انتقال افکار است، دارای چهار نیرو یاد شده که در عمل با یکدیگر آمیخته و انفکاک ناپذیرند، ولی از نظر فلسفه و ادبیات می توان آنها را از یکدیگر جدا کرد و افزوده شده است که از این چهار نیرو دو نیرو، ویژه معنی کلمات و دو نیرو مخصوص صدای آنهاست و در قسمت معنی کلمات نخست معنی لغوی و تحت اللفظی جمله است که علم صرف و نحو حدود آن را بیان می کند و این بخش را می توان استخوان بندی زبان نامید. دوم معنی و مفهوم وسیعی است که غیر از مفهوم لغوی آن در ذهن ما تولید می شود. (فرهنگنامه شعری ،نقل از سخن سنجی، چاپ دوم،ص15)

و با توجه به نکات یاد شده، می توان اهمیت زبان را در گسترش فرهنگ و نیز سبب نامگذاری «فرهنگ» را به لغت نامه ها که از الفاظ و لغات وترکیبات تشکیل یافته اند دریافت.

«منظور از فرهنگ یا واژه نامه سیاهه و صورتی است- عموماً- الفبایی از لغات یک زبان به انضمام اطلاعات لازم هر یک از آن لغات (شامل تلفظ، ریشه، معنا، مترادفات و ...)، یا ممکن است معادل آن لغات به زبانی دیگر آمده باشد.» (مرجع شناسی ،مرادی،ص123)

Abestra

The basi goal of this thesis is collecting and defining of difficult vocabularies Idioms and the names of poetry of salman Savoji. In this thesis there is a short description from political, teliyious, and Literatural status of the age of Salman Savoji  and about this biography and of pome. Contemporary potes and the eulogy. Then,I wrote about two main parts which are difficult vocabularies and idioms and difficult names.These parts were ordered lexicographery and the entranced were ordered alphabetical order.

At the first chapter difficult vocabularies and idioms.This chapter includes uncommon vovabularies or the poerty or the poem and their meanings according to verse of poem and various acient resources that names of resources ws written in the same entrance further more.

The second chapter, names were meationed.

ALLof the names.Such as: historical, geographichal, human beings, places, animals, birds, flowers, and plantes names were ordered without separation and with a title in alphabetical order.

The writer did not separate them in order to the reader can use different names easily and at a short time.

It is necessary to meantion, after meaning of the words and poem instance from poerty of poet the writer meanional instance of orthrt porta as far as possible.

Key words: meanional- human beings- salman savoji