پایان نامه بررسی تطبیقی حکمت در شعر مولانا و متنبی

word 611 KB 31554 134
1391 کارشناسی ارشد ادبیات فارسی
قیمت قبل:۶۲,۲۰۰ تومان
قیمت با تخفیف: ۲۸,۱۰۰ تومان
دانلود فایل
  • بخشی از محتوا
  • وضعیت فهرست و منابع
  • چکیده

       با پیوند ادبی دیگر ملت­­ها، بازده و قدرت هنری - فرهنگی و ادبی ادبیات ملی افزون می شود، ادبیات تطبیقی انگیزه و توان درک واژگان و معنای باطن واژه ها را در زبان دیگر به انسان ارزانی می­دارد. در ادبیات می­توان موضوع حکمت و هرآن­چه را که مربوط به عقل و خردگرایی و اخلاق  می­باشد را با زبان زیبا و ادبی شعر، بیان کرد.

      درون­مایه­های اشعار این دو شاعر حکمت، بیشتر پیرامون مرگ، صبر، عقل، مشورت، اصل و نسب، عدل، فریبندگی دنیا، نیکی و.... است.

        ویژگی­های مشترک مهمی در ایدئولوژی و اشعار این دو شاعر یافت می­شود، به­گونه­ای که اگر آثار آن­ها را بررسی کنیم، می­توان گفت بنابر نظریه­ی برخی از پژوهش­گران، جلال­الدین محمد بلخی از اندیشه و شعر ابوالطیب تأثیر پذیرفته و شیفته و دل­بسته­ی او شده است، به­گونه­ای که مولانا در برخی از آثار و ابیات خود، عین شعر متنبی را آورده یا تضمین و اقتباس کرده است.

        گاه اشعار حکمی این دو حکیم به عنوان مَثل، در میان مردم از دیرباز تا حال رایج ­شده است.این دو شاعر، افق جایگاه خود را در اندیشه کردن و رسیدن به کرامت نفس می­دانستند. در روزگار و زمانه­ی آن­ها که از دین جز نامش چیزی دیگر دیده نمی­شد و به گوش نمی­خورد، آن­ها خود را از منجلاب دنیا نجات داده و اصل دین و شرافت و بزرگی را در قالب شعر عربی و پارسی حکمت­آمیز و نیز مَثَل­گونه، به نقطه اوج و کمال رساندند.

        بررسی حکمت این دو شاعر نام­آور، نشان از وجود درون­مایه­های حکمت­آمیز مشترک ابوالطیب و جلال­الدین است. از موضوعاتی که ذهن و زبان دو شاعر را به هم نزدیک می­کند، حکمت جوشان و ضرب­المثل­های این دو شاعر می­باشد.

        با مطالعه در آثار ادبی آن­ها دیده می­شود که در برخی از این نمونه­های حِکمی و یا مَثَلی از منابع دینی چون قرآن حکیم و احادیث معصومان (ع) الهام گرفته­اند؛ چراکه این دو سراینده­ی بزرگ و فرزانه سخت دلبسته­ی میراث اسلامی و احکام دینی هستند؛ از این­رو بسیاری از عناصر شعری و حکمت­آمیز خویش را از دامن کلام الهی و منابع اسلامی وام گرفته­اند.

       هر چند که متنبی شاعر مدح و حکمت است و مولوی شاعر زهد و عرفان؛ اما مضامین  مشترک حکمی شعر این دو ادیب عربی و فارسی، ما را برآن داشت که با مفاهیم حکمت­آمیز این دو حکیم بیشتر آشنا شویم و حکمت این دو شاعر را به­صورت تطبیقی بررسی کرده، آن را در مسیر زندگی خود به­کار برده و الگوی خود قرار ­دهیم.

     

     

    کلیدواژگان: ادبیات تطبیقی، حکمت، متنبی، مولانا

    مقدمه

        در این جستار که بررسی تطبیقی اشعار حکمت ­آمیز ابوالطیب و جلال­الدین محمد بلخی صورت می­گیرد، بیشترین کار بر روی دیوان متنبی و مثنوی معنوی مولانا خواهد بود؛ البته از دیگر آثار مولوی نیز برای آشنایی بیشتر به­صورت گزیده و مختصر استفاده می­شود و تلاش بر این است که تأثیرپذیری مولانا از شاعر بزرگ عرب و انس و شیفتگی او به متنبی به اثبات برسد و نیز شناخت مقایسه­ای از سروده­های حکمی این دو شاعر با آوردن نمونه­های مشترک، صورت گیرد.

        با توجه به ارزش و جایگاهی که حکمت در هدایت و کمال انسان دارد، شاعران حکیمی چون، متنبی و مولانا درون­مایه­های حکمت­آمیز و اَمثال گونه­ای را در اشعار خود به­کار بردند و با الهام و تأسی گرفتن از منابع دینی چون قرآن کریم و گفتار معصومین (ع)، خواستار این شدند که با این­کار خود به پند و اندرز مردم و کرامت نفسانی بپردازند، به­طوری­که این اشعار حکمت­آمیز گاهی به­صورت ضرب­المثل در میان مردمان بر سر زبان­ها جاری می­شد.

    اهمیت پژوهش

       ادبیات عربی و فارسی از گذشته تا کنون دارای روابط و تعاملات عمیق فرهنگی، اجتماعی، علمی و انسانی بوده است و یکی از ضرورت­های ادبیات در هر کشوری، گسترش ادبیات تطبیقی می­باشد.

        آب در ظروف مرتبطه در یک سطح قرار می­گیرد، آن­چه در این صد ساله در شعر عرب اتفاق افتاده است عینا در شعر فارسی نیز روی داده است با تفاوت­های مختصری که برخاسته از شرایط متفاوت فرهنگ­ها و ساختارهای حیات این دو قوم است. (ر.ک:شفیعی کدکنی،1380: 15)

    1- آشنایی با ادبیات دیگر کشورها و مقایسه­ی آن با ادبیات کشور خود، باعث گسترش تفاهم و نزدیکی ایده­ها و کاهش تعصبات کورکورانه نسبت به ادبیات دیار خود می­باشد

    2- ادبیات تطبیقی، ترازوی دقیقی است که با آن می­توان جایگاه ادبیات ملی خویش را آشکار نمود و به نقاط ضعف و قوت آن پی­برد و در اصلاح آن کوشید تا این ادبیات زنده و پوینده شود. (ر.ک:محسنی­نیا،1389: 82)

    فرضیه­های پژوهش

    1- درون­مایه­های  مشترک حکمت­آمیز در اشعار متنبی و مولانا قابل بررسی است.

    2- هر دو شاعر از منابع دینی در اشعار حکمی خود بهره­ گرفته­اند.

    3- تأثیر اشعار متنبی بر آثار مولانا به­چشم می­خورد.

    اهداف پژوهش

       1- این جستار برآن است که اشعار مشترک  متنبی و مولوی را از دو سرزمین عرب و پارس که رنگ و بوی حکمت و گاه مَثَل گونه را دارد، بررسی نماید و جنبه­های تشابه و تمایزشان را با مفاهیم حکمت­آمیز نمایان سازد و زمینه را برای آشنایی هرچه بیشتر انسان­ها با درون­مایه­های حکمی و زیر شاخه­های آن یعنی؛ خرد، عقل و فضایل اخلاقی آماده سازد. 

       2- بررسی اندیشه­های ابوالطیب و مولانا به عنوان یکی از نمایندگان شعر عرب و پارس و نیز به عنوان شاعرانی برخاسته از دل مردم و آشنا با دردها و آرمان­های مردمان روزگارشان و نیاز این مردم به خردورزی و حکمت و ضرب­المثل برای رسیدن به بزرگی و شرافت.

       3- شرح و توضیح واژه­ی حکمت برای آشنایی بیشتر اشعار حکمی متنبی و مولانا.

       4- بررسی این­که کدام یک از دو شاعر از دیگری تأثیر پذیرفته است.

    پیشینه­ی پژوهش

       درباره­ی ابوالطیب و جلال­الدین پژوهش­های جداگانه، به شکل پایانامه و مقاله صورت گرفته است. اشعار متنبی از آغاز مورد توجه و الگوی بسیاری از ادیبان و نویسندگان بوده است و در آثار بسیاری از شاعران تأثیر اندیشه­های متنبی را می­بینیم.

       متنبی در میان شاعران و نویسندگان پارسی­زبان جایگاه ویژه­ای دارد. در مورد تأثیر متنبی در ادبیات فارسی پژوهش­ها و مطالعات بسیار شده است که می­توان چند نمونه از این پژوهش­ها را نام برد:

    1- کتاب «متنبی وسعدی» نوشته­ی حسین علی محفوظ

    2- پایانامه «بررسی و تحلیل مقایسه­ای حکمت در شعر متنبی و احمد شوقی» نوشته­ی محمد گودرزی

    3- پایانامه «بررسی تطبیقی خردگرایی در اشعار متنبی و ناصرخسرو» نوشته­ی زهرا احمدلو

    4- مقاله «مولوی و متنبی» نوشته­ی سید محمد رضا ابن الرسول، استادیار دانشگاه اصفهان

    5- مقاله « مفاهیم مشترک حکمی متنبی و فردوسی» نوشته­ی وحید سبزیان­پور، استادیار زبان و ادبیات دانشگاه رازی

       درباره­­ی تأثیرپذیری مولانا از متنبی پژوهش­های زیادی صورت نگرفته است، با این حال می-توان در آثار مولانا مواردی را یافت که با درون­مایه­های شعری متنبی مطابقت دارد؛ البته باید گفت در مقاله «مولوی و متنبی» اثرپذیری مولانا از متنبی به­­صورت مختصر بررسی شده است.

    دلایل انتخاب دو شاعر

    1- اشتراک در طرح مفاهیم مشترک حکمت­آمیز و امثال و حکم

    2- تأثیرپذیری مولوی از آثار متنبی و انس و الفت وی به ابوالطیب بنا به گفته­ی برخی از پژوهشگران

    3- باورهای دینی مشترک دو شاعر نسبت به دنیا و مردمان

    4- دغدغه­های دینی، عقلی، اجتماعی و اخلاقی مشابه و مشترک

    5- توجه و اهتمام این دو شاعر به جنبه­های معنوی و عقلانی و حکمی و روحی انسان

    6- استفاده و الهام از منابع دینی مشترک (قرآن و احادث معصومان(علیهم­السلام)

    سؤالات پژوهش

    ا- آیا می­توان به تأثیر اندیشه­ها و سروده­های متنبی را در آثار و اندیشه­های مولانا دست یافت؟

    2- آیا مضامین مشترک را در سروده­های این دو شاعر می­توان یافت؟

    3- آیا اوضاع جامعه و شرایط زندگی و زمان دو شاعر در ایجاد درون­مایه­های مشترک این دو شاعر حکیم نقش داشته است؟

    4- آیا می­توان برخی از مفاهیم حکمی این دو شاعر را ضرب­المثل قلمداد کرد؟

    روش پژوهش

       این پژوهش به­روش کتابخانه­ای به­صورت فیش­برداری در چهار فصل جمع­آوری و نوشته شده است.

    فصل نخست: ادبیات تطبیقی

      موضوع این پایان­نامه در زمینه­ی ادبیات تطبیقی است؛ به همین دلیل در فصل نخست به تعریف ادبیات تطبیقی، پیشینه­ی پژوهش­های تطبیقی و اهمیت ادبیات تطبیقی، و ادبیات تطبیقی و پژوهش­های آن در جهان عرب پرداخته شده است.

    فصل دوم: حکمت

       در این فصل به تعریف حکمت پرداختیم و حکمت را در لغت و یونان قدیم و نیز درقرآن بررسی کردیم و حکمت نظری و عملی را به­صورت کوتاه شرح دادیم و نیز به حکمت در ادبیات عربی و فارسی پرداخته می­شود.

    فصل سوم: سرگذشت متنبی و مولانا

     در این فصل به سرگذشت متنبی در کالبد دوره­ی آغازین زندگی متنبی، دوره­ی دوم زندگی متنبی، دوره­ی سوم زندگی متنبی و دوره­ی چهارم زندگی متنبی و نیز شأن و منزلت متنبی، ارزش ادبی متنبی و حکمت والای متنبی پرداخته می­شود. نیز سر گذشت مولانا، دیدار با شمس، مرگ مولانا، آثار مولانا، شروح مثنوی مولانا، منزلت ادبی مولانا  و حکمت-عقل مولانا بررسی می­شود.

    فصل چهارم: اثر پذیری مولانا از متنبی

    این فصل شامل انس و اهتمام مولانا به متنبی و نیز ردپای متنبی در آثار مولانا می­باشد و شانزده نمونه از اثرپذیری مولانا از متنبی آورده شده است.

    فصل پنجم: بازتاب درون­مایه­های حکمت­آمیز در اشعار متنبی و مولانا

        در این فصل جهان­بینی ابوالطیب و جلال­الدین به درون­مایه­های حکمت­آمیز که مهم­ترین و اصلی­ترین موضوع این جستار است بررسی می­شود.

       فصل پنجم، به مضمون­های مشابه حکمت­آمیز که در اشعار متنبی و مولانا است، پرداخته می­شود. این مفاهیم حکمی شامل: 1-دنیا و زندگی در آن2- عقل  3-جهل 4-مرگ5- عدل و انصاف6- اعتدال و میانه­روی7- صبر و بردباری8-ارزش­و ضدارزش­ بودن سخن9_  احسان و نیکی 10- سرشت و باطن بینی 11- آکل و مأکول بودن 12– مشورت13- عشق14- اصل و نسب15- فضیلت علم و دانش16- رنج و تلاش برای رسیدن به گنج و آرمان­های بلندمرتبه17- خیر و رحمت از درون سختی­ها18- بخشش و لطف بی­چشم­داشت19- لبخند آغازگر دشمنی20- نیروی جاذبه و گرایش به هم جنس خود21- مشخص بودن هر چیز به­وسیله ضدّ و مخالف آن22- برتری فرع بر اصل23- خوی انسان کریم و فرومایه24- یاد و خاطره نیک 25- توبه و پشیمانی ازگناه و اشتباهات 26- انجام کار به بهترین شکل.

    در پایان این پژوهش از این پنج فصل یک نتیجه­گیری کلی صورت می­گیرد تا خواننده بتواند با مطالعه­ی آن راهی روشن برای پژوهش بعدی خود در پیش­گیرد.

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

    ادبیات تطبیقی

    ادبیات تطبیقی در جستجوی رشته­های پیوند دو ملت و درک ریشه­های جریان­های فکری و تأثیرگذار بر فرهنگ ملت­ها است.به بیان دیگر ادبیات تطبیقی در جستجوی موضوعاتی است که فرهنگ ملتی از ملتی دیگر تأثیر پذیرفته وبا شرایط ملی و تاریخی خود آن را وفق داده و هماهنگ کرده است و ویژگی های نویسندگان خود را در آن وارد ساخته است و متناسب با خلق و خوی مردمش پرورش می دهد.

    تعریف ادبیات تطبیقی

    بررسی و تحقیق در زمینه ادبیات تطبیقی بیانگر انتقال ادبیات یک ملت و تمدن به ملت دیگر است.این انتقال در زمینه موضوع، قالب، واژه و یا در زمینه احساسات و عواطف است که از ادیبی به ادیبی دیگر صورت می­­گیرد.گاه نیز این انتقال و سرایت به دیدگاه ادیب مربوط می­شود که ادیبان دیگر ملل از او تأثیر می­پذیرند.

    حد فاصل میان دو ادبیات در پژوهش­های تطبیقی زبان است.تفاوت زبان در اثر ادبی شرط انجام پژوهش­های تطبیقی است.آثار ادبی که به یک زبان نوشته شده­اند در زمره­ی پژوهش­های تطبیقی قرار نمی­گیرد پس نخستین شرط آن است که مقایسه میان آثاری صورت گیرد که به یک زبان نوشته شده باشد.(ر.ک: ندا، 1380: 13-10)

    پژوهشگران تعریف کاملی از ادبیات تطبیقی به دست نیاورده­اند؛ اما چند نمونه از نظرات آن­ها که در این راستا ارائه داده­اند را به­صورت مختصر توضیح می­دهیم

     منظور از واژه­ی تطبیق مقایسه ادب دو یا چند ملت است.در دانش نامه­ی ادب فارسی ذکر شده است: «ادبیات تطبیقی از شاهکارهای نقد ادبی است که به سنجش آثار، عناصر، انواع سبک­ها، دوره­ها، جنبش­ها و چهره های ادبی و به­طور کلی مقایسه­ی ادبیات درمفهوم کلی آن در دو یا چند فرهنگ و زبان مختلف می­پردازد.(قاسم­نژاد،1376: 141)

    درکتاب فرهنگ ادبیات و نقد ادبیات تطبیقی چنین تعریف شده است: «آزمودن وتحلیل ارتباط­­­ها وهمانندهای ادبیات اقوام وملل گوناگون،مطالعه­ی تطبیقی ادبیات، مثل مطالعه­ی تطبیقی مذاهب، کار نسبتا تازه­ای است و قبل از قرن نوزدهم به ندرت سابقه­ای از آن وجود دارد». (کادن ،1380: 93)

     ادبیات شفاهی تطبیقی: مقصود از این تعبیر« مطالعه ی ادبیات شفاهی و به­خصوص موضوعات داستان های ملی و کوچ آن­ها، و چگونگی  و زمان در آمدن این موضوعات به ادبیات رفیع هنری است». (ولک و وارن، 1373: 41)

    «بی­گمان، ادبیات شفاهی بخش جدایی ناپذیر پژوهش ادبی و منبع نخستین بسیاری از موضوع ها و انواع ادبی است؛لیکن ادبیات تطبیقی پویا تر از آن بود که در مفهوم مزبور،که صرفا در اروپا و به ویژه اروپای شمالی رواج داشت،محصور بماند. این مفهوم بسان جویباری است که به اقیانوس بزرگ مطابقه­گری می­پیوند». ( الخطیب،1999 :26)

    مطالعه ی اثر پذیری و اثر گذاری: ادبیات تطبیقی  مفهوم دومی نیز دارد و آن «بررسی روابط ادبی دو یا چند ادبیات ملی است». (ولک و وارن،1343: 42)

    «گویند که تطبیق گر فرانسوی بالد نسپرژه پایه گذار این مفهوم اساسی بود». (الخطیب، 1999: 28)

    وان تیگم در کتاب خود «ادبیات تطبیقی» می گوید: « بیم آن می رود که تصور شود منظور از ادبیات تطبیقی، گردآوری و مطالعه­ی کتاب­ها و متونی ازادبیات ملت­های مختلف به منظور درک مشابهت ها و اختلاف های موجود میان آن­هاست.بی گمان، این نوع تطبیقگری، کاری بسیار سودمند ومطلوب است... اما از ارزش تاریخی برخوردار نیست، و تاریخ ادبیات را حتی یک گام به پیش نخواهد برد.ما باید کلمه­ی تطبیقگری را از تمام مفاهیم هنری آن تهی کرده بدان مفهومی  علمی دهیم». (علوش، 1987: 70-69)

    «اکنون ادبیات تطبیقی در دانشگاه ها در کنار ادبیات همگانی تدریس می شود؛ لیکن ادبیات تطبیقی خود جایگاهی تاریخی و سنتی دویست ساله در کنار نقد ادبی و تاریخ ادبی دارد و میزان فعالیت های تطبیقی آن معرف رسالت آن است. این ادبیات می تواند به شناخت وحدت ادبیات ملل مختلف کمک کند و در واقع این بزرگ­ترین خدمتش به ادبیات جهانی خواهد بود؛ چه، به گفته بالدن سپرژه، این امر خود تدارک بشر دوستی نوین می باشد». (ساجدی، 1387: 70-69)

    و نیز می توان گفت، «در واقع، ادبیات تطبیقی به دنبال یافتن رشته­های اتصال دو ملت و درک ریشه­های جریان­های فکری و تأثیرگذار بر دو یا چند فرهنگ است ». (رادفر ، 1388: 71)

    به بیان دیگر، «ادبیات تطبیقی می تواند برقرار کننده­ی پیوند و ارتباط روحی و معنوی بین ملت ها باشد».(حمیدی، 1386: 14)

     

    The literal link with other nations and through cultural- artful and literal, literature has been accumulated. Comparative literature give people the interest and capability to understand words and its internal meanings in another language. In literature sagacity and what  is related to wisdom, nouns and ethic have been interpreted in beautiful and literal language of poem.

     

    The contents of these poets' poems are about issues such as death, patience, wisdom, counseling, parentage, justice, world' passion,beneficence, etc.

     

    There are important shared features in two poets ideologies and poem which in the case they are contrasted, it can be claimed that, based on some of investigators' theories' Jalaledin Mohammad Balkhi has been influenced by Abutayeb in away in some of his works he used his exact poem or the inferred or adopted form of his.

     

    Sometimes the sagacious poems of these two poets have been used as proverbs  among people. These two poets defined their own upmost position in their own thoughts and self-munificence in that time which religion was just a title these two poets save themselves from world passion and perfect the real religion virtue and grace in their Arabic and Persian poems in sagaciously and proverbially.

     

    The study of sagacity in these two poem show the shared sagacity-concerned content in Abutayeb and Jalaledin. The poets' sagacities and proverbs are two issues which compare two poets' thoughts and languages.

     

    Within the literal study of their works it can be seen that they are inspired by some sagacious and or proverbial instances of religious sources such as koran and the sinless sayings which reflect these two poets' interest to islamic heritage

    and religious orders. For that reason many of their own poetic and sagacious elements have been inspired from Gods saying in Koran and islamic sources.

     

    Although Motenabi has been known as a poet who used prais and sagacity elements in his poem and  Molavi as a poet who used asceticism and theosophy the shared sagacious content in these two Arabic and Iranian poets' poems cause to become more familiar with these sagacious notions and study these two poets' sagacity contrastively and put their principles in our life  and take them as our priority.

     

    Key words: comparative literature, sagacity, Motenabi, Molana

  • فهرست:

    مقدمه.................................................................................................................................. 1

    اهمیت پژوهش...................................................................................................................... 1            

    فرضیه­های پژوهش................................................................................................................. 1

    اهداف پژوهش....................................................................................................................... 1

    پیشینه­ی پژوهش................................................................................................................... 2

    دلایل انتخاب دو شاعر............................................................................................................ 2

    سؤالات پژوهش..................................................................................................................... 3

    روش پژوهش................................................................................................................................................................ 3

    فصل اول: ادبیات تطبیقی

    ادبیات تطبیقی.............................................................................................................................................................. 6

    تعریف ادبیات تطبیقی................................................................................................................................................ 6

    پیشینه­ی پژوهش­های تطبیقی................................................................................................................................ 7

    اهمیت ادبیات تطبیقی............................................................................................................................................... 8

    ادبیات تطبیقی و جهان عرب ................................................................................................................................ 10

    پژوهش های تطبیقی در زبان عربی..................................................................................................................... 11 

    ادبیات تطبیقی در ایران .......................................................................................................................................... 11

    نتیجه............................................................................................................................................................................. 13

    فصل دوم: حکمت

    حکمت........................................................................................................................................................................... 15

    حکمت در لغت........................................................................................................................................................... 15

    حکمت در یونان قدیم............................................................................................................................................... 15 

    حکمت در قرآن.......................................................................................................................................................... 15

    حکمت نظری و حکمت عملی............................................................................................................................... 16

    حکمت در ادبیات عربی............................................................................................................................................ 17

    حکمت در ادبیات فارسی......................................................................................................................................... 18

    نتیجه............................................................................................................................................................................. 19

    فصل سوم: شرح­حال متنبی و مولانا

    سرگذشت متنبی........................................................................................................................................................ 21

    دوره­ی آغازین زندگی متنبی.................................................................................................................................. 21

    دوره­ی دوم زندگی متنبی........................................................................................................................................ 23

    دوره­ی سوم زندگی متنبی...................................................................................................................................... 23         

    دوره­ی چهارم زندگی متنبی................................................................................................................................... 24

    شأن و منزلت متنبی................................................................................................................................................. 24

    ارزش ادبی شعر متنبی............................................................................................................................................ 27

    حکمت والای متنبی................................................................................................................................................. 28

    تأثیرگذاری متنبی در ادبیات فارسی.................................................................................................................... 29 

    سرگذشت مولانا.......................................................................................................................................................... 31

    دیدار با شمس............................................................................................................................................................. 31

    مرگ مولانا.................................................................................................................................................................... 32

    آثار مولانا....................................................................................................................................................................... 32

    شروح مثنوی مولانا.................................................................................................................................................... 33

    منزلت ادبی مولانا....................................................................................................................................................... 34

    حکمت-عقل و مولانا................................................................................................................................................. 35

    نتیجه............................................................................................................................................................................. 37

    فصل چهارم: تأثیرپذیری مولانا از متنبی

    انس و اهتمام مولانا به اشعار متنبی.................................................................................................................... 39

    ردپای متنبی در آثار مولانا...................................................................................................................................... 40

    اول.................................................................................................................................................................................. 40                             ...........................................................................................................................................................................................  

    دوم................................................................................................................................................................................. 41

    سوم................................................................................................................................................................................ 41

    چهارم............................................................................................................................................................................. 42

    پنجم.............................................................................................................................................................................. 42                  

    ششم.............................................................................................................................................................................. 43

    هفتم.............................................................................................................................................................................. 43

    هشتم............................................................................................................................................................................. 44

    نهم.................................................................................................................................................................................. 44

    دهم................................................................................................................................................................................ 45

    یازدهم........................................................................................................................................................................... 45

    دوازدهم......................................................................................................................................................................... 46         

    سیزدهم......................................................................................................................................................................... 46

    چهاردهم....................................................................................................................................................................... 46

    پانزدهم.......................................................................................................................................................................... 47

    شانزدهم........................................................................................................................................................................ 47         

    نتیجه............................................................................................................................................................................. 49

    فصل پنجم: بررسی تطبیقی مفاهیم حکمت­آمیز متنبی و مولانا

    مفاهیم حکمت آمیز ................................................................................................................................................. 51              

    ضرب­المثل­ با مضمون مشترک در اشعار متنبی و مولانا................................................................................ 51

    شعر متنبی و مفاهیم حکمت­آمیز......................................................................................................................... 52

    شعر مولانا و مفاهیم حکمت­آمیز........................................................................................................................... 52

    1-زندگی و دنیا از جهان­بینی متنبی................................................................................................................... 53

    1- زندگی  و دنیا از جهان­بینی مولانا.................................................................................................................. 59

    2-اصل و نسب از جهان­بینی متنبی..................................................................................................................... 61         

    2-اصل و نسب از جهان­بینی متنبی..................................................................................................................... 62

    3-فضیلت علم و دانش از جهان­بینی متنبی...................................................................................................... 62

    3-فضیلت علم و دانش از جهان­بینی مولانا......................................................................................................... 63

    4-عقل و خرد از جهان­بینی متنبی....................................................................................................................... 63

    4-عقل و خرد از جهان­بینی مولانا......................................................................................................................... 65

    5-جهل و نادانی از جهان بینی متنبی................................................................................................................. 66

    5-جهل و نادانی از جهان بینی مولانا................................................................................................................... 67

    6-رنج و تلاش برای رسیدن به گنج و آرمان­های بلندمرتبه از جهان­بینی متنبی.................................. 68

    6-رنج و تلاش برای رسیدن به گنج و آرمان­های بلندمرتبه از جهان­بینی مولانا..................................... 69

    7-صبر و بردباری از جهان­بینی متنبی................................................................................................................. 69

    7-صبر و بردباری از جهان­بینی مولانا................................................................................................................... 70

    8-خیر و رحمت از درون سختی­ها از جهان­بینی متنبی............................................................................... 72

    8-خیر و رحمت از درون سختی­ها از جهان­بینی مولانا.................................................................................. 72

    9-احسان ونیکی از جهان­بینی متنبی.................................................................................................................. 72

    9-احسان ونیکی از جهان­بینی مولانا.................................................................................................................... 74

    10-بخشش و لطف بی­چشم­داشت از جهان­بینی متنبی................................................................................ 75

    10-بخشش و لطف بی­چشم­داشت از جهان­بینی مولانا.................................................................................. 75         

    11-مشورت از جهان­بینی متنبی.......................................................................................................................... 75

    11-مشورت از جهان­بینی مولانا............................................................................................................................. 76

    12-لبخند آغازگر دشمنی از جهان­بینی متنبی................................................................................................ 76

    12-لبخند آغازگر دشمنی از جهان­بینی مولانا.................................................................................................. 76

    13-عدل و انصاف از جهان­بینی متنبی............................................................................................................... 77

    13-عدل و انصاف از جهان­بینی مولانا.................................................................................................................. 77

    14-اعتدال و میانه­روی ازجهان­بینی متنبی....................................................................................................... 78

    14-اعتدال و میانه­روی ازجهان­بینی مولانا.......................................................................................................... 78

    15-انجام کار به بهترین شکل از جهان­بینی متنبی........................................................................................ 79

    15- انجام کار به بهترین شکل از جهان­بینی مولانا......................................................................................... 79

    16-توبه و پشیمانی از اشتباهات از جهان­بینی متنبی.................................................................................... 79

    16-توبه و پشیمانی از اشتباهات از جهان­بینی مولانا...................................................................................... 80

    17- نیروی جاذبه وگرایش به هم­جنس خود از جهان­بینی متنبی............................................................ 81

    17- نیروی جاذبه وگرایش به هم­جنس خود از جهان­بینی مولانا ............................................... 81

    18-مشخص شدن هرچیزی به­وسیله ضد و مخالف آن از جهان بینی متنبی......................................... 82

    18-مشخص شدن هرچیزی به­وسیله ضد و مخالف آن از جهان بینی مولانا........................................... 82

    19- برتری فرع بر اصل از جهان­بینی متنبی.................................................................................................... 83

    19- برتری فرع بر اصل از جهان­بینی مولانا....................................................................................................... 83

    20-سرشت و باطن بینی از جهان بینی متنبی................................................................................................ 84

    20-سرشت و باطن بینی از جهان بینی مولانا.................................................................................................. 85

    21-آکل و مأکول از جهان­بینی متنبی................................................................................................................ 85

    21-آکل و مأکول از جهان­بینی مولانا................................................................................................................... 86

    22-خوی انسان کریم و فرومایه ازجهان­بینی متنبی....................................................................................... 87

    22-خوی انسان کریم و فرومایه ازجهان­بینی مولانا......................................................................................... 87

    23-ارزش و ضدّ ارزش بودن سخن از جهان­بینی متنبی............................................................................... 88

    23-ارزش  و ضدّ ارزش بودن سخن از جهان­بینی مولانا............................................................................... 88

    24-یاد و خاطره نیک از جهان بینی متنبی....................................................................................................... 89

    24-یاد و خاطره نیک از جهان بینی مولانا......................................................................................................... 90

    25-عشق از جهان بینی متنبی............................................................................................................................. 90  

    25-عشق از جهان بینی مولانا............................................................................................................................... 90

    26-مرگ از جهان­بینی متنبی................................................................................................................................ 91

    26-مرگ از جهان­بینی مولانا.................................................................................................................................. 92

    نتیجه............................................................................................................................................................................. 94

    ملخص الرساله............................................................................................................................................................. 97

    فهرست منابع............................................................................................................................................................. 105

    چکیده انگلیسی......................................................................................................................................................... 113

     

    منبع:

    - قرآن

    2- نهج­البلاغه

    3- ابراهیمی دینانی، غلامحسین، (1385)، پرتو خرد، تهران، انتشارات مهر نیوشا، چاپ اول.

    4- ابن­جنّی، ابوالفتح عثمان، (2004)، شرح دیوان المتنبی المسمّی بالفسر، تحقیق و تقدیم رضا رجب، دمشق، دارالینابیع، خمسه المجلدات، الطبعه الأولی.

    5- ابن­خلکان، ابوالعباس شمس­الدین أحمدبن محمد، (1984)، وفیات الأعیان و أنباء أبناء الزمان، تحقیق و تعلیق محمد یحیی الدین عبدالحمید، القاهره ، مکتبه النهضه المصریه ، ثمانیه المجلدات، الطبعه الأولی.

    6- ابن رشیق القیروانی، ابو علی الحسن، (2001)، العمده فی محاسن الشعر و آدابه و نقده ، بیروت، دار و مکتبه الهلال، ج1و2، الطبعه الاولی.

    7- استعلامی، محمد، (1362)، متن و تعلیقات«مثنوی جلال الدین محمد بلخی»، تهران، انتشارات زوار، ج3.

    8- اسکندرفر، نگار، (1382)، سمینار جهانی ادبیات داستانی و گفت و گوی فرهنگ­ها، تهران،انتشارات فرخ­نگار-کارنامه، چاپ اول.

    9- اسلامی ندوشن، محمد علی، ( 1383)، از رودکی تا بهار، تهران، انتشارات نغمه­ی زندگی، چاپ اول.

    10- افلاطون، (1349)، مجموعه آثار افلاطون(رساله ضیافت)، ترجمه­ی محمد حسن لطفی و رضا کاویانی، انتشارات ابن­سینا.

    11- افلاکی، احمدبن اخی ناطور، (1961)، مناقب­العارفین، آنکارا، انجمن تاریخ ترک، ج1و2.

    12- بحرالعلوم، محمدبن محمد، (1384)، شرح مثنوی، انتشارات اقبال، چاپ اول.

    13- البدیعی، یوسف، (لاتا)، الصبح المنبی عن حیثیه المتنبی، دمشق، مکتبه عرفه ، لا طبعه .

    14- براون، ادوارد، (1335)، تاریخ ادبی ایران، ترجمه­ و تعلیق علی پاشا صالح، ج2، چاپ دوم.

    15- البرقوقی، عبدالرحمن، (2007)، شرح دیوان المتنبی، تحقیق عمرفاروق الطباع و تعلیقه ، بیروت، دارالأرقم، مجلدان، الطبعه الثانیه .

    16- البستانی، بطرس، (1986)، ادباء العرب فی العصر العباسی، بیروت، دارالکتاب العربی، الطبعه السادسه .

    17- البغدادی، عبد القادر بن عمر، (لاتا)، خزانه الأدب و لبّ لباب لسان العرب، بیروت، دارالصادر، أربعه مجلدات، الطبعه الأولی.

    18- بلاشیر، ربجیس، (1975)، ابو الطیب المتنبی، ترجمه­ی ابراهیم گیلانی، دمشق، منشورات وزاره الثقافه، لا طبعه .

    19- بلخی، بهاء­الدین بن مولانا، (بی­تا)، با مقدمه و تصحیح جلال­الدین همایی، انتشارات اقبال.

    20- ترابی، سید محمد (1382)، نگاهی به تاریخ و ادبیات ایران، تهران، انتشارات ققنوس، چاپ اول.

    21- الثعالبی، ابو منصور، (1983)، یتیمه الدهر فی محاسن اهل العصر، شرح و تحقیق مفید محمد قیمه ، بیروت، دار الکتب العلمّیه ، أربعه المجلدات، الطبعه الأولی.

    22- الجرجانی، علی­بن عبدالعزیز، (1951)، الوساطه بین المتنبی و خصومه ، تحقیق و شرح محمد ابوالفضل ابراهیم و علی محمد البجاری،القاهره ، دارالإحیاء الکتب العربیه ، الطبعه الثالثه .

    23- جعفری، محمد تقی، (1363)، تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی جلال الدین محمد بلخی، انتشارات اسلامی، ج9، چاپ دهم.

    24- ----------------، (1366)، تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی جلال الدین محمد بلخی، انتشارات اسلامی، ج8، چاپ یازدهم.

    25- الحاوی، ایلیا، (1990)، المتنبی و سیرته و نفسیه و فنه من خلال شعره، بیروت، دارالثقافه ، الطبعه الأولی.

    26- الحداد، نجیب، (1992)، الأدب المقارن بدایه المقارن فی الدراسات العربیه الحدیثه ، القاهره ، ج10.

    27- حسن، عباس، (1964)، المتنبی و شوقی: دراسه نقد و موازنه، القاهره ، دارالمعارف، الطبعه الأولی.

    28- حسین، طه، (1991)، من تاریخ الأدب العربی، بیروت، دارالعلم للملایین، چاپ پنجم.

    29- ---------، (1934)، مع المتنبی، القاهره ، لجنه التألیف و الترجمه .

    30- حسینی، عبدالزهرا(1404)، مائه شاهد و شاهد من معانی کلام الإمام علی (ع) فی الشعر ابی الطیب المتنبی، تهران ، مؤسسه نهج البلاغه.

    31- حقیقت، عبدالرفیع، (1368)، شاعران زبان پارسی، تهران، شرکت مؤلفان و مترجمان ایران، چاپ اول.

    32- حقیقت، عبدالرفیع، (1381)، شاعران بزرگ از رودکی تا بهار، تهران، انتشارات کومش.

    34- خرمشاهی، بهاء­الدین، (1376)، دایره ­المعارف تشیع، مؤسسه دایره المعارف تشیع، ج6.

    35- الخطیب، حسام، (2003)، آفاق الأدب المقارن عربیاً و عالمیاً، دمشق، دارالفکر، الطبعه الثانیه .

    36- خطیب بغدادی،(لاتا)، تاریخ بغداد، بیروت، دارالکتب العلمیه .

    37- خلوصی، صفا، (1975)، دراسات فی الأدب المقارن و المذاهب الأدبیه ، البغداد، الرابطه .

    38- الخواجا، زهدی صبری، (1982)، موازنه بین الحکمه فی شعرالمتنبی و الحکمه فی شعر ابی العلاء المعری، دار الاصانه ، الطبعه الاولی.

    39- دامادی، سید محمد، (1379)، مضامین مشترک در ادب فارسی و عربی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.

    40- دودپوتا، محمدعمر، (1382)، تأثیر شعر عربی بر تکامل شعر فارسی، ترجمه­ی سیروس شمیسا، تهران، صدای معاصر.

    41- الدسوقی، عمر، (1950)، فی الأدب الحدیثه ، الجزء الأول،دمشق، دارالفکر، الطبعه الثامنه .

    42- دهخدا، علی­اکبر، (1363)، امثال و حکم، تهران، امیرکبیر، چاپ ششم.

    43- دیما، الکساندر، (1984)، مبادئ علم الأدب المقارن، ترجمه­ی محمدیونس عباس خلف، بغداد، دارالشؤن الثقافیه العامه .

    44- الراغب الاصفهانی، حسین بن محمد، (1970)، المفردات فی الغریب القرآن، بعنایه محمد احمد خلف الله، القاهره ، المکتبه الانجلو المصریه ، الطبعه الأولی.

    45---------------------------------، (1961)، محاضرات الأدباء و محاورات الشعراء و البلغاء، بیروت، دارالمکتبه الحیاه

    46- رشیدپور، مجید، (1376)، مبانی اخلاق اسلامی، تهران، انجمن اولیاء ومربیان جمهوری اسلامی ایران.

    47- رشیدرضا، محمد، (لاتا)، المنار، دارالمعرفه ، ج1، الطبعه الثانیه .

    48- رضایی­هفتادری، غلام عباس و حسن زاده نیری، محمدحسن، (1383)، شرح گزیده دیوان متنبی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

    49- زرین­کوب، عبدالحسین، (1365)، ارزش میراث صوفیه، تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ هشتم.

    50- ------------------، (1376)،  از کوچه رندان، تهران، انتشارات امیرکبیر.

    51- زمانی، کریم، (1374)، شرح جامع مثنوی معنوی، تهران، انتشارات اطلاعات، ج3، چاپ ششم.

    52- ----------، (1384)، میناگر عشق، تهران، انتشارات نی، چاپ سوم.

    53- زمخشری، محمودبن عمر، (1947)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، نشر ادب الحوزه .

    54- الزهیری، محمود، (1368)، الأدب فی ظل بنی بویه، القاهره ، الطبعه الأولی.

    55- ساجدی، ثهمورث، (1387)، از ادبیات تطبیقی تا نقد ادبی(مجموعه­ مقالات)، تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ اول.

    56- سروش، عبدالکریم، (1379)، قمار عاشقانه شمس و مولانا، تهران، انتشارات صراط.

    57- سلماسی­زاده، جواد، (1386)، تفسیر مثنوی مولوی، انتشارات اقبال، چاپ سوم.

    58- سلوم، داوود، (1984)، دراسات فی الأدب المقارن التطبیقی، منشورات وزاره الثقافه و الإعلام.

    59– شاکر، محمود، (1987)، المتنبی، رساله فی الطریق إلی ثقافتنا، القاهره ، لا طبعه .

    60- شاهری، سید علی، (1384)، شهبازان قله­های ادب پارسی، تهران، انتشارات گهبد، چاپ اول.

    61- شفیعی کدکنی، محمد رضا، (1359)، شعر معاصر عرب، تهران، انتشارات توس، چاپ اول.

    62- -------------------------، (1380)، ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت، تهران، سخن، چاپ اول، ویرایش دوم.

    63- شمیسا، سیروس، (1372)، کلیات سبک شناسی، تهران، انتشارات فردوسی، چاپ ششم.

    64- شهیدی، سید جعفر، (1380)، شرح مثنوی (دفتر ششم)، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ج4و6و8، چاپ دوم.

    65- شیخو، الأب، (1986)، المجانی الحدیثه ، بیروت، دارالمشرق(المطبعه الکائولیکیه ).

    66- شیمل، آنه ماری، (1367)، شکوه شمس، با مقدمه­ی سید جلال­الدین آشتیانی، ترجمه­ی حسن لاهوتی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

    67- صاحب­بن­عباد، اسماعیل­بن­عباد، (1356)، امثال سائره از شعر متنبی، ترجمه و تفسیر و شرح لغات و اعراب: دکتر حریرچی، تهران، سحر.

    68- صفا، ذبیح الله، (1368)، تاریخ ادبیات در ایران، تهران، انتشارات فردوسی، ج2، چاپ نهم.

    69- صفاری، کوکب، (1357)، افسانه­ها و داستان­های ایرانی در ادبیات انگلیسی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

    70- ضیف، شوقی، (لاتا)، عصرالدول و الامارات و الجزیره العربیه العراق و ایران، القاهره ، دارالمعارف، الطبعه الثانیه .

    71- ضیف، شوقی، (لاتا)، الفن و مذاهبه فی شعر العربی، مصر، دارالمعارف، الطبعه العاشره .

    72- طباطبائی، محمدحسین، ( 1364)، المیزان، تهران، بنیاد علمی و فکری علامه طباطبائی، ج2، چاپ دوم.

    73- الطبرسی، ابوعلی، (1352)، مجمع­البیان، دارالإحیاء التراث العربی، ج2، الطبعه ­الأولی.

    74- العاکوب، عیسی، (1989)، تأثیرالحکم الفارسیه فی الادب العربی فی العصر العباسی الاول، دمشق، الطبعه الأولی.

    75- العاملی، بهاء الدین، (لاتا)، الکشکول، بیروت، مکتبه الحیاه ، ج1، الطبعه الأولی.

    76- عزام، عبدالوهاب، (1968)، ذکری ابی الطیب، القاهره ، دارالمعارف، الطبعه الثانی.

    77- عطوی، فوزی، (1989)، المتنبی، شاعر السیف و القلم، بیروت، دار الفکر العربی،الطبعه الأولی.

    78- العکبری، أبی البقاء، (1355)، شرح دیوان أبی الطیب المتنبی، بیروت، دارالمعرفه .

    79- علوش، سعید، (1987)، مدارس الأدب المقارن، بیروت، المرکز الثقافی العربی.

    80- غازی زاهد، زهیر، (1986)، ابو الطیب المتنبی و ظواهر التمرد فی شعره، بیروت، مکتبه النهضه العربیه ، الطبعه الأولی.

    81- غنیمی هلال، محمد، (1373)، ادبیات تطبیقی، ترجمه­ی مرتضی آیت الله زاده­ی شیرازی، تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ اول.

    82- الفاخوری، حنا، (1378)، تاریخ ادبیات زبان و ادبیات عربی، ترجمه­ی محمدآیتی، تهران، انتشارات توس، چاپ چهارم.

    83- فاضلی، محمد، (1372)، التعریف بالمتنبی من خلال أشعاره، مشهد، انتشارات دانشگاه.

    84- فرّان،محمد یوسف، (1990)، ابوالطیب المتنبی نشید الصحراء الخالد، بیروت، دار الکتب العلمیه ، الطبعه الأولی

    85- فرشیدورد، خسرو، (1373)، درباره­ی ادبیات و نقد ادبی، تهران، انتشارات امیرکبیر.

    86- فروخ، عمر، (1985)، تاریخ الأدب العربی، بیروت، دارالعلم، الطبعه الخامسه .

    87- فروزان­فر، بدیع­الزمان، (1370)، احادیث معنوی، تهران، امیرکبیر، چاپ پنجم.

    88- قاسم نژاد، علی، (1376)، ادب تطبیقی، تهران، دانش­نامه­ی ادب فارسی، سازمان چاپ و انتشارات فرهنگ و ارشاد اسلامی.

    89- القرطبی، ابوعبدالله محمدبن احمد، (1967)، الجامع لأحکام القرآن، تقدیم ابواسحق ابراهیم اطفیش، القاهره ، دارالکتب العربی، الجزء الثالث، الطبعه الثالثه .

    90- کادن،جی-ای، (1380)، فرهنگ توصیفی ادبیات و نقد، ترجمه­ی کاظم فیروزمندی، تهران، انتشارات شادگان.

    91- کاشانی، عزالدین محمود، (بی­تا)، مصباح الهدایه، با مقدمه و تصحیح جلال­الدین همایی، کتابخانه سنایی.

    92- کرمانی، صابر، (1364)، سیمای شاعران(شرح حال نمونه­ی آثار شعرای نامی ایران)، انتشارات اقبال، چاپ دوم.

    93- کفافی، محمدعبدالسلام، (1382)، ادبیات تطبیقی«پژوهشی در باب نظریه­ی ادبیات و شعر روایی»، ترجمه­ی سید حسین سیدی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول.

    94- گولپینارلی، عبدالباقی، (1375)، مولانا جلال­الدین: زندگانی، فلسفه، آثار و گزیده­ای از آن­ها، ترجمه و توضیحات دکتر توفیق سبحانی، تهران، پژوهش­گاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ویرایش دوم، چاپ سوم.

    95- گویارد، ام.اف، (1374)، ادبیات تطبیقی، ترجمه­ی علی اکبرخان محمدی، تهران، انتشارات پاژنگ، چاپ اول.

    96- متنبی، احمدبن حسین، (1407)، الدیوان، شرح عبدالرحمن برقوقی، بیروت، دارالکتاب العربی، الطبعه الأولی.

    97- محفوظ، حسین علی، (1377)، متنبی و سعدی و مأخذ مضامین سعدی در ادبیات عربی، تهران، انتشارات روزنه، چاپ دوم.

    98- مصاحب، غلام­حسین، (1354)، دایره ­المعارف فارسی، انتشارات فرانکلین، ج1، چاپ اول.

    99-مصطفوی، حسن، (1360)، مصباح الشریعه ، انجمن حکمت و فلسفه­ی ایران.

    100- مطهری، مرتضی، (1367)، آشنایی با علوم اسلامی، تهران، انتشارات صدرا، ج2، چاپ پنجم.

    101- مقدسی، ابوالحسن امین، (1386)، ادبیات تطبیقی با تکیه بر مقارنه­ی ملک الشعراء محمدتقی بهار و امیرالشعراء احمدشوقی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

    102- مکارم­شیرازی، ناصر، (1362)، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیه ، ج1.

    103- منوچهریان، علیرضا، (1382)، ترجمه وتحلیل دیوان متنبی، همدان، انتشارات نورعلم،ج 1و2، چاپ اول.

    104- مولوی، جلال­الدین محمد بلخی، (1378)، مثنوی معنوی، به کوشش رینولدالین نیکلسون، تهران، نشر طلوع، چاپ ششم.

    105-------------------------------------، فیه مافیه، ازگفتار مولانا جلال­الدین محمد بلخی، تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ هفتم.

    106---------------------------------، (1363)، کلیات شمس، با تصحیح و حواشی بدیع­الزمان فروزان­فر، تهران، انتشارات امیرکبیر، ج4و7، چاپ سوم.

    107--------------------------------، (1365)، مجالس سبعه، با تصحیح و توضیحات دکتر توفیق سبحانی، تهران، انتشارات کیهان.

    108--------------------------------، (1335)، مکتوبات مولانا جلال­الدین رومی، با مقدمه و حواشی و تعلیقات یوسف جمشیدی­پور و غلام­حسین امین، تهران، بنگاه مطبوعاتی پاینده.

    109- ندا، طه، (1387)، ادبیات تطبیقی، ترجمه­ی هادی نظری منظم، تهران، نشر نی، چاپ دوم.

    110-------، (1380)، ادبیات تطبیقی، ترجمه­ی زهرا خسروی، تهران، نشر و پژوهش فروزان روز، چاپ اول.

    111- الواحدی، ابوالحسن علی بن احمد النیشابوری، (1861)، شرح دیوان المتنبی، بیروت، دار صادر، ج1، الطبعه الأولی.

    112- ولک، رنه ووارن، آوستن، ( 1373)، نظریه­ی ادبیات، ترجمه­ی ضیاء موحد و پرویز مهاجر، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.

    113- همایی، جلال­الدین، (بی­تا)، تاریخ ادبیات ایران، تهران، انتشارات هما، ج2، چاپ سوم.

    114- الیازجی، ناصیف بن عبدالله، (1882)، العرف الطیب فی شرح دیوان أبی الطیب، بیروت، مطبعه القدّیس جارجیوس.

    115- یاقوت الحموی، أبو عبدالله شهاب الدین، (1991)، معجم الأدباء، إرشاد الأریب إلی معرفه الأدیب، بیروت، دارالکتب العلمیه ، ستّه المجلدات، الطبعه الأولی.

    116- یثربی، سید یحیی، (1385)، حکمت اشراق سهروردی، قم، مؤسسه بوستان کتاب.

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

    مقالات

    117- ابن رسول، سید محمد رضا، (1386)، مولوی و متنبی،فرهنگ، 64-63، صص60-1.

    118- احمدلو، زهرا، (1389)، بررسی تطبیقی خردگرایی در اشعار متنبی و ناصر خسرو، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اراک

    119- حدیدی، جواد، (1351)، ادبیات تطبیقی پیدایش و گسترش، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه مشهد، دوره­ی هشتم، شماره سوم،ص 23.

    120- حمیدی، سیدجعفر، (1386)، ادبیات تطبیقی، فصلنامه­ی ادبیات تطبیقی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، سال اول، شماره­ی یک، صص19-9

    121- رادفر، ابوالقاسم، (1388)، درآمدی تطبیقی بر شعر فارسی و اردو در دوره­ی مشروطه، فصلنامه­ی ادبیات تطبیقی دانشگاه آزاد اسلامی جیرفت، سال اول، شماره­ی نه، صص69-58.

    122- رمضانی، علی، (1380)، تأثیر ادبیات عرب بر مثنوی معنوی، کیهان فرهنگی، شماره 179، صص43-40.

    123- سبزیان­­پور، وحید، (1384)، جستاری در کشف ریشه­های ایرانی مفاهیم مشترک حکمی متنبی و فردوسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی،فرهنگ55، صص105-83.

    124- صابری، علی، (1388)، الأدب المقارن و بدایاته الأولی فی الأدب العربی، مجله التراث الأدبی، السنه الأولی، العدد الثالث، صص199-183.

    125- طاهری­نیا، علی­باقر و عابدی، مریم و رحمتی­ترکاشوند، مریم، (1389)، بررسی نارسیسم(خودستایی) در شعر حافظ و متنبی، ادبیات تطبیقی و ادب و نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی کرمان، شماره 3.

    126-عارف،عزیز،(1977)، الإتجاه الباطنی فی شعر المتنبی،بغداد،مجله المورد، ج6، العدد3.

    127- العرفج، احمد، (1430)، شعر الشکوی عند المتنبی، رقم 8.

    128- فاضلی، محمد، (1375)، شعر متنبی در خدمت رسالت قکری او، مجله دانشگاه ادبیات مشهد، شماره­ی اول و دوم، سال بیست و نهم، صص9-8.

    129- گودرزی، محمد، (1378)، بررسی و تحلیل مقایسه­ای حکمت در شعر متنبی و احمد شوقی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس.

    130- محسنی­نیا، ناصر، (1389)، ادبیات تطبیقی، جایگاه و ضرورت­ها، مجله­یانجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، شماره­ی چهارده، صص102-81.

    131- نوریان، سید مهدی، (1388)، زاد روز مولانا، پژوهشنامه فرهنگ و ادب، شماره 9.

    132- هنر، علی، (بی­تا)، تمثل به شعر متنبی، آینه­ی پژوهش، شماره 104.


موضوع پایان نامه بررسی تطبیقی حکمت در شعر مولانا و متنبی, نمونه پایان نامه بررسی تطبیقی حکمت در شعر مولانا و متنبی, جستجوی پایان نامه بررسی تطبیقی حکمت در شعر مولانا و متنبی, فایل Word پایان نامه بررسی تطبیقی حکمت در شعر مولانا و متنبی, دانلود پایان نامه بررسی تطبیقی حکمت در شعر مولانا و متنبی, فایل PDF پایان نامه بررسی تطبیقی حکمت در شعر مولانا و متنبی, تحقیق در مورد پایان نامه بررسی تطبیقی حکمت در شعر مولانا و متنبی, مقاله در مورد پایان نامه بررسی تطبیقی حکمت در شعر مولانا و متنبی, پروژه در مورد پایان نامه بررسی تطبیقی حکمت در شعر مولانا و متنبی, پروپوزال در مورد پایان نامه بررسی تطبیقی حکمت در شعر مولانا و متنبی, تز دکترا در مورد پایان نامه بررسی تطبیقی حکمت در شعر مولانا و متنبی, تحقیقات دانشجویی درباره پایان نامه بررسی تطبیقی حکمت در شعر مولانا و متنبی, مقالات دانشجویی درباره پایان نامه بررسی تطبیقی حکمت در شعر مولانا و متنبی, پروژه درباره پایان نامه بررسی تطبیقی حکمت در شعر مولانا و متنبی, گزارش سمینار در مورد پایان نامه بررسی تطبیقی حکمت در شعر مولانا و متنبی, پروژه دانشجویی در مورد پایان نامه بررسی تطبیقی حکمت در شعر مولانا و متنبی, تحقیق دانش آموزی در مورد پایان نامه بررسی تطبیقی حکمت در شعر مولانا و متنبی, مقاله دانش آموزی در مورد پایان نامه بررسی تطبیقی حکمت در شعر مولانا و متنبی, رساله دکترا در مورد پایان نامه بررسی تطبیقی حکمت در شعر مولانا و متنبی

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ازشد «M.A» گرایش : زبان و ادبیات فارسی چکیده حضرت علی (علیه السلام) پیشوای شیعیان است و نهج البلاغه گزیده­ای از حکمتها، نامه­هاو خطبه­های آن حضرت است که سید شریف رضی در قرن چهارم با ذوق ادبی خود آن را گردآوری کرد که شعرا و نویسندگان به روش­های مختلف از آن بهره می­برند. مولانا جلاالدین محمد بلخی شاعر و عارف قرن هفتم هجری قمری است که در بین ...

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ازشد «M.A» گرایش : زبان و ادبیات فارسی چکیده حضرت علی (علیه السلام) پیشوای شیعیان است و نهج البلاغه گزیده­ای از حکمتها، نامه­هاو خطبه­های آن حضرت است که سید شریف رضی در قرن چهارم با ذوق ادبی خود آن را گردآوری کرد که شعرا و نویسندگان به روش­های مختلف از آن بهره می­برند. مولانا جلاالدین محمد بلخی شاعر و عارف قرن هفتم هجری قمری است که در بین ...

پایان نامه تحصیلی جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد رشته : زبان و ادبیات فارسی چکیده هرمنوتیک دانشی است که به فهم یک اثر می پردازد و با نقد فهم روش شناختی می کوشد تا راهی برای فهم بهتر اثر ارایه کند . شلایرماخر ، پدر الهیات مدرن پروتستان ، شکل نوینی از تفسیر شهودی بر پایه تجربیات دینی از عهدین را در غرب پایه گذاری کرد. به دلیل عمق اندیشه ، گستردگی مضامین بلند عرفانی دیوان حافظ و ...

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد«M.A» چکیده «آتش در آثار منظوم سنایی» علیرضا گیلانی سنایی از جمله شاعران برجسته­ای است که آثارش از جهات کمّیت و کیفیّت در خور توجّه و بررسی است. از میان آثار این سخنورِ کم نظیر، دیوان و حدیقۀ وی از ظرافت‌ها و لطایف خاص برخوردار است، که از جهت ادبی، فکری، زبانی و تنوّعِ مضامین مختلف، جایگاه ویژه و استواری دارد. نگارنده در این جستار بر آن ...

پایان­نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A) گرایش: زبان و ادبیات فارسی عشق در اشعار نیمایی (با تکیه بر اشعار نیما یوشیج، فریدون مشیری، سهراب سپهری، هوشنگ ابتهاج و فروغ فرخزاد) به وسیله: سولماز ریحانی چکیده یکی از درون­مایه­های غالب شعری، در شعر اغلب شاعران، از دوره­ی آغازین تاکنون، عشق است. در باره­ی عشق تعاریف زیادی ارائه شده است و هر کسی به اقتضای درک و فهم خود از عشق و ...

پایان‌نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی چکیده نورالدّین عبدالرّحمن جامی ( شاعر و عارف بزرگ قرن نهم هجری ) از سرامدان زبان و ادب فارسی است. وی درزمینۀ زبان و ادب فارسی و عربی دارای تألیفاتی به نظم و نثر است. در زمان جامی مباحث و مسائل کلامی در بین اندیشمندان رواج داشت و به سبب اهمیّت این علم در شناخت دین و دفاع از آراء و عقاید دینی هرکدام از آنان که دارای ...

پيشگفتار زمانيکه از ادبيات عصرنهضت سخن مي گوييم، بيشتر افراد چنين گمان مي کنند که در اين دوره تمامي اديبان و شاعران از هر آنچه که رنگ و بوي ادبيات کلاسيک داشت ،گريزان شدند و عليه سبک قديم شوريدند؛

پایان‌نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد چکیده حیا یکی از مفاهیم بسیار مهم و بنیادی در بحث معارف الهی است و یکی از مباحث کلیدی در سلوک عرفانی به‏شمار می‏آید. حیا در لغت به معنی شرم، آزرم است و در اصطلاح، ترک حیا منجر به سرزنش و ملامت می‏گردد. در این پژوهش پس از بیان دیدگاه قرآن و معصومین‏(ع) در باب حیا، به بررسی سخنان عارفان در مسئله حیا پرداخته شده است. سپس بررسی حیا از منظر ...

پایان‌نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد علوم اجتماعی (M.A) چکیده موضوع پژوهش حاضر «تحلیل محتوای دیوان اشعار فارسی استاد شهریار از حیث توجه به ابعاد اجتماعی دین» می‌باشد. چهارچوب نظری تحقیق را نظریه‌های دورکیم، کارل مارکس، ماکس وبر، اسپنسر و یینگر درمورد دین تشکیل می‌دهند. به عقیده دورکیم دین عامل همبستگی و ثبات اجتماعی و پایداری جامعه و مظهر قدرت جامعه است و نقش مثبت دین در حل ...

پايان نامه کارشناسي ارشد مقطع رشته زبان و ادبيات فارسي سال 1386 چکيده:   مجلس گويي در تصوّف سابقه اي طولاني دارد و بعضي از مشايخ صوفيه به مجلس گويي و برگزاري جلسات صوفيانه مع

ثبت سفارش