فهرست:
مقدمه................................................................................................................................... 3
فصل اول: کلیات
1-1. هدف از انجام پایاننامه......................................................................................................................................... 6
1-2. بیان مسأله.............................................................................................................................................................. 6
1-3. ضرورت و اهمیت موضوع..................................................................................................................................... 8
1-4. هدف اصلی............................................................................................................................................................ 11
فصل دوم: مروری بر متون گذشته
بخش اول: گیاه اسطوخودوس و انواع آن
٢-١-١. اسطوخودوس................................................................................................................................................... 14
٢-١-٢. تاریخچه اسطوخودوس................................................................................................................................ 14
٢-١-٣. استفاده دارویی از انواع اسطوخودوس.................................................................................................... 15
٢-١-٤. اسطوخودوس Lavendula angustifolia................................................................................................. 16
٢-١-٤-١. خصوصیات مورفولوژی اسطوخودوس................................................................................................. 16
٢-١-٤-٢. شرایط آب و هوایی.................................................................................................................................... 17
٢-١-٤-٣. شرایط خاک و مرحله کاشت............................................................................................................... 17
٢-١-٤-٤. کشت و تکثیر............................................................................................................................................. 19
2-1-4-5. ترکیب شیمیایی........................................................................................................................................ 20
٢-١-٤-٦. مشخصات اسانس.................................................................................................................................... 21
٢-١-٤-٧. اجزای تشکیل دهنده اسانس................................................................................................................ 21
٢-١-٤-٨. خواص درمانی.............................................................................................................................................. 22
٢-١-٤-٩. آثار فارماکولوژیکی.................................................................................................................................... 24
بخش دوم: گیاه پالایی و انواع آن
٢-٢-١. آلودگی محیط زیست................................................................................................................................... 26
٢-٢-٢. تکنیک‌های بر طرف کننده آلودگی‌های فلزات سنگین...................................................................... 29
٢-٢-٣. گیاه پالایی........................................................................................................................................................ 30
٢-٢-٤. تاریخچه گیاه پالایی..................................................................................................................................... 30
٢-٢-٥. گیاه پالاینده‌ها................................................................................................................................................ 31
٢-٢-٦. تکنولوژی‌های گیاه پالایی............................................................................................................................. 31
٢-٢-٦-١. Rhyzofiltiration ........................................................................................................................................ 32
٢-٢-٦-٢Phytostabilization ...................................................................................................................................... 33
٢-٢-٦-٣Phytovolatilization .................................................................................................................................... 34
٢-٢-٦-٤Phytoextraction .......................................................................................................................................... 36
٢-٢-٦-٥Phytodegration ........................................................................................................................................... 37
٢-٢-7. گیاه پالاینده‌های زیستی............................................................................................................................... 38
بخش سوم: فلزات
٢-٣-١. فلزات سنگین.................................................................................................................................................. 41
٢-٣-٢. جذب.................................................................................................................................................................... 41
٢-٣-٣. توزیع و تجمع...................................................................................................................................................... 43
٢-٣-٤. دفع....................................................................................................................................................................... 43
٢-٣-٥. مکانیسم اثر.................................................................................................................................................... 45
٢-٣-٦. فاکتورهای مؤثر بر سمیت........................................................................................................................... 47
بخش چهارم: سرب
٢-٤-١. معرفی................................................................................................................................................................ 52
٢-٤-٢. اثرات.................................................................................................................................................................... 55
2-4-3. پایش بیولوژیک................................................................................................................................................. 66
بخش پنجم: کادمیوم
٢-٥-١. معرفی و اثرات.................................................................................................................................................. 70
٢-٥-٢. پایش بیولوژیک................................................................................................................................................ 72
بخش ششم: مطالعات دیگران
٢-٦-١. بررسی مطالعات انجام شده در زمینه جذب فلزات سنگین توسط گیاهان.............................. 75
فصل سوم: مواد و روش‌ها
بخش اول: اصول و مبانی کار
3-1-1. تاریخچه و مقایسه روش‌ها....................................................................................................................... .80
3-1-2. مواد مورد نیاز.................................................................................................................................................... 83
3-1-3. تجهیزات مورد نیاز............................................................................................................................................ 84
3-1-4. لوازم مورد نیاز.................................................................................................................................................. 84
بخش دوم: روش کار
3-2-1. جمع‌آوری نمونه‌ها............................................................................................................................................. 87
3-2-2. تهیه محلول‌ها................................................................................................................................................ 88
3-2-3. تهیه استانداردها........................................................................................................................................... 88
3-2-4. آماده‌سازی نمونههای خاک............................................................................................................................ 89
3-2-5. آماده‌سازی نمونههای برگ و ریشه............................................................................................................. 89
3-2-6. تعیین مقداد سرب و کادمیوم نمونه‌ها با استفاده از دستگاه جذب اتمی.................................... 90
3- 2-7. آنالیز آماری داده‌ها........................................................................................................................................ 92
فصل چهارم: نتایج
٤-١. سطح کادمیوم و سرب در نمونه‌ها................................................................................................................ 94
٤-٢. محاسبه فاکتور Bio-concentration........................................................................................................ 102
٤-٣. محاسبه ضریب انتقال.................................................................................................................................. 102
فصل پنجم: بحث و پیشنهادات
٥-١. بحث...................................................................................................................................................................... 104
٥-٢. نتیجه‌گیری......................................................................................................................................................... 108
٥-٣. پیشنهادات.......................................................................................................................................................... 109
منابع................................................................................................................................. 111
خلاصه انگلیسی............................................................................................................. 120
ضمائم.............................................................................................................................. 122
منبع:
. آزادی، ب.، 1383، بررسی ترکیبات اسانس برگ و پوست میوه نارنج شمال ایران به روش GC/MS، پایاننامه دکتری عمومی ((داروسازی))، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم دارویی، دانشکده داروسازی، ص. 89.
2. آل احمد، آ.، 1378، تجزیه و شناسایی اسانس برگ‌های گیاه سدروس دئورارا به روش GC/MS، پایاننامه دکتری عمومی ((داروسازی))، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم دارویی، دانشکده داروسازی، ص. 69.
3. اربابی، س.، 92-1391، اندازه‌گیری غلظت کادمیوم و سرب نمونههای کشت شده در شمال ایران و تأثیر شست و شو و پخت و پز بر مقدار آن، پایاننامه کارشناسی ارشد ((شیمی‌کاربردی))، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم دارویی، دانشکده علوم و فناوری‌های نوین، ص. 25 تا 56.
4. اصغربیگ، ن.، 1382، بررسی ترکیبات اسانس برگ و پوست میوه پرتقال شمال ایران به روش GC/MS، پایاننامه دکتری ((داروسازی))، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم دارویی، دانشکده داروسازی، ص. 39.
5. امید بیگی، ر.، 1374، رهیافت‌های تولید و فرآوری گیاهان دارویی، تهران: انتشارات قدس رضوی، جلد 3، ص. 283.
6. بدیعی، م.، 1378، بررسی فارماکوگنوزی و تجزیه و شناسایی اسانس گیاه شاهسنوم به روش GC/MS، پایاننامه دکتری عمومی ((داروسازی))، دانشگاه آزاداسلامی، واحد علوم دارویی، دانشکده داروسازی، ص.40 تا 46.
7. تقی‌زاده، م.، 1387، معرفی تکنولوژی گیاه پالایی و گیاه پالاینده‌های فضای سبز، مجموع مقالات سومین همایش ملی فضای سبز و منظر شهری، ویژه‌نامه شماره 27، ماهنامه 88، ص. 27.
8. حاجی قاسم خان، ع.، 1386، سم‌شناسی صنعتی، برای فردا، ص. 235 تا 262.
9. خوشحال، ز.، 1392، اندازه‌گیری و مقایسه مس، روی، سرب و کادمیوم برگ چای خشک بسته‌بندی لاهیجان با استفاده از دستگاه جذب اتمی، پایاننامه کارشناسی ارشد، ((شیمی‌کاربردی))، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم دارویی، دانشکده علوم وفناوری‌های نوین، ص. 125.
10. رحمانی، ح.، کلباسی، م.، حاج رسولی‌ها، ش.، 1379، آلودگی خاک به وسیله سرب حاصل از وسایل نقلیه در محدوده برخی از بزرگراه‌های ایران، مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، جلد 4، شماره 4، ص. 31 تا 41 .
11. زرگری، ع.، 1368، گیاهان دارویی، انتشارات دانشگاه تهران، جلد 1، ص.20 تا 30.
12. زمان، س.، 1367، گیاهان دارویی، چاپ سوم. ققنوس، ص. 156.
13. شاه طاهری، ج.، افشاری، د.، 1386، سم‌شناسی شغلی، برای فردا، ص. 235 تا 246.
14. شریعتی، ش.، آقا نبی، س. ع.، موسوی حرمی، س. ر.، مدبری، س.، آدابی، م. ح، 1390، بررسی میزان آلایندگی ناشی از صنایع معدنی و فرآوری سرب و روی بر آب و خاک منطقه انگوران- دندی، نشریه علوم زمین؛ سال 21، شماره 81، ص. 45 تا 54 .
15. صالحی سورمقی، م.، 1385، گیاهان دارویی و گیاه درمانی، تهران: دنیای تغذیه، جلد دوم، ص. 14 تا 19 16.
16. صفی‌الدین، م.، 1392، استخراج و شناسایی اجزای تشکیل دهنده اسانس حاصل از گلبرگ‌های گیاه روش طیف‌سنجی کروماتوگرافی گازی- جرمی، رز زرد ایرانی، Rosa feotida Herm، پایاننامه کارشناسی ارشد ((شیمی و فناوری اسانس)) دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم دارویی، دانشکده علوم و فناوری‌های نوین، ص. 26 تا 28.
17. طیبی تفرشی، ن.، 1378، تجزیه و شناسایی اسانس گیاه خوشاروز به روش طیف‌سنجی کروماتوگرافی گازی- جرمی، پایاننامه دکتری عمومی ((داروسازی))، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم دارویی، دانشکده داروسازی، ص. 76 .
18. عسگر پناه، ژ.، 1381، استخراج، شناسایی و تعیین مقدار اجسام موجود در اسانس پوست میوه و برگ نارنگی بم به روش طیف سنجی کروماتو گرافی گازی- جرمی، پایاننامه دکتری عمومی ((داروسازی))، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم دارویی، دانشکده داروسازی، ص. 14 تا 15.
19. عقیلی‌نژاد، م.، فرشاد، ع.، مصطفایی، م. 138، طب کار و بیماری‌های شغلی، تهران: ارجمند، جلد دوم، ص. 59 تا 63.
20. عموئی، ع.، محوی ا. ح.، 1391، بررسی شرایط بهینه عملیاتی در گیاه پالایی خاک‌های آلوده به سرب و کادمیوم توسط گیاهان بومی ایران، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، ص. 93 تا 102.
21. قربانلی، م.، میقان، ف.، اسداللهی، ب.، 1386، اثر تنش مس کلرید بر غلظت کلروفیل، انباشتگی کربوهیدرات و برخی از شاخص‌های رشد در دو رقم کلزا(Brassica napus L.) ، مجله پژوهش و سازندگی، زراعت و باغبانی شماره ۷۶.
22. کریم‌زاده، ل.، ]و همکاران[.، 1392، اندازه‌گیری میزان سرب، کادمیم و مس در چای سیاه تولیدی در کارخانجات مازندران در بهار و تابستان 1390، مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، دوره 23، شماره 99 ، ص. 2 تا 10.
23. کلاوس برند، ف.، شهناز، آ.، 1377، اسانس‌ها و طبیعت شفا بخش آنها، ققنوس، ص. 11.
24. کیاسری، ا ف.، حق‌نیا، غ ح.، 1389، اثر اسید سولفوریک و EDTA بر گیاه پالایی سرب در خاک توسط سه گیاه آفتابگردان، ذرت و پنبه، علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک، ص. 51.
25. لاژونن، ل.، منظوری لشگر، ج.، 1376، تجزیه اسپکتروشیمیایی بوسیله جذب و نشر اتمی، دانشگاه تبریز، ص. 1 تا 13.
26. محمودی، ب.، 1380، آشنایی با اسانس گیاهی و اثرات شفابخش آنها، تهران: نوردانش، صص. 1 تا 15 و 73 تا 74.
27. مظفریان، و. ، 1375، فرهنگ نامه‌های گیاهان ایران، تهران: چاپ ششم، ص. 398.
28. ملک‌قاسمی، ن.، 1379، بررسی فارماکوگنوزی و تجزیه اسانس گیاه اورگانوم به روش GC/MS، پایاننامه دکتری عمومی ((داروسازی))، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم دارویی، دانشکده داروسازی، ص. 37.
29. ملکوتیان، م.، مصرقانی، م.، دانش‌پژوه، م.، 1390، بررسی میزان سرب، کروم، نیکل و مس در چای سیاه مصرفی تهران، مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، دوره 10، شماره 2، ص. 138 تا 143.
30. مومنی، ت.، شاهرخی، ن.، 1377، اسانس‌های گیاهی و اثرات درمانی آنها، تهران: دانشگاه تهران، ص. 89.
31. ناظمی، س.، خسروی، ا.، 1389، بررسی وضعیت فلزات سنگین در خاک، آب و گیاه اراضی سبزی کاری، فصل‌نامه دانش و تن درستی، دوره 5، شماره 4، ص. 27 تا 31.
32. نوجوان، م.، کریمی، گ.، 1386، بررسی اثر کادمیوم کلرید بر پارامترهای رشدی، محتوای پرولین، قندها و پروتئین محلول در دانه رسته‌ای عدس Lense miller، مجله پژوهش و سازندگی زراعت و باغبانی شماره 76. ص. 1 تا 8 .
33. Bakhtiarian, A., Gholipour, M., Ghazi-Khansari, M., 2001, Lead and Cadmium Content of Korbal Rice in Northern Iran, Iranian J. Publ. Health, Vol. 30, p.129-132.
34. Blaylock, M. J., Huang, J. W., 2000, Phytoextraction of metals, In. I. Raskin and B. D. Ensley (Eds), Phytoremediation of toxic metals: using plants to clean-up the environment, New York: John Wiley & Sons, Inc., pp. 53, 70.
35. Flora, G., Gupta, D., Tiwari, A., 2012, Toxicity of lead; A review with recent updates, Inter discip Toxicol, Journal of toxicology, Vol. 5, No. 2, p. 47-58.
36. Friberg, L., Gunnar, F., Nordberg, Velimir, B., 1986, Vouk Hand Book of Tocxicology of metals, Elsevier, Vol. 2, P22.
37. Ghosh, M., Singh, S. P., 2005, A review on phytoremediation of heavy metals and utilization of its bypr-oducts, Applied ecology and environmental research, P.1-8.
38. Han, W. Y., Shi, Y. Z., MA, L. F., Ruan, J. U., Zhao, F. J., 2007, Effect of liming and seasonal variation on lead concentration of tea plant (camellia sinensis (L.) O. Kuntze), Chemosphere, Vol. 66, p. 84-90.
39. Hassan, M., Zhu, Z., Ahmad, B., Mahmood, Q., 2006, Influence of Cadmium Toxicity on Rice Genotypes as Affected by Zinc, Sulfur and Nitrogen Fertilizers, Caspian J. Env. Sci, p. 1-8.
40. Hoberg, E., Meier, B., Stricher, O., 1999, Department of Applied institute of technology, zurich, Switzerland: ETH, P. 557-562.
41. Jahed, G., Zazoli, M., 2005, Cadmium and Lead Contents in Rice (Oryza sativa) in the Northof Iran, Internationl journal of agriculture & biology, p. 1026-1029.
42. Kabata-pendias, A., Pendias, H., 2000, Trace element in soils and plants, 2nd ed. CRC Press, Boca Raton, FL, P. 5.
43. Karak, T., Bhagat, R. M., 2010, Trace elements in tea leaves, made tea and tea infusion, A review, Food research international journal, Vol. 43, No. 9, p. 2234-2252.
44. Karrari, P., Mehrpour, O., Abdollahi, M., 2012, A systematic review on status of Lead pollution and toxicity in Iran; Guidance for preveutive measures, Daru, Vol. 20, No. 1, p. 2.
45. Kramer, U., 2005, Phytoremediation: novel approaches to cleaning up polluted soils, Current opinion in biotechnology, P. 133-141.
46. Liu, Y., Mu, Y., Zhu, Y., Ding, H., Arens, N. C. , 2007, Which ornamental plant species effectively remove benzene from indoor air?, Atmospheric environment, p. 650-654.
47. Malakootian, M., Yaghmaeian, K., Meserghani, M., Mahvi, A., Daneshpajouh, M., 2011, Determination of Pb, Cd, Cr and Ni concentration in ImportedIndian Rice to Iran, Iran. J. Health & Environ, Vol. 4, P.16.
48. Marchiol, L., Assolari, S., Sacco, P., Zerbi, G., 2004, Phytoextraction of heavy metals by canola and radish grown on multicontaminated soil, Environ. Pollut, p. 21-27.
49. Mauskar, J. M., 2007, Cadmium- An Environment Toxicant central pollution control Board, Ministry of Environment & Forests, Govt of India, parivesh Bhawan, East Arjun Nagar, P. 8-12.
50. Moharanj, R., Priscilla, P., 2004, Arch environ, contam, Toxicol, p. 47-162.
51. Moreda-pineiro, A., Hill, S. J., 2003, The classification of tea according to region of origin using pattern recognition techniques and trace metal data, Journal of food component Analysis, Vol. 16, p. 195-211.
52. Prasad, M. N. V., Freitas, H. M. O., 2003, Metal hyperaccumulation in plants- biodiversity biotechnology, Electronic journal of biotechnology, P. 1- 4.
53. Qasim, M., Gulzar, S., Ajmal Khan, M., 2011, Halophytes as medicinal plants, Pakistan: Institute of Sustainable Halophyte Utilization, University of Karachi, Vol. 42, P. 104-109.
54. Salt, D. E., [etal]., 1995, Phytoremediation: a novel strategy for the removal of toxic metals from the environment using plants, Biotechnology, Vol. 13, p. 468-474.
55. Singer, A. C., Bell, T., Heywood, C. A., Smith, J. A. C., Thompson, I. P., 2006, Phytoremediation of mixed-contaminated soil using the hyperaccumulator plant Alyssum lesbiacum: evidence of histidine as a measure of phytoextractable nickel, Environmental pollution, P. 5.
56. Vavasseur, A., Peltier, G., 2003, Biodepollution and bioremediation plants to clean up soils and water, Clefs cea, No. 48, p. 85-87.
57. Watanabe, M. E., 1997, Phytoremediation on the brink of commercialization, Environmental Science and Technology, Vol. 31, p. 182-186.
58. World health organization, 2007, Guidelines for assessing quality of herbal medicines with reference to contaminants and residues, WHO library cataloguing-in-publication data, P. 52.
59. Zaheri, M., Ebrahimi Vosta Kalai, S., Cheraghi, J., 2011, Protactiveeffect of aerial parts extract of scrophularia straita on Cadmium and Mercury-Induced nephrotoxicity in Rat, Jour. Babol Med. Sci, Vol. 13, P. 4.
60. Ziarati, P., Moghimi, S., Nazeri, S., 2013, Heavy Metal contamination in Vegetables in Zanjan vegetable Farms, 12th Iranian Congress of Toxilogy, p. 40.
61. Ziarati, P., Asgarpanah, J., Nazeri, S., 2013, The study on phytoremediation for the Clean-Up of Cadmium-contaminated Soils, 12th Iranian Congress of Toxilogy, p. 42. 62. Ziarati, P., Moghimi, S., 2013, Heavy Metal and Pesticide Levels in soil and Crop products from Agricultural Area of Zanjan, 12th Iranian Congress of Toxilogy, p. 43.
63. Ziarati, P., Asgarpanah, J., Moosavi, Z., 2013, The Phytoremidiation Technique for Cleaning up Contaminated Soil by Geranium (pelargonium roseum), Journal of Farming and Allied Sciences.
64. Ziarati, P., Alaedini, S., 2014, The Phytoremediation Technique for Cleaning up Contaminated Soil By Amaranthus sp, J Environ Arial Toxicol