پایان نامه اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه بین المللی منارید بر شاخص زیست محیطی بیابان زدایی (مطالعه موردی هامون شهر سیستان)

word 24 MB 30412 122
1393 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری
قیمت قبل:۶۴,۸۰۰ تومان
قیمت با تخفیف: ۲۴,۹۰۰ تومان
دانلود فایل
  • بخشی از محتوا
  • وضعیت فهرست و منابع
  • گروه مرتع و آبخیزداری

    پایان­ نامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد در رشته بیابان­زدایی

    چکیده

    پروژه بین­المللی منارید، اولین پروژه چند زمینه­ای است که بدنبال استقرار مشارکت و انسجام سازمانی در سه سطح مردم، سازمان­های دولتی و سازمان­های غیر دولتی به منظور مدیریت پایدار سرزمین با تأکید بر مدیریت پایدار منابع طبیعی آغاز به فعالیت نموده است و علی­رغم مشکلات عدیده­ای که بر سرِ اجرای آن وجود دارد، با مؤفقیت در منطقه در حال اجرا است. با توجه به لزوم آگاهی دقیق از بازده و تطابق پروژه با شرایط منطقه­ای، ارزیابی عملکرد پروژه و آثار زیست محیطی آن و نگرش اهالی منطقه در زمینه آثار این پروژه، این تحقیق با هدف بررسی اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه بین­المللی منارید بر شاخص زیست­محیطی بیابان­زدایی، از دیدگاه ساکنان روستاهای پایلوت در سایت هامون­شهر سیستان انجام شد. چهار روستای پایلوت در پروژه به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند و حجم نمونه با استفاده از فرمول Best survey software، 147 ( و برای دقت بیشتر 150) خانوار به شیوه نمونه­گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. اطلاعات بدست آمده از طریق نرم افزار آماری SPSS ، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج آثار زیست­محیطی پروژه از طریق آزمون­های تفاوت میانگین T و Anova در سطح آزمون 5%، برای تمامی پارامترها به جز وضعیت مسکن، مثبت و معنی­دار بدست آمد. تأثیر اجرای پروژه از طریق آزمون معنی­دار chi- square در سطح اطمینان 99% برای شاخص ­معیشت و درآمد تحت متغیّر اقتصادی در سطح کم و شاخص­های اشتغال و سرمایه­گذاری در سطح متوسط، شاخص بهداشت و امکانات رفاهی تحت متغیّر اجتماعی در سطح زیاد، سواد و آموزش، مهاجرت و مشارکت در سطح متوسط، معنی­دار شد. همچنین شاخص بیابان­زدایی تحت متغیّر زیست­محیطی در سطح متوسط معنی­دار بدست آمد.  اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه بر شاخص بیابان­زدایی منطقه  به روش آزمون همبستگی پیرسون مورد آزمون قرار گرفت و نتایج ماتریس همبستگی برای  شاخص­های اشتغال، سرمایه­گذاری، معیشت و درآمد، سواد و آموزش و مشارکت رابطه مثبت و معنی­دار در سطح آزمون 1%، مثبت و معنی­دار برای شاخص بهداشت و امکانات رفاهی در سطح آزمون 5% و معکوس و معنی­دار برای شاخص مهاجرت در سطح آزمون 1% را نشان داد. نتایج حاصل از رگرسیون چندگانه نشان می­دهد شاخص­های سرمایه­گذاری، سواد و آموزش و معیشت و درآمد  به ترتیب بیشترین تأثیر را بر متغیّر وابسته یعنی بیابان­زدایی در منطقه داشته است. نتایج این تحقیق مؤثر بودن عوامل اقتصادی و اجتماعی را بر میزان مشارکت ساکنان و مؤفقیت طرح­های زیست­محیطی کاملاً روشن می­سازد، لذا مطالعه و توجه به مسائل اقتصادی و اجتماعی ساکنان در جهت احیاء و توسعه منابع طبیعی منطقه کاملاً ضروری می­باشد.

    کلمات کلیدی: توسعه پایدار، منارید، مقابله با بیابان ( بیابان­زدایی)، مشارکت مردمی، هامون­شهر.

    فصل اول


    مقدمه وکلیات

    1-1-     مقدمه

       در ارتباط با مسائل اجتماعی و اقتصادی بیابان­زایی باید این واقعیت را قبول کرد که مسائل و مشکلات فعلی بیابان و بیابان­زایی در ایران صرفا مشکلات فنی و تکنیکی نیست بلکه مسا­ئل ساختاری و اجتماعی و چه بسا سیاسی است. در حوزه وسیع و گسترده بیابان بیشترین ارتباط با جوامع روستایی است، بنابراین شناخت ساختار اجتماعی و اقتصادی جامعه روستایی از جمله توفیقات کاری مطالعات و پروژه­ها محسوب می­شود. وضع جوامع روستایی در زمینه­های اجتماعی و اقتصادی ویژگی­های خاص خود را دارد. ارتباط این جامعه با محیط اطراف خود در طول زمان باعث بوجود آمدن روابط و عرف خاصی در سطح روستا گردیده که بسته به شرایط محیط در مناطق مختلف متفاوت است، بنابراین در هر برنامه­ای که در ارتباط با جامعه­ی روستایی باشد، شناخت ساختار اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی روستا و عملکرد آن ضرورت دارد و بدون توجه به آن هر گونه طرحی نه تنها با مؤفقیت همراه نخواهد بود بلکه باعث بروز ناهماهنگی و به هم زدن ساختار سنتی اجتماعی و اقتصادی روستا نیز خواهد شد. فعالیت­های چند دهه اخیر بیابان­زدایی تا حدودی گویای این واقعیت است، زیرا در اغلب طرح­هایی که تاکنون به مرحله اجرا درآمده به وضعیت اجتماعی و اقتصادی مردم کمتر توجه شده است به طوری که مردم در مقام معارضه با منابع طبیعی بوده­اند. در این زمینه بایستی خلاء ناشی از ضعف فرهنگی به ویژه فرهنگ منابع طبیعی به طریقی پر شود. ضمن آنکه اقدامات قانونی در برابر متجاوزین به منابع طبیعی برای هر قشری از جامعه با قاطعیت اجرا گردد.

       به نظر کارشناسان از دیدگاه شرایط زیست­ محیطی، جهان امروز با چهار مشکل جدی و عمده شامل افزایش میزان آلودگی هوا، آلودگی آب­ها، تخریب لایه اوزون و تخریب سرزمین یا بیابان­زایی مواجه است که از میان چهار مشکل فوق مسئله بیابان­زایی اهمیت بیشتری دارد، زیرا از یک سو کشور ما به دلایل شرایط خاص اقلیمی و موقعیت جغرافیایی در معرض این پدیده است و از سوی دیگر این مسئله درد مشترک کشورهای جهان سوم است (سلطانیه 1383). بیابان­زایی به مفهوم تخریب سرزمین یا کاهش توان بیولوژیکی در مناطق خشک و نیمه خشک و خشک نیمه مرطوب تحت تأثیر دو دسته عوامل طبیعی و انسانی است (عبدی­نژاد 1386). Logo (2000) نیز بیابان­زایی را فقر اکوسیستم در نواحی خشک، نیمه خشک و نیمه مرطوب معرفی نموده و این فقر را نتیجه­ی فعالیت­های بی رویه­ی انسان و خشکسالی می­داند. این پدیده­، فعّالانه در حال تکوین است و تأثیر جدّی بر روند زندگی بسیاری از انسان­ها به ویژه روستائیان گذاشته است. این وضعیت به دلایل گوناگون از جمله عدم بهره­برداری صحیح از منابع طبیعی مناطق خشک و نیمه­خشک، افزایش روزافزون جمعیت، مسائل اجرایی، عدم شناخت فرهنگ منابع طبیعی و ... پدید آمده است. سالیان طولانی نیز دستگاه­های ذیربط برای حل این مشکل کوشیده­اند ولی متأسفانه کمتر با مؤفقیت همراه بوده است. در این زمینه اگر به جلب مشارکت مردم در احیاء سرزمین توجه نشود مسلماً صرف بودجه­های اختصاص داده شده چندان با مؤفقیت همراه نخواهد بود. نتایج مطالعات مختلف نشان می­دهد که مهار رشد بیابان از عهده دولت بر نمی­آید مگر اینکه سرمایه­گذاری شایسته در مورد جلب مشارکت روستائیان در زمینه بیابان­زدایی سرلوحه طرح­ها و فعالیت­ها قرار گیرد. بدیهی است که جلب این مشارکت هم کار آسانی نیست و باید از جهات مختلف درباره آن به تحقیق پرداخت و عوامل مؤثر در جلب مشارکت در این زمینه بررسی شود، چرا که شناسایی این عوامل مقدم بر اجرای هرنوع کار برای کنترل بیابان می­باشد.

       امروزه تمام تلاش­ها در جهت توسعه انسانی در راستای کاهش تهدیدها و افزایش فرصت­ها است. در کشورهای توسعه یافته، شکل­گیری  NGO[1]ها (سازمان­های غیر دولتی) از واجبات است و در هر کار و پروژه­ای بایستی سهم سازمان­های دولتی، مردم و NGO، مشخص باشد. در نتیجه در امر حفظ منابع­طبیعی امکان مشارکت وجود دارد اما مشارکتی پیچیده و همه­جانبه که در این خصوص نمی­توان ساده­اندیشی کرد. ساختار جمعی، شرایط قبل و حال مردم و لایه­های روان­شناختی بایستی صورت بگیرد و الگوی در نظر گرفته شده بایستی انعطاف­پذیر بوده و با شرایط حال مطابقت کند، تک­بخشی نباشد و بدون شناخت با محیط پژوهشی طراحی نگردد و آسیب­شناسی هر کدام از اضلاع مثلث ( دولت، مردم و NGO ) به خوبی صورت گرفته باشد (گزارش 1 توسعه یاران مهر، 1392).

    2-1- بیان مسئله

       یکی از عوامل محدودیت مدیریت جامع منابع­ طبیعی، منابع علمی ا­ست. منابع اطلاعاتی در رابطه با ماهیّت، گستره و شدت تخریب منابع طبیعی در مناطق مختلف کشور محدود می­باشد و گرایش به سمت تمرکز بر علائم مشهود تخریب سرزمین، نسبت به پرداختن به علت­های اصلی آن، بیشتر است. جمع­آوری و هماهنگ­سازی اطلاعات از منابع و بخش­های مختلف به علّت پیچیدگی و وسعت مطالب، محدودیت بزرگی به شمار می­رود. علاوه بر این، تلفیق موضوعات اقتصادی- اجتماعی و زیست­محیطی، پرداختن به توسعه­ ی پایدار را کاری دشوار می­کند. در رابطه با مدیریت پایدار منابع­ طبیعی در ایران و مقابله با بیابان­زایی ابتکارات و اقداماتی انجام گرفته شده است، اما این ابتکارات عمدتاَ در سطح محلّی بوده و مستندسازی فرایندهای کاری و آموزه­ها انجام نگرفته و یا خیلی کمرنگ بوده است. در نتیجه، دسترسی به اطلاعات و تجارب مؤفق که می­توانست مورد بهره­برداری پروژه­ها و ابتکارات جدید قرار بگیرد، به­راحتی میسّر نیست. از طرفی عدم یکپارچگی و جامعیت مدل­های متعارف توسعه، باعث بروز بحران در پایداری سرزمین، تهدید و تخریب منابع طبیعی، عدم عدالت و ناپایداری در بهره­وری اقتصادی، مشکلات زیست­محیطی، چالش­های بهداشت سلامت، فرسایش، مرگ بیولوژیکی، بحران آب، بحران نیترات، افزایش گازهای گلخانه­ای و بهم خوردن تعادل­های بوم­شناختی در سرزمین می­گردد. به همین دلیل در راهبردهای نوین برای تحقق توسعه پایدار به جای تأکید بر انتقال خدمات، اقدامات فیزیکی و سخت افزاری و انتقال تکنولوژی­های جدیدتر، ارتقاء مهارت­ها در اعمال مدیریت مشارکتی مبتنی بر چرخه اطلاعات، نقش اصلی را بر عهده دارند که با هدف توانمندسازی و دخالت آگاهانه جوامع محلی به­ویژه در بخش روستایی و کشاورزان کوچک در چارچوب عملیات تحقیق- توسعه محقق می­شود.

       توجه به سه سرمایه­ی بزرگ اجتماعی1، فیزیکی2و انسانی3در برنامه­ریزی محلّی بسیار مؤثر است. یکی از ابزار برنامه­ریزی محلّی، توجه به مشارکت فعال و همه جانبه­ی افراد جامعه در تمام ابعاد مختلف توسعه و دیگری توجه کافی به دانش بومی افراد جامعه است. سازمان­های مردم نهاد با آگاه­سازی و جلب اعتماد و بالا بردن سطح مشارکت، سرمایه­ی اجتماعی را تقویت کرده و راه را برای توسعه­ی اجتماعی هموار می­سازند (سواری و همکاران، 1391).

       بررسی مسائل اجتماعی مشارکت و رابطه­ی آن با پدیده­ی بیابان­زایی نشانگر اهمیت فوق­العاده­ی آن در حل مسائل بیابان­زایی است. اگر بیابان­زایی انسان­ساخت (در مقابل بیابان­زایی طبیعی) را نتیجه­ی روابط نامناسب انسان با طبیعت و محیط­زیست بدانیم، که در دهه­های اخیر با شدت بیشتری رو به افزایش نهاده، ابعاد کمّی عنصر انسان در قالب عوامل جمعیتی و ابعاد کیفی عنصر انسان در قالب رفتارهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی او تأثیر به­سزایی در بروز این پدیده دارد (فیروزنیا، 1383). بنابراین تعداد جمعیت (سرمایه انسانی) و ابعاد کیفی عوامل انسانی نقش به­سزایی در زمینه بیابان­زایی و مقابله با آن ایفا می­کند (احمدی و همکاران، 1391) و نیاز به مشارکت، استفاده از دانش بومی را اجتناب ناپذیر می­کند.

       در توسعه اجتماعی، اعضاء جامعه نقش اصلی را در فرایند توسعه دارند و به عنوان عوامل فعّال، درگیر مسائل پیرامون خود شده و به فعالیت وا داشته می­شوند. در مورد عواملی که زندگی­شان را تحت تأثیر قرار می­دهد مانند تدوین و اجرای سیاست­ها، برنامه­ریزی، توسعه و ارائه خدمات و تغییرات آنها مشارکت خواهند کرد (sahebzadeh and nobaya، 2011).

       زیرساخت­های روستایی را می­توان سرمایه­های عمومی و اجتماعی روستاها دانست که توسعه آن باعث بهبود شرایط و کیفیت زندگی و معیشت مردم محلی و ارتقای کارایی زندگی اجتماعی و اقتصادی آنها خواهد شد. مثلاً توسعه زیرساخت­های خدمات بهداشتی و آموزشی، باعث بهبود کیفیت منابع انسانی و افزایش توانایی­های آنها (در جایگاه­های فردی و اجتماعی) خواهد شد. این فعالیت­ها جزء سرمایه­های فیزیکی قرار می­گیرند (رضویان و همکاران، 1388).

       دردیدگاه‌های سنتی مدیریت توسعه، سرمایه‌های اقتصادی، فیزیکی و نیروی انسانی مهم­ترین نقش را ایفا می‌کردند اما در عصر حاضر برای توسعه بیشتر از آنچه به سرمایه‌اقتصادی، فیزیکی و انسانی نیازمند باشیم به سرمایه اجتماعی نیازمندیم زیرا بدون این سرمایه، استفاده از دیگر سرمایه‌ها به طور بهینه انجام نخواهد شد. در جامعه‌ای که فاقد سرمایه­ی ‌اجتماعی است، سایر سرمایه‌ها تلف می‌شوند. از این‌رو موضوع سرمایه اجتماعی به عنوان یک اصل اساسی برای نیل به توسعه پایدار محسوب می­شود.

       از نقطه نظر مدیریتی، اتخاذ یک استراتژی مبتنی بر ملاحظات بیوفیزیکی، می­تواند علاوه ­بر تأمین منافع معیشتی، سرمایه­گذاری بیشتر در زمینه مدیریت پایدار سرزمین را به ارمغان آورد. فعالیت­هایی نظیر مدیریت جامع محصولات کشاورزی در سطح مزرعه، ایجاد انگیزه برای کشاورزی پایداردر جوامع روستایی، انتقال دانش و فناوری و به­کارگیری سیاست­های تأثیرگذار در سطح ملی و منطقه­ای در راستای افزایش امنیت شغلی، برای رسیدن به راهکارهای پایدار در زمینه چالش­های زیست­محیطی، بسیار ضروری است.

       در 22 اسفندماه سال1351، توافق­نامه­ای میان دولت­های ایران و افغانستان مبنی بر اجازه­ی ورود 26 m3/s آب (850 میلیون مترمکعب در سال) از رودخانه هیرمند به ایران امضاء شد ولی متأسفانه در زمان رژیم طالبان (1996) اجرای توافق­نامه متوقف و منجر به وقوع فاجعه­ای زیست­محیطی و اقتصادی- اجتماعی در استان سیستان و بلوچستان شد، به طوری که به شدت موجب روند نزولی شاخص­های اکولوژیکی و انسانی گردید (افشاری،1391).

       در سپتامبر 2010 ( شهریور 1389)، به منظور ظرفیت­سازی ملی برای مدیریت پایدار محیط زیست و حمایت از منابع طبیعی به ویژه آب و خاک در چارچوب برنامه­های توسعه ملی و همچنین اجرایی نمودن برنامه­های توسعه زیست­محور با تأکید بر بهبود کیفیت زندگی جوامع محلی و ذینفعان خرد در راستای آرمان­های هزاره سوم سازمان ملل متحد، پروژه­ای تحت عنوان "تقویت و انسجام سازمانی برای مدیریت یکپارچه منابع طبیعی"، تدوین و به تصویب رسیده و سازمان جنگل­ها، مراتع و آبخیزداری کشور به نمایندگی از طرف دولت، به عنوان مجری پروژه انتخاب شد و در چهار سایت الگویی سمنان و تهران، حوزه آبخیز رزین در کرمانشاه، بهاباد در استان یزد و هامون­شهر در استان سیستان و بلوچستان به اجرا در آمد. منارید، اولین پروژه چند زمینه­ای است که بدنبال استقرار مشارکت و انسجام سازمانی در سه سطح مردم، سازمان­های دولتی و سازمان­های غیردولتی به منظور مدیریت پایدار سرزمین با تأکید بر مدیریت پایدار کشاورزی و مراتع همچون برقراری تعادل در بهره­برداری از منابع آب­های سطحی و زیرزمینی در حوزه­های آبخیز، تغییر اقلیم با تأکید بر مدیریت کاربری اراضی و پیشگیری از تغییر آن و ترسیب کربن و کاهش انتشار گازهای گلخانه­ای، حفاظت از تنوع زیستی می­باشد (گزارش 2 توسعه یاران مهر، 1392).

    3-1- اهمیّت و ضرورت انجام  پژوهش

       یکی از اساسی­ترین گام­ها در هر گونه مطالعه و اجرای پروژه­های توسعه­ای، شناخت دقیق مسائل اجتماعی و بهاء دادن به خواست­ها، سلیقه­ها و دیدگاه­های جمعیت بومی، به­ویژه بهره­برداران و ذینفعان ساکن در آن جامعه می­باشد. منابع طبیعی بستر توسعه پایدار و پشتوانه حیات طبیعی و میراث فرهنگی جامعه انسانی به شمار می رود. رشد فزاینده جمعیت، ضرورت دسترسی به فرصت­های شغلی جایگزین، کمبود منابع و فقدان الگوی کارآمد توسعه، موجبات فشار بیش از حد بر منابع طبیعی تجدید شونده را فراهم نموده و امروزه تخریب منابع طبیعی در کشور و روند رو به گسترش تخریب این منابع، لزوم توجه و مشارکت همه­ی آحاد جامعه در امر توسعه، حفظ و احیای این منابع امری لازم و ضروری است. در عرصه منابع طبیعی تجدید شونده، نقش بهره­برداران در زمینه حفظ، احیا و توسعه آن بسیار حائز اهمیّت است به طوریکه می­توان با جلب مشارکت همگان زمینه­ساز مؤفقیت طرح­های مختلف در زمینه حفظ، احیاء و بهره­وری پایدار منابع طبیعی شد. هرچند پایداری توسعه فقط در منابع طبیعی خلاصه نمی شود، اما اعتقاد بر این است که حفظ و احیای منابع طبیعی به عنوان بستر حیات انسان­ها مهم­ترین عامل در رسیدن به توسعه پایدار است. با توجه به نقش مردم در توسعه پایدار و نیز گستردگی منابع طبیعی کشور و اهمیت آن در توسعه پایدار، ضرورت همکاری مردم در مدیریت منابع طبیعی مشخص می­گردد. یک پروژه­ی مهندسی توسعه، علاوه بر جنبه­ی سازه­ای (مهندسی فنی)، دارای جوانب اقتصادی، اجتماعی (مهندسی اجتماعی) و زیست ­محیطی (مهندسی زیست ­محیطی) نیز هست و در همین چارچوب، آنچه که مؤفقیت و اثربخش بودن پروژه­ها و برنامه­های توسعه­ را تضمین می­کند، بررسی همزمان و هماهنگ همه­ی این جنبه­ها و شناخت دقیق تعاملات بین آنهاست. از طرفی پدیده­ی بیابان­زایی به عنوان مانعی در مسیر رشد و توسعه­ی اقتصادی و اجتماعی محسوب می­شود. اگر منابع مالی موجود و در دسترس باشد مقابله با بیابان­زایی می­تواند به­طور مؤفقیت­آمیز با روش­های گوناگون انجام گیرد و ابعاد گوناگون زیست­­محیطی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را تحت تأثیر قرار دهد (آل ابراهیم و احمدی ندوشن، 1391).

       سابقه­ی مطالعات و اجرای پروژه­های آب و کشاورزی در سیستان به حدود پنجاه سال قبل برمی­گردد ولی فقدان جامعیت و همگرایی مطالعات و فعالیت­های صورت گرفته با مقتضیات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی دشت سیستان، باعث شده است که اکثر طرح­ها و پروژه­های اجرا شده به اهداف مورد نظر نرسند. باید توجه داشت توسعه­ی پایدار دربرگیرنده­ی سه مؤلفه­ی اصلی زیست­محیطی، اقتصادی و اجتماعی است که از دیدگاه زیست­محیطی به عنوان مثال استفاده سیستم­های آب­رسانی و انرژی سازگار با محیط زیست و صرفه­جویی در ساخت و سازها مدنظر قرار می­گیرد و از لحاظ اقتصادی تحقق نیازهای انسان و ارتقای شرایط زندگی افراد جامعه درنظر گرفته می­شود. ازجنبه­ی اجتماعی نیز تأکید برعدالت اجتماعی به منظور فراهم کردن تسهیلات زندگی برای تمام گروه­ها به شکل عادلانه مطرح می­گردد. دردیدگاه توسعه­ی پایدارتوجه به محوریت "محیط زیست وانسان" کاربرد در علوم اجتماعی و به عبارتی انعطاف­پذیری، مورد توجه قرار گرفته است ( گزارش 2 توسعه یاران مهر، 1392).

       سازمان ملل متحد در سال 1991 توسعه­ی پایدار1 را چنین تعریف کرده است: توسعه­ی پایدار سیاستی است که در نتیجه­ی اعمال آن، منافع مثبت حاصل از مصرف منابع طبیعی بتواند برای زمان­های قابل پیش­بینی در آینده ادامه و دوام داشته باشد (خسروی، 1391). امروزه توسعه­ی پایدار به عنوان الگو­واژه­ی جدیدی در جهان مطرح شده است. ریشه­های توسعه­ی پایدار به نارضایتی از نتایج توسعه و رشد اقتصادی- اجتماعی در جوامع شهری و روستایی از نظر بوم­شناسی (اکولوژی) برمی­گردد. این الگو درصدد است با الگوهای تولید، توزیع و مصرف ناسازگار با طبیعت به مقابله بپردازد و از اتمام منابع و تخریب محیط زیست جلوگیری کند و تنها فرایند توسعه­ای را تأیید می­کند که به بهبود کیفیت زندگی انسان­ها در حد ظرفیت پذیرش نظام­های پشتیبان حیات منجر شود (نوابخش و ارجمند سیاه پوش، 1388).

    اهّم ضروریات تحقیق به شرح ذیل می­باشد:

    فقدان جامعیّت و همگرایی مطالعات و فعالیت­های صورت گرفته با مقتضیات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی دشت سیستان.

    بررسی و نقد همزمان با اجرای پروژه و رفع نقایص احتمالی و بهبود عملکرد.

    تشدید خشکسالی و تأثیرات سوء اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی ناشی از آن.

    تأکید بر نیاز مفرط سیستانیان به حقابه­ی تالاب هامون در احیای منطقه با توجه به تقویت پیش­شرط توسعه پایدار در منطقه که همانا توسعه­ی اقتصادی است.

    4-1- اهداف پژوهش

       هدف کلی تحقیق حاضر، ارزیابی اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه بین­المللی منارید بر شاخص زیست­محیطی بیابان­زدایی طی بازه زمانی 2010-2013 می­با­شد که در 4 روستای نمونه در هامون­شهر سیستان انجام گرفته است. اهداف جزئی شامل موارد زیر می­باشد:

    تعیین اثربخشی پروژه­ی بین­المللی منارید بر مسائل اقتصادی ساکنان هامون­شهر.

    تعیین اثربخشی پروژه بین­المللی منارید بر مسائل اجتماعی ساکنان هامون­شهر.

    تعیین تأثیر مسائل اقتصادی بر کاهش مناطق بیابانی هامون­شهر.

    تعیین تأثیر مسائل اجتماعی بر کاهش مناطق بیابانی هامون­شهر.

    5-1- سؤالات پژوهش

    اجرای پروژه­ی بین­المللی منارید طی بازه زمانی 2011-2013 چه تأثیری بر مسائل اقتصادی-­­ اجتماعی ساکنان  هامون­شهر دارد؟

    مسائل اقتصادی- اجتماعی حاصل از پروژه­ی منارید چه اثری بر مقابله با بیابان­زایی منطقه هامون­شهر دارد؟

    6-1- فرضیات پژوهش

    اجرای پروژه­ی بین­المللی منارید، اثرات مثبت و معنی­داری بر مسائل معیشت و درآمد اشتغال، سرمایه­گذاری، سواد و آموزش، بهداشت و امکانات رفاهی، مهاجرت و مشارکت ساکنان هامون­شهر داشته است.

    اجرای پروژه­ی منارید موجب کاهش روند بیابان­زایی در منطقه­ی هامون­شهر شده است.

    Abstract                                                               

    Menarid international project, the first project in the wake of several hepatobiliary involvementand organizational coherence of the three levels, government organizations and non- governmental organizations for sustainable management of land, with emphasis on the sustainable management of natural resources started operating has and spite of many problems that the implementation is running successfully in the region. environmental desertification, from the perspective of residents in the pilot villages in Sistan plain site was performed. Four pilot villages in the project were selected as sample and the sample using the formula: Best survey software, 147 (and 150 for more detail) households were selected by simple random sampling. Information obtained by the statistical software SPSS, were analyzed. The results of the environmental effects of the project through T and Anova test mean differences in the level of 5% for all parameters except the housing, there was a significant and positive. Impact of significant projects through the chi-square test at 99% confidence level for subsistence and income indicators of economic variables at low level, And indicators of employment and investment in the medium level, high level of health and welfare services under changing social, education and training, migration and participation in moderate level was significant. Desertification under changing environmental index was significant at the intermediate level. Socio-economic impacts of the project on indicators of desertification in the region were analyzed using Pearson's correlation test and the results of the correlation matrix for the parameters of employment, investment, livelihood and income, literacy and education, and participation at the level of 1%, a significant positive correlation and a significant positive health indicators and amenities at the level of 5% and a negative and significant at the level of 1% for migration index showed. The results of multiple regression results showed that indicators of investing , literacy and education, and livelihood and income in the most affected on the dependent variable, desertification in the region. The results demonstrate the effectiveness of economic and social factors on people's participation and success of makes clear  environmental project. The study population according to socio-economic challenges in the restoration and development of natural resources in the region is absolutely necessary.

     

    Key words: Development Integrate, Menarid, desertification Compacti (Dedesertification), Poeple Partnership, Hamoon shahr

  • فهرست:

    فصل اول: مقدّمه و کلیّات

    1-1- مقدّمه. 2

    2-1- بیان مسئله. 3

    3-1- اهمیّت وضرورت انجام پژوهش.... 7

    4-1- اهداف پژوهش.... 10

    5-1- سؤالات پژوهش.... 10

    6-1- فرضیات پژوهش.... 11

    7-1- معرفی پروژه بین­المللی منارید. 11

    8-1- چارچوب نظری پژوهش.... 13

    1-8-1- مفاهیم مشارکت... 13

    2-8-1- تاریخچه مشارکت... 14

    3-8-1- ارزشیابی مشارکتی روستایی (PRA) 14

    1-3-8-1- توانمندسازی.. 15

    2-3-8-1- تغییر جهت... 15

    3-3-8-1- محلّی کردن.. 15

    4-3-8-1- احساس لذت و شادمانی از ارزشیابی.. 15

    5-3-8-1- جامعیت... 16

    4-8-1- انواع مشارکت... 23

    1-4-8-1- مشارکت تحمیل شده 16

    2-4-8-1- مشارکت ابزاری.. 16

    3-4-8-1- مشارکت توسعه­ای.. 16

    5-8-1- نظریه­های مشارکت... 17

    1-5-8-1- نظریه مهاتما گاندی.. 17

    2-5-8-1- نظریه ژلیوس نیرره 17

    3-5-8-1- نظریه عبید الله خان.. 17

    4-5-8-1- نظریه ویتز. 18

    5-5-8-1- نظریه فریدمن و ویوور 18

    6-5-8-1- نظریه کاردل انگیز (شارل فوریه) 18

    9-1- مدیریت مشارکتی.. 18

    10-1- ضرورت مشارکت در توسعه پایدار روستایی.. 19

    11-1- نقش مشارکت مردمی در توسعه پایدار روستایی.. 20

    12-1- مشارکت جوامع محلّی در مدیریت پایدار منابع طبیعی و کشاورزی.. 20

    13-1- تعاریف واژه­ها و متغیرها 21

    1-13-1- مفهوم توسعه. 21

    2-13-1- توسعه اقتصادی.. 21

    3-13-1- توسعه اجتماعی.. 22

    4-13-1- مفهوم پروژه 22

    5-13-1- مسائل زیست­محیطی.. 22

    6-13-1- شاخص­های زیست­محیطی.. 22

    7-13-1- بیابان­زایی.. 23

    8-13-1- بیابان­زدایی.. 23

    9-13-1- مدیریت مشارکتی در منابع طبیعی.. 23

    10-13-1- طرح­های مدیریت منابع طبیعی.. 24

    11-13-1- مفهوم انسجام سازمانی.. 24

    12-13-1- صندوق تسهیلات محیط زیست جهانی (GEF) 24

    13-13-1- برنامه عمران سازمان ملل متحد(UNDP) 25

     

    فصل دوم:  مروری بر تحقیقات انجام شده

    1-2- پژوهش­های انجام گرفته در داخل کشور 27

    2-2- پژوهش­های انجام گرفته در خارج از کشور 31

     

    فصل سوم: مواد و روش­ها

    پیش درآمد. 35

    1-3- مروری بر جغرافیای منطقه مورد مطالعه. 35

    1-1-3- روستای کیخا 37

    1-1-1-3- وضعیت اقتصادی روستای کیخا 37

    2-1-1-3- وضعیت اجتماعی روستای کیخا 37

    2-1-3- روستای بلند. 38

    1-2-1-3- وضعیت اقتصادی روستای بلند. 38

    2-2-1-3- وضعیت اجتماعی روستای بلند. 38

    3-1-3- روستای پودینه. 38

    1-3-1-3- وضعیت اقتصادی روستای پودینه. 38

    2-3-1-3- وضعیت اجتماعی روستای پودینه. 39

    4-1-3- روستای سنچولی.. 39

    1-4-1-3- وضعیت اقتصادی روستای سنچولی.. 39

    2-4-1-3- وضعیت اجتماعی روستای سنچولی.. 40

    2-3- روش تحقیق.. 40

    1-2-3- نوع مطالعه و روش اجرا 40

    2-2-3- جامعه آماری.. 40

    3-2-3- شیوه­ی نمونه­گیری.. 41

    4-2-3- ابزار تحقیق و روش تجزیه و تحلیل.. 42

    5-2-3- بررسی متغیّرها و شاخص­های مورد پژوهش.... 43

    6-2-3- تعیین روایی و پایایی پژوهش.... 45

     

    فصل چهارم: نتایج وبحث

    پیش درآمد. 48

    1-4- آمارتوصیفی.. 49

    1-1-4- جنسیت پاسخگویان ساکن روستاهای پایلوت.. 49

    2-1-4- روستای محل سکونت پاسخگویان.. 50

    3-1-4-  تحصیلات پاسخگویان.. 51

    4-1-4-  وضعیت شغلی.. 52

    5-1-4-  سابقه سکونت... 53

    6-1-4-  زمین زراعی.. 54

    7-1-4-  اراضی زیر کشت... 55

    8-1-4-  اراضی زیرکشت به کمک پروژه 56

    9-1-4-  درآمد کشاورزی.. 57

    10-1-4-  وضعیت مسکن.. 58

    11-1-4-  فعالیت­های اقتصادی موردعلاقه. 59

    12-1-4-  فعالیت­های زیست­محیطی موردعلاقه. 60

    2-4- تحلیل استنباطی.. 61

    1-2-4- آثار زیست­محیطی پروژه منارید براساس جنسیت... 61

    2-2-4- آثار زیست­محیطی پروژه منارید براساس روستا 62

    3-2-4- آثار زیست­محیطی پروژه منارید براساس سطح تحصیلات ساکنان.. 63

    4-2-4- آثار زیست­محیطی پروژه منارید براساس شغل سرپرست... 64

    5-2-4- آثار زیست­محیطی پروژه منارید براساس سابقه سکونت... 65

    6-2-4- آثار زیست­محیطی پروژه منارید براساس میزان اراضی.. 66

    7-2-4- آثار زیست­محیطی پروژه منارید براساس میزان اراضی زیرکشت... 67

    8-2-4- آثار زیست­محیطی پروژه منارید براساس درآمد کشاورزی.. 68

    9-2-4- آثار زیست­محیطی پروژه منارید براساس وضعیت مسکن.. 69

    3-4- تأثیر اجرای پروژه بر متغیّرهای اقتصادی و اجتماعی.. 70

    1-3-4- تأثیر اجرای پروژه بر شاخص اشتغال.. 70

    2-3-4- تأثیراجرای پروژه بر شاخص سرمایه­گذاری.. 72

    3-3-4- تأثیر اجرای پروژه بر شاخص معیشت و درآمد. 73

    4-3-4- تأثیر اجرای پروژه بر شاخص سواد و آموزش... 75

    5-3-4- تأثیر اجرای پروژه بر شاخص مهاجرت.. 76

    6-3-4- تأثیر اجرای پروژه بر شاخص بهداشت و امکانات رفاهی.. 78

    7-3-4- تأثیر اجرای پروژه بر شاخص مشارکت... 80

    8-3-4- تأثیر اجرای پروژه بر شاخص بیابان­زایی.. 83

    4-4- آزمون­های همبستگی.. 84

    1-4-4- رابطه اشتغال با آثار زیست­محیطی پروژه منارید. 84

    2-4-4- رابطه سرمایه­گذاری با آثار زیست­محیطی پروژه منارید. 84

    3-4-4- رابطه معیشت و درآمد با آثار زیست­محیطی پروژه منارید. 85

    4-4-4- رابطه سواد و آموزش با آثار زیست­محیطی پروژه منارید. 86

    5-4-4- رابطه مهاجرت با آثار زیست محیطی پروژه منارید. 86

    6-4-4- رابطه بهداشت و امکانات رفاهی با آثار زیست­محیطی پروژه منارید. 87

    7-4-4- رابطه مشارکت با آثار زیست­محیطی پروژه منارید. 88

    5-4- تحلیل رگرسیون عوامل اقتصادی و اجتماعی پروژه منارید بر شاخص بیابان­زدایی.. 89

    6-4- نتیجه­گیری کلی.. 91

    7-4- محدویت­های پژوهش.... 92

    8-4- پیشنهادات.. 93

     

    منابع و مآخذ. 96

    ضمائم. 103

    Abstract 110

     

    منبع:

    احمدی، ح. جعفریان جلودار، ز.1383. تأثیر عملیات بیابان­زدایی در وضعیت اجتماعی و اقتصادی شهرکرمان،   نشریه علمی- پژوهشی مرکز تحقیقات بین­المللی همزیستی با کویر دانشگاه تهران، 9(2): 226-207.

    احمدی، ح.، ناصری، ح.، مددی­زاده، ن و پورحاجی­ زاده، ا.1391 . نقش مسائل اجتماعی،  اقتصادی فرهنگی در توسعه بیابان­زایی و راه­های مقابله با آن(مطالعه موردی: جنوب استان کرمان). اولین همایش ملی بیابان. 27 و 28 خردادماه 1391. مرکز تحقیقات بین المللی بیابان. پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران.

    احمدی،ح.، خراسانی، ن.، کرمی، م و آذرکار، س م. 1383. برآورد فرسایش با دید زیستگاه­های بیابانی خراسان(منطقه سرخس). مجله بیابان، جلد9، شماره 1، صص 15-24

    ازکیا، م و حسنی راد، ک. 1388. نقش اعتماد اجتماعی در مشارکت مردم در طرح های توسعه روستایی، پژوهش نامه علوم اجتماعی، 3(3): 7-27.

    افشاری، ا و صاحب­زاده، ب. 1393. نقش دانش بومی در توسعه پایدار پروژه بین­المللی منارید در سایت هامون­شهر – سیستان (مطالعه موردی: روستا کیخا). سومین همایش ملی توسعه پایدار در مناطق خشک و نیمه خشک. 25 اردی­بهشت ماه 1393. ابرکوه.

    افشاری، م. 1391. بررسی اثرات سیاسی- اقتصادی بحران آبی رودخانه مرزی هیرمند در منطقه سیستان.  پایان­نامه کارشناسی ارشد گروه روابط بین­الملل. دانشکده ادبیات دانشگاه شهرضا. تعداد صفحات 207.

    اکبری، م و صادقی شاهرخت،ط. 1391. بررسی اثرات ناشی از بیابان­زایی بر مسائل اقتصادی- اجتماعی مناطق روستایی (مطالعه موردی: شهرستان سرخس، استان خراسان رضوی)، اولین کنفرانس ملی راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار در بخشهای کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست. 16 و 17 اردی بهشت1391. تهران.

    آجیلی،. ع،. بهتاش، م ج، و دانایی، م. 1386. عوامل غیراقتصادی موثر بر رضایت مجریان از مشارکت در طرح های بیابان­زدایی در استان خوزستان، علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، دوره3، شماره 1، 117 - 127.

    آل ابراهیم، ع و احمدی ندوشن، م . 1391. توسعه پایدار در اکوسیستم های بیابانی، اولین همایش ملی توسعه پایدار در مناطق خشک و نیمه خشک، 27 و 28 اردی­بهشت ماه1391. دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابرکوه.

    باقری فهرجی، ر. جعفریان، و. و ملکشاهی، م. 1391. چالش­های مدیریت یکپارچه منابع طبیعی در پروژه بین­المللی منارید در سایت بهاباد، اولین کنفرانس ملی راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار در بخش­های کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست. 16 و 17 اردی بهشت1391. تهران.

    بررسی وضع موجود شاخص­های اقتصادی- اجتماعی پروژه منارید. 1391. اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان س و ب. دفتر پروژه بین­المللی منارید.

    پاپلی یزدی، م. ح و ابراهیمی،م. ا. 1384. نظریه­های توسعه روستایی، تهران: سمت.

    پیرزادیان، ا. عادلی، ا و کیادلیری، ه. 1388. بررسی جایگاه جوامع محلی در اجرای طرح صیانت و توسعه جنگلهای زاگرس. سومین همایش ملی جنگل. 20 و 21 اردی­بهشت 1388. تهران.

    پیرمرادی، ا،ح و میرزایی، ا. 1389. تحلیل عوامل موثر بر مشارکت کشاورزان در طرح­های  مقابله با بیابان­زایی( منطقه طراز ناهید استان مرکزی). اولین همایش ملی مقابله با بیابان زایی و توسعه پایدار تالاب های کویری ایران.26 و 27 خردادماه 1389. اراک، سازمان جنگلها و مراتع کشور.

    خسروی، م. 1391. بررسی تأثیر ماندگاری شاغلین اداری بر توسعه اجتماعی- اقتصادی     روستاهای بخش شیب آب زابل، پایان­نامه کارشناسی ارشد گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشکده علوم ادبیات دانشگاه زابل. تعداد صفحات 195.

    دهمرده قلعه نو،. م ر، شهریاری،. ع ر و خطیبی،. ر. 1388. بررسی نقش عوامل اقتصادی و اجتماعی بر میزان مشارکت بهره­برداران در احیاء منابع طبیعی منطقه هامون سیستان، مجموعه مقالات اولین همایش ملی اصلاح الگوی مصرف با محوریت منابع طبیعی، کشاورزی و دامپزشکی، 12- 14 اسفندماه 1388، دانشگاه زابل.

    رستمی،. ح. 3138. تعاون و سرمایه اجتماعی، انتشارات فرهنگ دهخدا، (به سفارش) وزارت  تعاون، چاپ اول.

    رضوانی، م ر. 1381. مقدمه­ای بر برنامه­ریزی توسعه روستایی در ایران، تهران، قومس.

    رضویان، م،ت و محمدزاده، س. 1388. ارزیابی اثرات رویکرد توسعه خدمات روستایی در ثبات نیروی انسانی( مراکز حوزه­های روستایی ناحیه سیستان). اولین کنفرانس ملی مسکن و توسعه کالبدی روستا. 8 و 9 مهرماه 1388. زاهدان، دانشگاه سیستان و بلوچستان.

    صبحی مقدم، م.1392. بررسی اثرات یادگیری مشارکتی در جوامع روستایی، سمینار کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده کشاورزی.

    سلطانیه، م. 1383. گرمایش جهانی کنوانسیون تغییرات آب و هوا و تعهدات بین­المللی، انتشارات تابش، تهران.

    سلیم­زاده قولنجی،ح و عاشری، ا. 1391. بررسی استفاده از دانش بومی در بیابان­زدایی با تأکید بر محیط زیست و توسعه پایدار کشاورزی، اولین همایش ملی توسعه پایدار کشاورزی و محیط زیست سالم. 8 اسفندماه1391. همدان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان.

    سند پروژه بین المللی منارید،1390. وزارت جهاد کشاورزی، سازمان جنگل­ها، مراتع و آبخیزداری کشور. دفتر پروژه بین­المللی منارید. زاهدان.

    سواری، م. اسلامی، م و شعبانعلی فمی، ح. 1391. تحلیلی بر مفهوم مشارکت و نقش آن در بیابان زدایی. اولین همایش ملی بیابان. 27 و 28 خردادماه 1391. مرکز تحقیقات بین المللی بیابان پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران.

    سیداخلاقی، ج . انصاری، ن. و یوسف کلافی، س. 1391 . بررسی عوامل اجتماعی- اقتصادی موثر بر تخریب منابع طبیعی استان اردبیل از دیدگاه بهره برداران و کارشناسان. مجله تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 9(1): صفحه133 -139.

    عبدی­نژاد، غ ح. 1386. بیابان و بیابان­زدایی در ایران. سیاست­ها، برنامه و عملکرد. فصلنامه جنگل و مرتع، شماره 74. صص 61-57.

    غنیان،.م، خانی،.ف، قدیری معصوم،.م. 1387. نقش زنان روستایی در بهره­برداری، حفاظت و احیاء عرصه­های طبیعی بیابانی (مطالعه موردی: استان خوزستان). پژوهش­نامه زنان. دوره­ی 6، شماره 1، بهار 1387، 119-135.

    فیروزنیا، ق. 1383 . عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر بیابان زایی، فصلنامه جنگل و مرتع، بهار، (62) 42: صفحه 30-37.

    قاسمی آْریان، ع و ابراهیم نژادی، ع. 1390. عوامل موثر بر بیابان­زایی و راه­های مقابله با آن (مطالعه موردی: شهرستان سرخس). دومین همایش ملی مقابله با بیابان­زایی و توسعه پایدار تالاب­های کویر ایران.

    کرمی، ح و عفتی، م. 1392. ارزیابی آثار اقتصادی – اجتماعی طرح طوبی در استان لرستان. فصلنامه روستا و توسعه ، سال 16، شماره2، تابستان 1392، ص 111-132.

    کریمی زارچی،م و دلاوری­پور ا. 1391. فرهنگ، زیربنای برنامه­ریزی برای توسعه­ی پایدار ( بررسی موردی پروژه بین المللی منارید). اولین همایش ملی توسعه پایدار در مناطق خشک و نیمه خشک، 27 و 28 اردی­بهشت ماه1391. دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابرکوه.

    گزارش 1 پیشرفت پروژه تقویت و انسجام سازمانی به منظور مدیریت یکپارچه منابع طبیعی.1392. سیستان و بلوچستان. زاهدان: مؤسسه توسعه یاران مهر.

    گزارش 2 پیشرفت پروژه تقویت و انسجام سازمانی به منظور مدیریت یکپارچه منابع طبیعی.1392. سیستان و بلوچستان. زاهدان: مؤسسه توسعه یاران مهر.

    مختاری، د و صالح، ا. 1386. تحلیل ابعاد اقتصادی و اجتماعی خشکسالی و آثار آن بر خانوارهای روستایی در منطقه سیستان، ششمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران. 8 و 9 آبانماه 1386. مشهد ، انجمن اقتصاد کشاورزی ایران، دانشگاه فردوسی مشهد.

    مطیعی لنگرودی، س ح،. 1382. برنامه­ریزی روستایی با تاکید بر ایران. مشهد: جهاد دانشگاهی مشهد.

    مطیعی لنگرودی، س ح،. 3811. جغرافیای اقتصادی ایران (کشاورزی). مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی.

    منصوری، ه و کهنسال،م. ر. 1386. تعیین الگوی بهینه کشت زراعی بر اساس دو دیدگاه اقتصادی و زیست­محیطی، ششمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران. 8 و 9 آبانماه 1386. مشهد ، انجمن اقتصاد کشاورزی ایران، دانشگاه فردوسی مشهد.  

    میربد، م. 1382 .بررسی نقش سازمان­های غیردولتی در ترویج منابع طبیعی (پایان­نامه کارشناسی ارشد) دانشگاه آزاد اسلامی، واحدعلوم و تحقیقات.

    میررجبی،ح. یخکشی، ع. عمادیان، ف و فلاح، ا. 1385. نقش مدیریت در بهبود اقتصادی- اجتماعی روستائیان مناطق جنگلی. فصلنامه جنگل و مرتع، شماره 71. صص 33-26.

    نوابخش، م و ارجمند سیاه پوش، ا. 1388. مبانی توسعه پایدار شهری. چاپ اول، تهران: جامع شناسان. 87-89.

    ویسی،ه. مجدالدین، ا و رشیدپور،ل .1382. نقش تشکلهای غیر دولتی در حفاظت محیط زیست. اولین کنفرانس ملی راهکارهای گسترش فرهنگ حفاظت از محیط زیست، مجموعه مقالات کنفرانس راهکارهای گسترش فرهنگ حفاظت از محیط زیست، تهران:، فرهنگستان علوم ایران.

    Atmis, E., Dasdemir, I., Lise, W. and Yidiran, O. 2007. Analysis Factors affecting womens participation in non-desertification in Turkey, Journal of Ecological Economic, 60: 787-796.

    Amirnejad, H. & H. Rafiee. 2010. A study on the effect of Socio-economic factors on User’s participation in range management projects. Journal of Rangeland, 3( 4): 710-722.

    Darner, R. 2009. Self-Determination Theory as a Guide to Fostering Environmental Motivation, The Journal of Environmental Education, 40(2), 39-49.

    Dolisca, F., 2006. Factors influencing farmer’s participation in desert management programs : A case study from Haiti, Journal of desert ecology and management, 236: 324-331.

    Goldsmith. P., Gunjab. K and Ndarishikanye .B. 2004. Rural Urban migration and agriculture productivity : the case of sengal. Agricultural Economics, 31: 33-45.

    Heydari, G., H. Barani, G. Khoshfar, J. Ghorbani, M. Aghili, & M. Mahboobi. 2009. The role of social wealth on participation in performing pasteurizing projects based on the points of views of their applicants (case study of Balade pastures North of Iran (pasture magazine, 3(1):121-137.

    Huange. M, Robert. D and Simons,A. 2002. Rural Labour Market : the case of china, Journal of Agricultural Economic, 123: 117-127.

    Khatoonabadi, S.A., A.M. Amini & A. Mirzaali. 2001. The herd keeper participationpreventing factors in restoration pastures of Aghghala in Golestan province. J. of Agriculture science and Technology and Natural resources, 1(5): 39-54. (In Persion)

    Long. H, Heilig. G, Xiuban, H and Lic, M. 2007. Socio-economic development and Land use change: Analysis of  rural housing land trasition in the transect of the yangtse river, china. Land use policy: 141-153.

    Logo .P.B .2000.Dialectics for the promotion of community desert in Africa from the top and from the grassroots: actual situation and prospects, proceedings of the international workshop on community desert in Africa, Gambia.

    Mojaradi, G. & M. Hosseini. 1996. The analysis of factors effective in accepting coinages related to the project of controlling cattle parasitic disease in Bognourd. The summary of the first scientific articles of expansion natural resources of cattle and aquaculture issues. Tehran: The ministry of Jahad Sazandegi. (In Persion)

    Saheb Zadeh. B and Nobaya, A.2011. Participation and Community Development: Department of  Social and Development Sciences, Faculty of  Human Ecology, University Putra Malaysia, 43400UPM, Serdang, Selangor, Malaysia.

    Ugorlo, H. 2010. ‘New Ecology and the Social Sciences: What Prospects forFruitful Engagement?’, Annual Review of Anthropology, 28, 479–507.

     

    Venkataraman, B. 2009. Education for Sustainable Development, Environment, 51(2), 8-10.


موضوع پایان نامه اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه بین المللی منارید بر شاخص زیست محیطی بیابان زدایی (مطالعه موردی هامون شهر سیستان), نمونه پایان نامه اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه بین المللی منارید بر شاخص زیست محیطی بیابان زدایی (مطالعه موردی هامون شهر سیستان), جستجوی پایان نامه اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه بین المللی منارید بر شاخص زیست محیطی بیابان زدایی (مطالعه موردی هامون شهر سیستان), فایل Word پایان نامه اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه بین المللی منارید بر شاخص زیست محیطی بیابان زدایی (مطالعه موردی هامون شهر سیستان), دانلود پایان نامه اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه بین المللی منارید بر شاخص زیست محیطی بیابان زدایی (مطالعه موردی هامون شهر سیستان), فایل PDF پایان نامه اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه بین المللی منارید بر شاخص زیست محیطی بیابان زدایی (مطالعه موردی هامون شهر سیستان), تحقیق در مورد پایان نامه اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه بین المللی منارید بر شاخص زیست محیطی بیابان زدایی (مطالعه موردی هامون شهر سیستان), مقاله در مورد پایان نامه اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه بین المللی منارید بر شاخص زیست محیطی بیابان زدایی (مطالعه موردی هامون شهر سیستان), پروژه در مورد پایان نامه اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه بین المللی منارید بر شاخص زیست محیطی بیابان زدایی (مطالعه موردی هامون شهر سیستان), پروپوزال در مورد پایان نامه اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه بین المللی منارید بر شاخص زیست محیطی بیابان زدایی (مطالعه موردی هامون شهر سیستان), تز دکترا در مورد پایان نامه اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه بین المللی منارید بر شاخص زیست محیطی بیابان زدایی (مطالعه موردی هامون شهر سیستان), تحقیقات دانشجویی درباره پایان نامه اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه بین المللی منارید بر شاخص زیست محیطی بیابان زدایی (مطالعه موردی هامون شهر سیستان), مقالات دانشجویی درباره پایان نامه اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه بین المللی منارید بر شاخص زیست محیطی بیابان زدایی (مطالعه موردی هامون شهر سیستان), پروژه درباره پایان نامه اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه بین المللی منارید بر شاخص زیست محیطی بیابان زدایی (مطالعه موردی هامون شهر سیستان), گزارش سمینار در مورد پایان نامه اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه بین المللی منارید بر شاخص زیست محیطی بیابان زدایی (مطالعه موردی هامون شهر سیستان), پروژه دانشجویی در مورد پایان نامه اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه بین المللی منارید بر شاخص زیست محیطی بیابان زدایی (مطالعه موردی هامون شهر سیستان), تحقیق دانش آموزی در مورد پایان نامه اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه بین المللی منارید بر شاخص زیست محیطی بیابان زدایی (مطالعه موردی هامون شهر سیستان), مقاله دانش آموزی در مورد پایان نامه اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه بین المللی منارید بر شاخص زیست محیطی بیابان زدایی (مطالعه موردی هامون شهر سیستان), رساله دکترا در مورد پایان نامه اثرات اقتصادی- اجتماعی پروژه بین المللی منارید بر شاخص زیست محیطی بیابان زدایی (مطالعه موردی هامون شهر سیستان)

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد مدیریت مناطق خشک و بیابانی به نام خدا 1-1 مقدمه : کشور ایران بر روی کمربند خشک جغرافیایی جهان واقع گردیده،بطوریکه بخش قابل توجهی از مساحت کشور را کویرها و اراضی بیابانی در بر می‌گیرند. وجود محدودیت‌های اقلیمی و ادافیکی، ساختارهای اکولوژیکی را در این مناطق بسیار آسیب‌پذیر نموده بنحوی که هرگونه فشار ناشی از تحولات نامتعارف طبیعی و یا ...

پایان‌نامه کارشناسی ارشد منابع طبیعی - بیابان زدایی چکیده جنگل‌ های حرا در مناطق ساحلی جنوب کشور ایران قرار دارند و به دلیل کارکردهای بی‌شمار و ارزش‌های زیست‌محیطی حفاظت، احیاء و توسعه آن‌ها ضروریست. تصمیم‌گیری طریقه عمل در مسیری خاص، به صورت آگاها‏‏‏‏نه جهت نیل به اهداف می‌باشد تا بدین طریق گزینه‌ای مناسب در میان انواع گزینه‌ها انتخاب شود. یک مسئله مبتنی بر تصمیم‌گیری مکانی ...

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد M.Sc. رشته مهندسی منابع طبیعی گرایش آبخیزداری چکیده در حال حاضر پخش سیلاب بر آبخوانه ا یکی از روشهای مناسب برای مهار و استفاده بهینه از سیلاب و تغذیه مصنوعی آبهای زیرزمینی در مناطق خشک و نیمه خشک بشمار می رود. حوزه آبخیز چناران درشمال غرب مشهد با مساحت 299624 هکتار که در موقعیت ً3/59 َ19 ْ36 تا ً8/52 َ03 ْ37 عرض شمالی و ً1/7 َ22 ْ58 تا ...

پايان نامه براي دريافت درجه کارشناسي ارشد رشته معماري گرايش معماري دي 1393 چکيده محيط هاي طبيعي بکر يا حوزه هاي حفاظت شده محلي مناسب براي اکوتوريسم به شمار مي روند و توسعه توريسم در اي

پایان نامه تحصیلی جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد رشته: کاربرد اقلیم در برنامه ریزی محیطی چکیده از ابتدای تاریخ، خشکسالی بخشی از تغییرات آب و هوایی محیط ما بوده است. کمبود آب از یک طرف و استفاده بی رویه و غلط از منابع آب از طرف دیگر، تهدیدی جدی برای محیط زیست و منابع آب در کشوری مثل ایران که از جمله مناطق خشک و نیمه خشک جهان است، از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ با توجه به اینکه در حال ...

پایان نامه تحصیلی برای اخذ درجه کارشناسی ارشد رشته: جغرافیای طبیعی- گرایش ژئومورفولوژِی در برنامه ریزی محیطی چکیده تأثیرات متقابل ناشی از منابع مختلف و اجزای زنده و غیرزنده ی موجود در یک حوضه ی آبخیز، ضرورت پیاده سازی مدل مدیریت سیستمی و یکپارچه را در حوضه های آبخیز با هدف بهره وری بهینه از منابع و هماهنگی و حرکت در راستای توسعه ی پایدار ایجاب کرده است. محدوده مورد مطالعه در این ...

پایان‏نامۀ کارشناسی ‏ارشد در رشتۀ مهندسی عمران، گرایش مهندسی آب آبی که در مراحل گوناگون تولید هر کالا استفاده می‌شود، آب مجازی[1] ذخیره‌شده در کالا نامیده می‌شود. بسیاری از کشورهای واقع در مناطق خشک و نیمه‏خشک، با واردات مواد غذایی، بخشی از آبی را که برای تولید داخلی محصولات نیاز است، برای استفاده در سایر مصارف حفظ می‌کنند. در این پایان‏نامه، پس از تعیین سناریوهای گوناگون و ...

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد ((M.Sc.)) گرایش:محیط زیست - بیان مسأله با اختراع ماشین بخار بشر از مرحله­ی اقتصاد شبانی و کشاورزی پا به دوران انقلاب صنعتی گذاشت. با توسعه­ی صنعتی بافت سنتی جوامع دگرگون گردید، شهر­ها گسترش یافت و روستاها به سبب جذب نیروی کار توسط صنایع از رونق افتاد. صنعت برای ادامه­ی حیات خود دست به دامان طبیعت و انرژی شد که قسمت اعظم آن را سوختهای ...

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته تحصیلی برنامه ریزی توسعه منطقه ای چکیده: کارآفرینی روستایی فعالیتی است که به مردم روستایی کمک می کند تا فرصت های اقتصادی را در جوامع محلی بشناسند و یاد بگیرند که چگونه این فرصت ها را به فعالیت های اقتصادی سود آور تبدیل کنند.امروزه کارآفرینی به عنوان راهبردی در توسعه،شکوفایی و رشد جوامع انسانی تبدیل گشته است،که از طریق آن همه ...

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A ) گرایش: جغرافیا و برنامه ریزی توریسم چکیده پایان نامه ( شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده): این تحقیق با عنوان بررسی توان های طبیعت گردی سوادکوه صورت پذیرفته است.هدف از این تحقیق شناسایی و معرفی توانمندی ها و پتانسیل های طبیعت گردی در منطقه سوادکوه با هدف حفظ منابع طبیعی موجود و تداوم و پایداری آنها و تقویت ...

ثبت سفارش