پایان نامه مقطع کارشناسی
رشته مدیریت صنعتی
سال 1381
اكنون توضيحاتي در مورد تجارت الكترونيك پرداخته، كه يكي ويژگيهاي مهم تجارت الكترونيك روان ساختن روشهاي فعاليت و كاهش هزينه عمليات بازرگاني است. در تجارت بين المللي و الكترونيك دسترس آسان ومطمئن به اطلاعات وبرقراري ارتباط سريع با بازارها اهميت و حساسيت خاصي دارد. با بهره برداري از تجارت الكترونيكي اطلاعات، هزينه تهيه اطلاعات و پردازش و كاربرد اطلاعات كاهش مي يابد فاصله جغرافيايي و زماني بازارها از ميان مي رود. امروزه با توسعه فزاينده فن آوري اطلاعات تجارت الكترونيكي به صورت يكي ازارهاي محوري فعاليتهاي بازرگاني در آمده است.
در طي 5 سال گذشته استفاده از تجارت الكترونيكي سالانه 35% درصد رشد داشته است و در چنين فضايي كشورهاي در حال توسعه ناگزيرند از روشهاي سنتي كناره گيري كرده و به روشهاي جديدمبادله روي آورند.
تجارت الكترونيك
تجارت الكترونيك عبارت است از مبادله اطلاعات تجاري بدون استفاده ازكاغذ است كه در آن نوآوريها مانند مبادله الكترونيكي داده ها- پست الكترونيك وساير فن آوريهاي مبتني بر شبكه به كاربرده مي شود. تجارت الكترونيكنه تنها عملياتي را كه در انجام معاملات به طور دستي و با استفاده از كاغذ صورت ميگيرد به حالت خود كار در مي آورد. بلكه سازمان ها را ياري مي كند كه به يك محيط كاملا الكترونيك قدم بردارند و شيوه هاي كار خود را تغيير دهند.
در ظرف چند سال اخير سازمانهاي استفاده از تجارت الكترونيك را از اينترنت شروع كرده اند. اينترنت از لحاظ ديگري موجب پيشرفت تجارت الكترونيك شده است. استانداردهاي تجارت الكترونيك هم اكنون در حال توسعه است.
مبادله الكترونيكي داده ها
از مبادله الكترونيكي داده ها مي توان براي مخابره الكترونيكي واسناد مانند سفارشات خريد- فاكتور- اعلاميه حمل تاييد وصول كالا و ساير مكاتبات استاندارد بازرگاني بين طرفين تجاري استفاده نمود.
مبادله الكترونيكي داده ها شيوه اي است كه معاملات وپيامهاي كاغذي مي نمايد اما اين امر به مراتب يك جايگزين ساده است.
مبادله الكترونيكي ابزاري است كه روش انجام كارها را تازه به فرايندهاي درون سازماني راامكان پذير مي سازد به نحوي كه اين فرايندها و فعاليتها مورد بررسي –بازنگري و طراحي مجدد قرار گيرد و درچارچوب روشهايي كه تحت عنوان بازسازي شيوه هاي كاري، شناخته شده اند.بازسازي و نوآفريني شوند هنگاميكه كه داده ها وارد سيستم رايانه اي خريدار شده و به صورت الكترونيكي ارسال مي شود عين همان داده ها بدون نياز به كليد زدن يا ورودمجدد، وارد رايانه فروشنده نيز مي گردد. اين فرايند را معمولا مبادله الكترونيكي داده ها به صورت كاربرد به كاربرد مي نامند.
مبادله الكترونيكي داده ها را ميتوان با برنامه هاي كاربردي كاملا تلفيق نمود اين فرايند جريان سيستم داده ها بين طرفهاي بازرگاني و همچنين كاربرد داده ها جهت مقاصد درون سازماني در هر يك از طرفهاي تجاري را ميسر مي كند در ارتباطات تجاري سنتي كه بر پايه كاغذ قرار داد.
وارد نمودن مكرر يك رشته اطلاعات يكسان و واحد موجب بروز مشكلاتي مي گردد ولي با استفاده از مبادله الكترونيكي اين مشكلات به طور قابل ملاحظه اي كاهش مي يابد. مشكلات بر پايه كاغذ عبارتند از:
1-صرف زمان بيشتر
2-دقت كمتر
3-هزينه بالاي نيروي انساني
4-افزايش ضريب اطمينان
در تجارت الكترونيك براي اسناد تجاري مانند استعلام قيمت، سفارش خريد، اصلاحيه سفارش خريد ،بارنامه ، فاكتور ومدارك نظير آنها قالبهاي پيام الكترونيكي تهيه شده است. اين مجموعه هاي الكترونيكي رايانه واقع در يك سازمان، سازمان را تا در مي سازد كه بدون تهيه و اسناد مدارك كاغذي با رايانه واقع در يك سازمان ديگر ارتباط برقرار نمايد. بنابراين تلاشهاي كه به وسيله انسان براي خواندن طبقه بندي وحمل فيزيكي اينگونه اسناد صرف مي گردد حذف شود.
فوائد مبادله الكترونيكي
كاربرد مبادله الكترونيكي داده ها بسياري از مشكلات ناشي از جريان سنتي اطلاعات را از بين مي برد به اين صورت كه :
1-تاخير ناشي از تهيه مدارك از بين مي رود.
2-از آنجا كه داده ها به دفعات وارد سيستم نمي شود امكان بروز اشتباه كاهش مي يابد.
3-زمان لازم براي ورود مجدد داده ها در سيستم صرفه جويي مي شود.
4-چون اطلاعات در مراحل مختلف فرايند مكرر وارد سيستم نمي شود هزينه نيروي كار را ميتوان كاهش داد.
5-در نتيجه كاهش تاخيرهاي زماني جريان اطلاعات ازرواني و اطمينان بيشتري برخوردار مي شود.
مزيت ديگر مبادله الكترونيكي آن است كه وصول پيام به صورت الكترونيكي به فرستنده اعلام مي شود.
محور مبادله الكترونيكي داده ها
مفهوم محوري مبادله الكترونيكي داده ها آن است كه اطلاعات به صورت الكترونيكي و به شكل قابل پردازش توسط ماشين انتقال مي يابد بدين معني كه پيام بلافاصله و عاري از دخالت يا تفسير انسان و يا لزوم ورود مجدد به سيستم به وسيله رايانه پردازش مي شود بنابراين در مواردي كه هر يك از ويژگيهاي زير وجود داشته باشد مبادله الكترونيكي داده ها ابزار مناسبي است.
1-حجم زيادي از عمليات استاندارد تكراري
2-حيطه عملياتي بسيار محدود
3-رقابت شديد كه نيازمند بهبود قابل ملاحظه در بهره وري است
4-محدوديتهاي زمان عملياتي
اجزاي مبادله الكترونيكي
سه جزء اصلي در ارسال و دريافت پيامهاي مبادله الكترونيكي داده ها عبارتند از:
1-استانداردهاي مبادله الكترونيكي داده ها
2-نرم افزار مبادله الكترونيكي داده ها
3-شبكه هاي طرف ثالث جهت برقراري ارتباط
1-استانداردهاي مبادله الكترونيكي داده ها
تبادل اسناد تجاري به شكل پيش ساخته ومورد توافق مشترك ايجاب مي نمود كه استانداردهايي براي اين منظور تدوين شود استانداردهاي مبادله الكترونيكي اساسا استاندارد داده اي هستند، زيرا تركيب و مفهوم داده هاي مورد مبادله را تعيين مي كنند. سازمان استاندارد بين المللي مسئوليت تدوين قواعد و تركيب وفرهنگنامه داده ها را بر عهده دارد. كميسيون اقتصادي سازمان ملل نهاد ديگري است كه با كاربرد ترويج و استاندارد نمودن پيامهاي الكترونيكي داده سرو كار دارد.
2-نرم افزار الكترونيكي
نرم افزار مبادله الكترونيكي داده ها متشكل ازدستورات رايانه اي است كه اطلاعات را از قالب پيش ساخته و مخصوص شركت به قالب پيش ساخته مبادله الكترونيكي برگردان نموده و سپس پيام را ارسال مي كند.بنابراين نقش عمده نرم افزار مبادله الكترونيكي داده ها تبديل و قالب بندي داده ها وارتباط پيامي يا پيام رساني است.
3-شبكه هاي طرف قرارداد
يكي از شبكه هاي طرف قرارداد در مبادله الكترونيكي شبكه ارزش افزوده مي باشد. اين شبكه عبارت از يك شبكه مخابراتي راه دور است كه عمدتا براي انتقال داده ها طراحي شده و داده ها و اطلاعات را به نحوي پردازش مي كند به اين ترتيب شبكه مذبور خدماتي را ارائه مي دهد كه فراتر از انتقال ساده اطلاعات است.
اينترنت
اينترنت يك شبكه بين المللي متشكل از شبكه ها و يك بزرگراه جهاني اطلاعات است. اينترنت همچنين منابع اطلاعات موجود در عرضه كنندگان سرويس هاي بي شمار در اختيار كاربران مي گذارد روند گسترش اينترنت غيرقابل اجتناب به نظر مي رسد اينترنت به صورت نيرويي در خواهد آمد كه با هزينه نسبتا ارزان مبادلات تجارت الكترونيك را منتقل نمايد امروزه تعداد فزاينده ازسازمانهاي بازرگاني به اينترنت متصل مي شوند.
تجارت الكترونيك از طريق اينترنت
تجارت الكترونيك با استفاده ازاينترنت از دو طريق انجام مي شود:
نخست اجراي مبادله الكترونيكي داده ها به شكل كنوني آن ازطريق اينترنت است. به اين معني كه اينترنت به عنوان يك شبكه ارزان به جاي شبكه هاي گران براي ارتباات بازرگاني مورد استفاده قادر مي گيرد.
و ديگري (وب) جهاني است يا بازاري است كه كالا ها ، اطلاعات و خدمات را براي فروش عرضه مي نمايد و خريداران ميتوانند به وسيله مدورگرها اين بازارها مشاهده كنند و درآن خريد كنند. در ابتداي كار (وب) به عنوان وسيله اي جهت توزيع اطلاعات به عموم طراحي شده بود ودر اهداف خود واقعا موفق بوده است.
وب واينترنت در واقع در پذيرفته شدن تجارت الكترونيكي نقش موثري داشته اند گر چه ارزش كالاها وخدماتي كه از طريق رسانه هاي الكترونيكي معامله مي شوند بسيار اندك است ولي طبق پيش بيني هاي به عمل آمده بزودي افزايش قابل ملاحظه اي خواهد داشت تجارت الكترونيك نحوه انجام كسب وكار را دگرگون كرده است با وجود اينكه بازرگاني از طريق اينترنت امروزه هنوز بخش محدودي از تجارت الكترونيك است اما در همين حد نيز نشان دهنده امكانات بازرگاني قابل توجهي است كه دراين شبكه وجود دارد.
بيشتر شركتها جهت فروش كالاها و خدمات از وب استفاده مي كنند مثلا شركت قهوه ها واين از طريق صفحه خانگي خود در وب قهوه مي فروشد ودر اين كرا نيز موفق بوده است. شركتهايي نظير كداك –راگو-ولو و شركت آتلانتا چيلي براي فروش توليدات خود نيز از وب استفاده كرده اند.
شبكه خريد اينترنت يكي از بزرگترين بازارهاي خرده فروش را اداره مي كنند كه در آن 2000 كالا معروف از 600 شركت فروشنده مستقيما به اعضا فروخته مي شود. اين مثال نشان دهنده ي علاقمندي رو به افزايش فروشندگان نسبت به بازرگاني روي اينترنت است بازرگاني اينترنت اينك ابزاري است كه در اختيار ما قرار گرفته است و شيوه هاي انجام تجارت وكسب و كار رادچار تحول مي سازد با وجود اين در شرايط كنوني بازرگاني از طريق اينترنت داراي مشكلاتي است كه عمدتا به مساله امنيت معاملات مربوط مي شود چندين شركت كه در رشته هاي فن آوري تخصص دارند اين مشكلات را بررسي مي نمايند.
مثل: شركت كامرس نت
عامل كليدي در تجارت الكترونيك تامين ايمني مبادلات است باز بودن اينترنت كه مهمترين نقطه قوت اين شبكه است از لحاظ ايمني و در مقايسه با شبكه هاي ارزش افزوده بزرگترين نقطه ضعف آن است. بنابراين چنانچه ايمني لازم برا ي حفاظت از منابع مشتريان فراهم نكرده چه بسا ممكن است مردم در مسير استفاده از شاهراهاهي اطلاعاتي متحمل ضررهاي مالي شوند موارد زير از جمله مسائل ايمني است كه سازمان هاي مختلف در تلاش اند راه حل مناسبي بر آن پيدا كنند از جمله:
1-اعتبار واصالت طرفهاي تجاري در انجام معامله
2-تماميت پيام هاي ارسالي و دريافتي توسط طرفهاي تجاري
3-محرمانه وباقي ماندن پيامها
4-عدم انكار اصل پيام به اين معني كه فرستنده نتواند تهيه و ارسال پيام را انكار كند.
5-محدود ساختن دسترسي تنها به كاربرهاي مجاز