پایان نامه بررسی رابطه نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام و چولگی بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حسابداری 

چکیده :

هدف اصلی مطالعه حاضر، بررسی تمایل سرمایه­گذاران بر تکیه به چولگی و تجزیه و تحلیل تفاوت میان نمودار چولگی بازده سهام­های مختلف است که می تواند معیاری برای ترجیحات سرمایه­گذاری آن­ها باشد. نمونه مورد استفاده در این مطالعه، مشتمل بر 54 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1388 تا 1392 است و برای آزمون فرضیه­ها از نرم افزارهای SPSS و EViews استفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر این است که همبستگی معکوس و نیمه قوی بین نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار و چولگی بازده سهام وجود دارد. ضمناً سهام­های با نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار پایین در مقایسه با سهام­های با نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار بالا، چولگی مثبت بیشتر و یا چولگی منفی کمتری دارند و هرچه ارزش دفتری به ارزش بازار سهام کمتر می شود، چولگی بازده سهام مثبت­تر می­گردد.

واژگان کلیدی: نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام، چولگی بازده سهام، بورس اوراق  بهادار  تهران

 مقدمه:

به دلیل آنکه سرمایه گذاری یکی از عوامل مهم توسعه در قرن حاضر است و در همه کشور ها،تحرک و رونق بورس اوراق بهادار یکی از شاخص های سلامت و پویایی اقتصاد شناخته می شود،طی سالیان متمادی،مدل های مختلفی برای ارزیابی ریسک و بازده سهام مطرح شده است و از بین مدل های مختلف،محققان بسیاری به مدل قیمت گذاری دارایی سرمایه ای و مدل سه عاملی فاما و فرنچ توجه کرده اند.

مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای یکی از مدل های پیش بینی بازده سهام است که برای سال های زیادی مورد استفاده قرار گرفته است. در این مدل فرض می شود که سرمایه گذاران می توانند بازده اضافی را با تحمل ریسک اضافی کسب کنند. ضریب بتا در این مدل توانایی لازم را در پیش بینی بازده سهام دارد  و سایر ویژگی های آماری بازده نظیر چولگی و کشیدگی  بر رابطه ریسک و بازده تاثیر ندارند.مطالعات تجربی اولیه فاما و مک بث(فاما و مک بث،1973) اعتبار مدل CAPM را تصدیق نمود.با وجود این هم اکنون جامعیت مدل  CAPM به طور جدی مورد سوال است.شواهد تجربی که توسط بروک (بروک،1995) و فاما و فرنچ(فاما و فرنچ،1992) ارائه گردید،نشان می دهد که بتا به طور کامل تغییرات بازده را تبیین نمی کند.بر این اساس دو متغیر اندازه شرکت و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار حقوق صاحبان سهام به مثابه متغیرهای بسیار مهم در پیش بینی بازده سهام به کار گرفته شده اند و به قدرت تبیین مدل CAPM افزوده اند.

اگر ابزارهای مناسب برای تجزیه و تحلیل در ختیار سرمایه گذار وجود داشته باشد ،سرمایه گذار می تواند با بررسی صنایع مختلف و شناخت شرکت های مختلف در بورس به سرمایه گذاری در صنعت و شرکت دلخواه خود ، به هر میزان که مایل باشد بپردازد .در این تحقیق،نسبت ارزش د فتری به ارزش بازار محاسبه می شو د که تواند جهت ارائه ی روش ها و ابزا رهایی برای کمک به ایجا د عملیات سودمند و تداوم آن و یا محدود کردن ضرر و زیان سرمایه گذاران و ترغیب آنان به سرما یه گذاری، در زمان جستجوی فرصت های سودآور و پرتفوی مجموعه اوراق بهادار بهینه با بازدهی بالا، مورد استفاده قرار بگیرد.

هدف این پژوهش شناسایی و بررسی ارتباط نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار بامیانگین بازده سهام و چولگی آن در بورس اوراق بهادار تهران است تا سرمایه گذاران با توجه به تاثیر و ارتباط این عوامل با بازده سهام بتوانند به انتخاب سهامی مبادرت ورزند که بیشترین عایدی را نصیب آنها نماید.در این زمینه هر اندازه پژوهش های بیشتری انجام گیرد ، دقت معیارهای تعیین شده بیشتر خواهد بود و در نتیجه دقت تصمیم گیری برای سرمایه گذاری نیز افزایش می یابد . در صورت بررسی متغیرهای مختلف ، نتایج می تواند رهنمودی برای سرمایه گذاران و تحلیل گران باشد که به چه متغیرهایی بیشتر توجه کنند و کدام متغیرها دارای ارتباط چندانی نیستند .

1-2.بیان مساله

یکی از مسائل مهم و حیاتی هر فعالیت اقتصادی ارزیابی میزان دستیابی به اهداف تعیین شده می باشد. بی شک این مسئله با پیشرفت روزافزون فعالیت های اقتصادی وارد عرصه جدیدی می شود و لزوم ایجاد روش های دقیق تر و نزدیک تر به واقعیت بیشتر احساس می شود و همین احساس نیاز مقدمه ایجاد روش های نوین ارزیابی و تکمیل روش های قدیمی تر می شود(فرگوسن و رنتزلر،2005).

برای رشد اقتصادی هر کشور،لازم است افراد مازاد درآمد خود را سرمایه گذاری کنند؛بنابراین هر سرمایه گذار برای انکه بتواند سهامی با بازده  بیشتر و ریسک  کمتر به دست آورد،نیازمند اطلاعاتی در مورد آن سهام است.اطلاعاتی که در مورد سهام هر شرکت وجود دارد،یا بر اساس اطلاعات داخلی آن شرکت یا براساس اطلاعات خارجی آن شرکت است .اطلاعات داخلی یک شرکت ، در صورت های مالی آن ، مثل صورت سود و زیان و ترازنامه منعکس می شود. اطلاعات خارجی یک شرکت نیز در بازار بورس وجود دارد ؛ که این عوامل داخلی و خارجی بر بازده سهام تأثیر می گذارد و قیمت سهام را در بازار تعیین می کند. دراین تحقیق ،ارزش دفتری که از جمله اطلاعات داخلی شرکت است ،از صورت های مالی که منابع اصلی تأمین کننده ی اطلاعات هستند،  به دست می آید. ارزش بازار نیز ،از جمله اطلا عات خارجی شرکت است که به کمک این دو عامل می توان چگونگی انتخاب سهام یا پرتفوی با بازده بیشتر را به سرمایه گذار نشان داد.مطالعات نشان می دهد که بین بازده سهام و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار ارتباط وجود دارد(فاما و فرنچ،1992).

در این پژوهش به تمایل سرمایه‌گذاران بر تکیه به چولگی پرداخته شده است و تفاوت میان نمودار چولگی بازده سهام‌های مختلف که می تواند معیاری برای ترجیحات سرمایه گذاری آنها باشد مد نظر قرار گرفته است.در این پژوهش براساس تحقیقات انجام شده و محاسبات حسابداری نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام ، میزان چولگی بازده سهام  تخمین و محاسبه شده است.

پژوهش حاضر جهت یافتن پاسخی برای این پرسش است که آیا بین چولگی بازده سهام و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار رابطه معنا داری وجود دارد یا خیر؟

1-3.ضرورت انجام تحقیق

بسیاری از  اقتصاد دانان به این نتیجه رسیده اند که یکی از عوامل موثر بر رشد و توسعه پایدار،سرمایه گذاری موثر است و برای رشد اقتصادی لازم است افراد مازاد درآمد خود را سرمایه گذاری کنند.اگر ابزار های مناسب برای تجزیه و تحلیل وجود داشته باشد سرمایه گذار می تواند با بررسی صنایع مختلف در بورس به سرمایه گذاری در صنعت و شرکت دلخواه خود بپردازند و پرتفوی مورد نظر خود را انتخاب نمایند.

به رغم مطالعات فراوان صو رت گرفته در کشورهای مختلف)اعم از کشورهای توسعه یافته یا در حال توسعه) درباره رابطه بین ریسک و بازده سهام، مطالعات انجام شده در بازار سرمایه ایران در این باره انگشت شمارند . در اکثر تحقیقات بازار سرمایه )مانند رحیمی 1374 ؛ قائمی 1379؛ باقرزاده 1384؛ راعی وشواخی 1385؛ کیمیاگری 1385؛ فرید و دهقانی زاده 1387)از نسبت سود به قیمت و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار برای تحصیل بازده های غیرعادی بازار استفاده شده است ،مضافأ اینکه ، نتایج گزارش شده در این باره با یکدیگر تضاد دارند .تحقیق حاضر کوشیده است این خلأ تحقیقاتی در ادبیات مالی کشورمان را پر کند. بنابراین چنانچه با استفاده از ابزارها یا مدل های مناسب بتوانیم متغیر های ضروری تصمیم گیری را با دقت بیشتری پیش بینی کنیم منابع مالی به گونه مناسب تر هدایت شده و بازار در جهت کارایی حرکت خواهد کرد.

 از آنجایی که ارزش واقعی سهام با ارزش بازاری آن یکی نبوده و در واقعیت عوامل مختلف و چه بسا ناشناخته ای روی ارزشگذاری سهام در بازار تاثیر گذارند و سبب انحراف نسبت ارزش واقعی به ارزش سهام در بازار از حالت نرمال می شوند، بنابراین برای درک بهتر عوامل موثر و نیز شناخت میزان اثرگذاری هر عامل سنجش میزان چولگی این نسبت مهم بوده و در شرایط اضطراری می تواند بسیار کمک کننده بوده و راهکارهای روشن تر بر پایه دانش کاربردی پیشنهاد و اعمال گردد (ژانگ 2013).

1-4.اهداف تحقیق

از ویزگی های بازار سرمایه است که سرمایه گذار را نسبت به آینده سرمایه خود نگران می کند هر چند بدست آوردن عایدی بالا  یک عامل مثبت و نوسانات یک عامل منفی در سرمایه گذاری است،ولی در هر حال توانایی پیش بینی بازده وقتی سهم به عنوان یک مزیت عمده برای هر سرمایه گذار تلقی می شود و آگاهی از عوامل تاثیر گذار در این پیش بینی آرزوی هر سرمایه گذار است.پژوهش های حوزه مالی توجه و علاقه طیف وسیعی از اقشار غیر دانشگاهی از قبیل سرمایه گذاران و تحلیلگران،مراجع قانون گذار مانند بورس اوراق بهادار و نهاد های نظارتی مربوط،بانک مرکزی،مدیران شرکت ها و سایر استفاده کنندگان را به خود جلب کرده است.

اهداف این تحقیق انجام یک فعالیت علمی در جهت بررسی ارتباط بین نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار و چولگی بازده سهام و بررسی امکان استفاده از نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار به عنوان متغیر جایگزین ریسک در بازار سرمایه می باشد.به این طریق خواسته ایم  ابزار مناسبی برای تجزیه و تحلیل به سرمایه گذاران ارائه دهیم تا جهت منابع مالی را به صورت مناسب به گزینه های مختلف سرمایه گذاری تخصیص دهند.

1-5.قلمرو تحقیق

1-5-1.قلمرو زمانی

دوره مورد تحقیق یک دوره 5 ساله خواهد بود به این صورت که اطلاعات مورد نیاز سهام شرکت های نمونه از  ابتدای سال88  تا انتهای سال  92 را محاسبه و نسبت ها را بر اساس این سال ها به دست می آوریم.محدود نمودن دوره تحقیق به یک دوره پنج ساله از آن جهت است تا ضمن بهره گیری از یک فاصله زمانی قابل قبول جهت آزمون فرضیات از طولانی شدن دوره تحقیق که شائبه عدم همسانی شرایط اقتصادی در دوره تحقیق را به دنبال دارد پرهیز شود.

1-5-2.قلمرو مکانی

قلمرو مکانی تحقیق شامل کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد.

1-5-3.جامعه و نمونه آماری

جامعه آماری این تحقیق شرکت های پذیرفته شده در بور س اوراق بهادار تهران است.دلیل انتخاب سهولت دسترسی به اطلاعات مالی این شرکت ها و همچنین وجود مقررات و استاندارد های تعبیه شده توسط سازمان،اطلاعات مالی این شرکت ها همگن تر و قابل اتکاتر است.نمونه مورد بررسی از شرکت های بورس اوراق بهادار تهران که از ابتدای سال 1388 تا پایان سال 1392 در بورس عضویت دارند برای انجام این کار از روش نمونه گیری مرحله ای(غربالگری)  با در نظر گرفتن چند معیار گزینشی به شرح زیر انتخاب می گردند:

از سال 1388در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده باشند.

شرکت های انتخابی دارای ارزش دفتری منفی نباشند.

برای افزایش قابلیت مقایسه،دوره مالی شرکت های نمونه بایستی منتهی به پایان اسفند ماه باشد.

طی سال های مالی یاد شده تغییر فعالیت یا تغییر سال مالی نداشته باشند.

شرکت های انتخابی جز بانک ها و موسسات مالی و شرکت های سرمایه گذاری،واسطه گری مالی،شهرکت های هلدینگ و لیزینگ ها نباشد زیرا افشاهای مالی و ساختار های اصول راهبردی شرکت در آنها متفاوت است.

و در آخر خاطر نشان می شود که شرکت های اخراجی،شرکت های انتقال یافته به تابلو های فرعی،شرکت هایی که با توجه به زمان پذیرش از حداقل جلسات تاریخی مورد نیاز برخوردار نباشند از جامع آماری حذف خواهند شد.

1-6.فرضیه های تحقیق

فرضیه 1-بین نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار و چولگی بازده سهم ارتباط معنی داری وجود دارد.

فرضیه 2-سهام هایی با نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار پایین در مقایسه با سهام هایی با نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار بالا چولگی مثبت بیشتر و یا چولگی منفی کمتری دارند.

1-6-1.متغیر های تحقیق

نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار: از تقسیم مجموع حقوق صاحبان سهام بر حاصلضرب قیمت بازار سهام در پایان هر سال و تعداد سهام عادی در دست سهامداران در همان تاریخ به دست می آید .

بازده سهام:  تفاوت میان قیمت سهام در پایان دوره و ابتدای آن را با سود نقدی ، مزایای ناشی از سهام جایزه و حق تقدم جمع کرده و سپس  حاصل را بر قیمت سهم در ابتدای دوره تقسیم بدست می کنیم .

1-7.روش تحقیق

این تحقیق از نوع کاربردی می باشد و داده ها از نوع مشاهدات پس رویدادی می باشند.هدف از این  تحقیق کاربردی  بهبود تصمیمات سرمایه گذاران و شرکت ها می باشد که  داده‌ها و اطلاعات اولیه با استفاده از روش‌هاى آزمایش و مشاهده گردآورى مى‌شود و با استفاده از روش‌ها و تکنیک‌هاى آمارى و معیارهاى پذیرفته شده مورد تجزیه‌وتحلیل قرار مى‌گیرد.روش تحقیق به صورت توصیفی _ همبستگی است که در آن مبانی نظری و پیشینه پژوهش از راه کتابخانه، مقاله و اینترنت جمع آوری شده و به صورت استدال قیاسی و در رد یا اثبات فرضیه های پژوهش با بکارگیری روش های آماری مناسب از استدلال استقرایی در تعمیم نتایج استفاده می شود.

1-7-1.روش گردآوری داده ها

جهت انجام این تحقیق منابع اطلاعاتی به دو دسته تقسیم می شوند؛دسته اول مربوط به ادبیات تحقیق و پیشینه آن می شود که از منابع کتابخانه ای،مجلات داخلی و خارجی و پایگاه های اطلاعاتی،مقالات و پایان نامه ها استفاده می شود،دسته دوم منابع مربوط به جمع آوری داده هاست که به سایت سازمان بورس و اوراق بهادار تهران و سامانه جامع اطلاعاتی آن و نرم افزار های طلاعات مالی از جمله رهاورد نوین و تدبیر پرداز  تهیه و گردآوری می شود.هم چنین برای انجام آزمون های آماری از نرم افزار spss و جهت انجام آزمون های آماری همبستگی از روش پیرسون استفاده خواهد شد.

1-7-2.روش تجزیه و تحلیل داده ها

به دلیل اینکه متغیر های پژوهش از نوع فاصله ای بوده جهت انجام آزمون های آماری از ضریب  هبستگی پیرسون استفاده می شود که نسبت به سایر روش های آماری خطای معیار کمتری دارد.

Abstract

One of the crucial issues in any business is assessing how objectives will be achieved. No doubt it is growing with the development of economic activities into new areas and there is need for a closer and closer approach to reality and this is a preface for emerging methods for assessing and completing old methods.

For economic growth in every country, people should invest their surplus income. Thus, every investor in order to get high return with less risk requires information about the stock. There is information about stock of any company according to company's internal or external information. Internal information of a company such as income statement and balance sheet is fitted in financial statements.  External information of company also is in market that these internal and external factors influence stock return and determine stock price in market. In this research, book value which is internal information is obtained from financial statement. Market value is some external information that by these two factors we can show investors how to choose their portfolio. Studies show that there is relationship between stock return and book value ratio.

In this research we review willingness of investors’ base on skewness and difference between skewness of different stock return which can be as preferences of their investors. In this study according to research in this field and base on accounting calculation skewness is estimated and calculated.

This research is going to find answers to this question that whether there is significant relationship between skewness of stock returns and book value to market value ratio?

Key words: Ratio of Book Value to Market Value, Stock Returns Skewness, Tehran Stock Exchange.