پایان نامه تحلیل جایگاه نظریه های جغرافیای سیاسی در تحولات حکومت در ایران

word 1 MB 30365 145
1392 کارشناسی ارشد علوم سیاسی
قیمت قبل:۶۳,۸۰۰ تومان
قیمت با تخفیف: ۲۴,۲۰۰ تومان
دانلود فایل
  • بخشی از محتوا
  • وضعیت فهرست و منابع
  • برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M. A.)

    رشته :جغرافیای سیاسی

    چکیده

    دراین پژوهش سعی شده که با بررسی نظریه های جغرافیای سیاسی و تحولات آتی که در روند این نظریه‎ها گذشته است یک بررسی اجمالی صورت گیرد. آلفرد ماهان بر نقش مناطق دریایی و هالفورد مکیندر بر نقش مناطق خشکی تاکید می کند. سایر نظریه ها ملهم از این دو نفراست. هالفورد مکیندر بر نقش مناطق خشکی تاکید می کند هالفرد مکیندر، نظریه «هارتلند» یا قلب زمین را مطرح کرد. به نظر وی منطقه اروپا شرقی، هارتلند محسوب می شد. در نظریه مکیندر: خاور میانه جزء مناطق هلالی شکل محسوب می شد و به همین دلیل همواره جز مناطق کلیدی کشمکش بین شوروی و امریکا بود. دکتری معروف رواسای جمهوری امریکا مانند دکترن ترومن و آیزنهاور در همین جهت بود. در سالهای بعد یکی دیگر از نظریه پردازان ژئوپولیتیک به نام ان. جی. اسپایکمن با ایجاد تغیراتی در نظریه هارتلند نظریه ریمیلند (مناطق حاشیه ای) را ارائه کرد. وی بر این باور که هر دولتی مناطق ریمیلند را کنترل کند بر جهان حکومت خواهد کرد. اس. بی کوهن نظریه« کمربندهای شکننده» را مطرح کرد.

    این پژوهش از نوع مطالعات توصیفی، تحلیلی می باشد و مبتنی بر روش کتابخانه ای انجام می پذیرد. اطلاعات اسنادی و کتابخانه ای از طریق مراجعه به کتب ، مجلات علمی و پژوهشی ، مقالات و سایت های اینترنتی گردآوری شده است. مطالعات کتابخانه ای ، بعنوان محور اصلی و اساسی در زمینه دسترسی به اطلاعات و منابع مورد نظر قرار گرفته است و سعی گردیده با فیش برداری از منابع مختلف و تاکید بر منابع مهم کتابخانه ای زمینه قوام یابی اطلاعات تحقیق بیشتر گردد. اطلاعات به دست آمده بعد از طبقه بندی، مورد مطالعه و تجزیه و تحلیل قرار گرفته و در این رابطه از جداول و نقشه های مربوط به موضوع نیز استفاده گردیده است. به طور کلی محتوا، قلمرو و موضوعات مورد بحث را می توان در چند مورد زیر بیان داشت:

    الف. نظرات و اندیشه های جغرافیای سیاسی (از جمله مباحث پیرامون تأثیر جغرافیا بر سیاست) و ژئوپلتیک.

    ب. چون هدف بررسی جغرافیای سیاسی یک واحد سیاسی خاص می باشد، باید حداقل به چند زمینه و عامل توجه نمود که عبارتند از:1. علت وجودی. 2. جغرافیای سیاسی سرزمین و ویژگی های طبیعی آن شامل مباحثی مانند موقعیت و انواع آن، وسعت، شکل، ناهمواری ها، آب و هوا، منابع معدنی، و غیره. 3. جغرافیای سیاسی مرزهای بین المللی. 4. اهمیت مراکز سیاسی یا پایتخت کشور. 5. انواع، میزان و شکل کنترل سرزمینی. 6. جمعیت و ترکیب اجتماعی و نحوه توزیع سرزمینی آن. 7. شبکه راه های ارتباطی.

    واژگان کلیدی: نظریه های جغرافیای سیاسی، حکومت، ایران،

    چکیده

    دراین پژوهش سعی شده که با بررسی نظریه های جغرافیای سیاسی و تحولات آتی که در روند این نظریه‎ها گذشته است یک بررسی اجمالی صورت گیرد. آلفرد ماهان بر نقش مناطق دریایی و هالفورد مکیندر بر نقش مناطق خشکی تاکید می کند. سایر نظریه ها ملهم از این دو نفراست. هالفورد مکیندر بر نقش مناطق خشکی تاکید می کند هالفرد مکیندر، نظریه «هارتلند» یا قلب زمین را مطرح کرد. به نظر وی منطقه اروپا شرقی، هارتلند محسوب می شد. در نظریه مکیندر: خاور میانه جزء مناطق هلالی شکل محسوب می شد و به همین دلیل همواره جز مناطق کلیدی کشمکش بین شوروی و امریکا بود. دکتری معروف رواسای جمهوری امریکا مانند دکترن ترومن و آیزنهاور در همین جهت بود. در سالهای بعد یکی دیگر از نظریه پردازان ژئوپولیتیک به نام ان. جی. اسپایکمن با ایجاد تغیراتی در نظریه هارتلند نظریه ریمیلند (مناطق حاشیه ای) را ارائه کرد. وی بر این باور که هر دولتی مناطق ریمیلند را کنترل کند بر جهان حکومت خواهد کرد. اس. بی کوهن نظریه« کمربندهای شکننده» را مطرح کرد.

    این پژوهش از نوع مطالعات توصیفی، تحلیلی می باشد و مبتنی بر روش کتابخانه ای انجام می پذیرد. اطلاعات اسنادی و کتابخانه ای از طریق مراجعه به کتب ، مجلات علمی و پژوهشی ، مقالات و سایت های اینترنتی گردآوری شده است. مطالعات کتابخانه ای ، بعنوان محور اصلی و اساسی در زمینه دسترسی به اطلاعات و منابع مورد نظر قرار گرفته است و سعی گردیده با فیش برداری از منابع مختلف و تاکید بر منابع مهم کتابخانه ای زمینه قوام یابی اطلاعات تحقیق بیشتر گردد. اطلاعات به دست آمده بعد از طبقه بندی، مورد مطالعه و تجزیه و تحلیل قرار گرفته و در این رابطه از جداول و نقشه های مربوط به موضوع نیز استفاده گردیده است. به طور کلی محتوا، قلمرو و موضوعات مورد بحث را می توان در چند مورد زیر بیان داشت:

    الف. نظرات و اندیشه های جغرافیای سیاسی (از جمله مباحث پیرامون تأثیر جغرافیا بر سیاست) و ژئوپلتیک.

    ب. چون هدف بررسی جغرافیای سیاسی یک واحد سیاسی خاص می باشد، باید حداقل به چند زمینه و عامل توجه نمود که عبارتند از:1. علت وجودی. 2. جغرافیای سیاسی سرزمین و ویژگی های طبیعی آن شامل مباحثی مانند موقعیت و انواع آن، وسعت، شکل، ناهمواری ها، آب و هوا، منابع معدنی، و غیره. 3. جغرافیای سیاسی مرزهای بین المللی. 4. اهمیت مراکز سیاسی یا پایتخت کشور. 5. انواع، میزان و شکل کنترل سرزمینی. 6. جمعیت و ترکیب اجتماعی و نحوه توزیع سرزمینی آن. 7. شبکه راه های ارتباطی.

    واژگان کلیدی: نظریه های جغرافیای سیاسی، حکومت، ایران،

    فصل اول

     

    کلیات تحقیق

    -1) مقدمه

    در این فصل پیرامون چارچوب تحقیق ابتدا بیان مسئله تحقیق پرداخته و سپس سوالات تحقیق، فرضیه های تحقیق، ضرورت تحقیق، انگیزه تحقیق، اهداف تحقیق، اهمیت موضوع تحقیق، محدوده مورد مطالعه، سوابق تحقیق، ؛روش تحقیق و مراحل آن ، با تشریح ابعاد هر یک بیان می شود.

    ایران بزرگ (همچنین ایران زمین و یا ایرانشهر) محدوده جغرافیایی و حوزه تمدنی فلات ایران و جلگه‌های مجاور آن، شامل ایران کنونی، بخش اعظم قفقاز، افغانستان و آسیای مرکزی است، که گهگاه از آن با عنوان پارس بزرگ هم یاد می‌کنند.

    عنوان ایران صرفا محدود به بخش غربی آن که هم اکنون به این نام خوانده می‌شود، نیست و تمام مرزهای سیاسی کشوری که تحت تسلط ایرانیان بود همچو بین النهرین و اغلب ارمنستان و جنوب قفقاز را هم در بر می‌گیرد. مفهوم ایران بزرگ از جهات گوناگون ریشه در تاریخ چند هزار ساله آن دارد و به دوران نخستین امپراتوری پارس بازمی گردد. در دوران جدید، ایران بسیاری از سرزمینهای خود را از دست داد از جمله واگذاری عراق به امپراتوری عثمانی (۱۵۳۳ میلادی)، واگذاری افغانستان به بریتانیا طی قرار داد پاریس در ۱۸۵۷ میلادی و ۱۹۰۵ میلادی و واگذاری سرزمینهای قفقاز به روسیه در قرن هجدهم و نوزدهم میلادی؛ عهدنامه ترکمانچای در سال ۱۸۲۸ و پس از نبرد روسیه و ایران، استانهای قفقازی ایران را برای همیشه به روسیه واگذار کرد و مرزهای جدید در طول رودخانه ارس شکل گرفت. بر طبق عهدنامه گلستان در سال ۱۸۱۳، مناطق ارمنستان، جمهوری آذربایجان و شرق گرجستان که پیشتر بخشی از ایران بودند، به روسیه واگذار شدند. در اثر این تجزیه تاریخی کشورها و ملت‌های جدیدی تحت نفوذ روسیه و انگلستان شکل گرفتند که اگرچه از طریق زبان یا فرهنگ با ایران پیوستگی داشتند اما جوامع خاص خود را شکل دادند. در سال ۱۹۳۵ در زمان سلطنت رضا شاه، نام ایران رسما در مجامع بین المللی به عنوان نام بخش بجا مانده از سرزمین ایران بکار رفت. ( http://fa. wikipedia. org/wiki )

    تاریخ ایران به معنی سرزمین آریائیها با مهاجرت گروهی از اقوام آریائی به داخل فلات ایران آغاز می شود. در متون زرتشتی، از سرزمین کهن ایرانیان با نام ایران ویج یاد شده است. (دایره المعارف بزرگ اسلامی ، 1380، 523). ایران سرزمینی نسبتاً مرتفع که بخش عمده ای از فلات ایران را در بر می گیرد در میان 25 درجه تا 5/39 درجه عرض شمالی و 40 تا 63 درجه طول شرقی در قاره آسیا و در جنوب غربی این قاره قرار دارد. ایران کنونی دارای شکل شبه لوزی است که قطر بزرگ آن 2250 کیلومتر از دامنه آرارات در شمال غربی تا بندر گواتر در جنوب شرقی امتداد دارد. مساحت ایران 1,648,195 کیلومتر مربع می باشد. ایران در منطقه خاورمیانه و در همسایگی کشورهای ارمنستان ، آذربایجان و ترکمنستان در شمال و ترکیه و عراق در غرب و افغانستان و پاکستان در شرق مرز خشکی دارد. دریای کاسپین در شمال ایران با روسیه، قزاقستان, آذربایجان و ترکمنستان و در جنوب بوسیله دریای عمان و خلیج فارس با کشورهای عراق، کویت، بحرین، قطر، امارات متحده عربی، عمان و پاکستان همسایه می باشد. (همان، 499)

     

    1-2) بیان مسئله

    جغرافیای سیاسی شاخه‏ای از علم جغرافیاست که تأثیرپذیری و تأثیرگذاری سیاست و قدرت در محیط جغرافیایی و به بیان دیگر، تأثیر تصمیمات سیاسی بر محیط جغرافیایی را مورد کاوش و بررسی قرار می‏دهد. نقش ویژه جغرافیای سیاسی، سازماندهی سیاسی فضا در سطح محلی، ملی و منطقه‏ای است و ژئوپلیتیک که به طور سنتی بر اساس اطلاعات، دیدگاه‏ها و تکنیک‏های جغرافیایی به مسائل سیاست خارجی کشورها می‏پردازد، یک نوع جغرافیای سیاسی کاربردی قلمداد می‏شود. طرح مدل‏های فضایی براساس الزامات جغرافیایی، به عنوان راهنمایی برای سیاست خارجی کشورها را، ابتدا جغرافی‏دانان ارائه کردند و سپس کاربرد وسیعی در سیاست عملی پیدا کرد. 3 جغرافیای سیاسی پدیده‏های سیاسی را در فضای درونی یک کشور مورد بحث قرار می‏دهد که به طور سنتی شامل مفاهیمی مانند مرز، ملت، حکومت و سرزمین است. نظر به این که یک کشور در بطن مطالعات جغرافیای سیاسی جای دارد از پیوند سه عامل ملت، حکومت و سرزمین، کشور تشکیل می‏شود؛ بنابراین همه موضوعات مرتبط با این مفاهیم، مانند ریشه‏یابی مسائل قومی، جریانات مهاجرت، تحلیل قدرت سیاسی نواحی شهری، تحلیل فضایی قدرت سیاسی در سطح کشور، تقسیمات کشوری و رقابت‏های مکانی، دولت محلی، تمرکز و عدم تمرکز قدرت سیاسی و جغرافیای انتخابات، از جمله مسائل مرتبط با کشور هستند که امروزه در جغرافیای سیاسی مورد توجه و بررسی قرار می‏گیرند. از طرف دیگر، در حوزه مسائل جهانی نیز که قلمرو مطالعات ژئوپلیتیک است، به طور سنتی درباره مناسبات قدرت در سطح جهان و راه‏های دست‏یابی به قدرت جهانی و افزایش آن بحث و بررسی می‏شود.

    در نظریه سیاسی جغرافیایی، ساختار جغرافیایی منطقه‏ای که در آن اِعمال قدرت می‏شود، از اهمیت خاصی برخوردار است. استادان فن برای تبیین این اهمیت، از قیاس با شطرنج بهره جسته‏اند که در آن، برای هر بازیکن، علاوه بر نوع و تعداد مهره‏ها، نحوه چیدن آن‏ها در کنار مهره‏های رقیب نیز نقش دارد. بر این اساس، می‏توان گفت: منطقه یا کشوری که به دلیل ساختار جغرافیایی ویژه مورد توجه قدرت‏های رقیب بوده و استعداد برقراری و یا برهم زدن بازی را دارا می‏باشد، حایز اهمیت سیاسی جغرافیایی است.

    بحث حکومت (دولت) در درجه نخست یکی از بحث‌های جغرافیای سیاسی است چرا که این مفهوم از یک‎سو ساختار سیاسی سازمان‌دهنده محیط جغرافیایی را واقعیت می‌بخشد و یک مبحث جغرافیایی شمرده می‌شود و از سوی دیگر مفهومی است که نقش‌آفرینی سیاسی در محیط جغرافیایی را تمرکز ویژه‌ای می‌دهد و جنبه‌ای سیاسی دارد. ایران یکی از کشور‌های ریشه‌دار جهان است که طی تاریخ طولانی‌اش، حکومت و نظام سیاسی در آن بقا و استمرار داشته است. برخی عقیده دارند ایرانیان قدیمی‌ترین کشور مستقل را در عصر هخامنشیان (قرن ششم قبل از میلاد) پایه‌گذاری کرده‌اند؛ در حالی که بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد که قبل از هخامنشیان، حکومت‌های دیگری نیز در ایران وجود داشته است. حکومت ایلام در قالب یک دولت منطقه‌ای و محلی در جنوب غربی ایران استقرار داشت و مرکز آن شوش بود. تمدن ایلام در دامان این حکومت پدید آمد. تأسیس دولت ماد به سال 708 قبل از میلاد باز می‌گردد و این تاریخ را می‌توان مبدأ تشکیل دولت سرزمینی فراگیر با حکومت و نظام سیاسی مستقل به حساب آورد. ایران همواره در استراتژیهای جهانی جایگاه ویژه ای داشته و دارد. نقش برجسته ایران در این زمینه که بیشتر متاثر از فضای جغرافیایی و موقعیت ارتباطی است باعث شده تا اندیشمندان و نظریه پردازان در نظریه های خود توجه ویژه ای را به ایران داشته باشند. این مقاله در صدد است تا ضمن بررسی اهمیت نقش ایران از جهات گوناگون به بررسی جایگاه تحولات حکومت این کشور در برخی از نظریه های جهانی بپردازد و این موضوع را به خصوص از دید جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک مطالعه نماید.

     

    1-3) سوال تحقیق

    بدون تردید هر تحقیقی در راستای شکل گرفتن سوال یا سوالاتی در ذهن محقق انجام می گیرد و شخص پژوهشگر همواره تلاش می کند تا در طول تحقیق به شیوه ای علمی و دقیق به پاسخ های مناسب و قانع کننده ای برای سوالات خود دست یابد. ضمن اینکه برای انجام یک تحقیق خوب پرسش‎ها خیلی اساسی‎اند و این پرسش ها ما را به دانش جدید یا در حل مسئله ی ویژه هدایت می کنند. (پارسونس و نایت ، 1386 ، 63 ) . این پژوهش نیز از این قائده مستثنی نبوده و محقق به دنبال پاسخگویی به یک سوال اصلی و جامع  با توجه به موضوع تحقیق که به ((تحلیل جایگاه نظریه های جغرافیای سیاسی بر تحولات حکومت درایران)) می پردازد، نگارنده سوالی به شرح زیر تدوین نموده است.

    آیا تحولات حکومت در ایران طبق نظریه های جغرافیای سیاسی بوده است؟

     

    1-4) فرضیه تحقیق

    دریک بررسی علمی لازم است محقق برای تعیین دقیق و تبیین منطقی اهداف تحقیق فرضیه ها را مطرح سازد، زیرا به عنوان استخوان بندی طرح مطالعاتی مطرح می باشند. فرضیه، توجیه و تبیین های حدسی معینی را درباره واقعیات عرضه می کند و پژوهشگران را در بررسی این واقعیت و تجارب کمک و هدایت می کند. فرضیه یک پیشنهاد توجیهی و به زبان دیگر راه حل مسئله است که هم به یافتن نظم و ترتیب در بین واقعیات کمک می کند و هم باعث استنتاج می شود(حافظ نیا، 1386، 111)

    با توجه به سوال تحقیق که دست یابی اهداف گوناگونی را دنبال می کند برای جهت دهی سوال تحقیق و هدایت آن در راستای چارچوبی منسجم، فرضیه های زیر مطرح گردید:

    نظریه های جغرافیای سیاسی در تحولات در ایران نقش دارند.

    نظریه موقعیت جغرافیایی در تحولات حکومت در ایران نقش دارد.

     

    1-5) پیشینه پژوهش

    تاکنون نظریه‌های مختلفی درباره پیدایش دولت مطرح شده است. نظریه‌هایی از قبیل نظریه قرارداد اجتماعی، نظریه طبیعی یا فطری، نظریه الهی، نظریه تکامل، نظریه غلبه، نظریه اقتصادی و نظریه دفاعی- امنیتی از جمله این نظریه‌ها می‌باشند. برخی از این نظریه‌ها در ارتباط با کشورهای غربی مطرح شده و برخی مشترک و برخی خاص جوامع آسیایی و ایران می‌باشد.

    1- نظریه «استبداد شرقی» مونتسکیو و هگل: این دو فیلسوف برجسته که شرق برای آنها جذاب بود، تفاوت‌های دو نظام شرق و غرب را بر بنیادهای فرهنگی توجیه کرده‌اند. از نظر مونتسکیو، جوامع شرقی برخلاف جوامع غربی، هیچ محدودیت و ممنوعیتی برای حاکمان خود قائل نیستند؛ زیرا اساس این جوامع بر «ترس» استوار است و انسان‌ها در این‌گونه جوامع خلق شده‌اند تا از روی ترس از اراده مطلق حاکم، کورکورانه اطاعت کنند. هگل نیز معتقد بود که جهان شرق در مقایسه با جهان ژرمنی قادر نبوده است طبقه‌ای با حقوق مستقل ایجاد کند؛ زیرا در مرتبه تاریخی پایین‌تری از «شعور به آزادی» قرار داشته است.

    2- نظریه وجه تولید آسیایی: این نظریه را نخستین بار مارکس و انگلس در سال 1853 طی سلسله مقالاتی در نقد سیاست خارجی بریتانیا در نشریه نیویورک دیلی تریبون انتشار دادند. ازنظر مارکس «شیوه تولید آسیایی» نشانگر ساختار اقتصادی جامعه‌ای عمدتاً کشاورزی است که ازترکیب مالکیت ارضی و حاکمیت سیاسی در کالبد یک حکومت متمرکز به وجود می‌آید. دولت آسیایی به خاطر جایگاه دو‌گانه خود در مقام مالک - حاکم، مازاد اقتصادی تولیدکنندگان مستقیم را به صورت مالیات بهره مالکانه تصاحب می‌کند. از این رو، روابط تصرف (استثمار) مستلزم روابط طبقاتی نیست، بلکه ناشی از اِعمال فشار سیاسی محض از جانب دولت است؛ امری که در کل مبنای این شیوه تولید است. دولت آسیایی بازتولید اقتصاد را تأمین و تضمین می‌کند و در عین حال اساساً مستقل از روابط اقتصادی باقی می‌ماند. فقدان نهاد مالکیت خصوصی بر زمین و طبقه مالک مستقل از دولت، ویژگی‌های معرف این مفهوم و تفسیرهای گوناگون آن در نظریه مارکسیستی است. مارکس و انگلس طی مقاله‌ای می‌نویسند: «شرایط اقلیمی، وضع زمین، فضای عظیم، بیابانی که از صحرای آفریقا از طریق عربستان و ایران و هندوستان و تاتارستان، تا ارتفاعات فلات آسیا ممتد است سیستم آبیاری مصنوعی را به کمک ترعه‌ها و تأسیسات آبیاری، پایه زراعت شرقی کرده است. » و «ضرورت استفاده صرفه‌جویانه از آب در شرق، مداخله قدرت متمرکز دولت را می‌‌طلبد. منشأ آن وظیفه اقتصادی یعنی وظیفه سازمان دادن امور عمومی که دولت‌های آسیایی مجبور بودند اجراء کنند، از همین جاست».

    3- نظریه دولت‌ های آبی (هیدرولیک): این نظریه را کارل ویتفوگل بر اساس نوشته‌های انگلس ارائه کرد بدین صورت که چون جوامع روستایی متاثر از شرایط آب و هوایی خاص دچار کم آبی و در نتیجه نیازمند یک نظام آبیاری بودند، دستگاه اجرایی متمرکز ویژه‌ای نیاز بود تا کار هماهنگی و توسعه امور آبی را به عهده بگیرد. در نتیجه این دستگاه به علت اختیاری که در نظارت و سلطه بر امور حیاتی جامعه و به‌طور مشخص آب داشت، قادر به کسب قدرت مطلقه شده و به‌صورت نیرویی برتر از جامعه درآمد. چنین امپراطوری‌هایی در دوره‌های معینی در مصر باستان، هند، چین، بین‌النهرین و ایران عصر هخامنشی و ساسانی حکومت می‌کردند؛ ولی این نظریه در برخی از جوامع و مقاطع تاریخی، نظیر ایران عصر صفوی و ایران قرن نوزدهم در دوران قاجاریه کارآیی ندارد.

    4- نظریه ضرورت امنیت و دفاع: بررسی تشکیل اولین دولت‌ها در فلات ایران، نشان می‌دهد که ضرورت‌های دفاعی منشاء تشکیل دولت بوده است. تمدن ایلام در منطقه حاصلخیز جنوب ‌غربی ایران (خوزستان، ایلام، لرستان) و به مرکزیت شوش شکل گرفت. این تمدن مورد تهاجم بابلی‌ها‎‏، اکدی‌ها، سومری‌ها و طوایف بدوی قرار داشت. خود ایلامی‌ها نیز به اطراف یورش می‌بردند تا این که بالاخره تمدن ایلام در سال 645 ق. م، به دست «آشور‌بانی پال» منقرض شد. تفاوت‌های اجتماعی، جغرافیایی و فرهنگی ایلامی‌ها با اقوام پیرامونشان به ویژه اقوام ساکن در بین‌النهرین که موضوع حفاظت و حراست از امنیت و حیات آنها را مطرح می‌ساخت، وجود دولتی را برای اجرای این مأموریت دفاعی توجیه می‌کند.

    بدین‌ترتیب ملاحظه می‌شود که در تأسیس ایلامی‌ها که جزء اولین دولت‌های ایرانی بوده‌اند، عامل دفاع و امنیت در مقابل تهاجم اقوام، نقش چشمگیری داشته است.

    5- نظریه انسان‌شناسی: انسان فطرتاً خواهان قدرت، فرمانروایی و به استخدام درآوردن انسان‌ها و هم‌نوعان خود است و دوست دارد اراده مطلق خود را اعمال کند. تاریخ ایران، از این‌گونه فرمانروایان مستبد که بعضاً در چارچوب نظام اجتماعی قبیلگی سمت رهبری داشته‌اند، زیاد به خود دیده است. این فرمانروایان با انگیزه‌های شخصی یا قومی و قبیلگی حکومت تشکیل می‌دادند و با اختیارات مطلقه، نظامی موروثی تأسیس می‌کردند؛ آنها بر سرزمین‌‌های وسیع فرمان می‌راندند و پس از بروز ضعف و سستی، به دست فرمانروا و سردار دیگری از پای درمی‌آمدند.

    6- نظریه حکومت ملکوتی- مردمی: بر طبق این نظریه حکومت در ایران از صبغه الهی برخوردار بوده است و از بدو پیدایش، بر دو پایه مستقل «ملکوتی» و «مردمی» استوار گردیده است. این آئین کهن، ریشه در مفاهیمی دارد که فرهنگ‌های میتراپرستی و مزداپرستی در ایران گسترده‌اند. براساس این مفاهیم، حکومت از یک سو ملکوتی است؛ چون ودیعه‌ای الهی است و از سوی دیگر مردمی است.

    همان‌طور که ملاحظه می‌شود از بین نظریات مطرح شده، نظریه استبداد شرقی، هیدرولیک و وجه تولید آسیایی، پدیده دولت را مادی انگاشته‌اند. برخی از نظریه‌پردازان داخلی مانند احمد اشرف و همایون کاتوزیان نیز سعی کرده‌اند با انجام اصلاحاتی در نظریه‌های مبنا، منشأ حکومت در ایران را توضیح دهند.

    در مجموع شاید بتوان عواملی چون وجود تنوع در محیط‌های جغرافیایی ایران و گوناگونی‌های فرهنگی و تاریخی مترتب بر آن، ماهیت سلسله‌های حاکم بر ایران، اقتضائات محیطی و نیز ضرورت‌هایی نظیر نیاز طبیعی اجتماعات انسانی به نهاد مدیریت عمومی و متولی امور عامه را در شکل‌گیری حکومت‌ها موثر دانست.

     

    1-6) اهداف تحقیق

    مطالعه نقش و جایگاه نظریه های جغرافیای سیاسی در تحولات حکومت درایران.

    با توجه به مقتضیات زمان، مکان، وسعت جغرافیایی خاورمیانه کدام یک از نظریه ها به طور اساسی در تحولات حکومت درایران نقش داشته است.

    ارزیابی نظریات جغرافیای سیاسی ای که مدعی تحولات سیاسی از گذشته تا حال بوده وکدام یک از این نظریه های مدعی توانسته بر تحولات حکومت در ایران نیز نقش ایفا کند. (در واقع ارزیابی کاری که قبلاً توسط محققین انجام گرفته است)

    مطالعه نقش و جایگاه نظریه های جغرافیای سیاسی در تحولات حکومت درایران.

     

    1-7) ضرورت تحقیق

    ظهور جغرافیای سیاسی بصورت یک شاخه منسجم جغرافیای انسانی از پدید‌ه‌های قرن حاضر است ولی این بدان معنا نیست که در گذشته فیلسوفان و نویسندگان بزرگ به تاثیرات متقابل سیاست در مظاهر گوناگونش، و محیط فیزیکی توجهی نداشته‌اند. از نوشته‌های هرودوت، افلاطون، ارسطو، فتسکیو، و هگل چنین بر می آید که این نویسندگان، مشاهدات جغرافیایی-سیاسی خود را بدون آگاهی از وجود چنین شاخه مستقلی تحت عنوان جغرافیای انسانی به رشته تحریر در آورده‌اند در میان متقدمان ارسطو بویژه با شکل‎دهی یک دولت ایده‌آل ریشه‌ای عمیق برای برخی مفاهیم جغرافیای سیاسی بوجود آورد وی معتقد بود که در یک دولت ایده‌آل و نمونه نسبت بین جمعیت و وسعت قلمرو و کیفیت آنها مهم است وی برای پایتخت شدن یک شهر، شرایطی را لازم می‌دانست و درباره ترکیب ارتش و نیروی دریایی، چگونگی مرزها و سایر عوامل بحث کرده است و در تمام این بحث‌ها به ماهیت محیط فیزیکی بویژه آب و هوا به عنوان یک عامل تعیین کننده اشاره دارد. ( (http://geopolitic-azad. blogfa. com/post-. aspx سرزمین ایران از یک سو یک تکه حساس جغرافیایی بر روی نقشه جهان و از دیگر سو دارای ویژگی های خاص جغرافیایی و طبیعی و برخوردار از منابع غنی انرژی است. این عوامل آشکارا تا کنون باز تاب خود را در مسائل سیاسی داخلی و روابط خارجی کشور و استراتژی های قدرت های بزرگ بر جای نهاده است. (ملکوتیان، 1383، 203)

    در دگرگونی های اخیر نظام بین المللی جمهوری اسلامی ایران بعنوان همسایه قدرت متلاشی شده بیشترین تحول ژئوپلتیکی را به خود دیده است . اگرچه به لحاظ فیزیکی موقعیت جغرافیایی و مرزهای آن تغییری نیافته اند ولی به لحاظ محتوایی اهمیت ژئوپولتیک ایران برای دیگران دستخوش دگرگونی شده است.

    در گذشته که کشور ایران در همسایگی ابر قدرت شرق قرار گرفته بود این موقعیت برای کشورهای غربی بویژه ایالات متحده آمریکا دارای اهمیت زیادی بود و جایگاه ایران متاثر از نظریه هارتلند مکیندر و ریملند اسپایکمن بعنوان یکی از حلقه های مهم سیاست سد نفوذ ((((containment در استراتژی غرب نقش بسزایی را بر عهده داشت . اهمیت ارتباط جایگاه ایران با نظریه ژئوپولتیک فوق از اینجا روشن می شود که از طرفی متصل به موقعیت بری ((اوراسیا)) ست (آسیا-اروپا) و از طرف دیگر بخاطر دارا بودن سواحل طولانی در خلیج فارس و دریای عمان دارای موقعیت بحری و به لحاظ در اختیار داشتن تنگه هرمز از موقعیت گذرگاهی–استراتژیک برخوردار است و کشور ایران نقش ارتباط دهنده استراتژی های بری و بحری را عهده دار بوده است. بر این اساس در اوایل قرن بیستم ایران نقش حائل بین دول استعماری انگلستان و روسیه را بازی می نمود ومحل رقابت قدرت های جهانی بشمار می رفت. قرارداد 1907 میلادی و معاهده 1915 قستنطنیه نمود عینی این جریان است. پس از جنگ جهانی دوم و شکل گیری نظام دو قطبی بر اهمیت این جایگاه افزوده شد و همین اهمیت موقعیتی پس از پایان جنگ دوم باعث شد قوای شوروی از خاک ایران خارج نشوند و برای اولین بار آمریکا متاثر از این مسئله در مقابل شوروی موضع گیری نمود و ((در حقیقت این حادثه بود که اختلاف نظر آمریکا و شوروی را در امور بین الملل آشکار ساخت)). با خروج قوای شوروی از ایران این کشور به جرگه بلوک غرب پیوست و با شرکت در اتحادیه های نظامی– منطقه ای نقش حلقه واسط بین سیتو و سنتو را بازی نمود.

    Abstract

    This research has tried to perform an overview through studying political geography theories and future developments in the process of these theories.  “Alfred Mahan” and “Halford Mackinder”, respectively, have emphasized the role of Marine Regions and Land Regions.  Other theories are inspired by these two people. “Halford Mackinder”, who emphasis the role of land regions, has introduced the theory of "Heartland" or the “Heart of the Earth”. According to him, the region of Eastern Europe is Heartland. In “Mackinder’s” theory, Middle East is part of the crescent-shaped areas; as a result, it always is one of the key areas of conflict between the Soviet Union and America. The doctrine of America's famous presidents such as “Truman” and “Eisenhower” doctrines have been in the same direction.  In later years, another geopolitical theorist, “J. Spykman”, by making some changes in the Heartland theory has proposed “Rimland theory” (marginal regions).  He believes that any government, who can control Rimland regions, will rule the world. “S. B. Cohen” has introduced the theory of “Shatter belt”.

    This research is a descriptive- analytical study and has performed through library method. Library and documentary data have been collected by referring to books, scientific and research journals, papers, and web sites. Library studies have been considered as a main and essential base to access information and desired resources, and it has tried to strength information by taking notes from various sources and emphasizing the important library resources. Obtained data has been studied and analyzed after classification, and to do this, some charts and maps have been used too.  In general, discussed content, scopes and topics can be expressed in a few items:

    Political geography and geopolitical theories and thoughts (such as discussions about the impact of geography on politics).

     

    Because the goal is studying political geography of a particular political unit, at least some factor should be considered, which are:

    Raison d'etre.

    Territory political geography and its natural characteristics which includes discussions such as its situation and its types, extent, shape, roughness, climate, mineral resources etc.

    Political geography of international borders

    The importance of political center or the capital of country

    Territorial types, amount, and method of control

    Population and social composition and its Territorial distributing method

    Network communication path

    Keywords: Political Geography Theories; Government, Iran,

  • فهرست:

     

    چکیده 1

    1-1) مقدمه. 2

    1-2) بیان مسئله. 4

    1-3) سوال تحقیق. 5

    1-4) فرضیه تحقیق. 5

    1-5) پیشینه پژوهش.. 6

    1-6) اهداف تحقیق. 8

    1-7) ضرورت تحقیق. 8

    1-8) روش پ‍ژوهش.. 11

    1-9) تعریف مفاهیم و اصطلاحات.. 11

    1-9-1) ژئوپولیتیک (Geopolitics) 11

    1-9-2) جغرافیای سیاسی. 13

    1-9-3) منطقه (Zone) 14

    1-9-4) کشور state)) 14

    1-9-5) حکومت.. 16

    1-9-6) نظریه. 17

    1-10) محدودیت ها و تنگناهای تحقیق. 18

     2-1) مقدمه. 19

    2-2) تفاوت جغرافیای سیاسی وژئوپلتیک... 21

    2-3) پیشینه تاریخی حکومت.. 21

    2-3-1)پیدایش حکومت.. 22

    2-4) پیدایش دولت.. 23

    2-4-1) نظریه های پیدایش دولت در ایران. 24

    2-4-1-1) نظریه استبداد شرقی مونتسکیو و هگل. 24

    2-4-1-2) نظریه وجه دولت تولید آسیایی. 24

    2-4-1-3) نظریه دولتهای آبی ( هیدرولیک) 25

    2-4-1-4) نظریه ضرورت امنیت و دفاع. 25

    2-4-1-5) نظریه انسان شناسی. 26

    2-4-1-6) نظریه حکومت ملکوتی – مردمی. 26

    2-5) نظریه پردازن جغرافیای سیاسی. 27

    2-5-1) فردریک راتزل. 27

    2-5-2) آلفرد تایرماهان. 30

    2-5-3) سر هالفورد مکیندر. 31

    2-5-4) هاوس هوفر. 32

    2-5-5) کیلن. 33

    2-5-6) دونالدماینگ... 35

    2-5-7) الکساندر دو سورسکی. 35

    2-5-8) موگنتنا 36

    2-5-9) ژان ژاک روسو. 36

    2-5-10) سوئل بی کوهن. 36

    2-5-11) زیبگنیو برژینسکی. 37

    2-5-12) یوردیس فون لوهازن. 38

    2-5-13) فرانسیس فوکویاما 39

    2-5-14) سامول بی هانتیگتون. 40

    2-6) نظریه های جغرافیای سیاسی. 41

    2-6-1) نظریه های اروپای جدید 42

    2-6-2)مکتب های جغرافیایی. 42

    2-6-2-1)تأثیر پذیرفردریک راتزل. 43

    2-6-2-2)بسمارک.. 44

    2-6-2-3)هوس هوفر. 44

    2-6-2-4)مکتب فرانسوی.. 45

    2-6-2-5)مکتب انگلیسی. 45

    2-6-2-6)نظریه الفردتأیرماهان. 46

    2-6-2-7) نظریه نیکولاس اسپایکمن. 48

    2-7)ویژگیهای جغرافیایی. 50

    2-7-1)موقعیت نسبی. 50

    2-7-2)موقعیت دریایی. 50

    2-7-3)موقعیت راهبردی / استراتژیک... 51

    2-7-4)وسعت واهمیت آن. 51

    2-7-5) شکل واهمیت آن. 52

    2-7-6)مرزها 52

    2-7-7)پایتخت واهمیت آن وسیاست.. 52

    2-8) نظریه تئوری هارتلند (heart land theory) 53

    2-9)نظریه تئوری ریمیلند (rimland theory) 54

    2-10) نظریه قدرت دریایی (sea power theory) 55

    2-11) نظریه کمربند شکننده 56

    2-12) نظریه فضای حیاتی. 57

    2-13) نظریه ارگانیکی. 58

    2-14) نظریه سیلاک.. 59

    2-15) نظریه شرایبر. 59

    2-16) موقعیت جغرافیایی. 59

    2-17)دیدگاه روابط مبتنی بر قدرت که به ویژگی سلسله مراتبی دولت ها در درون نظم جهانی تأکید می کند. 61

    3-1) مشخصات جغرافیایی  ایران. 63

    3-1-1) موقعیت جغرافیایی ایران. 64

    3-1-2)  فلات ایران. 66

    3-1-3)  کشور ایران. 67

    3-1-4) همسایگان و مناطق مرزی ایران. 69

    3-1-5) شکل جغرافیایی ایران. 71

    3-1-6) موقعیت ریاضی. 72

    3-1-7) موقعیت نسبی. 73

    3-1-8)  موقعیت منطقه ای.. 74

    3-1-9)موقعیت جهانی. 75

    3-1-10)  موقعیت بری.. 76

    3-1-11)  موقعیت بحری.. 76

    3-1-12) موقعیت استراتژیکی. 77

    3-1-13) موقعیت حایل. 78

    3-1-14) موقعیت ترانزیتی. 78

    3-1-15) موقعیت ژئوپولیتیک ایران. 80

    3-1-15-1)تاثیرپذیری مسائل ژئوپلتیکی ایران از موقعیت جغرافیایی. 81

    3-1-15-2) عوامل جغرافیایی که در افزایش یا کاهش ژئوپلتیکی قدرت ایران نقش داشته و دارند 82

    3-1-16) مسائل سیاسی و جنگ... 83

    3-1-17) مسائل ژئواکونومی. 84

    4-1) سیر تحولات حکومت در ایران. 87

    4-2) سیر تکوین و تحول حکومت در ایران. 92

    4-3)ویژگی‌های عمده نظام‌های حکومتی ایران. 102

    4-4) جایگاه موقعیت جغرافیایی ایران در نظریه های ژئوپلتیکی. 104

    4-4-1)جایگاه ایران در تئوری ماهان. 104

    4-4-2)جایگاه موقعیت ایران در تئوری هارتلند مکیندر. 105

    4-4-3)جایگاه ایران در تئوری ریملند اسپایکمن. 106

    4-4-4)جایگاه ایران در تئوری کمربندهای  شکننده کوهن. 106

    4-4-5)جایگاه ایران در تئوری مرکز مرکز های یوردیس فون لوهازن. 108

    4-4-6)جایگاه ایران در تئوری جهان بینی برژینسکی. 108

    4-4-7)جایگاه ایران در نظریه های جدید ژئوپلیتیکی. 109

    4-4-8)جایگاه ایران در تئوری ژئوکالچرایمانوئل والرشتاین. 110

    4-4-9)جایگاه ایران در تئوری برخورد تمدن های هانتیگتون. 111

    4-5)تحلیل حکومت یا نظام سیاسی از منظر فضایی. 112

    4-5)هویت‌سازی ملی در دوران پهلوی اول. 117

    4-6) نوسازی در عصر پهلوی.. 117

    4-7)دولت مطلقه، تجدد و هویت‌سازی ملی. 119

    4-8)فرآیند شکل‌گیری دولت مدرن. 120

    4-9)پهلویسم (ایران‌گرایی و شاه‌پرستی) 124

    4-10)جنبش دانشجویی در ایران. 125

     5-1) مقدمه. 127

    5-2)ارزیابی فرضیه ها 128

    5-2-1) فرضیه اول. 128

    5-2-2) فرضیه دوم 129

    5-3) نتیجه گیری.. 129

    منابع و مأخذ  131

     

    منبع:

    - احمدی، سیدعباس و اسماعیل پارسایی، 1384، جایگاه ایران در نظریه های ژئوپلتیک، مجموعه مقالات دومین کنگره انجمن ژئوپلتیک ایران، انتشارات انجمن ژئوپلتیک

    اخباری، محمد و محمدحسن نامی، 1388، جغرافیای مرز با تاکید بر مرزهای ایران، انتشارات سازمان جغرافیای نیروهای مسلح

    اسدی ، بیژن، 1385، خلیج فارس و مسائل آن ، انتشارات سمت

    اطاعت، جواد ، 1376، ژئوپلتیک و سیاست خارجی ایران ، انتشارات سفیر

    اطلس گیتا شناسی نوین کشورها 1384

    برادن، کتلین و فردشلی، 1383، ژئوپلتیک فراگیر، ترجمه :علیرضا فرشچی و حمیدرضا رهنما، انتشارات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

    برژینسکی، زبگینیو ، 1386، انتخابات ,سلطه یا رهبری، ترجمه:امیر حسین نوروزی، انتشارات نشر نی

    برژینسکی، زبگینیو ، 1386، پس از سقوط بازی نهایی در جهان تک قطبی، ترجمه:امیر حسین توکلی، انتشارات سبزان

    بلوئت ، برایان 1387، ژئواستراتژی جهانی (مکیندر و دفاع از غرب)، ترجمه:محبوبه بیات، انتشارات مرکز آموزشی و پژوهشی شهید سپهبد علی صیاد شیرازی

    بهفروز، فاطمه ، 1374، زمینه های غالب در جغرافیای انسانی ، انتشارات دانشگاه تهران

    پارسونس، تونی ؛ نایت، پیترجی؛ 1386، روش رساله نویسی در جغرافیا و علوم مرتبط، ترجمه دکتر حسین محمدی ، انتشارات مجموعه مطالعات اجتماعی ، تهران.

    ثلاثی، محسن ، 1379، جهان ایرانی و ایران جهانی,تحلیل رویکرد جهانگرایانه در رفتار فرهنگ و تاریخ ایرانیان، انتشارات نشر مرکز

    جعفری ولدانی، اصغر، 1381، ژوپلتیک جدید دریای سرخ و خلیج فارس ، انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی

    حافظ نیا، محمدرضا، 1381:جغرافیای سیاسی ایران، تهران، انتشارات سمت

    حافظ نیا، محمدرضا، 1384، خلیج فارس و نقش استراتژیک تنگه هرمز، انتشارات سمت

    حافظ نیا، محمدرضا، 1385 ، اصول و مفاهیم ژئوپلتیک، مشهد:پاپلی

    حافظ نیا، محمدرضا، 1386، قدرت و منافع ملی مبانی,مفاهیم و روش های سنجش، انتشارات نشر انتخاب

    حافظ نیا، محمدرضا، 1389، قدرت و منافع ملی مبانی,مفاهیم و روش های سنجش، انتشارات نشر انتخاب

    حافظ نیا، محمدرضا، 1390 ، جغرافیای سیاسی فضای مجازی، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت)

    حیدری، غلامحسین ، 1384، نظام ژئوپلتیک جهانی در قرن 21 ، مجموعه انجمن ژئوپلتیک ایران، انتشارات انجمن ژئوپلتیک

    دایره المعارف بزرگ اسلامی، 1380، جلد، انتشارات بنیاد دایره المعارف بزرگ اسلامی

    درایسدل، آلاسدیر و جرالداچ، بلیک، 1369 جغرافیایسیاسی خاور میانه وشما آفریقا ، ترجمه:دره میرحیدر

    دوورژه، موریس 1367، جامعه شناسی سیاسی ، ترجمه : ابوالفضل شریعت پناهی، انتشارات دانشگاه تهران

    دهقانی فیروز آبادی، سید جلال، 1388، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، انتشارات سمت

    روزنامه اطلاعات بین الملل ، 1373 ، جایگاه ایران در نظام دگرگون شونده جهانی ، چهارشنبه 2 شهریور

    روشندل ، جلیل ، 1384، امنیت و نظام بین المللی ، انتشارات سمت

    رونون، پیر و ژان باتیست دوروزل ، 1354، مبانی و مقدمات تاریخ روابط بین الملل، ترجمه:احمد میرفندرسکی، انتشارات دانشگاه تهران

    زین العابدین ، یوسف ، 1386، جغرافیای سیاسی پیشرفته ، انتشارات کتیبه گیل

    زین العابدین ، یوسف ، 1387، جزوه مبانی جغرافیای سیاسی

    زین العابدین ، یوسف ، 1389، ژئوپاتیک ایده - کاربردجلد اول ، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت

    سروری، عبدالعال ، 1392، نوشته شده در  چهارشنبه نوزدهم تیر

    سیمبر ، رضا و ارسلان قربانی شیخ نشین، 1388 ، روابط بین الملل و دیپلماسی صلح در نظام متحول جهانی ، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی

    صفوی، سید یحیی، 1384، اصول و مبانی جغرافیای نظامی ، انتشارات دانشگاه امام حسین (ع)

    صفوی، سید یحیی، 1384، مقدمه ای بر جغرافیای نظامی ایران جلد اول (شمال غرب و غرب کشور ، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح)

    ضیاءظریفی، ابوالحسن، 1378، نگاهی دیگر به پیشینه مبارزات دانشجویی در ایران، چاپ اول/تهران ، نشر و پژوهش شیرازه

    طاهری موسوی، معصومه ، 1387 : جغرافیا و استراتژی ملی ایران، تهران انتشارات سازمان جغرافیایی نیرو های مسلح

    عزتی ، عزت اله ، 1371، ژئوپلتیک ، انتشارات سمت

    عزتی ، عزت اله ، 1388، جغرافیای استراتژیک ایران ، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح

    عندلیب ، علیرضا ، 1380، نظریه پایه و اصول آمایش مناطق مرزی جمهوری اسلامی ایران، انتشارات سپاه پاسدران انقلاب اسلامی

    فاست، لوئیس، 1386، روابط بین المللی خاورمیانه، ترجمه: احمد سلطانی نژاد، انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بین الملل وزارت امور خارجه

    فولر، گراهام، قبله عالم ژئوپلتیک ایران، ترجمه عباس مخبر، انتشارات نشر مرکز

    فشاهی، محمد، 1354، ازگاتها تامشروطی، چاپ دوم، انتشارات گوتنبرگ

    قوام ، عبدالعلی ، 1386، اصول سیاست خارجی و سیاست بین الملل ، انتشارات سمت

    قوام ، عبدالعلی ، 1386، روابط بین الملل نظریه ها و رویکرد ، انتشارات سمت

    کالینز، جان، ام، 1385، جغرافیای نظامی (جلد دوم/جغرافیای فرهنگی)، ترجمه محدرضا آهنی و بهرام محسنی، انتشارات دانشگاه امام حسین (ع)

    کشوردوست، علیرضا ، 1388، جایگاه های راهبردی گیتی (مناطق استراتژیک جهان)، انتشارات بازرگان

    کمپ، جفری و رابرت هارکاوی، 1383، جغرافیای استراتژیک خاورمیانه جلد اول پیشینه,مفاهیم ومسایل، ترجمه:سیدمهدی حسینی متین، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی

    کوهن، سائول برنارد، 1387، ژئوپلتیک نظام جهانی، ترجمه عباس کاردان، انتشارات موسسه مطالعات و تحقیقات ابرار معاصر تهران

    گزارش سالانه موسسه مطالعات بین المللی انژی:2010

    گزارش سالنه موسسه تحقیقاتی، pew، 29، 2010

    گیرشمن، رومن، 1383، ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه :محمد معین، انتشارات شرکت انتشارات علمی و فرهنگی

    لاکوست، ایو، 1391 ، از ژئوپلتیک تا چشم انداز(فرهنگ جغرافیا) ، ترجمه ی :سیروس سهامی ، انتشارات پاپلی وابسته به شرکت توسعه و آمایش شرق و پژوهشکده امیرکبیر

    مجتهد زاده، پیروز ، 1381، جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، انتشارات سمت

    محمدی ، منوچهر ، 1387، آینده نظام بین الملل و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ، انتشارات دفتر مطالعات وزارت امور خارجه

    ملکوتیان، مصطفی ، 1383، مقدمه ای بر جغرافیای سیاسی واهمیت استراتژیک ایران، مجله دانشکده حقوق وعلوم سیاسی ، شماره 63

    موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین الملی ابرار معاصر تهران ، 1386 ، مرزهای ایران (جلد اول)، انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین الملی ابرار معاصر تهران ؛ 247

    مویر، ریچارد1379، درآمدی نو بر جغرافیای سیاسی ، ترجمه دره میر حیدر، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح

    میرحیدر، دره، 1381، اصول و مبانی جغرافیای سیاسی ، تهران، انتشارت سمت

    میرحیدر، دره، 1386، مفاهیم بنیادی در جغرافیای سیاسی، انتشارات سازمان جغرافیای نیروهای مسلح

    میرحیدر، دره، 1389، مبانی جغرافیای سیاسی، تهران، انتشارات سمت

    مینائی، مهدی 1386 ، مقدمه ای بر جغرافیای سیاسی ایران ، انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه

    نامی، محمدحسن و دیگران، 1388، نقش عوامل جغرافیای در انتخاب نهادها و پایتخت های حکومتی ایران، انتشارات سازمان جغرافیای نیروهای مسلح

    نامی، محمدحسن و علیرضاعباسی، 1388:تحلیل جایگاه ژئواکونومیک ایران در خاورمیانه ، فصلنامه ژئوپلتیک، سال پنجم ، شماره دوم

    نظری، علی اصغر 1386: جغرافیای جمعیت ایران ، تهران، دانشگاه پیام نور

    ویک لین، جان، 1372، مبانی دیپلماسی چگونگی مطالعاله روابط میان دول، ترجمه:عبدالعلی قوام، انتشارات نشر قومس

    هنری، کلمنت. م، 1386، برخورد فرآیندهای جهانی شدن درخاورمیانه، ترجمه مرتضی بحرانی، انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی

    huntington، samuel(1996)، the clash of civilization، simon and schuster، new yoRk.

    jones، martin and others (2oo4)، an introduction to political geography:spase ، place and politics، Rudlication

    http://fa. wikipedia. org/wiki

    http://www. ihcs. ac. ir/Pages/Features/Home. aspx

    http://sarbazrahbari. blogfa. com/post-. aspx


موضوع پایان نامه تحلیل جایگاه نظریه های جغرافیای سیاسی در تحولات حکومت در ایران, نمونه پایان نامه تحلیل جایگاه نظریه های جغرافیای سیاسی در تحولات حکومت در ایران, جستجوی پایان نامه تحلیل جایگاه نظریه های جغرافیای سیاسی در تحولات حکومت در ایران, فایل Word پایان نامه تحلیل جایگاه نظریه های جغرافیای سیاسی در تحولات حکومت در ایران, دانلود پایان نامه تحلیل جایگاه نظریه های جغرافیای سیاسی در تحولات حکومت در ایران, فایل PDF پایان نامه تحلیل جایگاه نظریه های جغرافیای سیاسی در تحولات حکومت در ایران, تحقیق در مورد پایان نامه تحلیل جایگاه نظریه های جغرافیای سیاسی در تحولات حکومت در ایران, مقاله در مورد پایان نامه تحلیل جایگاه نظریه های جغرافیای سیاسی در تحولات حکومت در ایران, پروژه در مورد پایان نامه تحلیل جایگاه نظریه های جغرافیای سیاسی در تحولات حکومت در ایران, پروپوزال در مورد پایان نامه تحلیل جایگاه نظریه های جغرافیای سیاسی در تحولات حکومت در ایران, تز دکترا در مورد پایان نامه تحلیل جایگاه نظریه های جغرافیای سیاسی در تحولات حکومت در ایران, تحقیقات دانشجویی درباره پایان نامه تحلیل جایگاه نظریه های جغرافیای سیاسی در تحولات حکومت در ایران, مقالات دانشجویی درباره پایان نامه تحلیل جایگاه نظریه های جغرافیای سیاسی در تحولات حکومت در ایران, پروژه درباره پایان نامه تحلیل جایگاه نظریه های جغرافیای سیاسی در تحولات حکومت در ایران, گزارش سمینار در مورد پایان نامه تحلیل جایگاه نظریه های جغرافیای سیاسی در تحولات حکومت در ایران, پروژه دانشجویی در مورد پایان نامه تحلیل جایگاه نظریه های جغرافیای سیاسی در تحولات حکومت در ایران, تحقیق دانش آموزی در مورد پایان نامه تحلیل جایگاه نظریه های جغرافیای سیاسی در تحولات حکومت در ایران, مقاله دانش آموزی در مورد پایان نامه تحلیل جایگاه نظریه های جغرافیای سیاسی در تحولات حکومت در ایران, رساله دکترا در مورد پایان نامه تحلیل جایگاه نظریه های جغرافیای سیاسی در تحولات حکومت در ایران

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد(M.A) رشته :جغرافیای سیاسی چکیده در اصطلاح لغوی، نخبه به معنای برگزیده و منتخب می باشد. درمعنای عام قدیم نخبه به گروه اندکی که جایگاه ویژه‌ای از لحاظ آداب و سنن، مقام روحانی و رفاه اجتماعی کسب کرده بودند، اطلاق می‌شد. قدرت این گروه، در یک نظام اجتماعی مبتنی بر قانون اساسی به عنوان اشتقاقی از حاکمیت و استقلال ملی توجیه و تعریف می‌گردد. ...

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M. A.) رشته :جغرافیای سیاسی چکیده روابط ایران و ترکیه در طول تاریخ همواره فراز و فرودهای بسیاری را طی نموده و این روابط مختص دهه های اخیر نبوده، دو کشور بخاطر همسایگی با یکدیگر از زمان امپراطوری عثمانی روابطشان به شکل معمول ادامه داشته است. همان طور که از عنوان پایان نامه پیداست نوشتار حاضر به دنبال آن است تا عواملی که باعث واگرایی بین ...

پایان نامه­ چکیده هنر دینی با قرن­ها سابقه در ایران در دوره قاجار جای خویش را به هنر مذهبی می­دهد؛ این تغییر بزرگ نه چون همیشه در هنر رسمی و درباری که در هنر عامیانه تجسد می­یابد. تغییر بستر اجتماعی هنر، برخاسته از روح ملتهب دوره­ی قاجار است. ایران قاجاریه، نسبت به ادوار پیش از خود، ایران دیگری بود؛ پر از اشتیاق مردم برای دست­یابی به آزادی، برابری، عدالت و غیره. این اشتیاق در ...

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشدM.A. رشته پژوهش اجتماعی چکیده کشورهای خاورمیانه به دلیل شباهت در نظامهای سیاسی،دین مشترک،همجواری و ارتباطات نسبتاً زیاد،به شدت از تحولات یکدیگر متاثر شده و امکان مقایسه نوع تحولاتشان را برای محققین فراهم می آورند.بنابراین این پژوهش به لحاظ نظری در چهارچوب سیاستهای مقایسه ای و جامعه شناسی انقلاب ها جای می گیرد و با هدف بررسی مقایسه ای ...

پایان نامه برای دریافت کارشناسی ارشد ( M.A ) گرایش : برنامه ریزی شهری چکیده توسعه روز افزون جمعیت شهرنشین کشور و عدم پیش بینی اراضی کافی و مناسب برای توسعه شهرها، لزوم مکان یابی اراضی برای توسعه شهری ، چه با ارزیابی امکانات رشد کالبدی و توسعه شهرهای موجود همراه با تعیین جهات، حدود منطقی و مراحل مختلف توسعه انها در اینده و چه با تعیین نقاط روستایی که در اینده از نظر میزان جمعیت و ...

چکیده ندارد 1مقدمه «سیاست خارجی هر کشوری ادامه سیاست داخلی آن کشور است»، این عبارت یکی از جمله‌های معروف و کلاسیک در عرصه علم سیاست به شمار می‌رود که شاید بتوان مصداق واقعی آن را در عرصه تحولات داخلی و خارجی کشوری مانند ترکیه به خوبی مشاهده نمود. در واقع سیر تحولات تاریخی جامعه ترکیه نشان می‌دهد که در طی چند دهۀ پر فراز و نشیب، از بطن کشمکش میان اسلام‌گرایان و سکولارها، شاگردان ...

پایان‌نامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشدM.A رشته :جغرافیای سیاسی چکیده: ورود غیر قانونی اتباع بیگانه از مرزهای شرقی به شهرهای مختلف کشورمان به خصوص اتباع افغانی و پاکستانی از دیرباز بعنوان یکی از معضلات جامعه ایرانی مطرح بوده و این مسئله در طول سال های گذشته از منظر آسیب های اجتماعی همچون تکدی گری، زاغه نشینی و بزهکاری از سوی صاحب نظران و کارشناسان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته ...

پایان نامه تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد رشته صنایع دستی گرایش پژوهش هنر های سنتی چکیده: ساخت اشیاء فلزی همواره مورد توجه تمدن­های گذشته بوده است، که از آن جمله می­توان به ساخت و تولید سلاح اشاره کرد. در بسیاری از موارد سازندگان سلاح­ها،­ سلیقه­ها، عقاید و جهان بینی مردم و فرهنگ خود را به صورت تزیینات گوناگون بر روی این ابزار آلات جنگی منعکس می­کرده­اند. در سده دهم هجری دو ...

چکیده در جغرافیا ، واقعیتهای جغرافیایی و یا اطلاعات جغرافیایی ، با سایر واقعیتها و اطلاعات تفاوت دارد . بدینسان که هر واقعیت و اطلاعات جغرافیایی،با مکان پیوند می خورد .زمانی که این پیوند صورت گیرد وارد مبحث و رشته جغرافیای سیاسی می شویم،جغرافیای سیاسی شاخه‌ای از جغرافیای انسانی است. امروزه طبق آخرین تعریف، نقش ویژه جغرافیای سیاسی تحلیل فضایی پدیده‌های سیاسی و شناسایی فرایندهای ...

چکیده خلیج فارس یکی از نقاط استراتژیک و حیاتی از نقطه نظر سیاست بین الملل می باشد. علاوه بر اهمیت کشتی رانی، کشف و استخراج منابع عظیم نفت، گاز و وابستگی شدید کشورها به این مواد به عنوان مواد حیاتی برای صنعت، اهمیت ژئوپلیتیک این منطقه را بیشتر نموده است. به گونه ای که در هیچ برهه ای از مطامع قدرتهای بزرگ خالی نبوده است. پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و قطع شدن منافع ایالات متحده ...

ثبت سفارش