پایان نامه تحلیل ادراک محیطی جوانان از اکوتوریسم (مورد مطالعه دانش آموزان مقطع متوسطه ی شهرستان میاندرود)

پایان نامه دوره کارشناسی ارشد: رشته ی برنامه ریزی گردشگری–اکوتوریسم

چکیده:

از دهه 1990 رویکردهای سنتی توسعه گردشگری به چالش کشیده و با تاکید همزمان بر پیامدهای مطلوب و نامطلوب گردشگری، حرکت از گردشگری انبوه به سوی رویکرد توسعه پایدار گردشگری آغازشد. رویکرد به اکوتوریسم، به عنوان الگوی فضایی گردشگری در طبیعت، امروزه مورد توجه فراوان قرار گرفته است .علّت این توجه نه فقط به خاطر گردشگری و لذّت بردن از آن بوده، بلکه به عنوان یک وسیله ی حفاظت محیط و توسعه ی اقتصادی نیز محسوب شده است.در این دیدگاه اکوتوریسم  در وهله نخست ناظر بر ملاحظات زیست محیطی و مفهوم توسعه پایدار است ودر آن طبیعت گردی در درجه دوم اهمیت قرار می گیرد. فعالیتهای اکوتوریستی درجامعه میزبان منجر به آثار مثبت و منفی زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می شود . گردشگری پیش از آنکه یک فعالیت اقتصادی باشد،گویای یک ارتباط فرهنگی متشکل از عناصر: گردشگر، جامعه میزبان یا مواجهه شوندگان و بستر می باشد. گردشگری و اکوتوریسم به صورت چشمگیری به حسن نیت جامعه ی میزبان بستگی دارد و حمایت آن در توسعه وعملکرد موفقیت آمیز گردشگری و اکوتوریسم ،امری ضروری محسوب می شود. یکی از قدیمی ترین موضوعات جغرافیا در ارتباط باروابط انسان درمحیط، درک واکنش بشر نسبت به تغییرات محیط است. در همه فرهنگ ها ،ادراکات محیطی ،در تصمیم گیریهای شخصی ،نقش اساسی دارد. استان مازندران با توجه به موقعیت طبیعی و جغرافیایی در بخش طبیعت گردی جزء استانهای برتر کشور محسوب می گردد. با توجه به ویژگی های جغرافیایی و طبیعت گردی شهرستان میاندرود، این پژوهش، با هدف تحلیل ادراک و تصورات جوانان از اکوتوریسم انجام شد. مورد مطالعه دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان میاندروددر استان مازندران می باشد که بر اساس فرمول کوکران 275 نفر به صورت تصادفی در رشته های مختلف انتخاب شدند .در این پژوهش با روش پیمایشی با ابزار پرسشنامه از دانش آموزان نظر خواهی شد.بااستفاده از آزمون رگرسیون و ضریب همبستگی وبا نرم افزار آماریspss ،تحلیل فرضیه های پژوهش انجام شد. نتایج آزمون های آماره استنباطی، حاکی از وجودرابطه ی معنادار بین محیط های شخصی و پدیداری در ادراک جوانان از اکوتوریسم  است.همچنین تاثیر محیط پدیداری در ادراک جوانان از اکوتوریسم  را هم نشان می دهد .

کلید واژه:

گردشگری، اکوتوریسم، ادراک محیطی، جوانان، شهرستان میاندورد

مقدمه

یکی از بخشهایی که در صنعت توریسم مورد توجه گردشگران و جهانگردان قرار گرفته است، صنعت اکوتوریسم است. توسعه اکوتوریسم می تواند با ایجاد فرصت های شغلی، منافع اقتصادی بی شماری را به طور مستقیم متوجه مردم بومی کشورها کند .همچنین اکوتوریسم، از بنیان های توسعه پایدار جوامع وراهی برای حفظ چشم اندازها و ذخایر طبیعی است .رشد صنعت گردشگری در جهان سالانه حدود 4 درصد برآورد می شود. دراین میان سفرهای اکوتوریستی دارای رشد 30 درصدی هستند و این نشانه توجه روز افزون به اکوتوریسم است(تقوایی وهمکاران ،1391: 151).رویکرد به اکوتوریسم به عنوان الگوی فضایی گردشگری در طبیعت، امروزه مورد توجه فراوانی قرار گرفته است. اکوتوریسم می رود تا در قرن بیست و یکم بسیاری از فضاهای جغرافیایی را تحت تاثیر قرار داده و الگوی فضایی جدیدی را در نواحی مختلف ایجاد نماید(جلال پور ،1391: 4). از دهه ی 1930مکتب امکان گرایی یا اختیار ،با تاکید برآنکه انسان به عنوان یک عامل فعال و مختار می تواند محیط را از طریق برقراری سازگاری های خود باآن مورد بهره برداری قرار دهد ،ارائه شد .جغرافیای رفتاری، محصول ورود اندیشه های روانشناسی به حیطه ی مباحث جغرافیایی است . ارتباط این علم را با جغرافیای انسانی از آنجا می توان ملاحظه کرد که جغرافیای انسانی در مورد اهمیت ادراک ،خلاقیت،تفکر و عقاید مردم که در فرموله کردن دیدگاه های آنها نسبت به محیط ودر نتیجه روابط انسان با محیط تاثیر می گذارد (پور احمد ، 1389: 162). در جغرافیای رفتاری کل مکان علاوه بر اینکه صحنه ی عملکرد های اقتصادی، تاریخی، واجتماعی است ،در عین حال فضای روانشناختی است . این فضا هویت ،ساختار و مفهوم خاص خود را دارد که به مقتضیات و خصوصیات فردی (سن ،جنس ،زمان سکونت ،مکان اقامت ،کار .یا پایگاههای اجتماعی و اقتصادی) وبر حسب شرایط زندگی (درک فضا و فرهنگ و میزان آگاهی فرد )تغییرمی کند (پور احمد ،1389: 164).از آنجا که در گردشگری تمرکز بر سفر و جابجایی مردم ،کالا و خدمات در طول زمان و مکان است. عمدتا پدیده­ی جغرافیایی محسوب می شود ،وبنابراین دیدگاه جغرافیایی به طرق مختلف می تواند به تبیین گردشگری کمک کند (ویلیامز،1388: 21). براساس تعاریف سازمان جهانی گردشگری وسازمانهای مرتبط درارتباط با تعریف مفهوم اکوتوریسم، انگیزه ی اصلی گردشگران مشاهده ی طبیعت و درک اررزش های واقعی آن است ودر آن گردشگر و همچنین جوامع محلی در حفاظت محیط زیست مشارکت می کنند (نیازمند،1388: 23). تاکنون طی چند دهه ی گذشته مطالعات متعددی در زمینه ی سنجش دیدگاه و ادراکات ساکنان نسبت به گردشگری در جامعه ی میزبان انجام شده است (علیقلی زاده ،1386 :34).از آنجا که با تدریس دروس جغرافیا و دروس مرتبط با آن در مدارس شهرستان میاندرود، شناخت نسبی از ویژگی های رفتاری و خصوصیات جوانان به خصوص دانش آموزان کسب کردم .وهمچنین ازطرفی دراین شهرستان، مکانهای طبیعی بالقوه ی گردشگری از قبیل: مناطق ییلاقی وجنگل، مکان های حفاظت شده و ساحل جنگلی و تاحدودی دست نخورده ودنج به نظر می آیدوجود دارد. و همچنین تاکنون تحقیقات کمی از جاذبه های گردشگری این شهرستان، به طور جامع آنهم بارویکرد اکوتوریسمی انجام نشده است. لذابا راهنمایی دکتر بریمانی و دکتر رمضان زاده، در این پژوهش با استفاده از نظریه جغرافیدانان رفتاری کوشش شده است تاادراک و برداشت های ذهنی جوانان به عنوان جامعه ی میزبان و هم به عنوان گردشگر را از اکوتوریسم ،تحلیل ومشخص کنیم.و از طرفی دیگر قابلیت های بالقوه گردشگری این شهرستان را شناسایی کرده باشیم . این پژوهش در پنج فصل می باشد .

در فصل اول، کلیات بحث در مورد بیان مسئله و سوالات و ضرورت و اهمیت بحث و درادامه فرضیات پژوهش و پیشینه تحقییق ،یعنی مرور تحقیقات انجام شده در ارتباط با موضوع وهمچنین مشکلات ومحدودیت های این پژوهش بیان می شود.

در فصل دوم ،ادبیات موضوع ، تعاریف گردشگری و اکوتوریسم از نظر جامع بین المللی و صاحب نطران رشته های گردشگری و اکوتوریسم  ارائه شده است .در ادامه به مبانی نظری پژوهش پرداخته ودر نهایت با استفاده از چارچوب نظری و تجربی پژوهش، مدل مفهومی این پژوهش ارئه شده است .

درفصل سوم مباحث روش شناسی  این پژوهش،  تکنیک و ابزار های پژوهش ارائه شده است ودر ادامه ویژگی های جغرافیایی و جاذبه های گردشگری و طبیعت گردی  مورد مطالعه (شهرستان میاندورود) ارائه شده است .

درفصل چهارم با استفاده از آماره های توصیفی و آماره های استنباطی و همچنین آزمون های آماری
یافته های پژوهش  بوسیله ی جداول ونمودار هاارائه شده است .

در فصل پنجم با استفاده از آزمون های آماری استنباطی در جهت رد یا تایید فرضیه های پژوهش اقدام شده و در ادامه، بحث ونتیجه گیری و در پایان پیشنهادات این پژوهش ارائه شده است .

بی شک این پژوهش دارای کاستی های زیادی می باشد. امید است، پژوهشگران و دانشجویان دیگر این مباحث را تکمیل ویا از زوایای دیگر این موضوع و موضوعات مرتبط با آن را بررسی و کنکاش کنند .

در پایان از تمامی کسانی که در انجام این پژوهش مرا یاری نموده اند تشکر و قدرانی ویژه می کنم :

،اقای نواییان بخشدار گهرباران و اقایان جلالی ازکارمندان بخشداری گهرباران،اقایان سعیدی و اخرتی ،اسمعیلی مسئولین پناهگاه حیات وحش دشت ناز ، اقای میر هادی موسوی کارمند باز نشسته جنگل دارابکلا،اقای دباغیان دهیار داربکلا،اقای هنر بخش ،شورای جامخانه،همچنین از سازمان های:

-آموزش وپرورش شهرستان میاندورود

بخشداری گهرباران

سازمان محیط زیست مازندران و مسئولین پناهگاه حیات وحش دشت ناز

-سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مازندران و ساری

دهیاری روستای دارابکلا

شورای اسلامی روستای جامخانه

سازمان هواشناسی مازندران

مدیران مدارس متوسطه دخترانه و پسرانه شهرستان میاندرود

و تمامی افراد و سازمان هایی که نام آنها ممکن است از قلم افتاده باشد تشکر می کنم.

فصل اول

کلیات پژوهش

1- بیان مسئله

اکوتوریسم گرایشی نوین در صنعت گردشگری است. مناظر زیبای طبیعت از کانون های جذب توریست این نوع از گردشگری می باشند . لذا اهمیت دادن به نقش آن در حفاظت از محیط زیست به منظور توسعه پایدار امری ضروری است. اکوتوریست ها که با انگیزه های خاص خود به نواحی طبیعی و بکر کره زمین مسافرت می کنند، تجارب سودمندی به دست می آورند. آنان با کسب معرفت درباره ابعاد فرهنگی،زیست محیطی طبیعت هر منطقه و کشوری، به حافظان و دوستداران طبیعت می پیوندند.(سازمان میراث فرهنگی وگردشگری،1385: 1 ). جامعه بین المللی اکوتوریسم[1] (2006) بر این واقعیت است که پیاده سازی اکوتوریسم  سبب ارتباط بین حفاظت محیط، مشارکت جوامع بومی و کسانی که درگردشگری مسئول، فعالیت دارند می شود و شش اصل را در پی دارد: 1) به حداقل رساندن اثرات2)ساخت های زیست محیطی و آگاهی و احترام فرهنگی3)ارائه ی تجارب مثبت برای بازدید کننده و میزبان4)ارائه منافع مالی مستقیم برای حفاظت از محیط زیست5)ارائه مزایای مالی و توانمند سازی  برای مردم محلی6)حساسیت به مسائل سیاسی کشور میزبان(ریورا[2]وهمکار ،2010 :86).با افزایش اگاهی مردم از فواید و اثرات مثبت تجربه ی مستقیم طبیعت ،اهمیت اکوتوریسم بیشتر می شود .اکوتوریسم به تنوع زیستی ،ارزش اقتصادی می دهد (زاهدی ،1390 :91 ). اکوتوریسم با دوروش مستقیم یعنی حفظ و حراست از منابع طبیعی و غیر مستقیم یعنی ایجاد درآمد برای جوامع محلی درا مر حفاظت و بقای گونه ها وزیستگاههای مهم طبیعی گام بر می دارد .اکوتوریسم با استفاده از ابزار آموزشی و تبلیغاتی، می تواند منابع طبیعی حفظ شده رابه عنوان یک منبع درآمد زا جهت ساکنان محلی معرفی کند ،در نتیجه افرادمحلی به مناطق موروثی حیات وحش و محیط زیست به عنوان منبع درآمد،با دیده ی احترام نگریسته و از این مناطق بیشتر حفاظت می نمایند(فنل،1388 : 63). یکی از اصول مهم اکوتوریسم از نظر وایت[3] ارتقای درک ارزش زیست محیطی دست اندر کاران و جامعه میزبان و اکوتوریستها  است(زاهدی ،1390: 124).رمز موفقیت اکوتوریسم  ایجاد مشارکت و همکاری تنگاتنگ است تا بتواند به اهداف ممتد حفظ و نگهداری و توسعه معقولانه دست یابد. مشارکت مورد نیاز اکوتوریسم برای موفقیت با همکاری جوامع محلی ،سرمایه گذاران ،آژانس های دولتی و سازمان های مردم نهاد،آموزش وپرورش ،اکوتوریست ها ایجاد می شود(آلن مور[4] و همکار،1387 :19). توسعه ی گردشگری و اکوتوریسم به صورت چشمگیری به حسن نیت جامعه ی میزبان بستگی دارد و حمایت آن در توسعه وعملکرد موفقیت آمیز گردشگری و اکوتوریسم ،امری ضروری محسوب می شود(.بدری و همکاران ،1391 : 44 ). از دهه 1990 رویکردهای سنتی توسعه گردشگری به چالش کشیده و با تاکید همزمان بر پیامدهای مطلوب و نامطلوب گردشگری ،حرکت از گردشگری انبوه به سوی رویکرد توسعه پایدار گردشگری آغازشد (قدمی  و همکار، 1391: 80( .باتوجه به اثرات گردشگری در چند دهه گذشته ،گردشگری توده ای به عنوان عامل تخریب سامانه های زیست محیطی و ساختار های فرهنگی واجتماعی جوامع بومی ،مورد انتقاد قرار گرفته و برای تغییر این وضع ،مفهوم گردشگری بدیل ،مطرح شده است . این اصطلاح انواعی از رویکردهای مربوط به گردشگری را پوشش می دهد که گردشگری در طبیعت و گردشگری زیست محیطی از آن جمله اند . در این دیدگاه اکوتوریسم  در وهله نخست ناظر بر ملاحظات زیست محیطی و مفهوم توسعه پایدار است ودر آن طبیعت گردی در درجه دوم اهمیت قرار می گیرد (رضوانی ،1389: 21). طی چند دهه ی گذشته مطالعات متعددی در زمینه ی سنجش دیدگاه و ادراکات ساکنان نسبت به گردشگری در جامعه ی میزبان انجام شده است .اثرات گردشگری درک شده ی میزبان، در سه طبقه ی اساسی هزینه و فایده ی اقتصادی ،اجتماعی و محیطی قرار دارد . دراین خصوص ،محققان معتقدند که میان رونق گردشگری و معیار های عینی و ذهنی اثرات اقتصادی ،اجتماعی و محیطی جامعه ی میزبان رابطه مستقیم وجود دارد (علیقلی زاده و همکار ،1386 : 34). تخمین  زده می شود نیمی از جمیعت فعال در صنعت گردشگری کمتر از 25 سال سن دارند و بر اساس گزارش سازمان جهانی کار 13 تا 19 میلیون نفر از شاغلین در این صنعت کمتر از 18 سال سن دارند ( رنجبران وهمکار،1390 :26). برآورد های سازمان مطالعات گردشگری هم تایید می کند که علاقمندان به سفر به طبیعت عمدتا جوان و تحصیل کرده اند (میراث فرهنگی وگردشگری،1385 :1 ). این گروه های سنی که یک عامل فعال (کنشگر اجتماعی) نامیده می شود نماینده نسلی است که نظام ارزشهای مخصوص به خودش را دارد(نیک گهر ،1391: 92).جوان با فرهنگ مصرفی در پی کشف حوزه های جدید وپذیرش نشانه های آن برای باز تولید و غنی کردن زندگی خوداست.آنهاجویای تجربه های تازه هستند(کلانتری ،1387 :174). آنان بیشتر فرد گراهستند تا جمعگرا(فیروز جاییان وهمکار ،1391 :198 (.استان مازندران با توجه به موقعیت طبیعی و جغرافیایی در بخش طبیعت گردی جزء استانهای برتر کشور محسوب می گردد.نزدیک به 12 میلیون گردشگر داخلی و بیش از 100هزار توریست خارجی هرساله به منظور گذراندن اوقات فراغت ازاین استان دیدن می کنند (شیدفروهمکار،1383: 1) مناطق واقع درسواحل استان ،ماسه ای است و عمق مناسبی دارد. (رمضانی دارابی ،1382 :48 ).یکی از مناطق پرجاذبه مازندران،که با وجود دریای گهرباران و دامنه های البرز ومناطق ییلاقی و جنگلی تا حدودی بکر و دست نخورده، شهرستان میاندروداست.این مجموعه از ویژگی ها موجب جذب گردشگران زیادی می شود. و هرگونه بی توجهی از سوی گردشگران، بسیاری از این جاذبه ها در معرض تخریب قرار گرفته و پیامدهایی را از جنبه های زیست محیطی،اقتصادی ،فرهنگی –اجتماعی، برمحیط وجامعه محلی می گذارد. به جهت گستردگی (وسعت جمعیت و پدیده های گردشگری) شهرستان  میاندورود برای انجام پژوهش انتخاب شد. . بیشترین گروههای سنی جمعیت منطقه مورد مطالعه (میاندورود) را میانسالان با 25/37درصد وجوانان با 28/20درصد قرار دارند(سالنامه آماری مازندران،1389 :15). بی شک گردشگری به طور عام و اکوتوریسم به طور خاص تا حدود زیادی متاثر از این گروه سنی است  که می توان از آنان به عنوان جامعه میزبان و یا گردشگران آینده یاد کرد. و متولیان صنعت گردشگری نباید از آنان غافل باشند، بدین معنی که از امروز باید نسلی را برای فردا تربیت کرد تا  مسئولانه با طبیعت برخورد کند . این امر مستلزم آشنایی از نوع ادراک آنان از محیط(محیط پدیداری،شخصی وزمینه ساز ) است که زندگی می کنند ویا در آن سفر می کنند. گروه هدف نیز از میان دانش آموزان دوره متوسطه که سهم قابل توجهی از جوانان منطقه را تشکیل می دهند انتخاب شده اند. آشنایی با ادراک محیطی این گروه سنی
می تواند در تعیین راهبرد برای جامعه میزبان، حفاظت از محیط زیست و پدیده های گرشگری مهم باشد.

1-2-اهداف پژوهش

هدف کلی این پژوهش بدنبال  آشکار سازی ادراک  دانش آموزان متوسطه شهرستان میاندورود، از
کارکرد های اکوتوریسم  منطقه سکونت خود می باشد.

اهداف جزیی:

1)عوامل موثر در ادراک  محیطی دانش آموزان شناسایی شود .

2)کارکردهای اکوتوریسم شهرستان میاندورد شناسایی شود.

 3) بهره گیری نتایج این پژوهش در ارائه ی پیشنهادات و بهره گیری مناسب از ظرفیت و قابلیت های بالقوه اکوتوریسم شهرستان میاندرود .

1-3-اهمیت وضرورت پژوهش

در سال های اخیر ملاحظات اکولوژیکی و زیست محیطی موجب گردید تا اکوتوریسم به عنوان سازگارترین نوع گردشگری بیش از سایر اشکال گردشگری مورد توجه قرار گیرد. در واقع این نوع گردشگری جهت پیشرفت اقتصادی هر کشور، مردم بومی منطقه و حفظ ارزش های طبیعی، زیست محیطی و فرهنگی مناطق گردشگری مناسب تشخیص داده شده است. از این رو توسعه این بخش جزء اهداف اصلی صنعت گردشگری در نظر گرفته می شود(تقوایی ،1391: 152).اهمیت این موضوع  پژوهش از دوجهت می تواند باشد یکی از نظر نقش گردشگری و اکوتوریسم در ایجاد اثرات اقتصادی که شامل درآمد زایی و اشتغال زایی برای جامعه ی محلی می باشد و از بعد دیگر جهت حفاظت از منابع زیستی محیط طبیعی می باشد. در سالهای اخیر طبیعت گردی یا اکوتوریسم در نهادهای عمومی و تشکلهای زیست محیطی و توسعه پایدار و ایجاد درآمدهای ارزی و ریالی درتولید ناخالص ملی رشد قابل توجهی برخوردار شده است(عبدالهی،1388 ). در اکوتوریسم پایدار انگیزه اصلی مسافرت به طبیعت، دیدار از جذابیت های طبیعی یک منطقه شامل ویژگیهای فیزیکی و فرهنگ بومی است و اکوتوریست پس از مشاهده جذابیت ها، بدون اینکه خللی در آنها وارد آورد و به تخریب آنها بپردازد، محل را ترک می کند. به این ترتیب، ضمن شناختن فرهنگ، سوابق تاریخی و نمودهای طبیعی منطقه، شان و جایگاه اکوسیستم را حفظ کرده، فرصت های اقتصادی و درآمدزایی را برای مردم محلی ایجاد می کند( زاهدی،1390: 45). با توجه به اینکه نگرش و برداشت های جامعه میزبان در توسعه گردشگری نقش زیادی دارد ، برنامه ریزی گردشگری بر اساس مشارکت محلی به دو دلیل ضروری است :اول ،در سطح تجربی ،اگر توسعه ی گردشگری با آرزو و اهداف اجتماع محلی سازگاری نداشته باشد ،در هنگامی که علایق افراد بیرونی در گردشگری محلی غالب است ،یا در هنگامی که آستانه ی تحمل ساکنان نسبت به گردشگری و گردشگران پایین است ،تضاد هایی به وجود می آید که در نهایت منجر به تضعیف گردشگری می شود .دوم ،ساکنان محلی از حق اخلاقی برای مشارکت در توسعه ی فعالیتی برخوردارند ،که هم منافع و هم هزینه هایی را برای آنها به همراه دارد این شرایط به ویژه برای گردشگری بسیار مهم است که مردم محلی روابط همزیستی با محیط خود دارند .(ضیایی و همکار،1391 : 30). لذا اگاهی و برداشت های جامعه محلی از جمله جوانان که درصد بالای جمعیت را شامل می شود ضرورت پیدا می کند. از طرفی شهرستان میاندورود به خاطر جاذبه های طبیعی بکر و تاحدودی دست نخورده از قبیل پناهگاه حیات وحش ،ساحل جنگلی گهر باران ،و مناطق ییلاقی و جنگلی در کوهپایه ها، دارای قابلیت و ظرفیت زیادی برای توسعه اکوتوریسم یا طبیعت گردی دارد.(پژوهش میدانی ،1393).لذا ضرورت دارد تا از این ظرفیت های بالقوه گردشگری درجهت درآمدزایی و اشتغال زایی برای جامعه محلی وبهره برداری شود و همچنین درآمد حاصل از گردشگری را صرف حفاظت از جاذبه های طبیعی و محیط زیست شود.

1-4-سؤال‏های پژوهش‏:

سوال اصلی : ادراک محیطی دانش آموزان از اکوتوریسم چگونه است ؟

سولات فرعی :

 1)آیا محیط پدیداری در ادراک محیطی دانش آموزان از اکوتوریسم موثر است ؟

2)آیا محیط شخصی با ادراک محیطی دانش آموزان از اکوتوریسم رابطه دارد ؟

3)آیا بین محیط زمینه ساز و ادراک محیطی دانش آموزان از اکوتوریسم رابطه وجود دارد؟

1-5 -فرضیه های پژوهش:

فرضیه عبارت است از حدس یا گمان اندیشمندانه درباره ی ماهیت ،چگونگی وروابط بین پدیده ها ،اشیاءو متغیر ها ،که محقق را در تشخیص نزدیک ترین و محتمل ترین راه برای کشف مجهول کمک می نماید ؛فرضیه گمانی است موقتی که درست بودنش باید مورد آزمایش قرار گیرد .فرضیه براساس معلومات کلی و شناخت های قبلی یا تجارب محقق پدید می آید .این شناخت ها ممکن است براساس تجارب یا مطالعات قبلی باشد ،از منابع شفاهی به دست آمده باشد ،یا درجریان مطالعه یا ادبیات تحقیق حاصل شده باشد  (حافظ نیا ،1391: 131). با عنایت به آنچه که در قسمت بیان مسئله این کار تحقیقی اشاره  گردید، فرضیه های زیر مطرح اند:

به نظر می رسد :

 1) محیط پدیداری در ادراک محیطی دانش آموزان از اکوتوریسم موثر است .

2) محیط شخصی با  ادراک محیطی دانش آموزان از اکوتوریسم رابطه دارد.

3) بین محیط زمینه ساز و ادراک محیطی دانش آموزان از اکوتوریسم رابطه وجود دارد.

1-6- پیشینه پژوهش

1-6-1-پژوهش های خارجی

ماریا دل مار و همکار[5] (2013) در پژوهشی به تجزیه و تحلیل ادراک در میان دانشجویان دانشگاه در رشته گردشگری در رابطه بخش گردشگری و زیست محیطی از منظر جنسیت  پرداختند .پژوهش شامل 197 دانش آموزان گردشگری  , ومدیران رستوران ها مورد استفاده قرار گرفت.یافته ها نشان می دهد که در مورد هر دو گروه از دانش آموزان و گروهی از مدیران، زنان بیشتر در مورد مدیریت زیست محیطی از مردان نگران هستند.نتایج شواهد جدید مربوط به آموزش و پرورش گردشگری ،نظریه های فمینیسم [6]سازگاری با محیط زیست دارند .

گرت باتلرو همکار[7]  (2012)در مالزی به بررسی گردشگری ازدانش آموزان  با موضوع صنعت گردشگری به عنوان یک انتخاب شغلی پرداختند . بخش اول از این تحقیق با هدف به دست آوردن درک درستی از گردشگری  دانش آموزان در هنگام انتخاب یک حرفه  است . در مرحله دوم، در این تحقیق به درک که  اینکه تا چه حد از پاسخ دهندگان فکر می کنند صنعت گردشگری عوامل مهمی به آنها،در آمد و شغل  ارائه می دهد. چهار صد و بیست و نه دانش آموز، از طریق پرسشنامه به 20 سوال پاسخ دادند . که به طور قابل توجهی پاسخهایی متفاوت شناخته شده است. از نتایج، روشن است که دانش آموزان به طور کلی بر این باور نیستند که گردشگری به عنوان یک حرفه ای در نظر  آنها مهم است.. تنها 36.4 درصد بر این باورند که قطعا یک کار لذت بخش در صنعت گردشگری پیدا کنند . 38.3 ٪  معتقدند که صنعت گردشگری، قطعا حقوق و دستمزد خوبی ارائه نمی دهد.

پژوهشی در چین توسط یوان[8](2010) درمورد توسعه اکوتوریسم و نگرش کشاورزان انجام شد. نتایج نشان می دهد که بسیاری از کشاورزان ، عقیده دارند که برنامه ی  (برنامه ی حفاظت از محیط زیست )به نفع آنان نیست. نگرش آنها با عواملی مانند میزان زمین کشاورزی ، فاصله ، درآمد خانوار ، که تمایل  آنها به بی تفاوت همراه است. برای کشاورزان به طور کلی، در نتیجه ، اکوتوریسم انگیزه ای برای حفاظت از محیط زیست ایجاد نمی کند.

اسکات ریچاردسون[9]( 2008)درپژوهش خودباهدف مطالعه،برای بررسی نگرش ها و برداشت های گردشگری دانشجویان مقطع کارشناسی  در استرالیا نسبت به مشاغل دراین  صنعت پرداخت. مطالعه اکتشافی و بر اساس یک رویکرد کمی است.  نتایج  بیرون آمده از این مطالعه این است که بیش از 50٪ از پاسخ دهندگان در حال حاضر به فکر مشاغل خارج از صنعت گردشگری هستند . از کسانی که با تجربه کار در صنعت گردشگری دارند ، 43.6٪ ادعا می کنند که آنها نمی خواهند در صنعت گردشگری پس از فارغ التحصیلی کار  کنند،96.3٪ پاسخ دهندگان با استناد به تجربه کار دراین صنعت به عنوان دلیل اصلی این تصمیم است.

سیری ونگ و همکار[10](2013)به مطالعه  خود در لائوس با هدف درک ساکنان محلی، نگرش و مشارکت نسبت به مناطق حفاظت شده ملی پرداخت . پرسشنامه با 405 خانوار در چهار روستا در حاشیه جنوبی ملی منطقه حفاظت شده، مرکزی لائوس انجام شد. نتایج نشان داد که اکثر پاسخ دهندگان برداشت و نگرش مطلوب نسبت به ملی منطقه حفاظت شده دارند. با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری، آن را نیز در بر داشت این بود که ارتباطات مثبت و قوی بین ادراک مثبت، نگرش و مشارکت آنها وجود دارد. این عوامل به منظور افزایش مشارکت محلی در ملی مدیریت منطقه حفاظت شده و برای رسیدن به حفاظت از تنوع زیستی پایدار در لائوس باید در نظر گرفته شود. علاوه بر این، تجزیه و تحلیل چند متغیره نشان داد که ساکنان روستا که در اجرای پروژه های اکوتوریسم و ​​افراد با درآمد بالاتر درک قوی تر، نگرش و مشارکت به سمت منطقه حفاظت شده ملی بود. برای ساکنان محلی به طور موثر مدیریت منطقه حفاظت شده ملی، مشارکت آنها نیاز به آموزش و تشویق از طریق توسعه جریان های محلی درآمد، از جمله  عوامل موثردر توسعه اکوتوریسم  به شمار می آیند.

سارا واندارسی[11] و همکاران (2010)در پژوهش خود در باره ادراک و تصمیم گیری در مدل سازی همراه سیستم های انسانی و طبیعی انجام داد . هدف از این پژوهش، برای درک اینکه چگونه جمعیتی انسان، یک برنامه احیای جنگل ها، ممکن است بر ادراک مردم محلی بر محیط زیست موثر باشد. این درک زمینه بسیاری از تصمیم گیری های استفاده از زمین با استفاده از رگرسیون لجستیک، اطلاعات را از یک نظرسنجی 263 خانواده انجام شد. نتایج نشان می دهد مشارکت برنامه احیا ی سبز به طور  ناچیز به درک اثرات زیست محیطی انسان مرتبط است. سایر عوامل خطر: پیش بینی حساسیت به اثرات زیست محیطی انسان شامل اطلاع داشتن از تغییرات آب و هوایی، علاقه به کارآفرینی گردشگری، نگرانی های فعلی از امنیت غذایی، مقررات محدودکننده، منبع درآمد نیز موثر است.

جین لیو [12]( 2013) در پژوهش خود با عنوان نگرش زیست محیطی ذینفعان و ادراک خود را در مورد محافظت زیستی در منطقه سیچوان چین انجام شد.مجموع 112 پرسشنامه در دسامبر 2008، پس از زلزله سیچوان تکمیل شد. پرسشنامه شامل سه بخش، زمینه اجتماعی (جنسیت، نژاد، سن، سطح درآمد و سطح آموزش و ، که به منظور بررسی نگرش زیست محیطی گردشگری به کار گرفته شده بودند، به طور قابل توجهی در میان گروه های ذینفع( کارمندان دولت و کشاورزان محلی)  متفاوت بود.  ادراک کسب و کار  افراد در مرتبه ی پایینی بود. بررسی رابطه سطح جامعه حفاظت شده نشان داد که هماهنگی واختلاف هر دو گروه وجود داشته باشد، اما به اشکال مختلف در میان ذینفعان مختلف، و به نظر می رسد مخالف بین در میان شاخص ها، گردشگری هماهنگ بوده است ، در حالی که مجموعه گروه های دیگر متفاوت بود. اختلاف ادراک مربوط به به سن با سطح آموزش  رابطه معنی دار دارد. علاوه بر این، پاسخ دهندگان با درآمد سالانه بالاتر تمایل به حمایت از سیاست هماهنگ کردن روابط و کاهش آسیب جوامع محلی به این منطقه است.

عبد مطلب[13] (2013) در  مطالعه  خودبه بررسی سطح آگاهی از زندگی  لاک پشت های سبز بر اساس سن و جنس از ساکنان محلی ، ترنگانو، محل اکوتوریسم محبوب در مالزی انجام شد. پاسخ دهندگان مرد یک سطح قابل توجهی بالاتر از آگاهی نسبت به زن نشان داده است. حفاظت از جامعه مبتنی بر یک ابزار ارزشمند برای آموزش جوامع محلی در تعهدات خود را به محیط زیست است. .کاهش جمعیت لاک پشت ها عمدتا توسط فعالیت های انسانی گسترده و عدم آگاهی برای حیوانات در معرض خطر ایجاد می شود. مدیریت از بالا به پایین و اجرای برنامه های آگاهی باید بهبود یابد.

پترو سیلو وهمکاران[14](2007) در پژوهش خود به مشکل به طور کلی از ادراک توریستی در یک منطقه حفاظت شده دریایی انجام شد.  داده ها با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شد، و تجزیه و تحلیل آماری با توجه به چهار متغیر اصلی انجام شدکه بیشتر پاسخ ها بامتغیر های، جنس، سطح تحصیلات ، و محل سکونت ارزیابی شد . و در نتیجه، برداشت ها از حفاظت گردشگری دریایی  به شدت به میزان تحصیلات و محل سکونت ،جنسیت، وابسته بود.

The analysis of Environmental perception young people about the ecotourism (case study: Middle school students, Miyandorod Township)

Abstract:

Since 1990 decade, there is a challenge on the traditional approaches used to develop the tourism. Meanwhile, beside a simultaneous emphasize on desired and/or undesired effects of tourism, a new trend from aggregate tourism to a stable development of tourism has begun. The reason of this trend is not only because of the enjoyments in tourism, but is considered as a tool used for keeping the environment safe and developing the economics. From this point of view, ecotourism is mainly regarded as a factor of permanent development, and then being in nature may be considered. The ecotourism activities in the society lead to some positive and negative effects in the ecosystems, economics, social and cultural issues. The tourism can be regarded as a cultural relationship rather than an economic activity. The tourism and ecotourism is related to the moral situation of the host society. Therefore, this factor is essential for development and success of tourism and ecotourism. One of the oldest issues in geography is to understand the reaction of human against the environmental changes. In all cultures, the environmental realizations have vital role in personal decision makings. The Mazandaran province is considered as one of the high-ranked provinces regarding its nature and geographical situation. Regarding the geographical features of Miyandorod, this research is done due to analysis the understandings of young people about ecotourism. The study samples are the middle school students in Miyandorod and the number of samples is 275 persons who are randomly selected. In this research, a surveying method is used to collect information from the students via questionnaires. The analysis is also done using the regression test and correlation ratio. The SPSS software is utilized in our experiment. The gained results show a meaningful relation between the environment and the cognition of ecotourism in young people. Meanwhile, it shows the effects of environment in understanding of youths about the ecotourism.

Keywords:

Tourism, ecotourism, environmental perception, youths, Miyandorod Township