پایان نامه بازتاب اندیشه تأویلی در آثار ناصر خسرو قبادیانی

word 405 KB 31508 73
1392 کارشناسی ارشد ادبیات فارسی
قیمت قبل:۶۳,۳۰۰ تومان
قیمت با تخفیف: ۲۸,۹۰۰ تومان
دانلود فایل
  • بخشی از محتوا
  • وضعیت فهرست و منابع
  • پایان‌نامه برای دریافت درجه‏ی کارشناسی ارشد

    رشته زبان و ادبیّات فارسی

     

    چکیده

    مسأله فهم از زمانی که بشر برای انتقال پیام به نوشتن پرداخت، محل جدل بوده است. در این میان، دانش تأویل (هرمنوتیک) و نیز مباحث کیفیت فهم قرآن مجید به‏ویژه در آیات متشابه و مجمل و باطن آیات در حوزه‏ی اسلامی بعد از رحلت پیامبر اکرم (ص) بین نحله‏های کلامی شایان توجه است. در میان فرق اسلامی، کلام اسماعیلیه که از تأویل به مثابه مهم‏ترین ابزار اجتهاد، فهم و استباط گزاره‏های قرآنی استفاده می‏کردند، خاستگاه روشی شد که امروزه به هرمنوتیک مشهور است. ناصرخسرو قبادیانی (شاعر و متفکر عقلگرای اسماعیلی) در آثار منظوم و منثورش از آن بهره برده و بر آن به عنوان یک فهم روشمند تأکید داشته است. این پایان‏نامه با بررسی مبانی فهم تأویلی متن از منظر ناصرخسرو، روشن کرد که این متفکّر و مفسّر اسماعیلی بر اساس آیات و احادیث نه تنها به تأویل اعتقاد دارد بلکه به مراتب فهم تأویلی میان اشخاص مختلف نیز معتقد است.

    کلید واژه‏ها: ناصر خسرو، آثار ناصرخسرو، اسماعیلیه، تأویل و هرمنوتیک.

     

    مقدمه

    یکی از مبانی پذیرفته شده‏ی معرفتی غالب فرقه‏های اسلامی«تأویل» است. تأویل گرایان با توجه به این‏که تعریف شان از تأویل چه باشد، نحله‏های گوناگونی دارند. برخی از روش‏ها و ابعاد تأویل در نزد شیعه هم‏چون تأویل باطن گرایان یا تأویل صوفیه  یا تأویل عقل‏گرایانه افراطی پذیرفته نیست از سوی دیگر، یکی از اهداف تأویل در نظر شیعه تأویل مصداقی و تأویل به معنای کشف معانی باطنی آیات قرآن مجید است. در حالی‏که این شیوه از تأویل‏، مورد انکار گروهی از اهل تسنن قرار گرفته و معتقدند تأویل‏های بطنی و بیان مصادیق، موافق با ظاهر لفظ نبوده و فهم درستی از آیات ارایه نمی‏کند و بر پایه ذوق و سلیقه شخصی و بی‏توجه به روش‏های علمی است.

    به نظر می‏رسد اصطلاح «معنای باطنی آیات» از یک طرف برگرفته از نص صریح فرمایش پیامبر اکرم(ص) باشد که می‏فرمایند: «ءانَّ لِلقرآنِ ظهراً و بطناً و لِبطنه بطنٌ الی سبعۀ أبطُن»؛ همانا برای قرآن ظاهری و باطنی است و برای باطن آن باطنی است تا هفت بطن (الاحسایی، ج 4، ‏ 1403 : 107) و از طرف دیگر می‏تواند خاستگاه چنین تأویلی خود قرآن باشد: خاتمیت، جامعیت و جاودانگی قرآن، مشروعیت این‏گونه از تأویل را اثبات می‏کند، به علاوه در هفده آیه از قرآن برخی از موارد واژه تأویل به کار رفته است که از نمونه آن، تعبیر خواب حضرت یوسف است. امامان شیعه و بسیاری از دانشمندان علوم دینی نیز به ضرورت چنین تأویلی و ارتباط آن با تاثیرات و منافع مستمر قرآن اشاره فرموده‏اند.

    یکی از مبانی مهم و مورد اختلاف در تفسیر قرآن «تأویل» است. در حالی‏که گروهی از اهل حدیث و بخصوص حشویه بر «نص گرایی» و اجتناب از تأویل آیات اصرار دارند و حتی از تأویل‏های مفهومی آیات اجتناب می‏ورزند؛ گروه کثیری از فرقه‏های اسلامی از جمله شیعه و اسماعیلیه «تأویل» را پذیرفته‏اند و انجام این مهم را در قرآن جایز شمرده‏اند. تأویل آیات ابعاد گسترده‏ای دارد و به شکل‏های مختلفی در میان مسلمانان رواج یافته است. برای مثال باطنیه بی‏محابا به تأویل آیات و نادیده گرفتن ظواهر و نصوص آیات پرداخته‏اند. برخی همچون شیعیان علاوه بر اقدام به تأویل مفهومی آیات متشابه، به تنزیلات و تطبیق آیات بر مصادیق نوظهور اقدام کرده‏اند. در نظر شیعیان این‏گونه از تأویل سرّ ماندگاری و جاودانگی قرآن و هدایت‏گری مستمر آن است.

    ناصر خسرو، در آثارش فراوان به شیوه‏های مختلف و متعددی متذکر مقام قرآن کریم شده است و در نگارش آثار منظوم و منثور خود به کرّات از این شیوه‏ها بهره جسته است.

    ناصر خسرو، این شاعر معتزله و دارای اختیار که مبنای اصول فکری‏اش همیشه بر پایه عقل و خردگرایی استوار بوده است، به شیوه ای کاملا خاص و منحصر بفرد در آثارش از معانی باطنی قرآن کریم استفاده کرده‏است. اگرچه در تاریخ ادبیات پارسی ما تاثیر‏پذیری شاعرانی چون: حافظ، مولانا و عطار از استهشاد قرآن و حدیث بسیار بوده است؛ اما ناصر خسرو قبل از آن‏ها شکل تازه‏ای از آن را در آثارش به بار نشاند و به جدّ می‏توان گفت که حتی در برخی آثارش این شیوه را به نام خود منحصر کرد و از شیوه تأویل، ابزاری کارآمد در جهت اثبات آرا، بینش و عقاید دینی - که تا آن زمان برخی معانی آن‏ها از دیگران پنهان بود- پرده گشود و چراغ روشنی در افکار سایر متکلمان دینی و مذهبی افروخت.

    البته لازم به ذکر است که تاثیر باطنی‏گرایی در فرقه اسماعیلیه هم که عاملی دیگر در جهت تحت تاثیر قرار دادن این شیوه افکار در ناصر خسرو بود را نمی‏توان نادیده گرفت و پیوستن وی به مذهب اسماعیلیه و دیدگاه خاص او تا حدودی مرهون و مدیون این فرقه بوده است و بسیاری از اندیشه‏های وی از این فرقه نشأت گرفته است.

    «جنبش اسماعیلیه راه را برای نشر افکار آزاد در عالم اسلامی گشود. مردم شهامت یافتند تا در مسایل معقول علنا به بحث و مناظره پردازند و حال آن‏که پیش از آنکه از اینگونه مباحث هرچند خطر کمتری در بر داشت بیمناک بودند» (الفاخوری ،خلیل الجر، 1358 : 184 ).

    بسیاری از این اندیشه‏ها و افکار او در قالب شعر بیان شده است و به طبع برای آگاهی از فهم درست و جامع این اشعار در آثار گوناگونش باید خواننده‏ای با ذوق و همراه با اطلاعاتی عمیق در زمینه‏های گوناگون نظیر‏، طب، هندسه، تفسیر قرآن و کلام و ... فهم و درک بسیار بود.

     

    1-2. بیان مسأله

    مسأله فهم متون ادبی و بررسی عناصر مؤثر بر آن از جمله مباحثی است که اندیشمندان از گذشته تا امروز در جوامع مختلف به آن پرداخته‏اند. هرمنوتیک و تأویل دانشی است که به بحث درباره مبانی نظری تفسیر و فهم می‏پردازد. در ابتدا وظیفه اصلی این دانش در غرب تشریح مبانی نظری فهم، تفسیر کتاب مقدس و تبیین اصول و قواعدی بوده است که مفسر به استناد آن‏ها متون مقدس را شرح و تفسیر می‏کرد، اما رفته‏رفته هرمنوتیست‏هایی مانند شلایر ماخر و دیلتای مبانی تفسیری کتاب مقدس را به فهم و تفسیر دیگر متون و به طور‏کلی به شناخت تمام صورت‏های تفهُّم و هر آنچه نیازمند تفسیر باشد تسّری دادند و به این ترتیب هرمنوتیک توسعه یافت و جنبه غیردینی پیدا کرد. حتی دیلتای، هرمنوتیک را عهده‏دار ایجاد روش شناسی علوم انسانی و تمایز بخش آن از علوم طبیعی دانست. در سیر تحول اندیشه‏ های هرمنوتیکی شاید بتوان سه دوره را مشخص کرد:

    الف. هرمنوتیک کتاب مقدس      ب. هرمنوتیک مدرن        ج. هرمنوتیک معاصر

    الف)هرمنوتیک کتاب مقدس: هرمنوتیک بیش از آن‏که به مباحث فلسفی تمایل داشته باشد به مباحث فهم و تفسیر متون مقدس توجه دارد، متن کتاب مقدس و فهم و تفسیر آن، کانون توجه هرمنوتیک قرون وسطی و پیش از آن بوده است.

     

    ب) هرمنوتیک مدرن: اشاره به مباحثی دارد که در باب هرمنوتیک در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی در غرب شکل گرفت که هم موجب توسعه این دانش و هم باعث ورودش به حوزه‏های علوم انسانی گردید. فردریش شلایر ماخر و ویلهم دیلتای دو بنیانگذار اصلی هرمنوتیک مدرن هستند. از مشخصات هرمنوتیک مدرن تغییر موضوع، تغییر روش و تغییر گرایش است.

     

    ج) هرمنوتیک معاصر: هرمنوتیک مدیون سه فیلسوف مهم معاصر یعنی هایدگر، هانس گئورگ گادامر و پل ریکور است. هرمنوتیک معاصر به تأثیر از پدیدار‏شناسی هوسرلی و توجه به انتولوژی انسانی شکل گرفت. از این‏رو هرمنوتیک معاصر برخلاف سنت پیشین دیگر وقف فهم متن و تفسیر کلام یا متن نوشتاری نگردید. همچنین در آن، برخلاف دیدگاه هرمنوتیکی رمانتیک، از شلایر ماخر گرفته تا دیلتای هدف از فهم بر ارتباط با فرد دیگر (مؤلف یا متکلم) و یا روان‏شناسی فرد دیگر، منوط نبوده است.

    دانش هرمنوتیک فلسفی هایدگر و گادامر، فضایی را فرا روی مباحث هرمنوتیکی گشود که بسیار گسترده‏تر و بنیادی‏تر از فضای مورد نظر دیلتای بود، که صرفاً بر تمایز بین علوم انسانی و علوم طبیعی متمرکز گردیده است. دانش هرمنوتیک در قرن بیستم با فراتر رفتن از فضای معرفت شناختی و نظریات خاص تفهّم به دیدگاه‏های معطوف به انتولوژی متمایل شد. در این راستا، مراد از پدیده‏ صرفاً فهم و شناخت اشیا و امور دیگر نبوده، بلکه به فهم به مثابه نحوه وجود انسان در جهان نگریسته شد. موضوع هرمنوتیک از چگونگی «شناخت جهان» به چیستی و چگونگی «بودن در جهان» تبدیل شد.

    اگر هرمنوتیک- یا به قول ما ایرانیان تأویل- در غرب با فهم و تفسیر کتاب مقدس آغاز گشته، با کمی تأمّل در تاریخ اندیشه‏ی ایران و روش‏های فهم‏پذیری متون چنین چالش‏های فهمی را – نه عیناً با همین نام که با نام‏های دیگر - از سوی نحله‏های فکری مختلف می‏بینیم، در آغاز در تئوری سیاسی و فکری شیعه تأویل کتاب مقدس از ویژگی‏ها و خصوصیات اصلی ائمه اطهار (علیه السلام) محسوب شد با ذکر این حدیث: «ءانَّ لِلقرآنِ ظهراً و بطناً و لِبطنه بطنٌ الی سبعۀ أبطُن»؛ همانا برای قرآن ظاهری و باطنی است و برای باطن آن باطنی است تا هفت بطن (الاحسایی، ج 4، ‏ 1403 : 107) که شیعه با بهره‏گیری از آبشخور فکری ائمه به تأویل مباحث پرداخت. در آغاز درگیری‏های تفهُّم قرآن از سوی معتزله و اشاعره که خود دو نوع فهم مختلف کتاب آسمانی بود از این‏گونه روش‏هاست، بعدها با پیدا شدن شیعه هفت امامی یا اسماعیلیه، شکلی از تأویل پیدا می‏شود که بسیار قابل توجه است. اسماعیلیه در یکی از گزاره‏های مدل فهم تأویلی خود قایل به این بودند که هر ظاهری را باطنی است و با این توجه به مباحث فلسفی، اسماعیلیه به «تأویل اسماعیلی» شکل خاصی از فهم قرآن، جهان، خدا، امام، نبی و ... دست زده است.

    ناصرخسرو و اسماعیلیه فهم فلسفی خود را «تأویل» می‏نامیدند؛ که اعتقاد به فهم درون و باطن کتاب داشتند؛ زیرا تأویل یعنی بازگشت یا به سرآغاز بازگشتن و معنای باطنی و وجه معنوی نصّ ظاهر را آشکار کردن. ناصر خسرو، اندیشمند و شاعر متفکر اسماعیلی قرن پنجم، در آثار خود همواره اهل باطن و تأویل را در برابر فقهای ظاهری بین اهل سنت قرار می‏دهد. از این‏رو، این که اسماعیلیه خود را اهل باطن و اهل تأویل می‏دانستند، ریشه در ویژگی‏های جهان‏بینی بی‏نهایت پیچیده آنان دارد: چه در زمینه‏ جهان‏شناسی، چه در زمینه فهم کتاب مقدس قرآن. آن‏گونه که از آثار ناصرخسرو برمی‏آید، او تأویل را به عنوان ابزار شناخت باطن وحی می‏داند. او مانند دیگر متفکرین اسماعیلیه به تأویل قائل است و آیات و احادیثِ احکام شرع را یکسره تأویل می‏کنند، و منکران از معتزله – اسماعیلیه، و فلاسفه اسلام – بویژه این رشد- معتقد به تأویل است، و از جمله تمثیل و تصویر قرآن مجید را برای توده مردم سزاوار می‏داند و معتقد است که الفاظ ظاهری بسیاری از آیات قرآنی تمثیل از معانی مجردی است که اگر به صورت علمی بیان می‏شد، ظاهر بینان آن را نمی‏پذیرفتند؛ به عبارت دیگر، دین تعبیر رمزی و تمثیلیِ حقایق عقلی و مجرد است، یعنی خدای تعالی از آن معانی برای توده مردم، در کتاب خود، به صورت رمزی و تمثیلی از میوه، شیر، شهد و حور و غلامان و لذّات دیگر تعبیر فرموده است تا آسان‏تر دریابند و راحت‏تر بدان‏ها دل بدهند و به نظر وی حقیقتِ عبادات نیز از این قاعده مستثنی نیست. 

     

     

    Abstract

     

    The Issue of text comprehension was controversial from the time when the human being started to write in order to transfer messages. In the meantime, the knowledge of interpretation (hermeneutics) and quality of comprehension of the Holey Quran in the Islamic domain after the death of the Prophet Muhammad (PBUH) is noteworthy in theological movements. Among the Islamic sects, Ismailia studies which used the interpretation as the most important means of Ijtihad, comprehension and inference of Quran statements, became a clear origin which today is known as hermeneutics. Naser Khosrow Ghobadiani, the rationalist poet and thinker of Ismaili period, used the hermeneutics in his works in verse and prose and focused on it as a systematic comprehension. By studying the theoretical foundations of the hermeneutic comprehension of the text from Naser Khosrow point of view, this thesis made it clear that this Ismaili thinker and interpreter not only believes the interpretation based on verses and hadiths, but also believes the hermeneutic comprehension among different individuals.

     

    Keywords: Naser Khosrow, Naser Khosrow works, Ismailia, interpretation, Hermeneutics.

  • فهرست:

    چکیده. 1

    فصل اول: مقدمه و کلیات

    1-1. مقدمه.. 3

    1-2. بیان مسأله.. 5

    1-3. سوالات تحقیق.. 9

    1-4. اهمیت و ضرورت تحقیق.. 9

    1-5.فرضیه‏های تحقیق.. 9

    1-6. اهداف تحقیق.. 10

    1-7. پیشینه تحقیق.. 10

    1-8. روش تحقیق و گردآوری اطلاعات تحقیق.. 10

    1-9. حدود و قلمرو تحقیق.. 11

    فصل دوم: بنیاد نظری

    2-1. معنای لغوی و اصطلاحی تأویل.. 13

    2-1-1. تأویل در بطن آیه.. 14

    2-1-2. تأویل به معنی باطن در کلمات برخی از دانشمندان شیعه و اهل سنت... 14

    2-1-3. تنزیل – تأویل.. 17

    2-1-4. شواهد قرآنی تأویل.. 19

    2-1-5. مستندات روایی تأویل.. 20

    2-1-6. رابطه تأویل با تفسیر. 22

    2-1-7. شرایط تأویل.. 22

    2-1-8. ضرورت تأویل.. 23

    2-2. هرمنوتیک.... 23

    2-2-1. تعریف لغوی هرمنوتیک.... 24

    2-2-2. مفهوم هرمنوتیک.... 24

    2-2-3. جدیدترین تعاریف از علم هرمنوتیک.... 24

    2-2-4. تاریخچه تأویل و هرمنوتیک در غرب.. 25

    2-2-5. تاریخچه تأویل یا هرمنوتیک در شرق. 29

    2-2-6. دیدگاه اهل تأویل در مشرق زمین.. 31

    2-3. معتزله و ریشه آن. 32

    2-3-1. تعالیم معتزله.. 33

    2-4 . معرفی فرقه اسماعیلیه.. 35

    2-4-1. اسامی دیگر فرقه اسماعیلیه در طول تاریخ... 38

    2-4-2. سایر اسامی که دشمنان این فرقه، به ایشان نسبت داده‏اند.. 39

    2-4-3. مراتب دعوت و عقول دهگانه نزد اسماعیلیان. 40

    فصل سوم: شرح احوال، آثار و سبک ناصرخسرو قبادیانی

    3-1. زندگی‏نامه و شرح حال حکیم ناصرخسرو قبادیانی.. 43

    3-2. زندگی ناصرخسرو قبل و بعد از خواب و تحوّل فکری‏اش.... 44

    3-3. تحصیلات و محدوده اطلاعات ناصرخسرو. 45

    3-4. تفکر و اندیشه ناصرخسرو. 46

    3-5. سبک ناصرخسرو. 47

    3-6. عقیده و مذهب ناصرخسرو. 50

    3-7. آثار منظوم و منثور ناصرخسرو قبادیانی.. 50

    3-7-1. آثار منظوم. 51

    3-7-2. آثار منثور 52

    3-7-3. سایر آثار، کتب و رساله‏هایی که به ناصرخسرو نسبت داده‏اند.. 54

    فصل چهارم: بررسی و تحلیل تأویل‏ها در برخی از آثار ناصرخسرو قبادیانی

    4-1 دیوان قصاید.. 58

    4-2. وجه دین.. 72

    4-2-1. اندر اثبات قرآن و تأویل آن. 73

    4-2-2. اندر تأویل قالوا إِنّا لِلّهِ و انّا إِلیهِ راجعون. 76

    4-2-3. اندر تأویل صدقه گاو و صدقه ‌ گوسفند.. 77

    4-3. زادالمسافرین.. 81

    4-3-1. بیان پیوستگی نفس جزئی به نفس کلی.. 81

    4-3-2. اندر ردّ بر اهل مذهب تناسخ... 82

    4-3-3. بیان چگونگی وحی و تفسیر آن. 82

    4-4. جامع‏الحکمتین.. 83

    4-4-1. اندر هیئت و خاصّه و رسم وحد.. 83

    4-4-2. قول متکلمان مذهب اعتزال.. 84

    4-4-3. اندر تعریف «من». 85

    4-4-4. اندر هفت نور 86

    4-4-5. «ءانَّ اللهَ یَأمُرُ بِالعَدلِ و الاِحسانِ و ایتاءِ ذِی القُربی.». 87

    فصل پنجم: نتیجه‏گیری

    5-1. نتیجه‏گیری.. 90

    منابع و مأخذ.. 92

    Abstract 95

    منبع:

     

    1- قرآن کریم(1388). ترجمه استاد الهی قمشه‏ای، تهران: انتشارات دهقان؛

    2- الاحسایی، ابن ابی جمهور (1403 ﻫ .ق). عوالی اللآلی، ج4، انتشارات سیدالشهداء قم؛

    3- الف. پالمر، ریچارد(1387). علم هرمنوتیک، ترجمه سید محمد سعید حنایی کاشانی، تهران : انتشارات هرمس، چاپ چهارم؛

    4- الفاخوری، حنا و خلیل الجر (1358). تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران: انتشارات کتاب زمان؛

    5- احمدی ، بابک (1378). ساختار و تأویل متن، تهران: انتشارات نشر مرکز؛

    6- ---------- (1380). ساختار و هرمونیک، تهران: انتشارات گام نو؛

    7- اقبال لاهوری، محمد( 1380). سیر فلسفه در ایران، ترجمه دکتر ا.ح.آریان‏پور، تهران: انتشارات نگاه؛

    8- ابن منظور (1405 ﻫ .ق). لسان العرب، به نقل از ابن اثیر، ج1، نثر ادب حوزه قم؛

    9- برتلس، آ. ی (1346). ناصر خسرو و اسماعیلیان، ترجمه یحیی آریان پور، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران؛

    10- بهجت‏پور، عبدالکریم (1391). «مسأله تأویل در قرآن و پاسخ به اشکال عامه»، تفسیر و علوم قرآن؛

    11- دشتی، علی (1362). تصویری از ناصر خسرو، تهران: سازمان انتشارات جاویدان، چاپ اول؛

    12- دفتری، فرهاد(1376). تاریخ و عقاید اسماعیلیه، ترجمه دکتر فریدون بدره ای، تهران: انتشارات فرزان روز؛

    13- رکنی یزدی، محمد (1387). آشنایی با علوم قرآنی، تهران :سمت؛

    14- ریکور، پل(1386). زندگی در دنیای متن، ترجمه بابک احمدی، تهران: انتشارات نشر مرکز؛

    15- زرین‏کوب، عبدالحسین(1378). با کاروان حلّه، تهران: انتشارات علمی؛

    16- شایگان، داریوش(1387). آفاق تفکر معنوی، ترجمه باقر پرهام، تهران: انتشارات فرزان روز؛

    17- شهرستانی، ابوالفتح تاج الدین محمد(1846 م). الملل و النحل، ویراسته‏ی کِرتِن، لندن؛

    18- صفا، ذبیح الله(1378). تاریخ ادبیات در ایران، ج2 ،تهران: انتشارات فردوس؛

    19- طباطبایی، سیدمحمد حسین(1374). تفسیر المیزان، ج 3، انتشارات اسلامی جامعه‏ی مدرسین، حوزه علمیه قم؛

    20- طبری، ابوجعفر (1403 ﻫ .ق). تفسیر طبری (جامع البیان)، ج 2، انتشارات مکتبه، ابن تیمیه، القاهره؛

    21- عیّاشی، محمد بن مسعود(1380 ﻫ .ق). تفسیر عیّاشی، تهران: انتشارات المکتبه العلمیه الاسلامیه؛

    22- فراهیدی، خلیل (1384). العین، ج 8، انتشارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه؛

    23- قبادیانی، ناصر خسرو (1363). جامع الحکمتین ، تصحیح و مقدمه پروفسور هانری کربن و دکتر محمد معین، تهران: کتابخانه طهوری؛

    24- -------------- (1375). دیوان ناصرخسرو قبادیانی، با مقدمه سید حسن تقی زاده، تهران: انتشارات نگاه؛

    25- -------------- (1384). سفرنامه ناصرخسرو قبادیانی به انضمام روشنایی نامه و سعادت نامه، تصحیح محمود غنی‏زاده، تهران: انتشارات اساطیر؛

    26- -------------- (1384). وجه دین، تهران: انتشارات اساطیر (از سلسله انتشارات کاویانی در برلین)

    27- -------------- (1385). زاد المسافرین، تصحیح محمد بذل الرحمن، تهران: انتشارات اساطیر؛

    28- کربن، هانری (1373). تاریخ فلسفه اسلامی (متن کامل)، ترجمه دکتر جواد باطبایی، تهران: انتشارات کویر و انجمن ایران‏شناسی فرانسه؛

    29- کلینی (1381). اصول کافی، ج1 و 92، انتشارات اسلامیّه؛

    30- گوهرین، صادق (1376). شرح اصطلاحات تصوف،ج1، تهران :انتشارات زوار؛

    31- مجلسی، محمد باقر(1381). بحار الانوار، ج 35، انتشارات الاسلامیه؛

    32- محقق، مهدی (1388). شرح سی قصیده از ناصرخسرو قبادیانی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی؛

    33- ---------(1382). اسماعیلیه، تهران: انتشارات اساطیر؛

    34- محمد، معین(1371). فرهنگ لغت‏، ج 1، تهران: انتشارات زرّین؛

    35- نظام الملک، حسن بن علی نظام الملک(1386). سیاست نامه، ترجمه جعفر شعار، تهران: انتشارات قطره؛

    36- یوسفی، غلامحسین (1376). چشمه روشن (دیداری با شاعران)، تهران: انتشارات علمی؛


موضوع پایان نامه بازتاب اندیشه تأویلی در آثار ناصر خسرو قبادیانی, نمونه پایان نامه بازتاب اندیشه تأویلی در آثار ناصر خسرو قبادیانی, جستجوی پایان نامه بازتاب اندیشه تأویلی در آثار ناصر خسرو قبادیانی, فایل Word پایان نامه بازتاب اندیشه تأویلی در آثار ناصر خسرو قبادیانی, دانلود پایان نامه بازتاب اندیشه تأویلی در آثار ناصر خسرو قبادیانی, فایل PDF پایان نامه بازتاب اندیشه تأویلی در آثار ناصر خسرو قبادیانی, تحقیق در مورد پایان نامه بازتاب اندیشه تأویلی در آثار ناصر خسرو قبادیانی, مقاله در مورد پایان نامه بازتاب اندیشه تأویلی در آثار ناصر خسرو قبادیانی, پروژه در مورد پایان نامه بازتاب اندیشه تأویلی در آثار ناصر خسرو قبادیانی, پروپوزال در مورد پایان نامه بازتاب اندیشه تأویلی در آثار ناصر خسرو قبادیانی, تز دکترا در مورد پایان نامه بازتاب اندیشه تأویلی در آثار ناصر خسرو قبادیانی, تحقیقات دانشجویی درباره پایان نامه بازتاب اندیشه تأویلی در آثار ناصر خسرو قبادیانی, مقالات دانشجویی درباره پایان نامه بازتاب اندیشه تأویلی در آثار ناصر خسرو قبادیانی, پروژه درباره پایان نامه بازتاب اندیشه تأویلی در آثار ناصر خسرو قبادیانی, گزارش سمینار در مورد پایان نامه بازتاب اندیشه تأویلی در آثار ناصر خسرو قبادیانی, پروژه دانشجویی در مورد پایان نامه بازتاب اندیشه تأویلی در آثار ناصر خسرو قبادیانی, تحقیق دانش آموزی در مورد پایان نامه بازتاب اندیشه تأویلی در آثار ناصر خسرو قبادیانی, مقاله دانش آموزی در مورد پایان نامه بازتاب اندیشه تأویلی در آثار ناصر خسرو قبادیانی, رساله دکترا در مورد پایان نامه بازتاب اندیشه تأویلی در آثار ناصر خسرو قبادیانی

پایان نامه تحصیلی جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد رشته : زبان و ادبیات فارسی چکیده هرمنوتیک دانشی است که به فهم یک اثر می پردازد و با نقد فهم روش شناختی می کوشد تا راهی برای فهم بهتر اثر ارایه کند . شلایرماخر ، پدر الهیات مدرن پروتستان ، شکل نوینی از تفسیر شهودی بر پایه تجربیات دینی از عهدین را در غرب پایه گذاری کرد. به دلیل عمق اندیشه ، گستردگی مضامین بلند عرفانی دیوان حافظ و ...

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد زبان وادبیّات فارسی(M.A) چکیده: سفرنامه ناصر خسرو کتابی است منسوب به ناصرخسرو قبادیانی بلخی، این کتاب گزارش از یک سفر هفت ساله 2220 فرسنگی است . این سفر در ششم جمادی الاخر سال 437 قمری از مرو آغاز شد ودر جمادی الاخر سال 444 قمری با بازگشت به بلخ پایان پذیرفت . حکیم ناصر خسرو شاعر، فیلسوف وجهانگرد ایرانی، متخلّص وملّقب به « حجّت» بود. از ...

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته فرق تشیع چکیده علم فقه را می توان زیر ساخت هر دین و مذهبی دانست. فرقه اسماعیلیه هم به عنوان یکی ازفرق مذهبی با قدمتی تاریخی از فقهی متمایز برخوردار است. سیر ادوار فقه و شریعت اسماعیلیه و جایگاه آن نزد متکلمان و فقیهان اسماعیلی مذهب محقق را برآن داشته است تا ضمن واکاوی التزام و عدم التزام به فقه و شریعت توسط اسماعیلیان به این سوال اصلی پاسخ داده شود ...

پایان نامه تحصیلی جهت اخذ کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات فارسی چکیده : طبیعت با جلوه‌های زیبا، همیشه همه انسانها بویژه شاعران و نویسندگان را تحت تاثیر قرار داده و پیوسته ستایش و توصیف شده و بازتاب گسترده ای در آثار آنان داشته است. در این میان خورشید، به عنوان یک پدیدۀ نجومی و تصاویر مربوط به آن زمینۀ ساخت مضامین و معانی بلند ادبی شده است و بیشترین سهم را در مجسّم کردن خیالات ...

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد"M.A" چکیده طبیعت به عنوان یکی از بهترین عناصر تصویر‌ساز همواره مورد توجه هنرمندان و شاعران بوده ،اگر چه شیوۀ استفاده ازآن در دوره های مختلف با هم تفاوت داشته است ، ارتباطی که شاعران با طبیعت اطراف خود برقرار می کنند تصاویری که نشان دهندۀ هنر شاعر است را موجب می شود ، نظامی نیز یکی از شاعرانی است که طبیعت جزء مهم­ترین عناصر تصویرساز در ...

پایان‌نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A) رشته زبان و ادبیات فارسی چکیده از ابتدای زندگی انسان، بحث مرثیه، سوگ و سوگ چامه مطرح بوده است و در گوشه و کنار این جهان پهناور همه انسان‌ها با گام نهادن در مرز هستی و نیستی به اندیشه تراژدی دست یافته‌اند و همواره به‌نحوی با فلسفه و اندیشه تراژدی سروکار داشته‌اند. اقوام و ملت‌‌های باستانی جهان، آثار حماسی خود را عموماً در سال‌های ...

پايان نامه براي دريافت درجه کارشناسي ارشد گرايش : معماري تابستان1392 زندگي صنعتي بااشغال هرچه تمام ترزمين توسط فضاهاي صنعتي،مکانهاي کمتري براي استراحت وتفريح افرادجامعه ايجادکرده است. برا

چکیده با پیوند ادبی دیگر ملت­­ها، بازده و قدرت هنری - فرهنگی و ادبی ادبیات ملی افزون می شود، ادبیات تطبیقی انگیزه و توان درک واژگان و معنای باطن واژه ها را در زبان دیگر به انسان ارزانی می­دارد. در ادبیات می­توان موضوع حکمت و هرآن­چه را که مربوط به عقل و خردگرایی و اخلاق می­باشد را با زبان زیبا و ادبی شعر، بیان کرد. درون­مایه­های اشعار این دو شاعر حکمت، بیشتر پیرامون مرگ، صبر، ...

پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته زبان وادبیات فارسی چکیده مهمترین حادثۀ زندگیِ هر انسانی، نه تولّد او، بلکه مرگ اوست. مرگ برای انسان همواره موضوع اندیشیدن بوده است. شاید تنها چیزی که انسان از مرگ اندیشی می تواند اظهار کند، عجز و ناتوانی از درک حقیقت آن باشد. با وجود اظهار سرگردانی و ناآشکارگی از مرگ، انسان در اندیشیدن بدان، شناختی از زندگی، خود و هدف زندگی بدست می آورد. تا ...

پايان نامه دوره کارشناسي ارشد در رشته علوم تربيتي گرايش تاريخ و فلسفه آموزش و پرورش زمستان 93 چکيده: اين پژوهش به ‌منظور تحليل محتواي مفاهيم و مضامين اخلاقي در قرآن کريم و با هدف ارا

ثبت سفارش