پایان نامه شناسایی قابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع) - عنوان بخش عملی آثار حجمی در هنر شهری با استفاده ازقابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع)

word 1 MB 30988 173
1393 کارشناسی ارشد هنر
قیمت قبل:۶۷,۹۰۰ تومان
قیمت با تخفیف: ۲۴,۸۵۰ تومان
دانلود فایل
  • بخشی از محتوا
  • وضعیت فهرست و منابع
  • پایان­نامه تحصیلی جهت اخذ درجه کارشناسی­ارشد

    رشته ارتباط تصویری

    مقدمه

    هنر ایران در دوران اسلامی هنری مقدس است که در­کوچک­ترین اجزای آن نشانه­های دانش و تفکر وجود دارد. یکی از ابعاد هنر اسلامی، معماری می­باشد و کتیبه­ نگاری بخشی از تزیینات معماری اسلامی محسوب می­گردد. با بررسی کتیبه­های به­جا مانده از معماری اسلامی ایران می­توان به­شناخت کامل و عمیقی از هنر مذهبی دست یافت و به­استناد تاریخی آن پی­برد. علاوه بر آن­ با بررسی جنبه­های هنری و بصری موجود در این کتیبه­ها قابلیت­های­ بصری آن شناخته شده و شیوه­های مختلف خط مورد استفاده در­آن بازشناسی می­شود. از آنجایی­ که بیشترین کاربرد کتیبه­نگاری اسلامی در ابنیه مذهبی به­خصوص آرامگاه­ها، مدارس، مساجد و مجموعه­های زیارتی بوده است، مجموعه زیارتی امام رضا (ع) نیز از این قاعده مستثنی نبوده و با در بر­داشتن تزیینات بی­شماری از معماری، همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. این مجموعه زیارتی که هم­زمان با شکل­گیری بنای قبه مبارک علی بن موسی الرضا (ع)، در شهر مشهد ایجاد شده است به­مرور زمان دستخوش بازسازی و مرمت­های بی­شماری در ادوار متمادی تاریخ بوده و همواره کتیبه­نگاری بخش مهمی از جنبه­های بصری و تزیینی موجود در این مجموعه زیارتی قلمداد شده است. در این راستا با تمرکز بر موضوع کتیبه­نگاری می­توان خطوط مورد استفاده در کتیبه­های این مجموعه را بر اساس ویژگی­های بصری آن شناسایی و دسته­بندی نمود و این کتیبه­ها را از منظر شکل، ساختار، رنگ و نوع ترکیب­بندی­های به کار رفته در آن مورد مداقه قرار داد.

       در این پژوهش با تمرکز بر موضوع مورد بررسی­ در فصل نخست، کلیات پژوهشی که در برگیرنده ساختار اصلی این پایان­نامه است و شامل بیان­مسأله، اهداف پژوهش، اهمّیّت و ضرورت تحقیق، سوالات، پیشینه تحقیق، روش و ابزار­گردآوری، روش انجام تحقیق و روش تحلیل اطلاعات می­باشد، آورده شده است و پس از آن تاریخچه­ای اجمالی از روند ساخت کالبدی مجموعه زیارتی امام رضا (ع) و کتیبه­های شکل گرفته از دوره­های مختلف تاریخ در اماکن متبرکه­ی این مکان مقدس مطرح شده است و درباره روند ساخت هریک از صحن­ها، رواق­ها و کتیبه­های ایجاد شده در هر دوره از ابتدای شکل­گیری این مجموعه تا دوره معاصر بررسی­هایی صورت گرفته است و نام هنرمندان و بانیان هر یک از بناهای موجود در این مجموعه زیارتی عنوان شده و پس از آن در بخش دیگر از همین فصل، تعیین برخی از تعاریف به­کار رفته در این رساله آمده است. در فصل دوم، کتیبه­ها از منظر متن، قالب و شکل کلی، خط و ترکیب خط در کتیبه، مواد و مصالح ساخت و رنگ گونه­شناسی شده، به­طوری­که­ از منظر متن­کتیبه­های مذهبی، احداثیه و مذهبی – احداثیه معرفی گردیده و از منظر قالب و شکل کلی، کتیبه­ها در بخش­های طوماری، قاب­بندی و الواح مورد بررسی قرار گرفته­اند و روند استفاده از قلم­های کوفی، ثلث و نستعلیق که از کاربردی­ترین خطوط مورد استفاده در مجموعه زیارتی امام رضا (ع) می­باشند در­ کتیبه­نگاری مطرح گردیده است. همچنین در بررسی ترکیب خط در کتیبه، کتیبه­ها از نظر تک­سطری، مادر و بچه، طوماری دو طبقه و سه طبقه و کتیبه­های کمربندی مورد مطالعه قرار گرفته­اند. در بررسی­هایی که پیرامون مواد و مصالح انجام شده است، نیز کتیبه­ها از منظر فن اجرا در انواع کاشی­کاری، سنگ، گچ، تزیینات چوبی، فلزکاری و آیینه­کاری مورد مداقه قرار گرفته است. در فصل سوم نیز قابلیت­های بصری کتیبه­های این مجموعه زیارتی از منظرهای مختلفی چون: کیفیات­ بصری که شامل: آهنگ بصری، تعادل، تباین، ترکیب­بندی و تناسب می­باشند و ویژگی­های حروف کتیبه­ ها که شامل: افراشته­ها، حروف کشیده، گرد اندام­ها و حروف کوتاه می­باشند و همچنین فضاهای ایجاد شده در بین حروف مورد مطالعه قرار گرفته و تحلیل شده است. فصل چهارم که شامل نتیجه­ای از کل روند پژوهش می­باشد، در برگیرنده جمع­بندی کلی مطالب، پاسخ به­سوالات ابتدای پژوهش و پیشنهادات می­باشد. لازم به­ذکر است که در قسمت پیوست مطالب چندی از کتیبه­های این مجموعه زیارتی در جداولی از منظر: متن، تاریخ کتابت، هنرمندان، بانیان، نوع خط و فن اجرا آورده شده است که جهت کسب اطلاعات بیشتر از کتیبه­ها می­توان به­این بخش رجوع کرد.     

       پایان­نامه مذکور، مورد حمایت آفرینش ­های هنری آستان قدس رضوی قرار گرفته است که ماحصل علاقه شخصی و تلاش چند ماهه نگارنده می­باشد. در این­­راه با توجه به­مطالعات کتابخانه­ای و میدانی و با وجود موانعی مانند: کمبود منابع و تاریخ­نامه­ها در مبحث کتیبه­شناسی و تصاویرکه بر سر راه این تحقیق بود، این پژوهش صورت گرفته است. به­هر­حال رساله فوق در فراپیش نقد بوده، پیشاپیش این نکته عنوان می­شود که این پژوهش خالی از نقص نبوده و امید می­رود که گام مثبتی در جهت اعتلا­، فرهنگ و هنر این مرز و بوم محسوب گردد. 

     

     

    فصل اول

    کلیات­ پژوهش

     

     

     

    1 بیان مسأله

    خراسان همواره در طی اعصار متمادی تاریخ سهم به­سزایی در ایجاد تاریخ، فرهنگ، تمدن و هنر ایران داشته است، به­طوری­که آثار تاریخی باقی مانده از این منطقه گواه بر این مدعا می­­باشند. ­خراسان در دوران قبل از اسلام، بیشترین اهمّیّت را در زمان آریایی­های فلات ایران داشته است. به­واسطه­ی حوادثی که در طول سده­ها در خراسان رخ داده، حدود آن مکرر دستخوش تغییر شده و در­بعضی از اعصار حدود مرزی دیگر پیدا کرده است. (­مولوی،1349: الف­) پس از شهادت و دفن علی­بن ­موسی­الرضا­ (ع)  در باغ حمید بن قحطبه در بیرون یکی از شهرهای خراسان به نام نوغان و در نزدیکی روستای سناباد، شهرنوغان با تغییر نام به مشهد­الرضا شناخته شد و همواره از اهمّیّت ویژه­ای برخوردار­گشت، به­طوری­که از حدود قرن سوم ق که بدن شریف حضرت در این منطقه مدفون شد تا به امروز دارای اهمّیّت فراوانی در بین مردمان بوده است. در این راستا قداست و اهمّیّت این مکان مردمان و هنرمندان را برآن داشت تا علم و هنر خود را در خدمت آن گذاشته و با استفاده از مصالح و تزیینات متعدد در طول تاریخ به­مجموعه­ای بی­نظیر و دقیق از بناهای کهن و جدید در این مجموعه زیارتی دست یافته و در پهنه­ی آن مدارس، مساجد، آرامگاه­ها، صحن­ها، رواق­ها و نهادهای مختلفی را احداث نمایند، به­طوری­که با نگاه به­این مجموعه زیارتی می­توان نمونه­های تمام عیار از هنرهای مختلف را در­آن مشاهده نمود. هنر خوشنویسی که یکی از ارکان مهم در معماری اسلامی محسوب می­گردد به­خدمت تزیینات در­آمده و نمودهای گوناگونی از آن در قالب کتیبه در طی ادوار مختلف تاریخی در این مکان مقدس نقش بسته است. با دقت در این کتیبه ­ها و مطالعه آنها می­توان به­خصوصیات و ویژگی­های زیادی از این کتیبه­ ها پی برد. بر این اساس سوالات متعددی در رابطه با این کتیبه ها مطرح می­گردد، که پاسخگویی به­آنها می­تواند راهگشای تحقیقات دیگر در این زمینه باشد. در این پژوهش نیز سوالاتی در رابطه با کتیبه­ها عنوان شده که در راستای این تحقیق به­آنها پاسخ داده شده است. سوال اصلی در این پژوهش این مورد است که، کتیبه­های مجموعه زیارتی امام رضا (ع) از نظر قابلیت­های بصری چه ویژگی­هایی دارد؟ علاوه بر آن سوالات فرعی دیگری وجود دارد، از جمله اینکه؛ کتیبه­ها از نظر قالب و شکل کلی چه دسته­هایی را شامل می­شوند؟ از نظر ترکیب خط در کتیبه به­چند بخش تقسیم می­شوند؟ کتیبه­ها از منظر محتوا به­چند دسته کلی تقسیم می­شوند؟ از چه مصالحی در ساخت این کتیبه­ها استفاده شده است؟ و اینکه حروف به­کار رفته در کتیبه­های مجموعه زیارتی امام رضا (ع) چه ویژگی­های بصری را شامل می­شوند؟

     از این­رو در این تحقیق با روش توصیفی - تحلیلی سعی بر آن شده است، خصوصیات بصری و نوع خطوط به­کار رفته در کتیبه­های این مجموعه زیارتی مورد بررسی قرار گیرند، ظرفیت­های بصری این کتیبه­ها شناسایی شود و کتیبه­ها از منظر قالب، ترکیب خط در کتیبه، مواد و مصالح و رنگ گونه­شناسی شوند. ساختار کتیبه­ها از نظر قابلیت­های بصری تحلیل شده و عوامل موثر در شکل­آفرینی این کتیبه­ها مورد مداقه قرار گیرد.

     

    2 اهداف پژوهش

    1 – 2 – 1 هدف اصلی: شناسایی قابلیت­های بصری کتیبه­های مجموعه زیارتی امام رضا (ع).

     

    1 – 2 – 2 هدف فرعی:

    - شناسایی محتوای کتیبه­های به­کار رفته در مجموعه زیارتی امام رضا (ع).

    - شناسایی قالب و شکل کلی کتیبه­های کار شده در مجموعه زیارتی امام رضا (ع).

    - شناسایی ترکیب خط در کتیبه­های مجموعه زیارتی امام رضا (ع).

    - شناسایی بیشترین مصالح مورد استفاده در کتیبه­های مجموعه زیارتی امام رضا (ع).

    - شناسایی ویژگی­های بصری حروف مورد استفاده در کتیبه­های مجموعه زیارتی امام رضا (ع).

     

     

     

    1 – 3 اهمّیّت و ضرورت تحقیق

      هنر اسلامی همواره تجلی­گاه زیبایی و تجسم باطن و حقیقتی است که بر کلام وحی استوار بوده است، می­توان گفت یکی از ارزشمندترین دستاوردهای بشر در عرصه­ی هنر می­باشد. بخشی از هنر اسلامی، در بردارنده­ی فرهنگ غنی و منطقه­ای از هنرمندان ادوار مختلف بوده که از طریق کشف و شهود آن می­توان به­حقایق بی­شماری از روند تاریخی دست یافت، خوشنویسی که یکی از زیرمجموعه­های مشخص و بارز هنرهای­اسلامی می­باشد، همواره مورد توجه مردمان در ادوار مختلف بوده است. روند استفاده از خوشنویسی در ارضای­ حسّ زیبا­طلبی انسان­ها سهیم بوده و در گونه­های مختلف پدیدار گشته است. به­طوری­که در هنرهای متفاوتی نمود داشته و یکی از اجزای ­جدا ­نشدنی تزیینات معماری محسوب شده و همواره به­صورت تزیینات کتیبه­نگاری در ساخت و ساز ابنیه­ی دوره­های متمادی تاریخی نمود داشته است. هنر کتیبه­ نگاری با بهره­بردن از خوشنویسی پس از گذشتن از قرون اولیه ی­اسلامی، در ایران شکل تازه­ای یافته و همواره­ بستر آن دستخوش رونق و شکوفایی گردیده است. کتیبه­ها می­توانند به­عنوان اسنادی تاریخی راه­گشای شناخت فرهنگ و هنر مردمان از گذشته­های دور تا به امروز باشند. بیشترین کاربرد کتیبه­نگاری­ اسلامی در ایران همواره در ابنیه­ی مذهبی به­خصوص مجموعه­های زیارتی ائمه معصومین (ع) و مساجد بوده است. مجموعه زیارتی امام رضا (ع) نیز از این قاعده مستثنی نبوده و در بر­دارنده ی پر­محتواترین تزیینات معماری از جمله کتیبه­نگاری می­باشد. این مجموعه­ی زیارتی که هم­زمان با شکل­گیری بنای بقعه مبارک علی بن موسی الرضا (ع) در شهر مشهد به مرور زمان دستخوش بازسازی و مرمت­هایی در دوران­های مختلفی چون: سلجوقی، خوارزمشاهیان، تیموری، صفویه، افشاریه، قاجاریه، پهلوی و دوره انقلاب اسلامی بوده است، به مرور زمان به مجموعه­ی عظیمی مبدل گشته است که بازگو­کننده­ی فرهنگ غنی ایرانی – اسلامی است وکتیبه­های کارشده در آن که دربردارنده­­ی تنوع خط از ساده­ترین تا پیچیده­ترین نوع آن می­باشد، به­عنوان اسنادی تثبیت شده نسبت به باورهای ذهنی مردمان، به­خصوص شیعیان ارادتمند به ائمه­اطهار(ع) است که ذوق و قریحه ایرانی را متجلی ساخته و ارزش­های هنر ایرانی اسلامی را جلوه­گر می­شود.

    در این راستا، با تمرکز بر موضوع کتیبه­نگاری می­توان به­شناسایی گونه­های مختلف و اشکال متفاوتی از این کتیبه­ها دست یافت، قابلیت­های­بصری به­کار رفته در آنها را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد و شیوه­های مختلف خط و طراحی حروف مورد استفاده در این کتیبه­ها را بازشناسی نمود. هم­چنین با شناخت انواع مختلف خط، رنگ، ترکیب­بندی، تناسبات و ... در این­کتیبه­ها می­توان توانمندی­ها و زیر­ساخت­های ذهنی مردمان در طی ادوار متمادی تاریخ را شناخته و با بهره­گیری از این فرهنگ و هنرهای تاریخی به خلق و ایجاد آثار هنری معاصر همّت گماشت. هم­چنین در احیاء و زنده نگه داشتن هنر و فرهنگ ایرانی – اسلامی تلاش نموده و­ با کاربرد این آثار هنری و الهام­گرفتن از آنها به هنر معاصر اصالت بخشیده و روح هنر اسلامی را زنده نگه داشت.   

     

    Abstract

       Inscription is the realm of applying calligraphy in architecture. Inscriptions are significant in form and content. The contents of inscriptions are the most prestigious documents in the history of architecture, and their manifestation aspects which exploits the capabilities of letters, lead to beautifying of buildings and monuments. Identifying the capabilities and capacities of calligraphy in inscriptions can be also effective in creating today's art with themes of Iranian and Islamic identity. The inscriptions available in holy shrine of Imam Reza (PBUH) in the city of Mashhad in Iran were selected as the study population. The reason for this choice is that inscriptions of this collection feature a diversity of forms and content, and can reveal different aspects of the art. There for, the main objective of this study was to identify the visual capabilities of the inscriptions of the aforementioned holy shrine. Library and field studies show that visual quality and characteristics of the letters used in the inscriptions have an important role in creation of visual effects. Through a descriptive analytic method, this study attempts to first perform the typology of the inscriptions and then study their structural aspect according to visual rules. The results of this study indicate that the way of employing visual qualities such as visual tone, balance, contrast, composition and proportion, are the most effective visual features of these inscriptions.

     

    Keywords: inscription, visual features, visual tone, contrast, composition, proportion, typology.

  • فهرست:

    مقدمه...........................................................................................................................     1     

    فصل اول: کلیات­ پژوهش

    1– 1 بیان مسأله............................................................................................................     4

    1 – 2 اهداف پژوهش....................................................................................................     5

    1– 2 - 1 هدف اصلی................................................................................................     5

    1– 2 - 2 هدف فرعی ................................................................................................     5

    1 – 3 اهمّیّت و ضرورت تحقیق .....................................................................................     5

    1 – 4 سوالات تحقیق....................................................................................................     6

    1– 4 - 1 سوال اصلی.................................................................................................     6 

    1 – 4 - 2  سوالات فرعی ..........................................................................................     7

    1 – 5 پیشینه تحقیق.......................................................................................................     7

    1 – 6 روش و ابزارگردآوری اطلاعات............................................................................     10

    1 – 7 روش انجام تحقیق ..............................................................................................     10

    1 – 8  روش تحلیل اطلاعات ........................................................................................     10

    1 – 9  تاریخچه............................................................................................................     11

    1 – 9 - 1 مجموعه زیارتی امام ­رضا (ع).......................................................................     11

    1 – 9 - 2 تاریخچه حرم امام رضا (ع)  از آغاز تا پیش از حمله مغول................................     11

    1 – 9 - 3 مجموعه امام رضا (ع) در دوره مغول..............................................................     14

    1 – 9 – 4 مجموعه امام رضا (ع) در دوره تیموری.........................................................     14

    1 – 9 – 4– 1 صحن عتیق.......................................................................................     15

    1 – 9 – 4 – 2 مدارس احداثی در مجموعه امام رضا (ع).............................................     15

    1 – 9 – 4 – 3 رواق­ها............................................................................................     17

    1 – 9 – 4 – 4 مسجد گوهرشاد ...............................................................................     17

    1 – 9 – 5 مجموعه امام رضا (ع) در دوره صفویه...........................................................     18

    1 – 9 – 5 – 1 صحن عتیق......................................................................................     19

    1 – 9 – 5– 2  گنبد مطهر .......................................................................................     20

    1 – 9 – 5 – 3  رواق­ها...........................................................................................     20

    1 – 9 – 5 – 4 مدارس احداثی در مجموعه امام رضا (ع) ............................................     21

    1 – 9 –  6  مجموعه امام رضا (ع) در دوره افشاریه تا  دوره قاجاریه ................................     21

    1 – 9 –  7 مجموعه امام رضا (ع) در دوره قاجاریه ........................................................     22

    1 – 9 –  7 – 1 صحن نو.........................................................................................     23

    1 – 9 –  7 – 2 مدرسه علینقی ­میرزا .........................................................................     24

    1 – 9 –  7 – 3 رواق­ها...........................................................................................     24

    1 – 9–  8 مجموعه امام رضا (ع) در دوره پهلوی ..........................................................     25

    1 – 9 –  8 – 1 رواق­ها ..........................................................................................     25

    1 – 9 –  8 – 2  کتابخانه آستان­قدس .......................................................................     28

    1 – 9 –  8 – 3  موزه و صحن موزه .........................................................................     28

    1 – 9–  9 مجموعه امام رضا (ع) در دوره انقلاب اسلامی...............................................     29

    1 – 9 –  9 – 1 صحن­ها..........................................................................................     29

    1 – 9 –  9 – 2 رواق­ دارالولایه................................................................................     33

    1 – 9 –  9 – 3 دانشگاه علوم اسلامی ­رضوی ............................................................     33

    1 – 10 تعاریف ...........................................................................................................     33

    1 – 10- 1 وجه تسمیه کتیبه........................................................................................     33

    1 – 10 - 2 کتیبه­نگاری ............................................................................................     34

    1 – 10 - 2 ­- 1 خط کوفی .....................................................................................     35

    1 – 10 – 2­ ­– 1­­- 1 کوفی­تزیینی ............................................................................     35

    1 – 10 – 2­ ­– 1­­- 2 کوفی بنایی..............................................................................     36

    1 – 10 - 2 ­- 2 خط محقق......................................................................................     37

    1 – 10 - 2 ­- 3 خط ثلث........................................................................................     37

    1 – 10 - 2 ­- 4 خط نسخ........................................................................................     38

    1 – 10 - 2 ­- 5 خط تعلیق.......................................................................................     39

    1 – 10 - 2 ­– 6 خط نستعلیق...................................................................................     40

    1 – 10 - 3 مفاهیم بصری ..........................................................................................     41

    1 – 10 – 3 - 1 آهنگ بصری ................................................................................     41

    1 – 10 – 3 - 2 تعادل............................................................................................     42

    1 – 10 – 3 - 3 تباین.............................................................................................     43

    1 – 10 – 3 – 4 ترکیب­بندی ..................................................................................     43

    1 – 10 – 3 – 4 – 1 ترکیب عمودی ......................................................................     43

    1 – 10 – 3 – 4 – 2 ترکیب متقاطع.........................................................................     44

    1 – 10 – 3 – 4 – 3 ترکیب مثلث ..........................................................................     44

    1 – 10 – 3 – 4 – 4 ترکیب اریب ..........................................................................     44

    1 – 10 – 3 – 4 – 5 ترکیب دایره...........................................................................     44

    1 – 10 – 3 – 4 – 6 تناسب ..................................................................................     45

    فصل دوم: گونه­ شناسی کتیبه­ها

    2 – 1 مقدمه ................................................................................................................     47

    2 – 2 دسته­بندی کتیبه­ها................................................................................................     48

    2 – 2 - 1 دسته­بندی محتوایی .....................................................................................     50

    2 – 2 -1 - 1 کتیبه­های مذهبی ................................................................................     50

     2 – 2 -1 – 1 - 1 آیات قرآنی ..............................................................................     51

    2 – 2 -1 – 1 - 2 احادیث......................................................................................     52

    2 – 2 -1 – 1 - 3 ادعیه و تذکره­ها ..........................................................................     53

    2 – 2 -1 – 1 – 4 ابیات شعر ..................................................................................     55

    2 – 2 -1 - 2 کتیبه­های احداثیه ...............................................................................     55

    2 – 2 -1 - 3 کتیبه­های مذهبی –  احداثیه.................................................................     57

    2 – 2 - 2 دسته­بندی براساس خط................................................................................     57

    2 – 2 - 2 – 1 کاربرد خط کوفی در کتیبه­نگاری ......................................................     59

    2 – 2 - 2 – 1 - 1خط کوفی ساده .........................................................................     59

    2 – 2 - 2 – 1 – 2 خط کوفی­تزیینی .......................................................................     60

    2 – 2 - 2 – 1 – 3 کوفی بنایی (معقلی) ...................................................................     60

    2 – 2 - 2 – 2 کاربرد خط ثلث در­کتیبه­نگاری ..........................................................     61

    2 – 2 - 2 – 3 کاربرد خط نستعلیق در­کتیبه­نگاری .....................................................     65

    2 – 2 - 3 دسته­بندی براساس قالب و شکل­کلی ............................................................     68

    2 – 2 - 3  - 1 کتیبه­های طوماری.............................................................................     69

    2 – 2 - 3  - 2 قاب­بندی­ها .....................................................................................     72

    2 – 2 - 3  - 3 الواح کتیبه­ای...................................................................................     74

    2 – 2 - 3  - 3 – 1 الواح ترنجی .............................................................................     75

    2 – 2 - 3  - 3 – 2 الواح شمسه­ای (مدور).................................................................     77

    2 – 2 - 3  - 3 – 3 الواح هندسی ............................................................................     78

    2 – 2 – 4 ترکیب خط در­کتیبه ...................................................................................     80

    2 – 2 – 4 – 1 کتیبه­های تک­سطری...........................................................................     80

    2 – 2 – 4 – 2 کتیبه­های ­طوماری دوطبقه و سه­طبقه ......................................................     82

    2 – 2 – 4 – 3 کتیبه­های­ طوماری مادر و بچه ..............................................................     84

    2 – 2 – 4 – 4 کتیبه­های­کمربندی ..............................................................................     86

    2 – 2 – 5 مصالح مورد استفاده در کتیبه­ها ...................................................................     87

    2 – 2 – 5 – 1 آجرکاری .......................................................................................     88

    2 – 2 – 5 – 2 سنگ .............................................................................................     90

    2 – 2 – 5 – 3 گچ.................................................................................................     92

    2 – 2 – 5 – 4 کاشی ............................................................................................     93

    2 – 2 – 5 – 4 – 1 کاشی­ معرق..............................................................................     94

    2 – 2 – 5 – 4 – 2 کاشی ­هفت­رنگ.......................................................................     95

    2 – 2 – 5 – 4 – 3 کاشی­ زیررنگی ........................................................................     97

    2 – 2 – 5 – 4 – 4 کاشی ­زرین­فام..........................................................................     98

    2 – 2 – 5 – 4 – 5 کاشی­ معقلی ............................................................................     99

    2 – 2 – 5 – 5 تزیینات چوبی..................................................................................     100

    2 – 2 – 5 – 6 آیینه­کاری.......................................................................................     101

    2 – 2 – 5 – 7 فلز­کاری .........................................................................................     102

    2 – 2 – 6 رنگ در کتیبه­ها .....................................................................................     103

    2 – 3 جمع­بندی...........................................................................................................     105

    فصل سوم: تحلیل ساختاری کتیبه­ها

    3 – 1 مقدمه ................................................................................................................     107

    3 – 2 بررسی کیفیات بصری در کتیبه­ها .........................................................................     108

    3 – 2 - 1 آهنگ بصری ............................................................................................     108

    3 – 2 - 2 تعادل .......................................................................................................     112  

    3 – 2 - 3 تباین.........................................................................................................     116

    3 – 2 – 4  ترکیب­بندی .............................................................................................     119

    3 – 2 - 5 تناسب ......................................................................................................     125

    3 – 3  مختصری درباره ویژگی­های حروف ....................................................................     128

    3 – 4 کرسی................................................................................................................     139

    3 – 5 جمع­بندی  .........................................................................................................     142

    فصل چهارم: نتیجه­گیری

    4 – 1 بحث .................................................................................................................     144

    4 – 2 نتیجه .................................................................................................................     146

    4 – 3 پیشنهادات .........................................................................................................     151

    طرح عملی

    معرفی ..........................................................................................................................     154

    مشخصات فنی ..............................................................................................................     154

    فهرست منابع ................................................................................................................     156

    پیوست مطالب...............................................................................................................     165

     

    منبع:

    کتاب

    ابن­حوقل (1366). صورت­الارض، ترجمه جعفر شعار، تهران: امیرکبیر.

    آرنهایم، رودلف (1391). هنر و ادراک بصری (روان­شناسی چشم خلاق)، ترجمه مجید اخگر، تهران: سمت.

    اپهام پوپ، آرتر (1373). معماری ایران، ترجمه غلامحسین افشار، تهران: فرهنگیان.

      (1376). سیری در هنر ایران، تهران: علمی و فرهنگی.

    اتینگهاوزن، ریچارد، الگ گرابر (1386). معماری اسلامی، ترجمه یعقوب آژند، تهران: مولی.

    استیرلن، هانری (1377). اصفهان تصویر بهشت، ترجمه جمشید ارجمند، تهران: فروزان.

    اصفهانی، میرزا­حبیب (1369). تذکره خط و خطاطان، ترجمه رحیم چاوش­اکبری، تهران: مستوفی.

    الله­وردیان­طوسی، حسن (1371). سفر به­خراسان، مشهد: کتابکده.

    امام، محمد­کاظم (1348). مشهد­طوس (یک فصل از تاریخ و جغرافیای تاریخی طوس)، تهران: ملک.

    آیت­الهی، حبیب­الله (1390). مبانی نظری هنرهای تجسمی، تهران: سمت.

    ایروین، رابرت (1388). هنر اسلامی، ترجمه رویا آزادفر، تهران: سوره مهر.

    برات­زاده، لیلی (1384). خوشنویسی در ایران (از ایران چه می­دانم)، تهران: دفترپژوهش­های فرهنگی.

    برند، روبرت هیلن (1385). معماری اسلامی، ترجمه باقر آیت­الله­زاده­شیرازی، تهران: روزنه.

    بلر، شیلا، جاناتان ام. بلوم (1381). هنر و معماری اسلامی، ترجمه اردشیر اشراقی، تهران: سروش.

    بمانیان، محمد­رضا، هانیه اخوت، پرهام بقایی (1390). کاربرد هندسه و تناسبات در معماری، تهران: هله.

    بوکور، مونیک­دو (1387). رمز­های زنده جان، ترجمه جلال ستّاری، تهران، مرکز.

    بهرام­زاده، محمد (1382). نظری اجمالی بر سیر تحول خطوط اسلامی و خواندن کتیبه­ها، تهران: نیکان­کتاب.

    پهلوان، فهیمه (1390). ارتباط تصویری از چشم انداز نشانه شناسی، تهران: دانشگاه تهران.

    تیتوس، بوکهارت (1365). هنر اسلامی: زبان و بیان، ترجمه مسعود رجب­نیا، تهران: سروش.

    حسین­بن­علی­اکبر­موسوی­(مغانی) (1341). بهشت شرق، مشهد: زوار.

    حلیمی، محمد­حسین (1390). زیبایی­شناسی خط در مسجد جامع اصفهان، تهران: قدیانی.

    خراسانی، ملا­هاشم (1347). منتخب التواریخ، تهران: اسلامیه.

    داندیس، دونیس اِ (1385). مبادی سواد بصری، ترجمه مسعود سپهر، تهران: سروش.

    دولتشاه­سمرقندی (1337). تذکره الشعرا، به­اهتمام ادوارد براون، به­کوشش محمد عباسی، تهران: بارانی.

    دهخدا، علی­اکبر (1377). لغت نامه دهخدا، تهران: دانشگاه تهران.

    زمرشیدی، حسین (1371). معماری ایران (مصالح شناسی سنتی)، تهران: زمرد.

    (1373). کاشی­کاری ایران (گلچین معقلی)، ج­1، تهران: کیهان.

    سان، هوارد، دوروتی سان (1378). زندگی با رنگ، ترجمه نغمه صفاریان، تهران: حکایت.

    سفادی، یاسین­حمید (1381). خوشنویسی اسلامی، ترجمه­ مهناز شایسته­فر، تهران: مطالعات هنر اسلامی.

    سلطان­زاده، حسین (1364). تاریخ مدارس ایران از عهد باستان تا تأسیس دارالفنون، ج 1، تهران: آگاه.

    سیّدی، مهدی (1378). تاریخ شهر مشهد (از آغاز تا مشروطه)، تهران: جامی.

     و دیگران (1386). مسجد و موقوفات گوهرشاد، قم: کومه.

    شیخ فخرالدین الطُریحی، (1416ق). مجمع­البحرین، الجزء­ثالث، تهران: البعثه.

    شیمل، آن ماری(1368). خوشنویسی و فرهنگ اسلامی، ترجمه اسدالله­آزاد، مشهد: آستان قدس رضوی.

    صحراگرد، مهدی (1391). شاهکارهای هنری در آستان قدس رضوی (کتیبه­های مسجد گوهرشاد)، به­کوشش گروه هنر پژوهی رضوان، مشهد: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی.

    طباطبایی، سیّد­محمد­حسین (1363). تفسیر­الامیزان، ج­21، ترجمه سیّد ­محمد­ باقر موسوی­ همدانی، تهران: مروی.

    عالم­زاده، بزرگ (1372). راهنمای حریم رضوی (تاریخ مختصر اماکن متبرکه)، مشهد: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی.

    عزالدین علی ­بن ­اثیر­جزری (1351). تاریخ کامل بزرگ اسلام  و ایران، 3­ج، ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، تهران: موسسه مطبوعات علمی.

    (1353). تاریخ کامل بزرگ اسلام و ایران، 3­ج، ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی ، تهران: موسسه مطبوعات علمی.

    عطاردی، عزیزالله (1371). تاریخ آستان قدس رضوی، ج1، تهران: عطارد.

    (1371). تاریخ آستان قدس رضوی، ج2، تهران: عطارد.

    (1381). فرهنگ خراسان (بخش طوس)، ج­1، تهران: عطارد.

    عقیقی­بخشایشی، عذرا (1375). هنر خط و زنان خوشنویس در تمدن اسلامی، تبریز: آذربایجان.

    عمید، حسن (1374). فرهنگ عمید، ج3، تهران: سپهر.

    فضایلی، حبیب­الله (­1362الف). اطلس­خط (تحقیق در خطوط اسلامی)، اصفهان: مشعل.

    (­1362ب). تعلیم خط ، تهران: صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.

    فلدمن، ادموند بورک (1378). تنوع تجارب تجسمی، ترجمه پرویز مرزبان، تهران: سروش.

    قلیچ­خانی، حمید­رضا (1373). رسالاتی در خوشنویسی و هنرهای وابسته،  تهران: روزنه.

    (1388). فرهنگ واژگان و اصطلاحات خوشنویسی و هنرهای وابسته، تهران: روزنه.

    قلی­زاده، عادل (1390). طراحی تحلیلی، تهران: فاطمی.

    کاریونی، استفانو، توموکوماسویا (1381). کاشی­های ایرانی، ترجمه مهناز شایسته­فر، تهران: مطالعات­هنر اسلامی.

    کاویانیان، محمد­احتشام (1354). شمس­الشموس (تاریخ آستان قدس)، مشهد.

    کرامتی، محسن (1370). فرهنگ اصطلاحات هنرهای تجسمی، تهران: چکامه.

    کربن، هانری (1383). انسان نورانی در تصوف ایرانی، ترجمه فرامرز جواهری­نیا، تهران: گلبان.

    کریر، راب ( 1384). تناسب در معماری، ترجمه محمد احمدی نژاد، اصفهان: خاک.

    کلینی، یعقوب (1365). الکافی، ج­2، تهران: دارالکتب­الاسلامیه.

    کیانی، محمد یوسف (1376). تزیینات وابسته به­معماری ایران دوره اسلامی، تهران: میراث فرهنگی.

    (1387). تاریخ هنر معماری ایران در دوره اسلامی، تهران: سمت.

    (1376). تزیینات وابسته به­معماری دوران اسلامی، تهران: میراث فرهنگی.

    گارت، لیلیان (1381). مبانی هنرهای تجسمی (به­شیوه ای خلاق)، تهران: اسرار دانش.

    گلابچی، محمود، آیدین جوانی­دیزجی (1392). فن­شناسی معماری ایران، تهران: دانشگاه تهران.

    لینگز، مارتین (1377). هنر خط و تذهیب قرآنی، ترجمه مهرداد قیومی بیدهندی، تهران: گروس.

    مارتن، هانری، جان هوگ (1375). سبک شناسی هنر معماری در سرزمین­های اسلامی، ترجمه پرویز ورجاوند، تهران: علمی و فرهنگی.

    ماهرالنقش، محمود (1381). کاشی و کاربرد آن، تهران: سمت.

    (1361). طرح و اجرای نقش در کاشیکاری دوره اسلامی (دفتر اول گره کشی)، ج1، تهران: موزه رضا عباسی.

    (1362). طرح و اجرای نقش در کاشیکاری دوره اسلامی (دفتردوم گره کشی)، ج2، تهران: موزه رضا عباسی.

    محمد­ حسن­خان صنیع­الدوله ­اعتمادالسلطنه، (بی­تا). مطلع­الشمس، به­اهتمام محمد­ مقدم، مصطفی انصاری، مجید رهنما، تهران: آموزش انقلاب­اسلامی.

    مجلسی، محمد­باقر (1365). بحارالانوار، ج 89، تهران: المکتبه الاسلامیه.

    مختارانی، پانته­آ، سحر مختارانی (1376). آرایه­های معماری ایران، تهران: توکا.

    مدرس­رضوی، محمد­تقی و دیگران (1386). مشهد در آغاز قرن چهارده خورشیدی، به­اهتمام مهدی سیّدی، مشهد: آهنگ قلم.

    مشهدی­محمدی، عباس (حمید) (1383). مشهد الرضا (ع)، تهران: امیرکبیر.

    مصدقیان، وحیده (1384). نقش و رنگ در مسجد گوهرشاد، تهران: آبان.

    معین، محمد (1381). فرهنگ فارسی، به­اهتمام عزیز­الله علیزاده، تهران: فردوس.

    مکی­نژاد، مهدی (1387). تاریخ هنر ایران در دوره اسلامی (تزیینات معماری)، تهران: سمت.

    مولوی، عبدالحمید (1349). آثار باستانی خراسان، تهران: انجمن آثار ملی.

    مؤتمن، علی (1348). تاریخ آستان قدس رضوی، مشهد: افست.

    (1355). تاریخ آستان قدس رضوی، مشهد: آستان قدس رضوی.

    مهدی­زاده، مصطفی، حسین رزا (1369). منتخبی از مرقعات کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، مشهد: آستان قدس رضوی.

    میرزا­ابوالقاسمی، محمد صادق (1387). کتیبه­های یادمانی فارس، تهران: فرهنگستان هنر.

    نامی، غلامحسین (1380). مبانی­هنرهای­تجسمی، تهران: توس.

    نصر، سیّد حسین (1370). جاودانگی و هنر، ترجمه سیّد محمد آوینی، تهران: برگ.

    نعمتی، بهزاد، حسین رزاقی (1391). هنر در حرم (مروری بر هنرهای به­کار رفته در حرم رضوی)، مشهد: آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی.

    نفیسی، علی­اکبر (2536) . فرهنگ نفیسی، ج­4، تهران: خیام.

    نوروز علی محمد باقر بسطامی (1390). فردوس التواریخ، به­اهتمام علیرضا اکرمی، تهران: مجلسی.

    ولیان، عبدالعظیم (1356). آستان قدس رضوی دیروز و امروز، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی. 

    ونگ، وسیوس (1387). اصول فرم و طرح، ترجمه آزاده بیدار بخت، نسترن لواسانی، تهران: نشر­نی.

    یارشاطر، احسان (1384). خوشنویسی، ترجمه پیمان متین، تهران: امیرکبیر.

    یاوری، حسین(1385). آشنایی با هنرهای سنتی، ج1، تهران: صبای سحر

    ، آنیتا منصوری، شریفه سلطانی (1390). آشنایی با هنرهای سنتی ایران ، ج3، تهران: آذر.

    یعقوب­بن­حسن سراج­شیرازی (1376).­ تحفه­المحبین، به­کوشش ایرج افشار و کرامت­رعنا حسینی، تهران: نقطه.

     

    مقالات

    اعتضادپور، علی (1344). «ابنیه آستان قدس (ایوان طلای صحن عتیق)»، در: نامه­آستان قدس، ش 2- 3، (بهمن 1344)، ص 222 – 230.

    اوکتایی (1340). «کتابخانه آستان قدس»، در: نامه­آستان قدس، ش­6، (1340)، ص 41 – 46.

    ایمان­پور، محمد­تقی، زهیر صیامیان گرجی (1389). «بررسی پیشینه­ی یک اثر معماری در حرم رضوی – کتیبه­های سنجری»، در: مطالعات تاریخ اسلام، ش 3، (بهار 1389)، ص 15– 36.

    برهان­آزاد، ابراهیم (1347). «دارالسیّاده»، در: نامه­آستان قدس، ش 38، (1347)، ص 124 – 137

    بیگی، رضوان­علی، عبدالرضا چاریی (1388). «سیر تحول خط کوفی در نگارش قرآن­های سده اول تا پنجم هجری  و بررسی ساختار­آن»، در: نگره، ش 12، (پاییز 1388)، ص 5 – 17.

    پرسیلا، سوچک (1386). «خوشنویسی در اوایل دوره صفویه»، ترجمه ولی­الله کاوسی، در: گلستان­هنر، ش­10، (زمستان 1386)،  ص24 – 39.

    حسینی­اشکوری، سیّد­صادق (1390). «بررسی مزارات خفر (یادگاری­هایی از سده هشتم هجری)» در: مجموعه مقالات خوشنویسی مکتب شیراز، به­اهتمام حمیدرضا قلیچ­خانی، تهران: فرهنگستان­هنر، ص 125 – 143.

    حسینی، سیّد­هاشم (1388). «مقایسه ویژگی­های هنر کتیبه­نگاری عصر صفوی در دو مجموعه شاخص شیعی ایران (حرم مطهر امام رضا ­(ع) و بقعه شیخ­ صفی­الدین اردبیلی»، در: دو فصلنامه مطالعات هنر­اسلامی، ش­11، (پاییز و زمستان 1388)، ص 105 – 132.

    ، محمود طاووسی (1385). «تحول هنر کتیبه­نگاری عصر صفوی با توجه به­کتیبه­های صفوی مجموعه­ی حرم مطهر امام رضا­(ع)»، در: کتاب ماه­هنر، ش 91، 92، (بهار 1385)، ص 58 – 64.

    حکیمی، سعید (1380). «هنر کاشی­کاری و خط بنایی (کاشی­کاری ایران، نوشته زمرشیدی)»، در: کتاب ماه­هنر، ش­31، 32، (بهار 1380)، ص­100 – 104.

    خزاعی­مسک، سمیه، آرزو پایدار­فرد (1392). «تزیینات گچ­بری و آیینه­کاری عمارت باغ رحیم­آباد بیرجند»، در: نگره، ش 27، (پاییز 1392)، ص 49 – 60.

    داوری، نادر (1357). «مسجد گوهرشاد مشهد نگین خراسان»، در: مسجد، سال پنجم، ش­28، (پاییز­1357)، ص 92 – 97.

    رستم­نژاد، مهدی، مهدی نوید (1389). «اعجاز رنگ­ها در قرآن»، در: قرآن و علم، ش­7، (پاییز و زمستان 1389)، ص 131 – 164.

    رضوان، محمد­حسن (1341). «ابنیه­ آستان قدس (سر­در صحن جدید)»، در: نامه­آستان قدس، ش 13، (آبان 1341)، ص 52 – 57.

    (1342). «ابنیه آستان قدس (دارالعزه)»، در: نامه­آستان قدس، ش 16، (آذر 1342)، ص 65– 68.

    زنگنه، ابراهیم (1376). «حرم مطهر رضوی و رویدادهای مهم آن»، در: مشکوه، ش، 56- 57، (پاییز و زمستان 1376)، ص 165 – 187.

    سپنتا، عبدالحسین (1345). «تزیینات آجری در معماری اسلامی ایران»، در: معارف اسلامی، ش 2، (زمستان 1345)، ص 85 – 88.

    سجادی، علی (1367). «هنر گچبری در معماری اسلامی»، در: اثر، ش25، (بهار 1367)، ص 194 – 214

    سلیمی، مینو (1383). «هنر کاشی و محراب»، در: کتاب ماه­هنر، ش 77 – 78، (زمستان 1383)، ص 152 – 159.

    شایسته­فر، مهناز (1380الف). «کتیبه­های اسلامی، تجلی کلمه علی­(ع) در تزیین معماری»، در: کتاب ماه­هنر، ش 31 ، 32، (بهار 1380)، ص 68 – 73.

    (1380ب). «جایگاه قرآن، حدیث و ادعیه در­کتیبه­های اسلامی»، در: مدرس علوم انسانی، دوره 5، ش 23، (1380)، ص 57 – 94.

    (1381). «بررسی محتوایی­کتیبه­های مذهبی دوران تیموریان و صفویان»، در: علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س)، ش 43، (پاییز 1381)، ص 62 – 111.

    (1386). «مقام و موقعیت امام رضا­(ع) در تزیینات­کتیبه­ای معماری اسلامی با تأکید بر حرم امام رضا­(ع)»، در: کتاب ماه­هنر، ش 103، 104، (بهار 1386)، ص 22 – 32.

    (1389). «بررسی تزیینات و کتیبه­های قرآنی دو مجموعه گوهرشاد مشهد و هرات»، در: دو فصلنامه مطالعات هنر اسلامی، ش 12، (بهار و تابستان 1389)، ص 73 – 98.

    شریعت، زهرا (1386). «تزیینات کتیبه­ای آستانه مقدس قم»، در: دو فصلنامه مطالعات هنر اسلامی، ش 7، (پاییز و زمستان 1386)، ص 89 – 110.

    شریعتی، علی (1363). «­آستان قدس رضوی»، در: کیهان فرهنگی، ش 3، (خرداد 1363)، ص 21– 26.

    صبوری، محمد­علی (1346). «خوشنویسی و کتیبه­نویسی (خوشنویسی تاریخچه مختصر)»، در: نامه آستان­قدس، ش 32، (1346)، ص 78 – 97.

    صحراگرد، مهدی (1387). «مروری برکتیبه­های تعلیق­»­، ( طرح پژوهشی منتشر نشده)، تهران: زیر نظر صندوق حمایت از پژوهشگران ریاست جمهوری.

    (1390). «مروری بر احوال و آثار محمد­حسین شهید­المشهدی در حرم امام رضا­ (ع)­» در: جلوه­های هنری مکتب قاجار در آستان قدس رضوی، به­کوشش علی ثابت­نیا، مشهد: آفرینش­های هنری آستان­قدس رضوی، 1390، ص 36 – 45.

     

    صمدی، حبیب­الله (1333). «جامع­گوهرشاد یا هشتمین بنای­ زیبای جهان»، در: یغما، ش­79، (زمستان 1333)، ص 509 – 515.

    طهوری، نیره (1381). «جستجوی مفاهیم نمادین کاشی زرین­فام»، در: خیال، ش 1، (بهار 1381)، ص 58 – 89 .

    طاووسی، محمود، فریبا آزادی (1385). «کیمیای آجر و نقش در گنبد خاگی مسجد جامع اصفهان»، در: مدرس­هنر، ش­1، (پاییز و زمستان 1385)، ص 29 – 44.

    فاضل، محمود (1350). «مدارس قدیم مشهد (مدرسه میرزا­جعفر)»، در: وحید، دوره9، ش 12، (اسفند­1350)، ص 1773 – 1777.

    فراست، مریم (1385). « به­کارگیری شاخصه­های معماری اسلامی در معماری مسجد محله (با تأکید بر کتیبه و نقوش هندسی) »، در: دوفصلنامه مطالعات هنر اسلامی،  دوره 2، ش 4، (بهار و تابستان 1385)، ص 61 - 84 .

    قصابیان، محمد­رضا (1380). «ضریح مطهر امام رضا­ (ع) و پیشینه­ی آن­(ع)»، در: مشکوه، ش 72- 73، (پاییز و زمستان 1380)، ص 103 – 120.

    کیانی، فاطمه (1390). «درآمدی بر هنر کاشی­کاری ایران»، در: ماه­هنر، ش 153، (بهار 1390)، ص 118 – 125.

    کیانی، محمد یوسف (1377). «خراسان مجموعه حرم حضرت رضا­ (ع)»، در: دانشکده ادبیات و علوم دانشگاه تهران، ش 146 – 147، (تابستان و پاییز 1377)، ص 12 – 20.

    مقیم­پور­بیژنی، طاهره (1387). «آیینه­کاری در معماری دوره قاجار (نگاهی مختصر بر پیشینه­ی آیینه و کاربرد آن در تاریخ هنر ایران»، در: کتاب ­ماه­هنر، ش 119، (تابستان1387)، ص 70 – 77.

    مکی­نژاد، مهدی (1386). «طبقه­بندی کتیبه­ها در معماری دوره صفوی» در: مجموعه مقالات خوشنویسی گردهمایی مکتب اصفهان، به­اهتمام مهدی صحراگرد، تهران: فرهنگستان هنر، ص 86 – 95.

    (1388). «سیر تحول کتیبه­های ثلث در معماری ایران (صفوی تا قاجار)»، در: نگره، ش13، (زمستان 1388)، ص 29 – 39.

    مولوی، عبدالحمید و دیگران (1388). «سیر تحول معماری و توسعه آستان قدس رضوی»، در: وقف میراث جاویدان، ش 65، (بهار 1388)، ص 32 – 49.

    مؤتمن، علی (1340الف). «ابنیه آستان قدس » در: نامه آستان قدس، ش 5، (اردیبهشت 1340)، ص 36­– 43.

    (1340ب). «ابنیه آستان قدس (دارالضیافه)»، در: نامه آستان قدس، ش­6، (خرداد 1340)، ص 33­– 40.

    (1340ج). «ابنیه آستان قدس (صحن جدید)»، در: نامه آستان قدس، ش­8، (مهر 1340)، ص 56– 62.

    (1340د). «ابنیه آستان قدس (صحن جدید)»، در: نامه آستان قدس، ش­9، (آذر 1340)، ص 41– 46.

    مهرپویا، جمشید (1376). «آرایه­های معماری سنتی در مساجد ایران»، در: هنر و مردم، ش­33، (تابستان و پاییز 1376)، ص 556 – 573.

    نادری، بقراط (1357). «مختصری راجع به کاشی­سازی در مشهد»، در: هنر و مردم، ش 188، (بهار1357)، ص 58 تا 65.

    نصرالله­زاده، سیروس (1390). «اهمّیّت کتیبه­شناسی به­مثابه سند­شناسی(نمونه مورد مطالعه: کتیبه بیشاپور بر کعبه زردشت) »، در: اسناد بهارستان، ش 4، (زمستان 1390)، ص 307 – 317.

    هدایت، هادی (1363). «هنر کاشی­کاری، تبلوری از ذوق و ارادت و عشق»، در: هنر، ش­6، (تابستان و پاییز 1363)، ص 278 – 279.

    هیلن براند، رابرت (1387). «­جنبه­های معماری تیموری در آسیای میانه»، ترجمه­ داود طبایی، در: گلستان هنر، ش­14، (زمستان 1387)، ص 65 – 82­.

     

    پایان­نامه

    خراسانی، کاظم (1389). بررسی رابطه شکل و ترکیب در سیاه­مشق­های نستعلیق میرزا غلامرضا اصفهانی، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته ارتباط­تصویری، استاد راهنما­ مصطفی اوجی­پور، تهران: دانشکده هنرهای تجسمی دانشگاه تهران.

     

    کتب لاتین

    S.Blair, Sheila (1998). Islamic Inscriptions, Edinburgh: Edinburgh University press.

     

    منابع اینترنت

    پرتال جامع آستان قدس رضوی (1391). «گنبد طلای امام رضا (ع)»، (photo.aqr.ir )، 3 / 7 / 93.

    بایگانی تصاویر آفرینش­های هنری آستان قدس رضوی.


موضوع پایان نامه شناسایی قابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع) - عنوان بخش عملی آثار حجمی در هنر شهری با استفاده ازقابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع), نمونه پایان نامه شناسایی قابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع) - عنوان بخش عملی آثار حجمی در هنر شهری با استفاده ازقابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع), جستجوی پایان نامه شناسایی قابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع) - عنوان بخش عملی آثار حجمی در هنر شهری با استفاده ازقابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع), فایل Word پایان نامه شناسایی قابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع) - عنوان بخش عملی آثار حجمی در هنر شهری با استفاده ازقابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع), دانلود پایان نامه شناسایی قابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع) - عنوان بخش عملی آثار حجمی در هنر شهری با استفاده ازقابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع), فایل PDF پایان نامه شناسایی قابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع) - عنوان بخش عملی آثار حجمی در هنر شهری با استفاده ازقابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع), تحقیق در مورد پایان نامه شناسایی قابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع) - عنوان بخش عملی آثار حجمی در هنر شهری با استفاده ازقابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع), مقاله در مورد پایان نامه شناسایی قابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع) - عنوان بخش عملی آثار حجمی در هنر شهری با استفاده ازقابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع), پروژه در مورد پایان نامه شناسایی قابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع) - عنوان بخش عملی آثار حجمی در هنر شهری با استفاده ازقابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع), پروپوزال در مورد پایان نامه شناسایی قابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع) - عنوان بخش عملی آثار حجمی در هنر شهری با استفاده ازقابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع), تز دکترا در مورد پایان نامه شناسایی قابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع) - عنوان بخش عملی آثار حجمی در هنر شهری با استفاده ازقابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع), تحقیقات دانشجویی درباره پایان نامه شناسایی قابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع) - عنوان بخش عملی آثار حجمی در هنر شهری با استفاده ازقابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع), مقالات دانشجویی درباره پایان نامه شناسایی قابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع) - عنوان بخش عملی آثار حجمی در هنر شهری با استفاده ازقابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع), پروژه درباره پایان نامه شناسایی قابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع) - عنوان بخش عملی آثار حجمی در هنر شهری با استفاده ازقابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع), گزارش سمینار در مورد پایان نامه شناسایی قابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع) - عنوان بخش عملی آثار حجمی در هنر شهری با استفاده ازقابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع), پروژه دانشجویی در مورد پایان نامه شناسایی قابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع) - عنوان بخش عملی آثار حجمی در هنر شهری با استفاده ازقابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع), تحقیق دانش آموزی در مورد پایان نامه شناسایی قابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع) - عنوان بخش عملی آثار حجمی در هنر شهری با استفاده ازقابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع), مقاله دانش آموزی در مورد پایان نامه شناسایی قابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع) - عنوان بخش عملی آثار حجمی در هنر شهری با استفاده ازقابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع), رساله دکترا در مورد پایان نامه شناسایی قابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع) - عنوان بخش عملی آثار حجمی در هنر شهری با استفاده ازقابلیت های بصری کتیبه های مجموعه زیارتی امام رضا (ع)

پایان نامه تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد رشته صنایع دستی گرایش پژوهش هنر های سنتی چکیده: ساخت اشیاء فلزی همواره مورد توجه تمدن­های گذشته بوده است، که از آن جمله می­توان به ساخت و تولید سلاح اشاره کرد. در بسیاری از موارد سازندگان سلاح­ها،­ سلیقه­ها، عقاید و جهان بینی مردم و فرهنگ خود را به صورت تزیینات گوناگون بر روی این ابزار آلات جنگی منعکس می­کرده­اند. در سده دهم هجری دو ...

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد(M.A) فصل اول چکیده : این پژوهش با هدف اولیه استفاده از عناصر نور و آب در طراحی المان های شهری،به بررسی کامل این عناصر در دوران تاریخی ایران پرداخته است و هم چنین طراحی مبلمان و المان های شهری از منظر هویت و فرهنگ مورد بررسی قرار گرفته است و سعی بر ایجاد پیوندی محکم تر بین فرهنگ و المان های شهری شده است . هم چنین از نظر اجتماعی سعی در ...

پايان نامه کارشناسي ارشد دانشکده هنر و معماري اردکان شهريور1393   در دوران صفويه شاه اسماعيل مذهب شيعه را به عنوان مذهب رسمي سلسله صفوي اعلام کرد. تداوم و عمر طولاني اين سلسله و استحکام

پایان­نامه تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد صنایع دستی گرایش نقاشی ایرانی چکیده: طلوع دین مبین اسلام و ظهور کلام وحی، مسلمانان صدر اسلام را بر آن داشت تا در صدد حفظ و ثبت قرآن برآیند. از این ­رو کتابت قرآن مجید در قرون اولیه هجری آغاز و خط و تذهیب به­عنوان نقطه عطف این هنر مورد توجه خاص قرار گرفت. به­تدریج مذهّبان متن قرآن را با تزئین­هایی آراستند که تزئین سرلوحه­ سوره­ها و فاصله ...

پایان نامه برای دریافت درجه­ی کارشناسی ارشد «M.A» گرایش: تصویر سازی چکیده پایان نامه ( شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده ): کاشیکاری هنریست که در معماری ایران خصوصا معماری مذهبی، از اعتبار و اهمیت بالا و والا برخوردار است. در این میان کاشیکاری هفت رنگ تصویری که از اواخر دوران صفویه بر بناهای ایرانی نصب شده ،باعث پیدایش جنبش و نهضت هنری جدیدی میشود که با نقاشی ...

چکيده تحقيق   در اين تحقيق در ابتداي امر سعي بر آن شده تا معني و مفهوم محراب در فرهنگهاي لغت و همچنين جايگاه آن در ادبيات عرفاني ارائه شود . در مرحله بعد تقسيم بندي هاي مختلف و نظرياتي که

پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A) گرایش : ارتباط تصویری چکیده پایان نامه (شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده): اهداف این تحقیق بررسی قابلیت های تایپوگرافی فارسی در ارتباط با عنوان بندی فیلم های سینمایی می باشد، زیرا از طریق تایپوگرافی نیز می توان فضایی متناسب با فضای فیلم را در عنوان بندی آن ایجاد نمود تا باعث حس انگیزی در بیننده شود و از آنجا که ...

چکیده: در کشور ما فرصت‌های گردشگری فراوانی وجود دارد که تاکنون کمتر به آنها پرداخته شده است. مدیریت کلان در صنعت گردشگری باید فرصت‌ها را شناسایی کرده و آنها را در طرح جامع گردشگری کشور بگنجاند و زمینه سرمایه‌گذاری را در آنها مهیا کند. ایران در میان 200 کشور جذب کننده گردشگر در جهان رتبه 56 و از نظر درآمد ارزی رتبه 69 را دارد. گردشگری فرهنگی به‌نوعی آشکار و پنهان در حراست از ...

چکیده: نقاشی قهوه­خانه­ای در دوره­ی قاجار به واسطه­ی هنرمندانی از جنس مردم، از بطن اجتماع برخاست و راه خود را باز کرد تا بتواند موضوعاتی را که دغدغه­ی مردم بود، به تصویر بکشد. در این میان، موضوعات مذهبی بسیار مورد توجه مردم و نقاشان بوده و در میان تمامی آنها زندگی امام علی(ع) به واسطه­ی ارادت ویژه­­ی شیعیان به ایشان مورد توجه زیادی قرار می­گرفت و تصاویر مختلفی از ایشان نقاشی شده ...

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A ) گرایش : پژوهش هنر چکیده پایان نامه (شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده): در این تحقیق سعی شده به موضوع حکمت در هنر اسلامی پرداخته شود و از دیدگاه‌های متفکران هنر اسلامی، تعابیر حکمت مورد بررسی قرار گیرد. سپس به اصل و منشاء معماری اسلامی پرداخته شده و در ادامه مساجد اسلامی و عناصر آن مورد مطالعه قرار گرفته است، ...

ثبت سفارش