پایان نامه بررسی تاٌثیر شخصیت و سوگیری های رفتاری بر تمایل رفتاری سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران

پایان نامه

برای دریافت درجه کارشناسی ارشد

مدیریت بازرگانی گرایش مالی]

چکیده

بر طبق تئوری رفتار برنامه­ریزی­شده آیژن، فرض می­شود تمایلات رفتاری انسان تحت تاثیر برخی از عوامل شناختی منجر به تغییر رفتار فرد ­شود. در این تحقیق تاثیر چندین عامل را بر روی تمایلات بلندمدت و کوتاه­مدت سرمایه­گذاری با توجه به ابعاد پنج­گانه شخصیت مورد بررسی قرار می­گیرد. جامعه تحقیق شامل تمام سرمایه­گذاران بورس اوراق بهادار تهران است که 384 نفر به صورت تصادفی نمونه تحقیق را تشکیل می­دهند. داده­ها بااستفاده از پرسشنامه جمع­آوری و با استفاده از مدل­سازی معادلات ساختاری و با کمک نرم­افزار Amos مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان می­دهد افرادی که فرا اعتمادی بیشتری دارند تمایل کمتری به سرمایه­گذاری بلند­مدت دارند، همچنین افراد دارای گشودگی به تجربه بیشتر تمایل بیشتری به سرمایه­گذاری بلندمدت دارند. افراد ریسک­گریز و وظیفه­شناس تمایلی به سرمایه­گذاری بلندمدت و کوتاه­مدت ندارند. این نتایج ما در بعد گشاده­رویی و فرا­اعتمادی با نتایج تحقیق مایفیلد و دیگران مطابقت دارد.

واژگان کلیدی: مدل­پنج عاملی، شخصیت، سوگیری رفتاری، تمایلات سرمایه­گذاری، مدل­سازی معادلات ساختاری

مقدمه

در این فصل تلاش بر این است که دید مختصری درباره اهمیت موضوع، هدف پژوهشی تحقیق و فرضیه­های پژوهشی پیدا کنیم. در تعریف موضوع به بیان مسئله، هدف از اجرا و کاربرد نتایج تحقیق می­پردازیم. سپس فرضیات پژوهشی و روش تحقیق را بیان می­کنیم و در پایان به معرفی کلمات کلیدی به کار رفته در پایان­نامه می­پردازیم.

1-2-تعریف موضوع(بیان مسئله، هدف از اجرا و کاربرد نتایج تحقیق)

برای کسانی که نقش روانشناسی در دانش مالی را به عنوان عاملی اثرگذار بر بازارهای اوراق بهادار و تصمیمات سرمایه­گذاران بدیهی می­دانند، قبول وجود تردید در مورد اعتبار مالی­رفتاری دشوار است. طرفداران دانش مالی­رفتاری اعتقاد راسخی دارند که آگاهی از تمایلات روانشناختی و رفتارهای سرمایه گذاران در عرصه سرمایه گذاری ، کاملا ضروری و نیازمند توسعه جدی دامنه مطالعاتی است.

یکی از عوامل مهم جمعیت­شناختی در تصمیمات کوتاه­مدت و بلند­مدت سرمایه­گذاران، ویژگی­های شخصیتی افراد است. می­توان از طریق شناسایی ویژگیهای شخصیتی سرمایه­گذاران و انحرافات رفتار سرمایه­گذاران و ارایه برنامه­هایی که تاثیر این انحرافات را در مالی رفتاری کاهش دهد، میزان انحراف از تصمیمات بلند مدت را کاهش داده وبه سرمایه­گذاران برای دستیابی به اهداف مالی بلند­مدت خود کمک نمود( احمد بدری، 1388).

نظریه­پردازان در زمینه تصمیم­گیری همیشه تلاش کرده­اند، در مدلهای خود از دخالت شخصیت و تمایلات رفتاری، در تصمیمات جلوگیری به عمل آورند در حالی که دیدگاههای افراد و درجه ریسک­پذیری و تجربه او در تصمیم­گیری موثر هستند.

در حیطه علم مالی رفتاری علاوه بر شخصیت، برخی از سوگیری­های رفتاری نیز بر رفتار سرمایه­گذار تاثیر فراوان می­گذارند. این سوگیری­ها سبب می­شوند که رفتار سرمایه­گذار از حالت عقلایی خود فاصله بگیرد و سبب بروز برخی مشکلات همچون تشکیل پرتفوی نامناسب، معاملات بیش از اندازه و . . . می شود. فرا اعتمادی[1]، نماگری[2]، اتکا و تعدیل[3]، خطای پس بینی[4]، خطای دسترسی[5]، خطای تشدید تعهد و خطای تصادفی بودن از جمله سوگیریها و تمایلات رفتاری هستند که در مطالعاتی مورد بررسی قرار گرفته­اند( رسول سعدی و دیگران، 1389).

یکی از مدلهای معروف و برتر در زمینه شخصیت مدل پنج عاملی[6] است. مطالعات و پژوهش­های زیادی در سال­های اخیر اعتبار این مدل را تائید کرده است و آن را مبنای بقیه مدل­ها می داند( نیچلسون و دیگران،2005). در این تحقیق برای بررسی ابعاد شخصیت از مدل پنج عاملی استفاده شده است. هدف  از این مطالعه بررسی تاثیر ویژگی­های شخصیتی و برخی از سوگیری­[7]های رفتاری بر روی تصمیمات بلند مدت و کوتاه مدت سرمایه گذاری است.

با توجه به اینکه عده زیادی از سرمایه­گذاران در بازار عقلایی عمل نمی کنند و دارای سوگیری­های زیادی هستند، باعث می شود که بازار از کارایی خود فاصله بگیرد.به طور مثال یکی از نتایج این ناهنجاری­ها تشکیل حباب در بازار بورس است که در نتیجه آن تعداد زیادی از سرمایه گذاران متحمل ضرر می­شوند.بنابراین از نتایج این تحقیق می­توان برای شناسایی دقیقتر سوگیری­های رفتاری و مطابقت شخصیت فرد با شیوه سرمایه­گذاری او و در نهایت تعدیل این ناهنجاری­ها استفاده کرد.

همچنین نتایج این تحقیق برای کارگزاران بورس مفید خواهد بود، چرا که با برنامه ای می­توان تمایل سرمایه­گذاری­های افراد را مطابق با شخصیتشان تطبیق داد.

1-3-فرضیات پژوهشی

پایان­نامه حاضر مشتمل بر فرضیه­های زیر است:

1- ریسک­گریزی[8] بیشتر افراد سبب تمایل کمتر آنها به سرمایه­گذاریهای کوتاه مدت می شود.

2- ریسک­گریزی بیشتر افراد سبب تمایل کمتر آنها به سرمایه­گذاری بلند مدت می شود.

3- هرچه افراد گشودگی به تجربه[9] بیشتری داشته باشند، تمایل بیشتری برای سرمایه­گذاری کوتاه مدت دارند.

4- هرچه افراد گشودگی به تجربه بیشتری داشته باشند، تمایل بیشتری برای سرمایه­گذاری بلند مدت دارند.

5- افرادی که هوشیاری و آگاهی[10] بیشتری دارند تمایل بیشتری برای سرمایه­گذاری کوتاه مدت دارند.

6- افرادی که هوشیاری و آگاهی بیشتری دارند تمایل بیشتری برای سرمایه­گذاری بلند مدت دارند.

7- فرا اعتمادی[11] بیشتر سرمایه­گذار سبب تمایل بیشتر آنها به سرمایه­گذاری کوتاه مدت می شود.

8- فرا اعتمادی بیشتر سرمایه­گذار سبب تمایل بیشتر آنها به سرمایه­گذاری بلند مدت می شود.

9- افراد برونگرا[12] تمایل بیشتری برای سرمایه­گذاری کوتاه مدت دارند.

10- افراد برونگرا تمایل بیشتری برای سرمایه­گذاری بلند مدت دارند.

1-4-روش تحقیق

پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها از نوع توصیفی و همبستگی است.در این تحقیق برای بررسی ابعاد شخصیت و سوگیری­ها از پیمایش با ابزار پرسش­نامه استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از نرم افزار Amos استفاده می شود. جامعه تحقیق شامل تمام سرمایه گذاران بورس و اوراق بهادار­­تهران است و نمونه نیز با استفاده از شیوه نمونه­گیری جامعه نامحدود انتخاب شده است.

1-5-مراحل تحقیق

1-تدوین شرح مفهومی تحقیق با استفاده از مطالعات کتابخانه­ای، مقالات انگلیسی و سایت­های اینترنتی

2-تعیین فرضیه­های تحقیق با استفاده از تاریخچه و مرور ادبیات موضوع

3-طراحی پرسشنامه و تعیین سوالات آن با نظر کارشناسان

4-جمع­اوری داده­ها و تحلیل آنها با کمک نرم­افزارهای آماری

5-مقایسه نتایج بدست آمده با نتایج دیگر تحقیقات

6-ارائه پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی

1-6-شرح واژه­ها و اصطلاحات به­کار رفته در تحقیق

1-6-1-شخصیت[13]

به معنای همان تفاوت­های فردی است که موجب ثبات در رفتار شخص می­شود و عبارت است از مجموعه نسبتا پایداری از ویژگی­هایی که بر رفتار فرد اثر می گذارد(رضائیان، 1380 )

1-6-2-مدل پنج عاملی

مدل پنج عاملی(FFM) شخصیت یک نتیجه­گیری تجربی درباره متغیرهای صفات شخصیت می باشد. بر اساس این مدل ، شخصیت از پنج بعد اصلی تشکیل شده است که عبارتند از نورزگرایی[14] ( N ) ، برون گرایی[15] (E ) ، گشودگی[16] (O) ، همسازی[17] (A) ، و هشیاری و آگاهی[18] (C ) .

1-6-3-سوگیری رفتاری

در مالی رفتاری خرد با موضوعی به نام سوگیری مواجه هستیم. به طور خلاصه سوگیری رفتاری به عنوان اشتباهات سیستماتیک در قضاوت تعریف شده است. همان اشتباهاتی که باعث می­شود ما در تصمیم­گیری­هایمان منطق و عقلانیت مورد نظر دانش مالی استاندارد را رعایت نکنیم( بدری، 1388). محققین تاکنون تعداد زیادی از سوگیری­های رفتاری را شناسایی کرده­اند که از آنها می­توان به فرااعتمادی، رفتار گله­ای و پیشامد­گرایی اشاره کرد.

1-6-4-سرمایه­گذاری

مقصود از سرمایه گذاری این است که پول را در راهی استفاده کرد که آن را به پول بیشتر تبدیل کند. این میتواند اتفاق بیافتد ٬چراکه شخصی تمایل دارد با استفاده از پول ٬بهره (سود) پرداخت کند. یا زیرا که ارزش پولی که در خرید اوراق قرضه استفاده شده ٬درطول دوره مالکیت افزایش میابد. سرمایه­گذاری را به دو نوع کوتاه­مدت و بلند­مدت تقسیم کرده­ایم. منظور از سرمایه­گذاری کوتاه­مدت، سرمایه­گذاری با دید یک ساله و کمتر است. و منظور از سرمایه­گذاری بلندمدت، سرمایه­گذاری با دید بیشتر از یک ساله است.

فصل دوم

ادبیات تحقیق

2-1-مقدمه

هدف از فصل مرور ادبیات، بررسی و توضیح درباره مالی رفتاری و مفهوم شخصیت و تمایلات رفتاری است. در مبحث مالی رفتاری، ابتدا نحوه شکل­گیری این دانش نوین مالی را مورد بررسی قرار می­دهیم و سپس به بررسی برخی از اشتباهات سرمایه­گذاری می­پردازیم، که از جمله آنها می­توانیم به فرااعتمادی و ریسک­گریزی سرمایه­گذار اشاره کنیم همچنین، تحقیقات صورت گرفته در گذشته را نیز مورد بررسی قرار می­دهیم وبر نتایج آنها مروری می­کنیم. بعد از مرور حوزه مالی رفتاری به مبحث شخصیت رفته و در میان نظریه­های شخصیت، مدل پنج عاملی را مورد بررسی قرار می­دهیم و تحقیقات صورت گرفته درباره شخصیت درحوزه مالی را نگاهی گذرا خواهیم کرد. سپس مدل مفهومی تحقیق را که برگرفته از مدل رفتار برنامه­ریزی­شده[19] آیژن هست، توضیح خواهیم داد. و در نهایت دو مدل اصلی تحقیق را به صورت شکل نشان خواهیم داد.

2-2-مالی رفتاری[20]

مالی رفتاری، تاثیر روان­شناسی را بر رفتار متخصصان مالی و همچنین اثر آن را بر بازار تعیین می­کند. مالی رفتاری از این حیث اهمیت دارد که کمک می­کند به درک اینکه چرا و چگونه بازار ممکن است ناکارامد شود.

در سال 1896، کستاو لیبن[21] کتاب معروف خود را به نام اجتماع: بررسی ذهن اجتماع را که یکی از معروفترین و پراثرترین کتاب­های علم روانشناسی اجتماعی تا حال حاضر است، را نوشت، می­توان گفت نقطه عطفی در مالی رفتاری رقم خورد. در سال 1912 سلدن[22] کتاب روانشناسی بازار سرمایه را نوشت. کتاب وی مبتنی بر این باور بود که تغییر قیمت­ها در بازار تا حد زیادی به نگرش روانی سرمایه­گذاری و همچنین شرایط عمومی تجارت بستگی دارد. در سال 1956 روانشناس آمریکایی به نام فستینگر، مفهوم جدید در علم روانشناسی اجتماعی به نام ناهماهنگی شناختی را معرفی نمود. او بیان کرد زمانی که دو پدیده با هم در تناقض هستند در یک زمان شناسایی می­شوند، یک ناهماهنگی شناختی به­وجود خواهد آمد و از آنجا که تجربه حس ناهماهنگی ناخوشایند است شخص تلاش خواهد کرد برای کاهش این حس، عقایدش را تغییر دهد( روشنگرزاده، 1388).

در سال 1964 پرت از تابع مطلوبیت و مفهوم ریسک­گریزی استفاده کرد و ریسک را به­عنوان درصدی از جمع دارایی­ها در نظر گرفت. تورسکی و کانهمن در سال 1973 نظریه میزان دسترسی را عنوان کردند. این نظریه جنجالی درباره این بود که فرد احتمال رویدادها را براساس در دسترس بودن ارزیابی می­کند. در دسترس بودن یعنی آنچه که در وهله اول به ذهن انسان می­آید. اعتقاد به این نظریه ما را به سمت تمایلات سیستماتیک هدایت می­کند( روشنگرزاده، 1388).

در سال 1974 دو روانشناس به نامهای تورسکی و کاهنمن، سه کشف را در شرایط قضامت عدم­اطمینان بیان کردند.

بیان کنندگی: زمانی که مردم برای قضاوت در مورد اینکه رویداد یا هدف الف به دسته یا فرآیند ب وابسته است نیازمند احتمالات هستند، احتمالات به­وسیله درجه الف که بیان­کننده ب است مورد ارزیابی قرار می­گیرد. به عبارت دیگر درجه الف، ب را توصیف می­کند.

میزان دسترسی: زمانی که مردم نیازمند ارزیابی فراوانی یک دسته یا احتمال یک رویداد هستند، آنها آن کاری را انجام می­دهند که در وهله اول به ذهنشان می­رسد.

تکیه­گاه و تعدیل: در پیش­بینی عددی، زمانی که یک معیار مناسب در دسترس باشد، مردم برای برآورد کردن از یک مقدار اولیه که برای رسیدن به پاسخ نهایی تعدیل می­شود استفاده می­کنند. مقدار اولیه ممکن است از طریق یک فرمول غلط به­دست آمده باشد یا نتیجه یک محاسبه ناکافی باشد، در این صورت تعدیلات معمولا ناکافی و ناکارامد خواهد بود( روشنگرزاده، 1388).

بخش مدیرتی مالی مدت‌ها به عنوان بخشی از علم اقتصاد محسوب می‌شده است. در اوایل قرن بیستم و همزمان با تحولات عظیمی که در صنایع مختلف و علومی نظیر اقتصاد، حسابداری و مدیریت رخ داد، مدیریت مالی نیز به عنوان رشته‌ای جدا از اقتصاد مطرح گردید. در آن زمان، قوانین و مقرراتی به منظور تهیه صورت‌های مالی و افشای اطلاعات لازم وضع نشده بودو افشای گزارشات مالی و حسابرسی تا حد زیادی داوطلبانه بود.

قانون 1844 شرکت‌ها[23]، ارایه ترازنامه حسابرسی شده به سهامداران را برای نخستین بار، الزامی نمود. اگرچه الزام این قانون در سال‌های بعدی منتفی گردید ولی در نخستین سال‌های دهه 1900 مجدداً به حالت قبل بازگشت. از سوی دیگر، تصویب قانون مالیات بر سود در سال 1909 در ایالات متحده امریکا، موجب گردید تا محاسبه سود اهمیت بیشتری یابد. تحولاتی از این قبیل باعث شد تا کیفیت اطلاعات ارایه شده به سرمایه‌گذاران بهبود قابل توجهی یابد و قابلیت اتکا به گزارشات مالی شرکت‌ها افزایش یابد. از این زمان به بعد بود که سرمایه‌گذاران به دنبال روش‌های بهینه برای تجزیه و تحلیل اطلاعات ارایه شده بودند. لذا بازار تحلیلگران مالی در این دوران رونق فراوانی یافت. از سوی دیگر شروع انقلاب صنعتی در این سال‌ها و ادغام شرکت‌ها و مؤسسات کوچک منجر به پیدایش شرکت‌های بزرگی گشت که نیاز به سرمایه‌های زیادی داشتند. این مسأله باعث گردید تا مدیریت مالی تأکید بیشتری بر مسایل نقدینگی و تأمین مالی شرکت‌ها نماید. موضوعات اصلی مورد بحث در این حوزه شامل سرمایه‌گذاری، تأمین مالی و خط‌مشی تقسیم بهینه سود سهام بود و برای انتخاب سهام از روش‌هایی مانند تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی استفاده می‌شد. سقوط بازار سهام در سال 1929 و در پی آن رکود بزرگ، موجب گردید که تغییرات عمده‌ای در بازار سرمایه ایالات متحده امریکا رخ دهد. یکی از تغییرات قابل اعتنا، تشکیل کمیسیون بورس اوراق بهادار[24] است که طبق قانون 1934 اوراق بهادار به وجود آمد. قانون 1934 اوراق بهادار را بایستی به عنوان حرکتی دانست که در مسیر ارایه اطلاعات با کیفیت بهتر به سرمایه‌گذاران، می‌تواند مانع از انتشار صورت‌های مالی حساب‌سازی شده گردد. همچنین این بحران موجب شد تمرکز مطالعات مدیریت مالی به سمت مسایلی مانند نقدینگی، ورشکستگی، تصفیه شرکت‌ها و تأسیس مجدد معطوف گردد( روشنگرزاده، 1388).

در دهه 1950 و پس از آن، تغییرات بنیادی در نظریه‌های مالی شکل گرفت. در این سال‌ها، نظریه‌های جدیدی به جامعه مالی معرفی گردید که عنوان تئوری مدرن مالی[25] به خود گرفت. دیدگاه‌های ارایه شده در این مطالعات، با بررسی‌های گذشته تفاوت‌های اساسی داشت و بیش از نیم قرن مورد استفاده وسیع دست‌اندرکاران بازارهای سرمایه قرار گرفت. ظرف این مدت، این نظریه‌ها مبنای محاسبه ارزش دارایی‌های مالی و پیش‌بینی قیمت اوراق بهادار بوده‌اند و کوشیده‌اند وضعیت بازار سرمایه را توضیح دهند. نظریه پرتفوی[26]، نظریه قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای[27]، فرضیه بازار کارا[28] و نظریه قیمت‌گذاری آربیتراژ حاصل تلاش‌های محققان حوزه مالی در این سال‌ها بود. این نظریه‌ها بر بازارهای مالی تأثیر عمیقی گذاشته‌اند و پایه فکری نسلی از مدیران مالی و سرمایه‌گذاران بوده‌اند.

اما علی‌رغم تأثیرات بسیاری که این نظریه‌ها بر بازارهای مالی گذاشته‌اند، با مشاهده برخی شواهد تجربی که با آنها سازگار نبودند، اغلب آنها در دهه‌های 1980 و 1990 مورد شک و تردید واقع شدند و تا حد زیادی مقبولیت خودرا از دست دادند. این شواهد تجربی که از آنها تحت عنوان استثناها[29] در بازارهای مالی یاد می‌شود، در دو دهه اخیر مورد بحث و بررسی‌های فراوان قرار گرفته‌اند.

منتقدان تئوری مالی مدرن اعتقاد دارند که برخی از استثناهای مشاهده شده در بازارهای مالی، احتمالاً نسبت به هر مدلی عقلایی در مورد ریسک و بازده، غیرعادی هستند (باربریز و تالر ،2002). در مقابل، برخی طرفداران تئوری مالی مدرن، بر این باورند که در بازار می‌تواند استثناهایی وجود داشته باشد، اما مشاهده این استثناها، نه شاهدی بر رفتار غیرعقلایی عوامل اقتصادی است و نه نقضی بر کارایی بازار، بلکه بیشتر به دلیل جمع‌آوری و تحلیل نادرست اطلاعات[30] و یا تعریف نادرست ریسک سیستماتیک است (هان و تانکز2003،). از طرف دیگر آنان معتقدند که چنانچه تعداد زیادی آزمون در مورد یک نظام پیچیده انجام گیرد، بدیهی است که یکسری نتایج غیرعادی و خلاف قاعده به دست آید. در حالی که برخی دیگر از طرفداران تئوری مالی مدرن از جمله ایوجین فاما[31] که خود از بنیان‌گذاران این تئوری بوده است، نسبت به نظریه‌های ارایه شده در این تئوری ابراز تردید نموده‌اند.

 به هر حال، بررسی‌های دقیق علمی توسط اندیشمندان مالی همچنان ادامه دارد و هر روز این ایده که قیمت‌ها در بازار بیشتر تحت تأثیر عوامل روانی تعیین می‌شوند، قوت بیشتری می‌گیرد و بنابراین مطالعه روان‌شناسی و هیجانات بازار اهمیت بیشتری پیدا کرده است.

یکی از حیاتی‌‌ترین برنامه‌‌های پژوهشی دانش مالی امروز که در رأس رد نظریه بازارهای کارا قرار دارد، نظریه مالی رفتاری است که حاصل تشریک مساعی بین علوم مالی و علوم اجتماعی است و باعث ژرفتر شدن دانش ما، از بازارهای مالی شده است.

در ادبیات اقتصاد غرب، ماهیت وجودی انسانها به عنوان موجودی منطقی که تحت شرایط کاملاً شفاف تصمیم‌‌گیری می‌‌کند، تعریف می‌‌شود. این موجود کامل که اغلب از آن به عنوان انسان اقتصادی یاد می‌‌شود، همواره در بهینه‌‌سازی منافع دلخواهش کامیاب است و تمام اطلاعاتی را که بر گزینه‌‌ها و تصمیماتش تأثیر دارند، جمع‌‌آوری می‌کند و موقعیتی آرمانی را که مطمئناً در دنیای واقعی بسیاری از سرمایه‌‌گذاران یافت نمی‌شود خلق می‌کند (فروملت، 2001).

اما هربرت سایمون- پیشرو در رفتار مالی - انسان اقتصادی را موجودی غیر‌واقعی در نظریه‌های اقتصادی تشخیص داد. میر استتمن[32] نیز در مقاله‌ای با عنوان: بازبینی تخصیص دارایی با استفاده از چالش رفتار مالی بیان کرد که افراد در نظریه­‌های سنتی منطقی هستند در حالی که رفتار مالی افراد را نرمال فرض می‌کند، یعنی یک سرمایه‌‌گذار ممکن است تصمیمی اتخاذ کند که از نظر اقتصادی توجیه نداشته باشد( روشنگرزاده، 1388).

رفتار مالی، به عنوان نوعی نظریه مطرح است که مباحث و مسائل مالی را با کمک گرفتن از نظریات روانشناسی شناختی تشریح می‌کند. این نظریه نه تنها پیش بینی‌های نظریه‌‌های مدرن مالی نظیر بازارهای کارا را مورد تردید قرار می‌د‌هد بلکه در سطح خرد نیز در مورد نظریاتی مانند: بیشینه‌سازی مورد انتظار و انتظارات عقلایی تردید دارد.

بنابراین نظریه‌‌های رفتار مالی در دو سطح خرد و کلان تأثیر گذار هستند:

1. رفتار مالی خرد (BFMI)[33]: به بررسی رفتارها یا سوگیری‌های سرمایه‌‌گذاران می‌پردازد و آنها را از عاملان اقتصادی منطقی که در نظریه اقتصاد کلاسیک متصوریم، باز‌می‌‌‌شناساند.

2. رفتار مالی کلان (BFMA)[34]: شناسایی و تشریح ناهنجاری‌هایی در نظریه بازارهای کارا که الگوهای رفتاری، احتمالاً قادر به توضیح آن باشند( بدری، 1388).

فرا اعتمادی یکی از این تورش­ها در رفتار مالی خرد است

اعتماد بیش از حد باعث می‌شود که انسان دانش و مهارت خود را بیش از آن‌چه هست، تخمین بزند و ریسک را کمتر از آن‌چه هست. این تورش رفتاری همچنین باعث می‌شود که احساس کنیم روی مسایل کنترل داریم؛ درحالی‌که ممکن است در واقع این‌گونه نباشد.

حالا دو سئوال اساسی پیش رو داریم:

 اول این‌که آیا ما نیز دچار این تورش روانشناختی هستیم یا نه؟

 دوم این‌که این تورش چه تاثیری در تصمیم‌گیری‌های مالی و سرمایه‌‌گذاری دارد؟

پاسخ به سئوال اول چندان مشکل نیست. عموماً همه انسان‌ها دچار چنین تورشی هستند. برای مثال اگر از افراد بپرسید که "رانندگی شما در مقایسه با سایرین بهتر از میانگین است یا بدتر از آن؟" بیشتر افراد پاسخ خواهند داد که "مسلما بهتر است".در حالی‌که اگر مردم بدون تورش به این سئوال پاسخ دهند باید نیمی از آن‌ها بهتر از میانگین باشند و نیم دیگر بدتر.

نکته قابل توجه این است که هرچه دانش و مهارت فرد در حوزه‌ای بیشتر باشد، اعتماد فرد به دانش خود نیز بیشتر خواهد شد. درست از همین ‌روست که تحلیل‌های اقتصادی برخی از اقتصاددانان بسیار دورتر از واقعیت است تا تحلیل‌های برخی مردم عادی. آن‌ها با اطمینان از اشتباه خود سخن می‌گویند و شکی در گفته‌های خود ندارند. این از خصوصیات مهم این تورش رفتاری است و به همین دلیل گفته می‌شود که اعتماد بیش از حد آموختنی است و به خودی خود در افراد وجود ندارد( بدری، 1388).

نکته دیگر درمورد این تورش این است که مردان بیش از زنان به خود اعتماد بیش از حد دارند و تازه اعتماد مردان مجرد به خودشان از مردان متأهل هم بیشتر است و این شاید به دلیل وجود یک زن درکنار مردان متأهل باشد.

اولین اثر اعتماد بیش از حد در سرمایه‌گذاران این است که این افراد بیشتر معامله می‌کنند. معامله زیاد به‌خودی خود بد نیست و اگر توانایی در تحلیل بتواند هزینه‌های معاملاتی را پوشش دهد مشکلی ایجاد نمی‌کند. باربر و اودین در سال 2000طی مطالعاتشان به این نتیجه رسیدند که معامله بیشتر منجر به بازدهی سالانه کمتر می‌شود و این به این علت است که هزینه‌های معاملاتی سیاست خرید و نگهداری[35] کمتر از منفعتی است که نوسان‌گیری حاصل می‌شود. توجه کنید که این مربوط به تک تک سرمایه‌گذاران نیست بلکه میانگینی از گروه‌های مختلف سرمایه‌گذاران است.اثر دیگر اعتماد بیش از حد تخمین کمتر ریسک است. پورتفوی افرادی که دارای اعتماد­به­نفس بیشتر هستند، ریسکی‌تر از سایرین است و در نتیجه بازده تعدیل شده با ریسک کمتری دارند.

این گفتار مختصری درباره یکی از تورش‌های رفتاری که افراد به آن مبتلا هستند صحبت شد. از این تورش‌ها کم نیست و حتی بسیاری از این تورش‌ها منجر به رفتارهای متناقض در یک فرد می‌شوند. مسئله اساسی این‌جاست که شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری باید میزان این تورش‌ها و حد ریسک‌پذیری افراد را تعیین کند و مشاوره خود را بر این اساس انجام دهند و یا این‌که سبدهای مختلف سرمایه‌گذاری بر اساس درجات مختلف ریسک‌پذیری تشکیل دهند و به مشتریان ارائه دهند. به این ترتیب جذب سرمایه آسان‌تر و البته کارآتر خواهد بود.

2-2-1-فرض عقلایی­بودن

فرض «عقلایی بودن» سرمایه‌گذاران به عنوان مدل ساده‌ای از رفتار انسان، یکی از پایه‌های اصلی دانش مالی کلاسیک است و تقریبا تمامی نظریه‌های مالی کلاسیک مثل نظریه پرتفوی، بازار کارای سرمایه، مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه ای، تئوری نمایندگی و نظریه‌های فرعی منشعب از آنها، متاثر از این فرض است. از نظر دانش مالی رفتاری، این فرض به دلیل واقعی نبودن آن قادر به توضیح رفتار سرمایه‌گذاران نیستند.

از نظریه­های اقتصاد نئوکلاسیک اینگونه استنباط می­شود که انسان اقتصادی مدل ساده­ای از رفتار اقتصادی انسان است که بر اصولی نظیر منفعت شخصی کامل، عقلانیت کامل، و تصمیم­گیری اقتصادی بر اساس اطلاعات کامل استوار است. اما در طرف مقابل منتقدین انسان اقتصادی با به چالش کشیدن این سه فرض بنیادی، عقلانیت کامل، منفعت شخصی کامل، و اطلاعات کامل همچنان راه تقابل را می­پیمایند( بدری، 1388).

2-2-2-مالی رفتاری خرد و کلان

دانش مالی رفتاری در سطح کلان، نظریه‌های مالی کلاسیک به ویژه تئوری بازار کارآی سرمایه را به چالش می‌گیرد. در سطح خرد، مالی رفتاری به دنبال آن است که نشان دهد در دنیای واقعی، رفتار سرمایه‌گذاران با عقلایی بودن اقتصاد نئوکلاسیک سازگاری ندارد. رفتار «غیرعقلایی» در ادبیات مالی رفتاری در نقطه مقابل «عقلایی بودن» در مالی کلاسیک قرار نمی‌گیرد، بلکه منظور از رفتار غیرعقلایی، رفتاری است که با ویژگی‌های عقلایی تعریف شده به ‌طور کامل انطباق ندارد، یا از آن فاصله می­گیرد.

[1] -Overconfidence

[2] -Representativeness

[3] -Anchoring and Adjustment

[4] -Conservatism

[5] -Availability Bias

[6] -Big Five Model

[7] -Bias

[8] -Risk Aversion

[9] -Openness to Experience

[10] - Conscientiousness

[11] - Over confidence

[12] - Extroversion

[13]  -Personality

[14] - Neuroticism

[15] - Extroversion

[16]-  Openness to Experience

[17] - Agreeableness

[18] - Conscientiousness

[19] -Behavioral Planned of Theory

[20] -Behavioral finance

[21] Costav liben

[22] sekldene

[23] Companies Act 1844

[24] Securities and Exchange Commission

[25] Modern Financial Theories

[26] Portfolio Theory

[27] Capital Asset Pricing Theory

[28] Efficient Market Hypothesis

[29] Anomalies

[30] Data Snooping

[31] Eugene Fama

[32] Meir statman

[33] Behavioral finance micro

[34] Behavioral finance macro

[35] - Buy & Hold Strategy

Abstract

According to the theory of planned behavior programs by Azjen assumed to be under the influence of human behavioral tendencies of some cognitive factors leads to changes in behavior can be. In our study, the influence of several factors on long-term trends and short-term investment five factor personality of the studied. Venture capital Tehran Exchange has all of the research community that the study sample consisted of 384 randomly do. Thorough questionnaire collected data and models using structural equation modeling with the help of software Amos was analyzed. The results showed that individuals who have greater confidence to learn less willing to invest long-term investment, as well as openness to experience, most people are more willing to invest long-term investment. Persons that are risk-aversion and conscientiousness not have intention for long-term and short-term investment. Our results in the dimensions openness to experience and over confidence is consistent with Mayfyld and others results.

Key words: five factor model of personality, behavioral bias, intentions investment, structural equation modeling